O ata muamua o loʻo faʻaalia o le au tane tane a Iukureini o loʻo aʻoaʻoina i luga o le auupega finau i se vasega i Peretania.
- O le iai o se fitafita Amerika i le taimi o aʻoaʻoga e ono faʻatupulaʻia atili ai feeseeseaiga, ina ua teena e le White House le auina atu o ana lava uranium stocks i Ukraine.
O fitafita Iukureini na pu'eina fa'atasi ma pulu uranium ua fa'aumatia o lo'o sapalai atu e Peretania i lo latou atunu'u mo le taua ma Rusia.
O ata o lo'o i totonu o le a pepa aloaia le Matagaluega o le Puipuiga a Peretania (MoD) faʻamalolo ananafi aʻo faʻamaeʻaina e le au tane tane a Ukrainian a latou toleniga.
O lo'o foa'i atu e Peretania tane tane e 14 Challenger 2 i Iukureini fa'atasi ai ma atigi uranium ua uma, lea Faʻalauiloaina faaalia mai vaiaso talu ai.
O se fofoga fetalai a le MoD taʻu le aufaasālalau e faapea o le "aafiaga i le soifua maloloina o le tagata lava ia ma le siosiomaga mai le faʻaaogaina o auupega uranium e ono maualalo".
Ae o le faaiuga e tuʻuina atu le fana na faʻaalia ai le ita tele o le Kremlin, ma Vladimir Putin tauto i le Aso Toʻonaʻi e toe taui atu e ala i le faʻanofoina o 'au'upega faaniukilia i Belarus.
O le uranium ua uma (DU) fana o loʻo vaʻaia i le MoD documentary o loʻo faʻailogaina "inert", faʻapea e mafai ona avea ma faʻataʻitaʻiga. O se atigi aʻoaʻoga lanumoana ma siliva o loʻo vaʻaia i ona tafatafa, o le tala lea a se tagata poto Faʻalauiloaina.
Doug Weir mai le Feteʻenaʻiga ma Siosiomaga Observatory fai mai: "O le moli moli ma le uliuli i totonu o le vitio e foliga mai o se faʻaaliga faʻaalia o le 120mm CHARM3 DU a Peretania."
O le CHARM3 ose faaupuga fa'apitoa mo le fa'aputuga o atigi uranium a Peretania.
Na faaopoopo mai Weir: "Pe a taia e auupega a le DU i sini faigata e pei o tane poʻo taavale faʻaofuofu, latou te vaevae ma mu, faʻatupuina vailaʻau oona ma le radioactive DU particulate [microscopic particles] lea e ono lamatia ai tagata.
"O le puleaina lelei o le faʻaleagaina o le DU o le a avea ma isi avega mo Iukureini, i se feteʻenaʻiga ua uma ona tupu ai faʻafitauli ogaoga o le filogia."
O atigi atigi o loʻo faʻaalia i luga o le laulau ma isi ituaiga o pulufana, aʻo faʻalogologo le au tane tane Ukrainian i se tautalaga mai fitafita Amerika ma Peretania.
O le i ai o se fitafita Amerika i le taimi o toleniga e ono faʻateleina ai feeseeseaiga, pe a maeʻa le White House faafitia auina atu so'o se ana lava DU fa'asoa i Iukureini i le vaiaso talu ai.
O le tusitusiga i luga o le vitio a le militeri a Peretania o loʻo taʻua ai: "Ua amata e faiaoga ona faamasani ia Gunners, Loaders and Commanders with Challenger 2 amunition type".
Aafiaga ole soifua maloloina
O le uranium ua fa'aumatia o se pulu masani mo tane o lo'o tu'uina atu e Peretania i Iukureini, e ui lava i popolega ua leva e uiga i lona soifua maloloina ma le siosiomaga.
Ua i ai tuuaia mo le mafua ai o le kanesa ma le fanau mai faaletonu i Iraq.
O Jack Watling, o se tagata suʻesuʻe i le RUSI lea e faʻatupeina e le MoD, na tusia i le Matamata ananafi: “Ou te le fautuaina fitafita Rusia e momoe i luga o le uranium ua uma, pe etoeto le pito o le pulufana - o le uranium ua uma o loʻo oona pea."
Na ia faaopoopo mai: "Ae a oʻo ina faʻafesoʻotaʻi e fitafita a Rusia se tasi o nei mea, o le mea moni o le uranium o le a faimalaga i le tusa ma le 1,800 mita i le sekone ma mu aʻo lele o le a sili atu ona popole i soʻo se sini nai lo lona faʻasalalauga."
Failautusi o le puipuiga a Peretania Ben Wallace fai aso nei: “E matua faagaeetia lava le molimauina o le naunautai o fitafita Iukureini ua maea a latou aoaoga i le British Challenger 2 tane i luga o le eleele o Peretania.
“Ua latou toe foi atu i lo latou atunuu ua saunia lelei, ae e le itiiti ifo i se tulaga lamatia. O le a faʻaauau pea ona matou tutu atu ia i latou ma faia mea uma matou te mafaia e lagolago ai Ukraine mo le umi e manaʻomia ai.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo