MADRID (IDN) - Latou te tuʻuina atu le ola toetoe lava i auala uma - latou te faʻaolaina lea tupulaga ma lea tupulaga; latou te toto fatu ma toto mea toto, fafaga o latou aiga ma faatau atu meaai i maketi i nuu i tua; latou te aumaia le vai ma le vevela ma ositaulaga i latou lava mo le lelei o o latou tagata pe o latou pepe faatoa fananau mai, tagata matutua po o tagata matutua.
Latou te fa'asaoina meaola eseese - o le puna autu o le lumana'i o mea ola uma. I se faapuupuuga, latou te atiina ae ma faatumauina le taamilosaga o le olaga.
Peitaʻi, o i latou o loo aafia i se solitulafono e toetoe lava a lē vaaia, e leʻi faalogoina, ma le leoa a o le faitau miliona o i latou e feoti i tausaga taʻitasi ona o māfuaaga faigofie ma taugofie.
O Aferika e pito i luga le lisi o atunuu e sili ona maualuga le aofaʻi o maliu o tina i le lalolagi.
O le aofaʻi o o latou tagata maliliu e matuā mataʻutia: e sili atu i le 500,000 fafine ma teine e feoti i le maʻitaga po o le fanauina i tausaga taʻitasi, ma le 10 i le 15 miliona o loʻo mafatia i tausaga taʻitasi e le atoatoa le malosi ma isi faʻamaʻi, ae le gata i lea o le faapau pepe le saogalemu i soo se mea. Mo se faaaʻoaʻoga, i Mekisikō lava ia, e oo atu i le 500,000 faapaʻūtama faasolitulafono e faia i tausaga taʻitasi *.
E peiseai e le lava lea tulaga, e faitau miliona fafine i le lalolagi aoao o loo faaauau pea ona oo i faiga lē tonu, sauāga ma le lē tutusa i o latou aiga, fale faigaluega ma olaga lautele, e tusa ai ma se lipoti fou a Malo Aufaatasi na tatalaina ia Iulai 6, 2011 e valaau atu ai i malo ina ia faia se gaoioiga faanatinati. ina ia mautinoa le tutusa moni i le va o itupa.
"Alualu i Luma o Tamaitai o le Lalolagi: I le tulituliloaina o le Faamasinoga" o le uluai lipoti tele lea a UN Women, o le lala sooupu na faalauiloa i le amataga o lenei tausaga e taulamua i taumafaiga a le lalolagi i le tutusa o alii ma tamaitai ma le faamalosia o tamaitai.
O le lipoti a le fuʻa "e faʻamoemoe e faʻaosofia ai le lototoa o malo ma sosaiete lautele e faʻataunuʻu a latou tautinoga ma faʻavavevaveina le ausiaina o aia tatau a tamaitai i le lalolagi atoa," o le tala lea a Michelle Bachelet, o le sa avea muamua ma peresitene Chilean ma o le taimi nei o le Faatonu Sili o UN Women, i se fonotaga a le au tusitala ia Iulai 6 i le UN Headquarters.
E LE LAVA TULAFONO I LE PEPA
Fai mai a ia, o le taulai atu i le avanoa o tamaitai i le faamasinoga tonu e afua mai i le amanaia o tulafono ma faiga faamasinoga e aoga lelei o le faavae lea o le tutusa o alii ma tamaitai.
E ui lava o le tulafono o se mataupu faavae faapelepele ma o le maatulimanu o pulega faatemokalasi i le lalolagi atoa, "i le tele o atunuu o loo taofiofia pea e le tulafono o tamaitai," o lana faaopoopo mai lea.
Fai mai le lipoti o le seneturi ua mavae na vaaia ai se "suiga" i aia tatau faaletulafono a tamaitai, faatasi ai ma atunuu i soo se itulagi ua faalauteleina le lautele o aia faaletulafono a tamaitai. "Ae ui i lea mo le tele o tamaitai o le lalolagi, o tulafono o loʻo i luga o pepa e le faʻaliliuina i le tutusa ma le amiotonu," o le faʻaopoopo mai lea.
O loʻo faʻaalia ai foi e ui o 139 atunuu ma teritori o loʻo faʻamaonia ai le tutusa o alii ma tamaitai i totonu o latou faavae, o loʻo faʻaauau pea ona oʻo i fafine le le tonu, sauaga ma le le tutusa i totonu o latou fale ma olaga faigaluega.
"Faatasi ai ma le afa o le faitau aofaʻi o le lalolagi o loʻo lamatia, o suʻesuʻega o lenei lipoti o se valaau malosi e faʻatino," o le tala lea a Bachelet. "O faavae mo le faamasinoga tonu mo tamaitai ua uma ona faataatia: i le 1911, na o le lua atunuu i le lalolagi na faatagaina tamaitai e palota - o lea ua toetoe lava lautele lena aia tatau.
“Ae o le tulaga tutusa atoatoa e manaʻomia ai le avea o tamaitai ma tagata tutusa moni i mata o le tulafono - i totonu o latou fale ma olaga faigaluega, ma i nofoaga faitele," o lana tala lea.
Ua valaau atu Tamaitai a le UN i malo ina ia faia ni laasaga e faamuta ai faiga le tonu o loo taofia ai le matitiva o tamaitai ma le malosi nai lo alii i atunuu uma o le lalolagi.
E aofia ai le soloia o tulafono e fa'ailoga tagata i fafine; fa'afaigaluegaina le tele o tama'ita'i leoleo, fa'amasino, faipule ma tagata fa'amalosi i luga o le "laina pito i luma o le fa'atonuina o le fa'amasinoga;" ma teu fa'afaigaluega i "faleoloa e tasi" e mafai ai e tama'ita'i ona maua le fa'amasinoga, tulafono ma le soifua maloloina i se nofoaga e tasi.
MATA'IA
O se tasi o mea mataʻutia na maua i le lipoti e faapea, e ui lava ua faasāina nei sauaga i totonu o atunuu e 125, ae 603 miliona fafine i le lalolagi aoao e nonofo i atunuu e lē o taʻua o se solitulafono.
E le gata i lea, o loʻo totogi pea fafine i le 30 pasene e itiiti ifo nai lo alii i nisi o atunuʻu ma e tusa ma le 600 miliona fafine o loʻo faʻafaigaluegaina i galuega vaivai e leai se puipuiga o tulafono o galuega.
Ua maua foi e le lipoti le le atoatoa o le faamalosia o tulafono o iai i luga o le laupapa. O le tele o tamaitai, fai mai UN Women, ua solomuli mai le lipotia o solitulafono ona o le faalumaina lautele ma le vaivai o faiga faamasino.
O tau faʻasaina ma faigata faʻatino o le sailia o le faamasinoga tonu, mai le malaga atu i se faamasinoga mamao i le totogiina o fautuaga faʻaloia taugata, e oʻo atu ai i le maualuga o le faʻaitiitia o fuainumera i mataupu e saili ai e fafine se faʻasalaga, aemaise lava i sauaga faʻavae i tamaʻitaʻi, ua matauina e le lala sooupu a le UN.
"E ala i le suia o tulafono ma le tuuina atu o le lagolago aoga i tamaitai e vaai ai i le faamasinoga tonu, e mafai ai ona tatou suia le sosaiete ma faamautinoa le fiafia o tamaitai ma alii i le tulaga tutusa i le lumanai," o le faaiuga lea o le lipoti.
O LE PUAGA O LE AUA
I le amataga o Iuni 10, 2011 na toe taʻua ai e Bachelet o le faʻamalosia o le tamaoaiga o tamaitai, auai i faiga faʻapolokiki, faʻamutaina sauaga faʻavae i itupa ma siitia le auai o tamaitai i le fausiaina o le filemu pe a maeʻa feeseeseaiga o mea ia e ave i ai le faamuamua a le tino.
Na taʻu atu e Bachelet i se fonotaga a le au tusitala i Geneva e faapea o lona ofisa o le a galulue faatasi ma isi ofisa UN ma paaga i mataupu e amata mai i aʻoaʻoga mo tamaitai ma teine i feusuaiga ma le soifua maloloina o fanau.
Ina ua fesiligia pe na faapefea ona ia foia le faafitauli o sauaga tau feusuaiga faasaga i tamaitai, na ia fai mai o le puipuia o le auala sili lea ona aoga e taulimaina ai le mala.
O auala puipuia e aofia ai le faʻalauiloaina ma le aʻoaʻoina o tamaʻitaʻi ma tama e faʻaumatia faʻataʻitaʻiga o alii ma tamaitai i totonu o sosaiete.
I luga o sauaga faʻavae i tamaʻitaʻi i tulaga feteʻenaʻi o loʻo faʻapipiʻiina ai le au leoleo filemu a le UN, fai mai Bachelet o le UN Women o le a faʻaaogaina faiga sili ona lelei na atiae e le UN Development Fund for Women (UNIFEM) e aʻoaʻoina ai fitafita aʻo leʻi faʻauʻuina e faʻateleina lo latou sauni e tali atu i lipoti. o sauaga tau feusuaiga.
FA'AI'U TOTONU!
E taua foi le faʻamutaina o faʻasalaga mo i latou e faia sauaga faʻafeusuaiga ma le atinaʻeina o 'au tali vave e mafai ona tuʻuina atu fesoasoani faʻaletulafono i fafine i nofoaga e le o iai le malosi faaletulafono e taulimaina ai ia mataupu, o le tala lea a Bachelet.
O le tele o tamaitai i le tausiga o le filemu sa i ai foi le tele o faamanuiaga, e aofia ai le mea moni e sili atu le toʻa o tamaitai e talanoa i isi fafine e uiga i sauaga tau feusuaiga, o lana tala lea.
Fai mai Bachelet o UN Women sa auai malosi i le faalauiloaina o le auai o tamaitai - aʻo faʻaaloalogia le pule faʻalotoifale o le faʻagasologa - i suiga faatemokalasi o loʻo faia i Sasaʻe Tutotonu ma Aferika i Matu.
Fai mai a ia, ua faalua ona asiasi i Aikupito ma o le a sosoo ai e asiasi i Tunisia lea na talosagaina ai e le tele o faalapotopotoga a tamaitai se fesoasoani mai le ofisa.
Na ia taʻua o nisi o itu o le le tutusa o alii ma tamaitai na mafua mai i le mativa, ma faamamafa ai o le faaitiitia o le mativa o se tasi lea o auala e tafiesea ai ia faʻaaliga o le le tonu e pei o fefaʻatauaiga o tagata, faaipoipo vave ma le faʻafaigaluegaina o tamaiti.
O Baher Kamal o se tusitala na fanau mai i Aikupito, faalelalolagi, lagolago i le filemu. O lenei lipoti o se fa'aliliuga laititi o se tala na fa'aalia muamua http://human-wrongs-watch.net, se blog fa'atautaia e le tusitala. E mafai ona faafesootai o ia i [imeli puipuia].
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo