"Sa i ai se puipui…se manatu o le tuaoi…Pei o puipui uma e le mautonu, e lua ona foliga. O le a le mea sa i totonu ma le mea sa i fafo e faalagolago i le fea itu sa e i ai."
Ursula LeGuin- Le Fa'ate'aina
A o tatou vaai faalemafaufau i se sosaiete ese, e tatau ona tatou vaavaai ma le faaeteete ina ia mautinoa o mea tatou te taofia mai le lalolagi i aso nei o le a le faaleagaina pe faaseseina a tatou taumafaiga i le lumanai. O tuaoi, e pei o puipui, ua mamanuina e taofia ai tagata i totonu ma fafo. Latou te galulue o se ituaiga o pule, o se auala e tuʻuina atu ai i nisi le malosi e filifili ai po o ai e tatau ma o ai e tatau ona alu.
E pei o isi iinei ou te vaai i se sosaiete auai o se faataitaiga manaomia ma se vaaiga mamao mo le lumanai. Ou te ioe i le manatu o nuu e pulea e le tagata lava ia, faatasi ai ma fono faamoega e mafai ai ona fai le pule ma le matafaioi e nofo ai i le 'pito i lalo' nai lo le fausaga faʻatulagaina o loʻo tatou tumau i le taimi nei e faʻaoga ai le pule ma faaiuga i le 'pito i luga' poʻo o toilalo ua ta'ua o le state socialism.
Ou te lagolagoina le va'aiga fa'ale-agafesootai e fa'atatau i fa'ailoga tagata, itupa ma vasega le tutusa i se faiga e pulea e le tagata lava ia, fa'atasi. O se va'aiga e le fa'alagolago i se fa'amalama fa'amalama, o se fa'aaliga e le atagia ai le fa'asa'o ma le fa'asaua o fausaga, fevaevaea'iga ma le fa'aituau o le faiga o lo'o iai nei. E oo lava i totonu o se sosaiete auai o aufono faamoega faatemokalasi ma tagata faigaluega ma tagata faatau, o le i ai o ia tuaoi, ma lo latou malosi o le fevaevaeaiga ma luga o mafaufauga e tuua ai le avanoa e faaaoga ai ia tuaoi e pei o auala e pulea ai. O le mafai ona falepuipui, pulea ona o le i ai o malo-setete o loʻo avea ma luʻitau mo le vaʻaiga faʻaagafesootai. O le pulea o ia tuaoi e mafai ona faʻaaogaina mo le mauaina, e faʻamaonia ai, fatuina se lagona faʻaseseina o le maualuga.
O le mea e le o ta'ua manino i ia fa'ata'ita'iga o le mea moni e matua mafai lava ona ausia se fa'alapotopotoga fa'apolokiki o se sosaiete o aufono fa'atofala'i ma se tamaoaiga fa'atasi ae o le mea e leaga ai le tu'u ai pea o le manatu autu o le malo-setete. I le avea ai o se fua faʻalapotopotoga i totonu o se sosaiete faʻaagafesootai ma le tamaoaiga o le lalolagi, o le faaupuga e le o se faʻafitauli faʻapitoa pe afai tatou te avea se malo-setete e naʻo le aofaʻi o ona vaega poʻo vaega o sosaiete - faʻapolokiki, tamaoaiga, aiga ma aganuu. O vaega ia o le sosaiete o loʻo tatou taumafai e suia mai le faʻaleagaina ma le faʻamalosi i le saʻoloto, saʻo ma le faʻamoemoe. O le mea atonu tatou te le amanaiaina i nei faitioga patino o le malosi o le malo-setete o se tala, o se foafoa ma se faʻata o le faasinomaga, e maua ai se lagona faʻamautinoa e oʻo lava i tagata o loʻo nofouta i faʻafitauli o faʻalapotopotoga ma mafutaga a sosaiete. O fa'alapotopotoga fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'asaua o le sosaiete ua fa'amauina i latou lava i le fa'asinomaga fa'ale-atunuu ma le isi itu. O le le iloaina o lenei mea e ono taitai atu ai a tatou gaioiga i le toilalo.
O lea e tatau ai ona tatou le gata ina faʻafesoʻotaʻi faʻalapotopotoga eseese o loʻo saofagā i mafatiaga ma le le tutusa o loʻo maua i le lalolagi, ae o le faia o lea mea e faʻafeiloaʻi ma lafoai ai tapulaʻa o le nationalism ma le malo-setete.
O faitioga o le vaeluaga o galuega i le taimi nei poʻo le faʻatulagaina o faiga faʻapolokiki o loʻo taulaʻi atu i vaeluaga o loʻo faʻavaeina ma faʻalagolago i ai e fatuina ai le le tutusa ma le faʻamanuiaga. O se vaevaega o galuega e sili atu i nisi ituaiga o galuega po'o le umiaina o se pepa fa'asinomaga nai lo galuega masani po'o galuega faigata. O le fausaga faʻapolokiki o loʻo iai nei e faʻaeseese ai sui faʻapolokiki ma tagata lautele. O ia fevaevaeaiga e mafai ai ona faatupulaia le pule ma le pulea e aunoa ma le amanaia o mea e fiafia i ai, manaoga ma manaoga o i latou e sili ona aafia i a latou faaiuga po o gaoioiga tau tamaoaiga e ese mai i faiga faa-temokarasi faatapulaa e pei o le palota. O le tele o fa'alavelave fa'alavelave i totonu o sosaiete e fa'apipi'i, fa'aoga ma fesoasoani e fa'amatala e le tasi le isi. E ui la ina ua matou tuʻuina atu faʻataʻitaʻiga eseese o le faʻaogaina e le sosaiete faʻaagafesootai e faʻatapulaʻaina pe faʻagata ia malosiaga felagolagomaʻi ma le suavai i se faiga faʻapolokiki, pulega poʻo le tamaoaiga, e tatau foi ona liliu atu o tatou mafaufau i fausaga lautele ma foliga o le malo-setete. O le malo-setete o le isi lea vaega e maua ai le malosi ma le avanoa, o se faʻalapotopotoga e sili atu ona lelei nai lo le aofaʻi o ona vaega faʻavae. O le malosi o tuaoi, o malo-setete, o lo latou malosi lea e fatuina ai se vaaiga o le eseesega (moni pe mafaufauina) ma faʻafefe ma faʻaseseina.
Mo le toatele, o le lotonuu ma le lotonuu e maua ai le uiga i se isi olaga e leai se uiga. I totonu o se lalolagi fa'aesea, o le lagona o le auai i se fa'alapotopotoga lautele e masani lava ona ausia e ala i le fa'auluina o se lagona o tiute fa'ale-atunuu, ma liliu ai le malo-setete i se puipuiga fa'atama po'o se mea lelei. E to'atele tagata e iai ni fa'afitauli loloto ma le le tutusa o vasega, fa'ailoga lanu, po'o le fa'afeusuaiga ae latou te iloa o le fu'a, o le atunu'u lautele, o se fa'alapotopotoga e le fa'alavelave.
E faigata ona mafaufauina o le lotonuu / lotonuu i le uiga o laʻu tala iinei o le a mou ese mai se suiga o a tatou faiga faaupufai, tamaoaiga ma aganuu. O ia suiga atonu e umi se taimi, ae le lava. E oo lava i aso nei, e ui lava i le lalolagi tauva, o le agaalofa ma le tigaalofa e seasea oʻo atu i tua atu o laina i luga o se faafanua, e pei o i latou i le lalolagi i Matu o loʻo fiafia i le faʻatusatusaina o le tele o tamaoaiga ma tulaga faʻapolokiki ma tamaoaiga. E pei o le 'Imagined Community' a Benedict Anderson, e fa'alagolago le malo-setete i le mana'o ma le fa'aeaina o i latou o lo'o i totonu o tuaoi, o ni sui o le malo/setete e tasi, tusa lava pe latou te le feiloa'i pe i ai ni mea e tutusa ai. E iai elemene lelei ma mea leaga. E aofia ai se tikeri o le lotogatasi; o le mea e leaga ai, o lenei felagolagoma'i e faia ma tausia e le o ni tulaga taua masani, o se amio mama faʻamalamalamaina, poʻo ni mea e fiafia i ai le tasi. E faia ma fa'ata'atia e le malosi tele o le fa'amatalaga ma le fa'asinomaga a le malo-setete, e ala i le fa'amanino ma le fa'amatagofieina o le fa'alotonuu ma le lotonuu i totonu o le mafaufau ta'uta'ua.
O le Nationalism o se faiga e le fa'atauaina. O se meafaigaluega fa'apitoa ma fa'alapotopotoga fa'aogaina e le to'atele. O le fa'aogaina o le mea e iloa ai pe mafai ona fa'amasinoina 'lelei' pe 'leaga'. O le mea lea o le eseesega i le va o le nationalism papaʻe ma le nationalism anti-colonial. O le tutusa i le va o ituaiga uma o le nationalism o le mafuaaga autu ma faiga e aofia ai. O le Nationalism e fa'alagolago i le eseesega e le gata i le mea moni ma le mafaufau ae i se tulaga taua poʻo le faʻaitiitia. O lo'o taumafai e fa'atupu fa'alapotopotoga e ala i le fa'atupuina o se fa'asinomaga masani/fa'asoa ma fa'auigaina e fa'atatau i le mea e le o, o le 'isi'. O se fa'afitauli lea ona o le nu'u ma le fa'asinomaga na faia e le'i atagia moni ai le eseesega moni i totonu o se sosaiete po'o se aganu'u. O le manatu fa'avae e fa'alua ma fa'atonu, fatuina ma fa'avasegaina le fa'asinomaga i se faiga e fa'atupu ai se fa'ata'ita'iga fevaevaea'i e faigata ona fa'afetaui ma fa'amoemoega fa'aagafesootai ma fa'aaliga o se sosaiete e sili atu ona feso'ota'i, eseese ma fa'atasi. O fa'ata'ita'iga fa'a-temokalasi fa'atasi e taumafai e fa'atupu fa'atapula'a fa'alāpotopotoga i uiga fa'afeagai ma aga fa'aagafesootai e tusa ai ma tulaga fa'aletagata e pei o le pulea o le tagata lava ia, fa'ai'uga tutusa, felagolagomai. O nei fa'alapotopotoga fa'apitoa e fa'alagolago ma fa'atupuina se fa'atatau o le felagolagoma'i fa'atusatusa i se tasi o tauvaga. O nei fa'atonuga e taumafai e fa'amalosia fegalegaleaiga lelei ma amioga a tagata ae 'aua le fa'alagolago i na suiga na'o le fa'atupuina o se sosaiete felagolagoma'i ma agafesootai. O le fa'afitauli i le fa'atunuu o le fa'atupuina o se fete'ena'iga o manatu e mana'omia ai fa'alapotopotoga 'ese'ese ma fa'amalosia ai le fete'ena'i o amioga. E foliga mai e afaina ai a tatou taumafaiga ma e ono afaina i se taimi umi pe a le toe faalelei. E pei lava ona le mafai e maketi ma o latou manatu faavae ona ola faatasi ma se tamaoaiga auai, ou te finau e le mafai e le atunuu ma le malo-setete ona ola faatasi ma se faiga malo ma sosaiete. O nei fa'alapotopotoga e taumafai e fa'atupu le auai ma fa'amalosia amioga fa'aagafesootai a tagata a'o fa'alagolago le malo-setete ma le fa'atunuu i le fa'atapula'aina o ia gaioiga mana'omia i se vaega fa'apitoa, peita'i e ono fa'amoemoeina. I le Itu agavale o le nationalism o se fa'afitauli fa'afitauli i le tu'uina atu o faitioga taua ma le taua, fatuina o le malamalama ma le lotogatasi, ma le fa'aalia ma le fa'asoaina o fa'asinomaga.
O le a se mea e ono aofia ai i le agai atu i se lalolagi pe a uma le malo-setete? O nisi ia o fautuaga ou te mautinoa e mafai ona faʻamalamalamaina pe a maeʻa nisi talanoaga ma felafolafoaiga
Ø I se taimi pu'upu'u e mana'omia le suia o uiga ma manatu. E ono a'afia ai le lu'itauina o fa'asinomaga ma fa'ailoga a le atunu'u ma le tu'uina atu o isi va'aiga.
Ø Fa'aauauina le lagolago mo 'ese'esega, fa'asagatau fa'ailoga lanu ma faiga fa'a-Imperialist.
Ø Tu'u atu ma fa'atupu manatu ole fa'aaupuga ma fa'asinomaga.
Ø O le atina'eina ma le fa'alauiloaina o fa'alapotopotoga fa'a-ma-malo i totonu o le tamaoaiga, fa'apolokiki, va'aiga ma aganu'u. Ole Fa'alapotopotoga Fa'ava-o-malo ole Sosaiete Auai ua na'o se tasi o fa'ata'ita'iga o lenei mea. O suiga fa'atasi o fa'alapotopotoga fa'ava-o-malo o lo'o i ai nei ma fa'alapotopotoga o le isi lea avanoa e fa'atupuina ai se lalolagi i tua atu o le atunu'u.
Ø Iloiloga ma felafolafoaiga i le aoga o le nationalism e avea o se malosiaga mo suiga alualu i luma ma faafitauli umi o ia auala.
Ø Tatala fa'apolopolo tuaoi
O a tatou taumafaiga o lo'o i ai nei e (fa'atatau) va'ava'ai i totonu, e taula'i atu i fa'alapotopotoga fa'apitoa o se sosaiete ma le 'ese'ese o aganu'u ma le fa'avaeina o fa'asinomaga fa'asaga i totonu o nu'u. O fautuaga o loʻo i luga e (faʻatusatusa) vaʻavaʻai fafo (i le lalolagi atoa ma le faitioina o le faasinomaga e ala i le fausiaina o se 'isi' maualalo), i le faʻatalanoaina o le faʻaititia o eseesega i totonu o le sosaiete e fatuina ai se ituaiga o pule, tutasi tulaga e finau malosi ma isi faʻamatalaga tutusa. . O fautuaga o loʻo i luga o loʻo faʻafeiloaʻi ma taumafai e toe faʻasoa le le tutusa o le malosiaga o loʻo tuʻuina atu i nisi o tu ma aganuu ona o lo latou fesoʻotaʻiga i se faʻalapotopotoga lautele o le malo-setete mafaufau ina ia fesoasoani e faʻateʻaina ituaiga faʻapitoa o pulega faʻaleaganuʻu. E tatau ona tatou aloese mai le taumafai e faia e ala i le fatuina o tala faʻatauvaʻa a le atunuʻu e avea o se faʻavae mo se sosaiete fou e faʻapea o le tumau o le malo-setete. O le talepeina o le manatu lautele o le malo-setete, faatasi ai ma le lotonuu ma le lotonuu, o lea e fusia ai i le galuega taua e suia ai vaega e fa o le sosaiete ua faailoa mai i luga.
E tatau ona tatou vaai faalemafaufau ia tatou sosaiete i se auala e mautinoa ai o le agaalofa, lagona alofa, ma le lotogatasi e le gata i le tuaoi. Ina ia mautinoa o tuaoi uma i le tino ma le mafaufau e malepe moni pe aveese. E tatau ona tatou faia ni fa'ailoga fou o fa'asinomaga fa'alaua'itele i fafo atu o tapula'a a manatu fa'alotonuu. E le o lona uiga tatou te lafoaia tu ma aganuu ma aganuu po o faasinomaga. O lona uiga tatou te fa'ate'aina faiga fa'aleaganu'u anoa mai le auai i se ituaiga o fa'asinomaga o le atunu'u. O le faia o lenei mea faʻatasi ai ma le faʻavaeina o faʻalapotopotoga faʻapitoa ma manatu tatou te faʻamautinoaina a tatou taumafaiga mo se sosaiete sili atu e le faʻatapulaaina e tuaoi o le lalolagi tatou te i ai.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo