O tamaitai Suiselani ma se iuni tele a Suiselani ua latou valaau mo se aso o le malo mo le tutusa o totogi mo tamaitai ma mo se totogi maualalo e $4,000 i le masina mo tagata faigaluega uma. O le Swiss franc ma le US dollar e tusa ma le pa, o le franc e sili atu nai lo le US dollar. O le totogi maualalo fou o lo'o sailia e le iuni ma fafine e tutusa ma le $48,000 i le tausaga. Ole totogi maualalo ile taimi nei e $3,000 ile masina lea na manumalo ile 1980s. Suiselani ei ai se tasi o tau sili ona maualuga o le ola i le lalolagi. (Mo se itulau ole gagana Peretania ile UNIA union va'ai: http://www.unia.ch/English-Window.593.0.html?&L=1)
O le "teuga a tamaʻitaʻi" e pei ona faʻamatalaina e le UNIA labor federation le gaioiga, ua faʻalauiloaina e fetaui ma le 40.th aso faamanatu o le manumalo o tamaitai Suiselani i le aia tatau e palota ai i le 1971 ma le 30th aso faamanatu o se tusitusiga e uiga i le tutusa o alii ma tamaitai na aofia i le Swiss Federal Constitution i le 1981. (O le tauvaga o loo faamatalaina i Farani i: http://www.unia.ch/news_aktion_fr.9.0.html?&no_cache=1&L=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=6552&tx_ttnews%5BbackPid%5D=1&tx_ttnews%5Bpointer%5D=2&cHash=0f994ba808)
“O tamaitai Suiselani e 19 pasene e itiiti ifo nai lo alii, e ui lava i le tulaga tutusa o alii ma tamaitai i totonu o le Faavae,” … Ua finau le iuni e faapea o le 40 pasene o le eseesega o totogi e faatoa mafai ona faamatalaina e ala i le faailoga tagata.
Manaoga a le UNIA mo le Tulaga Tutusa ma le Maualuga Maualuga
O loʻo finau le UNIA labour federation e faʻapea o le aia tatau i se totogi ola o loʻo taulaʻi i le Swiss Constitution ma valaau mo le Confederation ma cantons (Switzerland's "setete") e faʻaaogaina faiga e puipuia ai totogi o tagata faigaluega. O lo'o vala'au e le UNIA le malo ina ia fa'amautinoaina o maliega fa'atasi o fefa'ataua'iga e fa'avae i luga o totogi maualalo ua talia i nu'u, alamanuia ma galuega. E manaʻomia e le feterale a le iuni le faia o se totogi maualalo e 22 francs i le itula e faʻatatau i le 42-itula o le vaiaso faigaluega, poʻo le tutusa ma le 4,000 Swiss francs i le ono masina. O le totogi maualalo, fai mai le iuni, e tatau ona fesoʻotaʻi ma le tau o le ola. Cantons lava latou e mafai ona fa'atutuina pito maualalo maualuga i totonu o itulagi.
Ua manatu mamafa le UNIA i lenei mataupu. Amata ia Tesema o le 2008, na tatala ai e le Iuni ona faitotoa i tamaitai e ofoina atu ia i latou faatalatalanoaga saoloto i le tutusa o totogi. Na faʻatulagaina foi se taumafaiga a le atunuʻu e aʻoaʻoina ai tagata Suiselani e uiga i le mataupu ma faʻamalosia tamaitai e tau mo le tutusa o totogi. Na lomia foʻi e le feterale o leipa se polosiua ua faaulutalaina “Equal Pay for Work of Equal Value, Women and Equality: How to Defend Yourself.” Ma na lomia e le iuni le Wage Inequality Calculator lea e mafai ona o atu ai tamaitai faigaluega e vaai pe o le a le tulaga oo latou totogi. (http://www.lohn-sgb.ch/fairpay/branche.php?l=F) O le UNIA, e faaopoopo atu i le faatulagaina o le tetee a tamaitai, o loo malosi foi i le palemene e tuuina atu tulafono e puipuia ai tamaitai mai le mafatia i le faailoga tagata totogi.
Ua faailoa mai e le UNIA o le Ofisa o le Tutusa a le Malo o Suiselani i le va o alii ma tamaitai ua valaau foi i tagata e ana galuega ina ia tutusa totogi ma fautuaina ni auala faigofie e iloa ai pe le tutusa totogi o a latou alii ma tamaitai faigaluega. (http://www.ebg.admin.ch/dienstleistungen/00017/index.html?lang=fr) Ua faʻatūina foʻi e le malo le National Research Program 60, e faʻamanatu ai foi le mataupu o le tutusa o alii ma tamaitai, e suʻesuʻe ai mataupu o le le tutusa i le va o alii ma tamaitai. (http://www.swissinfo.ch/eng/Specials/Votes_for_women!/Women_and_men/Research_seeks_answer_to_gender_inequalities_.html?cid=29328920)
Aiseā e Faʻaitiiti ai Fafine?
O lo'o finau le iuni e fa'aitiitia tupe maua e tama'ita'i ona o mafua'aga eseese. Muamua, e masani lava o galuega fafine e itiiti le taua ma o lea e maualalo ai totogi nai lo galuega a alii. Talu ai o galuega a fafine e masani ona vaʻaia o le faʻaopoopoina o tupe maua a le aiga, e masani ona latou faigaluega faavaitaimi nai lo alii (57% mo tamaitai ma le 12% mo alii), ma e afaina ai o latou avanoa mo le siitia. O tama'ita'i i fale faigaluega e itiiti le avanoa e maua ai ni tulaga taua po'o ni tofiga fa'afoe nai lo ali'i (23% mo fafine ae 37% mo ali'i). Ma, e masani lava ona maua e tamaitai se totogi maualalo poʻo se totogi nai lo tamaʻitaʻi paʻaga i le taimi latou te ulufale ai i la latou galuega, faʻatasi ai ma aʻafiaga o le olaga atoa mo a latou tupe maua.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo