Punavai: Counterpunch
E le o se mea e ofo ai le faʻailoga muamua, poʻo le lipine lanumoana, mo le sili atu i le 2°C i luga aʻe o le laina faʻavae e alu i le Arctic ma le malulu e aofia ai le 25% o le Itulagi i Matu. O le amana'ia ua leva ona tatau, ona ua matua'i fa'alēaogāina e le Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC).
O lenei vaega taua o le malamalama e sau e ala i se sauniga faʻasaienisi mataʻutia (1:27 le umi) na lagolagoina e le National Academy of Sciences.
O le upega tafaʻilagi e faʻaulutalaina: Thawing Arctic Permafrost: Regional and Global Impacts, talimalo e John P. Holdren, Teresa & John Heinz Polofesa o Faiga Faʻavae Siosiomaga, John F. Kennedy School of Government, Harvard University.
E le mafai ona sili atu le taimi. O le Arctic Circle ua matua aoga lava talafou. E pei o lea, e tatau ona mafaufau tagata pe o le a le mea e fai i tala faʻalavelave e le mautonu, i se tulaga ogaoga.
E tusa ai ma le Euronews, ia Iulai 14th:
"O le pito i matu ma tua atu o le Arctic Circle ua faamauina i lenei tausaga le maualuga o le vevela. I le aso 20 o Iuni, na faamauina ai e le auaunaga tau vaʻai a Rusia se tumutumuga o le 38°C i Verkhoyansk, o le maualuga lea na faamauina o le vevela talu ona amata faamaumauga i le faaiʻuga o le senituri lona sefuluiva.”
"O lenei mea e saofagā i le vave liusuavai o le permafrost, o le eleele aisa o le itulagi, lea o loʻo fausia ai le tele o fale faufale ma fale, tele mo le laʻuina o hydrocarbons," Ibid.
"O le liusuavai o pou e fai ma pulea le vevela mo galu o le ea e i ai taunuuga mo le tau atoa," Ibid.
O le mea tonu lava, o le mea e tupu i le Arctic e le tumau i le Arctic.
E tusa ai ma le saunoaga a Polofesa Holdren: “O le vevela i le isi itu o le Arctic ua faateleina le 2 i le 3 taimi sili atu nai lo le averesi o le lalolagi… O le Arctic o le a faaauau pea ona avea ma pito sili o suiga o le tau.”
O le failauga muamua i luga o le webcast virtual o Dr. Susan M. Natali, Associate Scientist ma Arctic Program Director, Woods Hole Research Center, o se Arctic ecologist e taulaʻi atu i le siosiomaga faʻanatura ma le carbon cycling taunuuga o le permafrost thaw.
Fai mai Dr. Natali, o le Arctic temperature anomaly ua uma ona 2°C mafanafana nai lo le umi umi. O taunuuga e aofia ai le gau o le aisa i le sami, liusuavai o le aisa i Greenland, ma le liusuavai.
O lo'o mata'ituina le liusuavai o le permafrost e lua e viliina i le loloto o le 20 mita (66 futu) i le Atika atoa. O lea la, fuaina suiga o le vevela aloese mai le fa'aosoina o vaitau. O nei vevela loloto, i nisi taimi, ua fuaina mo le 40 tausaga. I'uga: O le vevela o le Permafrost e matua'i mafanafana i luga o le laupapa, tusa lava po o le a le vaitau.
O le faʻamatalaga, o le Northern Hemisphere permafrost o loʻo i ai le 1100-1500 piliona tone o le kaponi i foliga o mea faʻaola anamua. Mo faʻamoemoega faʻatusatusa, e faaluaina le aofaʻi o le kaponi ua uma ona i totonu o le ea, ma e faatoluina le tele o le kaponi i le vaomatua o le lalolagi.
O se faʻamatalaga manino o faʻamatalaga a Dr. Natali o loʻo taʻalo le tagata i le afi i se auala sili ona tele e ala i le faʻatagaina o kasa kasa oona (taʻavale, vaalele, ma nofoaafi, ma isi) e tafe, faʻateleina i le masina, i le tausaga, i le o le sefulu tausaga e matua leai lava se iuga i le vaai, leai se mea. I se taimi i le taimi, o na piliona tone o kaponi o lo'o teuina i totonu o le aisa aisa o le a amata ona gau i tua atu o fua masani masani ma o le a iloa e tagata ua vela lana kusi, atonu ua lelei.
E tusa ai ma le faamatalaga a Natali, e le o aofia i le IPCC le fa'asoasoaina o le kaponi i le lalolagi atoa e fa'atatau i le 2°C po'o lalo ifo, ae sili i lalo ole 1.5°C. Ia, atonu o le a faʻafuaseʻi ona vevela Arctic o le a toe faʻafoʻisia ai le auala e vaʻai ai le IPCC ma fuafua le paketi carbon. E sili atu le tuai nai lo le leai.
Ma, o le vaega faʻanoanoa lenei (tasi o le tele): O galuega a saienitisi na faʻamaonia ai o le permafrost ua leva ona avea ma "net emitter o CO2," lea ina ua mavae le faitau afe o tausaga o se "carbon sink," ae ua le toe! E pei o lea, o le faitau afe o tausaga o se tasi o kaponi sili ona tele i luga o le lalolagi ua soloia e le faʻatauvaʻa o meaola faʻanatura e faʻatupuina e le tagata.
E le gata i lea, e tusa ai ma Natali, o le paʻu na o le malulu e tutusa ma le ~ 25% o le faʻatagaina e le IPCC e tumau i lalo ole 1.5°C. Ae ui i lea, o le IPCC e le o aofia ai le permafrost i lana paketi carbon, o lona uiga o loʻo i ai se faʻateʻia sili ona leaga i lalo o le laina mo le rah-rah climate mitigation motu.
O le failauga lona lua faʻapitoa o Katey Walter Anthony, Aquatic Ecosystem Ecologist ma Polofesa, Suavai ma le Siosiomaga Suesuega Center, Iunivesite o Alaska/Fairbanks.
Na faia e Dr. Anthony ni galuega i le fanua i Rusia atoa ma le tele o galuega i Siberia (o se fale vevela i aso nei). O ana su'esu'ega o lo'o fa'atatau i le thermokarst, fa'atūina o vaituloto, ma kasa kasa methane.
E tusa ai ma Dr. Anthony, o faʻataʻitaʻiga o le tau o loʻo i ai nei i le lalolagi e le o aofia ai le kaponi mai vaituloto thermokarst. Ae ui i lea, e tele naua i le faitau miliona o vaituloto thermokarst o loʻo faʻalauteleina ma tuʻuina atu methane i le Arctic atoa.
E le gata i lea, ae o le eleele malulu e aofia ai le 1500 gigatons o le carbon, lea e tusa ai ma Dr. Anthony, e tutusa ma le 150 tausaga o suauʻu faʻasolosolo i lalo o tulaga o loʻo i ai nei. Vaai faalemafaufau i le liliu e leiloa se vaega tele o lena kaponi. O le isi itu, o fuafuaga a le malo / setete e faʻaitiitia ai le faʻamaʻiina o le carbon emission e mautinoa lava e le maua ni sini faʻamaonia.
O su'ega fa'ato'aga i vaituloto fa'asao e fa'atino e ala i le tu'u i lalo o se mailei pupuu i totonu o le vai e maileia ai microbial methane e su'e a'o tafe mai le methane i le tausaga atoa. E iai mailei pulu i le silia ma le 300 vaituloto i le Arctic atoa.
O le 14,000 tausaga talu ai, a o faʻamafanafanaina le tau, ina ua faʻafefete vaituloto thermokarst i luga o le laufanua, ma aumaia ai le 4°C mafanafana mo se vaitaimi e 8,000 tausaga. I aso nei, e tusa ai ma Dr. Anthony, o se mafanafana tutusa 4 ° C e foliga mai o le a tupu i luga o le na o le 80 tausaga i se eseesega ma le 8,000 tausaga i le paleoclimate record. E manino lava, e aunoa ma lona taʻua, o lona uiga o se faiga o le tau o loʻo i luga o le turbo charger - uili, o mea tetele.
"O loʻo matou tutu i le faitotoʻa o suiga faʻafuaseʻi i le gaosiga o le kaponi permafrost." (Anthony)
Alofa Mutimutivale! Ma, o na fuafuaga faʻaitiitia uma e 195 atunuu, ae na latou o ese mai le eleele? O le mea moni e fa'aoso a'e pea a'e a'e a'e i luga, ad nauseam. O lea la, fesili po o ai e mata'ituina le faleoloa?
O John Holdren na faʻapipiʻiina le sauniga faʻapitoa: Atonu o loʻo tatou vaʻavaʻai i le 80 i le 100 gigatons o le carbon na faʻasaʻoloto mai le permafrost i lenei seneturi. I le isi itu, o lenei mea e manaʻomia ai se tupe tele mai le tala o le kaponi a le lalolagi. Fai mai Dr. Holdren, o lena faʻamoemoe e faʻaopoopoina i le siʻitia o le vevela o le lalolagi, e oʻo mai i le taimi nei, o le 1.1°C i le 1.2°C i luga aʻe o le laina faavae.
Permafrost, lea e le o aofia ai i le paketi carbon carbon e le IPCC, e mafai ona faaopoopo 25% i le 40%. O se faʻafitauli tele lea e mafua ai faʻafitauli tele i lalo ole laina. O le a se malo o loʻo i ai i le faʻalavelave o fuafuaga faʻaititia o le carbon emission e fai?
Ae ui i lea, o Dr. Holdren, o le sa taʻitaʻia le Fono a le Peresetene o Obama i Faufautua i Saienisi ma Tekinolosi, fai mai e mafai lava ona faʻaititia le lava e taofia ai le vevela i le 2°C. Ae i se tau o le ~ 3% o le lalolagi GDP. Ahem! Na ia toeititi lava fa'atoesega na fautua mai o le lavea i le malo mo le le mafai ona faʻaitiitia o le a sili atu nai lo le tau, lea e tupu e 3% o le $85T poʻo se $2.55T tele (e trillion). Talofa, o iai se isi i fafo?
I le taimi nei, i le maeʻa ai o tausaga o limalima ma tafe mai loimata o tagata lanu meamata, o loʻo faʻalagolago pea le lalolagi i le 80% o suauʻu, o se mea moni na faʻaalia e Dr. Holdren i le faaiuga o lana folasaga. E matua fa'alavelave.
E tutusa lava le 80% e pei o le 50 tausaga talu ai ma o se faailoilo manino o le toilalo atoatoa a malo i le salafa o le lalolagi ma le le manuia o le IPCC e faʻatino atoatoa / faʻatulagaina / faʻalauiloa ana fuafuaga faalelagi Paris '15 e laveai le paneta. E faalumaina!
Ae mo fesili mulimuli/mafaufauga e ala i le upegatafa'ilagi virtual:
E tusa ai ma le faamatalaga a Dr. Anthony: O le East Siberian Arctic Sea o se nofoaga lea “ua matou vaaia ai se numera tele o le faamatuu atu o CH4.”
O mea nei e leʻi talanoaina i luga o le upega tafaʻilagi: O le vevela talu ai nei 30-34C (86-93F) i le East Siberian Arctic Sea (ESAS), o le itulagi e tutusa ma le tele o Siamani Farani Gr Br Italia ma Iapani faʻatasi ma le 75% o le vaega i le 50-80m, vai papa'u, fa'ataga vave ma faigofie le fa'asa'olotoina o CH4 mai le vai i lalo o le sami e aunoa ma le fa'ama'i. O le viliina e isi saienitisi ua maua ai le tele o le methane aisa, ma le mata'utia o le manifinifi o le aisa i lalo o le sami. O faʻamatalaga faʻatuatuaina e mulimulitaʻia le faʻamalo CH4 i le itulagi o le ESAS o loʻo i ai le manatu: "Atonu e le mafai ona pulea." Ae, e taua le maitauina o faʻamatalaga faʻapitoa.
E le gata i lea, o le mea e le mautonu ai, o le vaitau sili ona mamafa mo le tuʻuina atu o methane i le atemosifia faatoa amata.
O le mea e sili atu ona leaga, i le Tuluga o le Lalolagi, le vevela o le sami o le Vasa Arctic, lea o le taimi lenei o le tausaga e masani lava 0.3°C (32°F) talu ai nei e 12°C (54°F). E matua mata'utia tele lena mea!
Postscript: Ua faailoa mai e saienitisi le muamua o le gase methane gase i le Antarctica, na faalauiloa ia Iulai 22nd, na maua e tagata suʻesuʻe na taʻitaʻia e Andrew Thurber/Oregon State University, o lē na faapea mai: “Ou te matuā popole lava.” (Source: Andrew R. Thurber, et al, Riddles in the Cold: Antarctic Endemism and Microbial Succession Impact Methane Cycling in the Southern Ocean, The Royal Society, July 22, 2020).
Le tautala!
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo