Talu mai le taimi muamua na aliaʻe mai ai WikiLeaks i luga o le vaaiga i le 2010, sa i ai se felafolafoaiga pe tatau ona agavaa le faʻalapotopotoga e avea ma faʻasalalauga, ma afai o le a le tiute tatou te nofo aitalafu ai. O le tele o le au tusitala e sili ona latou vaai i ai e na o se faʻamatalaga faʻamatalaga, ma o se mea laʻititi pe taʻuleagaina i lena mea, ma o le mea lea e leai se mea e pei o se faʻalapotopotoga moni tusitala. Ae o le faamasinoga a le US Army tumaoti Bradley Manning o loʻo faʻaalia ai le mafuaʻaga e matua le taua ai lena eseesega (pe a iai se tasi) - ma pe aisea ua tatau ai ia WikiLeaks ma Manning le lagolago a le au tusitala ma faʻalapotopotoga faʻasalalau o ituaiga uma.
O Manning, o le sa i ai i le puipuiga a Amerika mo le silia ma le lua tausaga, o le punaoa a le malo lea na tuuaia na tuuina atu ia WikiLeaks le vitio "Collateral Murder" o se osofaiga a le militeri a Amerika i tagata lautele i Iraq, faapea foi ma le fiasefulu afe o uaea a le malo, lea na faʻasalalau e le faʻalapotopotoga i se faʻasalalauga tele o pepa i le faaiuga o le 2010. O le tele o nusipepa ma isi faʻasalalauga faʻasalalau, e aofia ai le New York Times ma le Guardian, na lolomiina foi nisi o uaea ma tusia tala ia i latou e avea o se vaega o se faiga faapaaga ma WikiLeaks.
O Wikileaks Ose Fa'asalalauga Fa'asalalau i So'o se Itu e Taua
E pei ona taʻua e Glenn Greenwald i se pou i le Guardian, o le loia a le militeri i le faamasinoga a Manning na tuʻuina atu se tasi o faʻamaoniga sili mo le vaʻaia o WikiLeaks o se faʻasalalauga, ma o lea e tatau ai mo le puipuiga tutusa e pei o se nusipepa. I le faamasinoga i le Aso Tofi, na fesiligia ai Kapeteni Angel Overgaard pe o le a faia le faamasinoga a Manning pe afai na ia tuuina atu ia lava faamatalaga faʻavasega i le New York Times, ma na fai mai le loia: "Ioe lau tama." I se isi faaupuga, mo faamoemoega o le malo, WikiLeaks ma le NYT e fesuiaʻi. E pei ona faamatalaina e Greenwald:
"[O le tagi a le malo faasaga ia Manning] e faʻatatau i toetoe lava o faʻamatalaga uma o faʻamatalaga faʻasalalau i soʻo se faʻalapotopotoga faʻasalalau, ma faʻaliliuina ai le faʻaupu masani i le tutusa o le taufaʻatau."
O le poto masani mo se taimi umi, o WikiLeaks sa na o se tagata faufautua - e pei o le teutusi lanu enaena lea na tafe ai pepa i totonu, poʻo le fale taʻavale na faʻaaogaina e le Watergate mole Deep Throat - ma o nusipepa ma isi faʻasalalauga na faia le galuega faʻasalalau e ala i le faʻamamaina. e ala i uaea, faʻamaonia mea moni, ma isi. I le taimi o se talanoaga e uiga i le aufaasālalau ma WikiLeaks i le 2010, na fai mai ai le faatonu sili o le New York Times Bill Keller e uiga i le na faavaeina Julian Assange: "Ou te le manatu ia te ia o se agaga aiga - e le o ia o se ituaiga. o a’u o le tusitala.”
I le taumafanafana talu ai, e ui i lea, i se faatalanoaga imeli ma aʻu ina ua uma ona ou tusia se blog post e finau ai e tatau ona manatu WikiLeaks o se vaega o le aufaasālalau, na ioeina e Keller e tatau uma ia Assange ma le faalapotopotoga le lagolago a le au tusitala uma - mo le mafuaaga faigofie o se osofaʻiga i WikiLeaks o se osofaʻiga lelei i le tautala saoloto ma le faʻasalalauga saoloto atoa (e ui lava e leʻi manaʻo Keller e taʻua Assange o se tusitala). E pei ona taʻua e le faatonu muamua o le NYT:
"Ou te manatu o se taumafaiga e faʻasalaina le faʻasalalauga a WikiLeaks o nei pepa o se osofaʻiga ia i tatou uma, ma ou te talitonu e tatau i le aufaasālalau autu ona o mai e puipuia o ia. E te le tau taliaina Julian Assange o se agaga aiga e talitonu ai o le mea na ia faia i le lolomiina o na uaea e pau i lalo o le puipuiga a le Teuteuga Muamua.
O le Media e mafai ona avea ma sini e sosoo ai
O le tulaga lamatia e le naʻo le faʻaaogaina e le malo o auala tutusa poʻo le mafuaaga i isi tagata taʻavale ia Bradley Manning, tusa lava pe latou te tuʻuina atu pepa i le New York Times - o le tulaga lamatia moni o le vaʻaia o le NYT ma isi faleoloa e tutusa. ia WikiLeaks o le a faʻamalosia le malo e taumafai e faʻasalaina i latou, e pei lava o le Matagaluega a le Setete o loʻo taumafai e tulituliloa Julian Assange ma WikiLeaks mo le mea e talitonuina o latou gaioiga o le vaʻavaʻai.
E sili atu lenei mea nai lo na o le le mautonu: o le blog post Bill Keller na tali mai i le taimi na ia imeli mai ai ia te aʻu e uiga i se talanoaga na faia i le Konekeresi, lea na fesiligia ai e le tele o faipule le au atamamai faʻaletulafono o loʻo tuʻuina atu molimau i le komiti faamasino a le Maota pe i ai se mafuaaga faaletulafono mo le moliaina o ala o faasalalauga e pei o le New York Times i lalo o le Tulafono o Matamata mo le lolomiina o faamatalaga faavasega e pei ona faia e WikiLeaks.
Atonu o se mea mamao, ae o le faailoaina o le New York Times ma WikiLeaks e tutusa o se laasaga manino i lena itu. Afai o Manning o loʻo tuʻuina atu pepa i le taimi muamua e taua o se faʻaʻoleʻole, aua o lenei mea o loʻo faʻamatalaina o le "fesoasoani ma le faʻauʻu i le fili," faʻafefea ona ese se tasi e tuʻuina atu faʻamatalaga i le New York Times? Po o le mea lena, o se sui sinia o le ofisa o le saogalemu o le atunuu e tuuina atu pepa i le Washington Post investigative reporter Bob Woodward, e pei ona tusia e Greenwald i lana vaega?
O le faʻamaoniga mo le lagolagoina o aia tatau a WikiLeaks o se faʻalapotopotoga faʻasalalau e foliga mai e manino: e pei ona fai mai Benjamin Franklin, "E tatau ona tatou nonofo faʻatasi, pe mautinoa o le a tatou tautau eseese uma."
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo