O le tusitala ma le tagata galue o Howard Zinn o se tasi o failauga i se fonotaga faʻaagafesootai taua na faia i le Massachusetts Institute of Technology i
Faatasi ai ma se valaau malosi (ua lauiloa o le Mati 4 Manifeso, sainia e le 48 MIT faculty) ua uma ona tusia mo le mea na tupu, faʻasalalau i le aʻoga faʻapitoa ma tagata lautele lautele, o gaioiga o Mati 4 (e aofia ai le tele o panels i luga o mataupu faʻapitoa e pei o le atamai ma faʻalavelave faʻafuaseʻi o auupega o le faʻaumatiaga tele) na faʻatulagaina i le faʻalauiloaina o "tulaga matautia ua uma ona faʻaalia" - o mea ia na faʻaalia ai "se faʻamataʻu tele i le i ai" o tagata soifua - aʻo tuʻuina atu fofo talafeagai ma faʻatupuina ni auala ogaoga e foia ai.
I le vaega toalaiti o le au faamaopoopo ma saienitisi popole, o mafuaaga mo a latou gaioiga na iloagofie lava: A o faia se taua sili ona toto ma mataʻutia na faia e le atunuu sili ona malosi i luga o le fogaeleele-a o le toatele o ona tagata aʻoga na matauina ma le leoa— o le uiga tonu lava o le taʻitaʻia o le au atamamai o le lalolagi e taofi a latou galuega faʻapolofesa, galuega i aso uma i luma o tagata lautele ma le lalolagi ina ia mafaufau i taunuuga faaletagata o a latou galuega faasaienisi o le fai mai, i se tulaga faigofie, o la latou matafaioi o tagata soifua e muamua atu i lo latou igoa faapolofesa o "saienitisi. .”
Sa matou nonofo i lalo ma Polofesa Zinn (lea sa auai i se tasi o le 4 Mati panels ua faaulutalaina “The Academic Community and Governmental Power”) i lona ofisa i le
Saienisi ma Taua: A Macabre Dance
GMS: Tatou amata i le iugafono lona lua o le Mati 4 Manifeso: "Ia faia ni auala mo le liliuina o talosaga suʻesuʻe mai lo latou faʻamamafa i le taimi nei i tekinolosi a le militeri agai i le fofo o faʻafitauli faʻaagafesootai ma le siosiomaga." E te fa'amatalaina le taua o lenei manatu o le toe liua fa'asaienisi?
SINI: O se fa'afitauli ua leva ona tu'u i le fa'asaienisi o lo'o fa'aaogaina mo le fa'aleagaina po'o le fausiaina. E toe foi i
O le a le mea ua i ai, ma le, le sootaga o Amerika faasaienisi ma saienitisi ma le Setete i le talafaasolopito atoa e oo mai i aso nei?
Ia, seia oo i le Taua Lona Lua a le Lalolagi, ou te le manatu o le sootaga i le va o le faasaienisi ma le malo sa sili ona taua. O lenei, mautinoa, na matou maua Alfred Nobel na faia le dynamite ma o lea na faia ai le avanoa o auupega, pomu na faʻaaogaina le dynamite. I se isi faaupuga, sa i ai lava se vaega faasaienisi i taua i aso nei. O le uiga o la’u tala, e mafai ona e finau mai o le taimi lava na faaaoga ai fana, na aafia ai le faasaienisi i la latou gaosiga—fana, fana, fana. Ia, ioe, sa i ai lava i taimi uma lea sootaga. Ae e leʻi oʻo i le Taua Lona Lua a le Lalolagi, e pei ona ou fai atu muamua, ma
O a nisi o faʻataʻitaʻiga o saienitisi ma tagata atamamai o loʻo auai i la latou lagolagosua i taumafaiga eseese o taua?
I le Taua Muamua a le Lalolagi, o tagata atamamai (o ē na muaʻi taʻutino atu i latou lava e tetee i taua) na faanatinati e lagolagoina le taua, na aveʻesea e le malo faʻasalalauga e faasaga i tagata Siamani. O John Dewey, Clarence Darrow, Upton Sinclair, Jack London, na tuuina atu o latou igoa ma lo latou mamalu i le taua. Sa faatulagaina e le au tusitala talafaasolopito se komiti e tuuina atu ni tamaitusi e lagolago ai le taua.
I le Taua Lona Lua a le Lalolagi, toetoe lava o tagata atamamai uma na lagolagoina le taua. (O Dwight MacDonald ma se vaega toalaiti o Trotskyists o ni tuusaunoaga, ioe.)
O le faʻataʻitaʻiga sili ona mataʻina o saienitisi na aʻafia i le Taua Lona Lua o le Manhattan Project lea na auai ai saienitisi sili i le atunuʻu ma saienitisi-tagata sulufaʻi mai isi atunuu e gaosia pomu atomika lea na faʻaumatia.
Aʻo leʻi oʻo i le Taua a Korea, na galulue saienitisi i le fausiaina o le napalm lea na faʻaaogaina i lena taua ma toe i ai.
O nisi o tagata atamamai taʻutaʻua na faanatinati e lagolagoina le osofaʻiga a Iraki i le 2003, o loʻo atagia mai i faʻamaumauga a le Taua a nusipepa tetele-le Times Niu Ioka, o le Washington Post, o le Journal Wall Street.
Objectivity ma American Science: Ata ma Mea Moni
E te va'ai i ni eseesega i le so'otaga fa'asaienisi ma le fa'asaienisi faigata e fa'atatau i mea e ta'ua e nisi o le pule fa'alelotu? E te iloa o se tasi e sili atu pe itiiti ifo le faʻalavelave i na faʻalavelave ia i latou lava poʻo a latou galuega nai lo le isi?
Se'i o tatou fa'apea: Ou te manatu o le eseesega i le va o le faasaienisi faigata ma le faasaienisi vaivai ua matua faateleina. Ma o loʻo i ai se ituaiga o manatu faʻaleaganuʻu e faʻapea o saienitisi e faʻaitiitia le tuʻufaʻatasia ma manatu faʻapitoa nai lo saienitisi faʻaagafesootai-o le au tusitala talafaasolopito ma le tamaoaiga, ma isi. Ae ou te manatu o se faasesega lena, ma ou te manatu, o le mea moni, o faafitauli lava e tasi e faatatau ia i laua uma.
I le tulaga o saienitisi, e sili atu le faʻaseseina o le tagata lava ia e uiga i le faʻamaoni. Ou te manatu o saienitisi faʻaagafesootai atonu e sili atu ona sauni e talia le mea moni latou te le o faʻamoemoe, ae faʻatasi ai ma saienitisi-naʻo le natura tonu o le saienisi faʻatasi ai ma faʻamaumauga faʻatusatusa ma faʻataʻitaʻiga ituaiga e fatuina ai le faʻasesega o le faʻamoemoe ma le saoloto mai faiga faʻapolokiki ma manatu. faatosinaga. Ae ou te finau o se mea sese ma o le mea lea, e sili atu le vavalalata faʻasaienisi faigata ma vaivai i lena tulaga nai lo le manatu o le toʻatele o tagata.
O le a sou manatu e uiga i le faaaogaina o metotia faasaienisi e faatatau i mataupu tau tagata? I se isi faaupuga, afai ei ai se aʻoaʻoga faʻasaienisi e pei ona tatou maua i le iunivesite, pe faʻafaigofie ai ona suʻesuʻeina nisi o faʻalavelave faʻalavelave e pei o le
Ou te matua masalosalo lava i le faʻaaogaina o mea e taʻua o "faʻamaumauga faʻasaienisi" e oʻo mai ai i faʻaiuga amio. Mo se faʻataʻitaʻiga, i le malae o faʻasaienisi faʻapolokiki: Saienitisi faʻapolokiki i nai tausaga ua tuanaʻi na faʻamaualuga i latou lava i le avea ma sili atu faʻasaienisi. O le mea moni, o le mea sa masani ona taʻua o “matagaluega o le malo” na vave ona suia o latou igoa i “mataupu o mataupu faapolotiki.” Ma o le upu "saienisi" na aumaia ai i latou ua taʻua o "saienitisi faaupufai" latalata atu i le faaseseina o saienitisi faigata. Ma o le mea moni o loʻo latou faʻaogaina faʻamaumauga faʻatusatusa ma fua faʻafuainumera na mafua ai ona latou manatu o lea ua latou oʻo mai i faʻamatalaga saʻo e uiga i le lalolagi nai lo le taimi muamua. Ou te manatu e le sa'o lena mea aua ou te manatu o faaiuga sili ona taua aʻoaʻoga faaiuga. Ma e leai se aofa'iga o fa'amaumauga e mafai ona ta'ita'iina moni ai oe i se fa'ai'uga sa'o i mataupu tau amio. Ma, o le mea moni, e mafai ona latou taofia oe mai le faia o filifiliga mama e ala i le faaseseina oe e uiga i le natura faasaienisi o mea o loo e suesueina. O lea la, ou te matua masalosalo lava o le faʻaaogaina o metotia faʻasaienisi ma faʻatusatusaga e te faʻalatalata atili ai i le foia o mataupu taua o le amio.
O le manatu muamua o le Manifesto, "ia amata se suʻesuʻega faʻapitoa ma faʻaauauina o faiga faʻavae a le malo i vaega o loʻo i ai le faasaienisi ma tekinolosi e moni pe mafai ona taua", na pipii mai ia te aʻu e ese mai isi. E foliga mai e matua faigofie lava le faʻamalosia o mafaufauga faʻapitoa, aemaise lava i tagata "aʻoaʻoina" oe, e masani ona manatu, na aʻoaʻoina suʻesuʻega faitio mai lava i le laiti. Pe o le tulaga lea i taimi uma? E foliga mai e masani ona manatu o saienitisi e faʻamoemoe i taimi uma, ma manatu faitio.
Ioe, lelei, ioe, o se tasi lena o tala faʻasolopito o le saienisi: o le saienisi e sili atu ma sili atu i talitonuga ma faiga faʻapolokiki. Ma, ioe, e iai le saienisi pea lava ua noatia i talitonuga ma faiga faapolokiki—e mautinoa lava o le faateleina pea i le onosefulu tausaga talu mai le Taua Lona Lua a le Lalolagi. Ma ou te manatu e taua tele le iloa e saienitisi e leai se mea e ta'u o le le faaituau i le faasaienisi; e iai se aafiaga o lau saienisi i sosaiete i se tasi itu po o se isi. Ma afai e te natia lena mea moni mai ia te oe lava, ia, ua e faaseseina oe lava ma faaseseina isi e uiga i le matafaioi a le faasaienisi i sosaiete.
O se fa'ata'ita'iga mata'ina lea mai le Iunivesite o Arisona, i lo'u nu'u o Tucson: O lo'o i ai se fa'amanatu fa'aletausaga e folafola ma fa'asalalauina e le peresitene o le iunivesite (o le tasi lea na tofia talu ai nei o Robert N. Shelton) e tu'uina atu i le campus community, e matua fa'amaoni lava. fa'asa uma "gaioiga fa'apolokiki" mo tagata faigaluega iunivesite. E faʻamalosia ai faiaoga ma le aufaigaluega a le UA e aua neʻi auai uma i faiga faʻapolokiki aʻo i ai i le "taimi o le iunivesite" poʻo le "faigaluega a le iunivesite," ae ia faʻapolokiki pe a latou mananaʻo - "i o latou lava taimi." I le taimi nei, e ui lava o loʻo faʻaalia manino le faʻamalosia o le faʻasalalauga e puipuia ai le faʻatupeina o le setete ma le taunuuga o palota, o se tasi o aʻafiaga o le, ina ia mafai ona faʻamoemoe lelei i a latou galuega faʻasaienisi, ma ia avea ma tagata atamamai lelei, e tatau ona i ai se valaʻau. mo sikolasipi le fiafia i foliga po o ata o mataupu faaupufai.
O le peresitene lea o le
Ioe.
Ioe, lelei, e faʻaalia ai le itiiti o le poto e te manaʻomia e avea ai ma peresitene o se iunivesite. E manino lava e leai se malamalama o lenei peresitene i le mea moni e le mafai ona faʻaituau, o le faʻamoemoe o se tala fatu. O galuega fa'ale-mafaufau uma e iai sona vaega tau amio ma e galue e fai ma sui o le tagata po'o le tetee i ai. Ma, o le mea moni, e fai atu le faaituau ma ia vavaeeseina oe lava mai le auai i le lalolagi o O manatu ma feteenaiga faale-mafaufau ma le moni i le lalolagi o le faatagaina moni lava lea o le lalolagi e faaauau pea e pei ona sa i ai. I se isi faaupuga, o le musu e faʻalavelave-e musu e faʻaaoga lou malosi, lau taleni, lou poto mo le faʻaleleia atili o le tagata-o lona uiga o loʻo e faʻatagaina. o tagata na sa fa'afoeina faiga fa'avae e fa'aauau pea a latou ala. O lona uiga e mafai ona latou uia o latou ala e aunoa ma se faalavelave. E mafai ona latou faia so'o se mea latou te manana'o ai, aua o le mea moni, ua e fa'ate'aina se aofa'iga tele o tagata o lo'o i ai le malosi fa'atupu-fai'ai, malosi fa'apolokiki-ua e fa'ate'aina i latou mai le tulaga fa'apolokiki. Ma ua e tu'ua le fanua i tagata ua ta'ua o “tagata popoto”—e le o ni tagata popoto—ma o lo latou pulea pea o le mea moni o se tulaga lamatia i le fanau a tagata.
O se mea e ofo ai e faapea o le iunivesite, lea e maua ai le maualuga o lona atamai, e tatau ona faʻavaivaia faiaoga ma tamaiti aoga mai le faʻaaogaina o lo latou malamalama ma o latou tomai faʻapitoa, o latou faʻamasinoga lelei e auai i tauiviga faʻaagafesootai i fafo atu o le iunivesite. I se isi faaupuga, ona avea ai lea o le iunivesite ma auauna a le malo malosi i totonu o sosaiete, e sili atu ia na o le poto e faaaoga e faatumauina ai le tulaga quo, e aoaoina ai tupulaga talavou e ave o latou nofoaga usiusitai i le sosaiete o loo i ai nai lo le luitauina o tagata o lo o pule. .
O Tagatanuu ia i Tatou
I le taimi nei, e mafai ona faʻamalo ese mai lenei iunivesite, e pei ona fautuaina e nisi, e leai se mea e fai i ai poʻo ana tupe ona o le tele o le galulue faʻatasi o taua? Afai o lea, pe o le auala tonu lea e alu ai, i lou manatu?
Ia, o le mea moni e mafai ona alu ese mai le faiga. E mafai ona faatofa. Ae e matua faigata lava ona o le soifuaga o tagata, le saogalemu o le tamaoaiga o tagata e matua noatia ma a latou galuega. Ma o le tuʻuina atu o lau galuega e avea ma faʻalavelave faʻapitoa mo le saogalemu o oe lava ma lou aiga. O le mea lena e matua faigata ai ona pa'u.
I le taimi nei, o loʻo i ai saienitisi ua mumusu e galulue i galuega faatino. Sa i ai ni nai saienitisi na mumusu e galulue i le pomu atomika. O Joseph Rotblat, e pei ona ou fai atu muamua, na tuua le Manhattan Project—na te le manao e galue i le pomu. Ma sa i ai isi saienitisi ua mumusu e galulue i luga o tekinolosi e fesoʻotaʻi ma le militeri ae latou te faia i se tulaga lamatia. Latou te lamatia a latou galuega, o latou ola. I se isi faaupuga, e mafai ona fai, ae e faigata.
O le Vaega Lima o le Manifesto e faitauina faapea: "Ina ia suʻesuʻeina le mafai ona faʻatulagaina saienitisi ma inisinia ina ia mafai ai ona faʻaliliuina lo latou manaʻoga mo se lalolagi e sili atu le alofa ma le malamalama i faiga faʻapolokiki aoga." E mafai faapefea e se sikolasipi faatulagaina—saienitisi o loo faatulagaina i latou lava i mataupu e pei o le tetee ma le le auai—ona manuia ai le sosaiete?
Ia, o se mea taua tele i le mafai ai e saienitisi ona o ese mai galuega a le militeri i galuega faʻale-malo o le i ai lea o le lagolago a au paaga. O le mafuaaga lena o le tuputupu ae o faalapotopotoga e pei o le Union o popole saienitisi po'o le fa'apotopotoga o saienitisi atomika na latou fa'ate'aina le Bulletin o le Atomic Scientists e taua o se lagolago mo tagata taʻitoʻatasi e fia mulimuli i o latou lotofuatiaifo nai lo o latou manuia tau tupe ma galuega. O lea la, e faigata lava, ae e foliga mai ia te aʻu pe a e faʻatasi ma isi tagata ma e filifili faʻatasi o le a e teteʻe i le faʻaaogaina o le saienisi mo le militeri e faigofie. Ma e iai a matou faʻataʻitaʻiga faapena.
Ua ia i tatou Fomai Faʻavaomalo Faavaomalo mo le Puipuia o Taua Nuclear. E faitau afe fomaʻi o le IPPNW, ma e mautinoa lava ua latou faia o se mataupu faavae mo i latou e tautala faʻalauaʻitele. Ma ua latou manuia—e le o lava le manuia, e mautinoa lava, ae manuia-i le aʻoaʻoina o tagata lautele i lamatiaga o taua faaniukilia.
Ou te manatua le taimi na sau ai le IPPNW ma ana suʻesuʻega-o le 1980s lea-o a ni aafiaga o le a
Aisea e te manatu ai e faigata tele ona malamalama tagata i le avanoa e soloia ai taua?
Ia, o se tasi o mafuaaga e matua faigata ai ona o loʻo i ai se uiga e talitonu o mea na tutupu i le taimi ua tuanaʻi e tatau ona faʻaauau pea ona tupu i le taimi nei ma le lumanaʻi. I se isi faaupuga, talu mai le talafaasolopito o le tagata, sa i ai se talafaasolopito o taua faifaipea, toetoe lava a faaauau pea taua. E faigata tele mo tagata ona talia le mea moni e ono oʻo mai lenei mea. O le mea moni, o le Tuberculosis o se mala i le talafaasolopito atoa o le tagata ma sa faigata i tagata ona talia le mea moni e mafai ona aveesea. O le tala faasolopito o taua e faapena foi ona faigata ai i tagata ona talia le mea moni e mafai ona i ai se malologa ma le talafaasolopito ma e mafai ona soloia taua. O le tasi lena mafuaaga.
O le isi mafuaaga ona o loo i ai ni taua ua faatumulia i le mamalu ma le tamalii, e mafua ai ona manatu tagata o taua. mafai ia aoga, taua, e oo lava ina manaomia mo faamoemoega aoga faaletagata. O loo ou tautala faapitoa lava e uiga i le Taua Lona Lua a le Lalolagi.
Mai tua o te loto vāivāi katoa mai tua o te Taua Muamua a te Lalolagi, ne toe talia ne te Taua i te Lua a te Lalolagi a taua ona ko te taua atu ki te masei tenei—te fasis. Ma o loo taʻua pea i aso nei o “le taua lelei.” O loo tuuina mai pea i aso nei o se faaaʻoaʻoga o “le taua tonu.” Ma e ui lava ou te matua fesiligia lenei uiga o le Taua Lona Lua a le Lalolagi, e leai se masalosalo o lona talaaga na teu ai i mafaufau o tagata le manatu e mafai ona faia se "taua lelei", o se "taua tonu." Ou te manatu o se faʻalavelave tele lea i tagata e talia le manatu o le soloia o taua.
O le alu ese o lau faamatalaga muamua e uiga i “tagata popoto”, o se upu ua felafoa’i solo i totonu o lo tatou atunuu-ou te faalogo soo i ai aemaise lava i iunivesite-o le upu “professionalism”. E pei o se tulafono o le talafeagai i tagata i matata eseese e pei o kuka, faamama, faleoloa ma meaʻai, tusiata, faiaoga, loia, fomaʻi, ma isi, ia "faʻapolofesa", ma ia iloa o latou nofoaga ma aua le aafia i latou i mataupu e o lo'o fa'atatauina "fa'apolokiki."
Ioe, lelei, o se fua lenei mo mala. O lona uiga, ia galulue tagata uma i totonu o a latou galuega, i totonu oa latou galuega. O le le tilotilo i fafo atu o tuaoi o a latou galuega o lona uiga o le alu ese o se tagatanuu. O le mea moni o le faafeagai o le faatemokalasi. O le faatemokalasi e manaomia ai le auai atoatoa o tagatanuu uma, po o le a lava a latou galuega, po o le a lava le mea latou te faia, pe o ni tagata fufulu ipu, po o ni polofesa i kolisi, po o ni saienitisi. Mo i latou e le tuʻuina atu se vaega o latou olaga i le suʻesuʻeina o le sosaiete tele o loʻo latou galulue ai, o le matua paʻu ese lea mai le faʻalapotopotoga lautele ma faʻatagaina se vaega toʻaitiiti o taʻitaʻi malolosi, faʻapolokiki e fai mea latou te mananaʻo ai, e le'i taofia-e le taofia ona e leai se tetee, aua o tagata uma o le sosaiete e gauai atu na o latou lava galuega, e matua leai lava, e matua leai se fesoasoani. E pei la ona ou fai atu, o le faafeagai lea o le faatemokalasi lea e manaomia ai le auai atoatoa o tagata uma i faiga faaupufai o le faia o faaiuga.
E masani ona e taʻua se upusii manaia mai le faifilosofia o Jean-Jacques Rousseau e uiga i tomai faʻapitoa.
Na tusi Rousseau e faapea: “E tele a matou fomaʻi, tagata suʻesuʻe geometri, fomaʻi kemisi, tagata suʻesuʻe i fetu, tusisolo, musika ma tusiata, ae e lē o toe iai so matou tagatānuu iā i matou.” Sa ia faasino atu i le tulaga faapitoa i aso nei, lea na vaevaeina ai tagata i vaega faapolofesa o loo taulai atu o latou mafaufau i a latou mea faapitoa vaapiapi, ma tuua ai faaiuga taua i sosaiete-taua ma le filemu, tamaoaiga ma le mativa-e faia e le au faipule faapolofesa. O le tuʻuina atu lea o le tiute tau amio a tagata na taulaʻi atu i le avea ma "manuia" i a latou lava matata, ae le o le lamatiaina o lo latou saogalemu ma le saogalemu o le tamaoaiga e ala i le ulufale atu i le malae o tauiviga faʻaagafesootai ma filifiliga mama.
Faʻatasi i la tatou talanoaga: o le a sou manatu i le manatu e taʻua i nisi taimi o le "tiute o le atamai", o lona uiga, o le tele o le avanoa e te maua i le sosaiete, o le tele o avanoa ma filifiliga e te maua ma, o le mea lea, o le sili atu foi o oe. e mo faiga sauā a lou lava malo, talu ai ua sili atu ona e tautala faasaga ia i latou?
O se manatu manaia lena. O tagata atamamai e iai se tulaga faʻaaloalogia i totonu o sosaiete, ma e iai le tomai e fesoʻotaʻi ai, e ala i le tusitusi ma le tautala, i tagata lautele. O le mea lea, ua ia i latou se tiute tau amio e faʻaaoga ai lenei mana faʻapitoa e fai ma sui o tulaga faʻaletagata, e fai ma sui o le filemu ma le amiotonu. O lo latou le faia o lea mea e faapitoa lava le taʻusalaina.
Saienitisi mimita i latou lava i le tomai e faia ai le faasaienisi mama ma oo mai i faaiuga faasaienitisi saʻo, ae e masani foi ona manatu o nei ituaiga o tagata-tagata e $100,000 aʻoaʻoga, tikeri ma tomai faʻapitoa-e sili atu ona faʻaauupegaina nai lo isi e galulue faʻapitoa poʻo le faaali mai le talalelei ma oo mai i faaiuga tau amio e faatatau i mataupu faaletagata. E te malilie? O le uiga o laʻu tala, o le a sou manatu o le a le mea e manaʻomia e tagata, ina ia mafai ai ona faia filifiliga mama, pe a le o se ituaiga "faʻapitoa" faʻamaonia?
O le poto masani, pe o le faasaienisi, talafaasolopito, po o soo se aʻoaʻoga, e le mafai ai e se tasi ona sili atu ona mafai ona faia filifiliga lelei, lea e manaʻomia ai na o le mafaufau lelei, amio pulea, agaalofa - o uiga uma ia e maua e tagata soifua uma, e tusa lava po o le a. o le a le tele o “aoaoga” sa latou maua.
I le taimi o le Taua a Vietnam, mo se faataʻitaʻiga, o suʻesuʻega uma na faaalia ai o tagata e sili atu a latou aʻoaʻoga e foliga mai e lagolagoina le malo i lena taua le mama, ma o tagata e na o aʻoga i le aʻoga maualuga na sili atu ona tetee i le taua.
Tamaiti a'oga ma Tauiviga Fa'aagafesootai
I le taimi o le Taua a Vietnam, o tamaiti aʻoga na muai vaʻaia ma faʻatulagaina le mea na tupu ia Mati 4. O le a le taua o mataupu sa tatou talanoaina i aso nei i tupulaga talavou ma tamaiti aoga?
Ou te finau e leai se mea e sili atu ona taua e mafai ona faia e se aʻoga nai lo le liliu ese o le tamaititi mai le vaapiapi o le manuia faaletino i le lalolagi o loʻo i ai nei. O lona uiga, ia liliu ese le tamaititi aoga mai le na o le avea ma se masini i le taimi nei o sosaiete ma fai i le tamaititi aoga e mafaufau i tulaga lautele o le amiotonu lautele ma e uiga i le fatuina o se lalolagi sili atu.
O le mea e leaga ai, o la tatou a'oa'oga ua fa'atulaga e saunia ai tupulaga talavou ina ia manuia i totonu o le va'aiga o lo'o iai nei. E le o saunia i latou e fesiligia lenei sosaiete o loʻo i ai nei, e fesili pe manaʻomia se suiga faʻavae. Ma o lea ou te talitonu o le mea sili ona taua e mafai ona faia e le aʻoga o le aveese lea o tamaiti aoga mai lenei popolega vaapiapi i le aʻoaʻoina o mea latou te manaʻomia e manuia ai a latou galuega ma faʻaalia ai latou o le mea sili ona taua e mafai ona latou faia i o latou olaga o le taʻalo. se matafaioi i le fausiaina o se sosaiete sili atu, pe taofi taua, poʻo le faʻamutaina o le le tutusa o ituaiga, poʻo le faʻamutaina o le le tutusa o le tamaoaiga. O le mea sili lea ona taua e mafai ona faia e aʻoaʻoga. Ma ou te manatu o tatou faiaoga sili ona popoto—o tatou faifilosofia o aoaoga, e pei o John Dewey—ua latou iloaina o le faafitauli ogaoga lea o aoaoga.
I lau tautalaga i le aso 4 o Mati na e talanoa ai e uiga i tamaiti aʻoga Harvard ma le MIT, oe, faatasi ai ma isi vasega o tagata, na maofa i le malosi o le taua i le taimi o le Taua Muamua a le Lalolagi ma auai ma le naunautai i le vaegaau i lalo o faaupuga e pei o le tasi i totonu. o le ata mataga i le Faletusi o Widener i Harvard e faitauina, "Amuia le tagata e fusifusia le oti ma le manumalo." Ae ui i lea, na e matauina ua suia mea mo tamaiti aʻoga a le MIT ma Harvard i le taimi o le Taua a Vietnam oe na faʻafefe ma ita i le malo. E manaia ia te aʻu o tupulaga talavou e pei o tamaiti Harvard & MIT e masani ona latou maua avanoa faʻavaivaia o le taʻaloga ma le tamaoaiga ae o loʻo i ai faʻataʻitaʻiga o nei ituaiga o tamaiti aʻoga o loʻo tuʻuina i latou lava i pa, e pei o le ositaulaga e pei o isi e sili atu ona faʻaleagaina. . O le a sou manatu o le a le tala mo lenei mea?
Ou te manatu e mafua ona o loʻo i ai i tupulaga talavou se manaʻoga faʻapitoa e fai se mea taua i sosaiete. Ma, o le mea lea, afai e lava le malosi o lena manaʻoga e faʻatoʻilaloina soʻo se mea o loʻo i ai i latou e ono faʻaosofia ai i latou e faia se sao le mautonu. Ma o lea ou te le ofo ai o tamaiti aoga i Harvard ma MIT o le a toaaga.
Ae, ioe, i le taimi o le Taua a Vietnam e matua faigata lava ona faia se eseesega i le va o faʻalapotopotoga faʻapitoa ma kolisi masani e tusa ai ma le gaioiga a tamaiti aoga. Talu ai, i le tulaga o le Taua a Vietnam, o le faʻamalosia o tamaiti aʻoga na faia i le fusi o alaleo o iunivesite mai le sili ona taʻutaʻua i le sili ona taʻutaʻua. E mautinoa, o tamaiti aoga i Harvard ma MIT sa toaaga, ae o tamaiti aoga i
Se Malosi e le mafai e Malo ona Taofi
I lau tautalaga foi ia Mati 4 na e fautuaina ai le atiaeina o punaoa tutoatasi o le malosi e tetee atu ai i le faaaogaina o le malosi ma le taufaasese e malo. Na e taʻua e faapea, "i totonu o se sosaiete o loʻo faʻatasia e le pepelo, o le poto o se tulaga taua tele o le mana." Ae fa'afefea ona fa'ato'ilaloina e le poto le malosi saua pe a o'o mai i ai?
Ia, e le mafai e le poto, na o ia lava, ona faatoilaloina le malosi saua. E na o le taimi lava e faʻaliliuina ai lena malamalama i le faʻalapotopotoga ma le faʻatupuina, ma o lena malamalama e oʻo atu i le toʻatele o tagata e mafai ona tetee atu i le malosi o le malo, poʻo faʻalapotopotoga, poʻo le militeri. O le uiga o la’u tala, afai o oe o se tagata faigaluega masani, ma e i ai lou iloa o lo’o fa’aaogaina oe o se tagata faigaluega, e mautinoa lava e le lava lena. Ae afai e iai ua lava tagata i fale faigaluega o loʻo i ai lenei malamalama ona suia lea o mea latou te iloa i le faʻatulagaina o latou lava, ona mafai lea ona latou galulue faʻatasi ma mafai ona latou fatuina se mana e le mafai e le kamupani sili ona malosi ona faatoilaloina. O le mea moni, o faalapotopotoga ma malo e faalagolago i se faitau aofaʻi usiusitai e faatumauina lo latou malosi. Afai o lena faitau aofaʻi-o lona uiga, o tagata o loʻo galulue mo le faʻapotopotoga, o tagatanuu o le malo, o fitafita i totonu o le militeli-ua taofia lana lagolago, taofi le galulue faʻatasi, ona leai lea o se mea e mafai ona fesoasoani i ai le faʻapotopotoga malosi uma, malo, militeri. O se mataupu la o le suia o lena malamalama i le malosi faatulagaina.
O le vaega autu o lenei faatalanoaga sa faia i le ofisa o Polofesa Zinn i
*E momoli atu le faafetai faapitoa ia Mary E. Barnes mo lana fesoasoani taua o se faatonu.
Howard Zinn o se tusiata, tusitala tala, tusitala talafaasolopito, tagata fa'aagafesootai, ma Polofesa Emeritus o
Gabriel Matthew Schivone o se faatonu o Aso i tua atu o le Faamanatuga Alternative Media and Literary Journal. O ana tusitusiga, ua uma ona faaliliuina i le tele o gagana, ua aliali mai i le tele o api talaaga e pei o Z Magazine, Fautuaga ma le Iloiloga Faalemasina, faa;pei foi ona Contre Info (Farani), ma Auala (
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo