E mafai ona e pu'eina Andy Coulson, e mafai ona e fa'ate'aina le lua selau o tusitala ma aveese Tala Fou o le Lalolagi mai luga o le fogaeleele - ae e le mafai ona alu ese le faafitauli.
O tala fou o loʻo i ai i se faʻalavelave, ae o le talitonu o se faʻalavelave e afua mai i le pepelo, o le taufaasese ma le le tusa ai ma le tulafono o hacking ua sese. O le malamalama i aʻa o le faʻalavelave e manaʻomia ai se suʻesuʻega ogaoga o tuutuuga o loʻo faʻaogaina ai nusipepa i Peretania.
I le sefulu tausaga talu ai na vaaia ai e ala o talafou le tele o suiga. Ua matua'i fa'atupula'ia le aofa'i o tala fou o lo'o avanoa e aofia ai le o'o mai, ma le fa'ateleina vave o, pepa e leai se totogi, o le tula'i mai o tala fou o le televise e 24 itula ma le fa'alauiloaina o luga ole laiga ma telefoni feavea'i. O le fa'asalalauina o nusipepa ma le faitau aofa'i o lo'o i se tulaga maualalo.
Talafou e gaosia ma tufatufaina i se saoasaoa vave nai lo se isi lava taimi muamua ma e masani ona faia i luga o le tele o tulaga i le taimi e tasi. Ua maua ai e le pisinisi nusipepa ni luitau moni. I totonu o se lalolagi o tala fou a kamupani ua faigata nei ona faatumauina tupe faasili ma tupe maua mai tagata e umia sea vagana ai ua e faafaigaluegaina le au tusitala. Ae o le itiiti ifo o le au tusitala e tele avanoa e faatumu ai o lona uiga o le tele o galuega i le itiiti ifo o le taimi e masani ona oʻo atu ai i le tele o le faʻaogaina o le toe tusiaina o le ofisa faʻasalalau poʻo mea tau fefaʻatauaʻiga lautele: o le tipi ma faapipii faiga na taʻutaʻua e Nick Davies o le 'churnalism'.
Afai e te tuʻufaʻatasia le televave ma le paʻu o tusitala faʻasalalau o le numera numera ma le manaʻoga e toso mai le au faitau mo pisinisi nai lo mafuaaga faʻasalalau e le faigata ona vaʻai pe faʻafefea ona lafoaʻi faʻatauvaʻa faʻapolofesa faʻapolofesa ina ia faʻafefe i le faʻafefe, fefaʻatauaʻiga. i mata'aiga fua ma feagai ma lagona masalosalo.
O le aganu'u a le kamupani, faletalafou tabloid o lo'o fa'aalia ai lenei faiga i se tulaga e le mana'omia e Rebekah Brooks ona tu'uina atu le moli lanumeamata i le hacking telefoni - ua na'o se vaega ma se vaega o mea o lo'o fa'amoemoeina. O le taunuuga mulimuli o le faʻaleagaina o le olaga faʻapolofesa ma le faʻamaoni o le au tusitala talafou, e oʻo atu ai i se aʻafiaga leaga i le tulaga lelei o tala fou ma faʻaleagaina ai lo tatou faatemokalasi.
O lenei faʻalavelave lata mai e faateʻia e le ona o le mataʻutia o le faiga o le hacking telefoni ma le leai o se tagata soifua na faʻaalia ae ona ua faʻaalia ai le fatu o se faiga e matuaʻi leaga. Tuuina atu le tele o malosiaga i le Press Complaints Commission
o le a avea o se fa'amau pipii i luga o se manu'a e sili atu ona loloto o le a fa'aauau pea ona fula seia o'o ina toe le toe tatalia le manogi ma toe oso ai se isi fa'alumaluma.
I le si'osi'omaga o galuega a le au tusitala e sili atu ona le saogalemu e mana'omia ai se tusitala loto tele e ili le faaili poo le 'faatonutonuina o ia lava'.
O le pulea e le tagata lava ia ua avea ma mantra paia e fesootaʻi ma le saolotoga o le aufaasālalau - naʻo le pau lea o auala e faʻamautinoa ai e le mafai e malo ona faʻalavelave i totonu, faʻatonuina tuutuuga ma faʻalavelaveina le faiga o tusitala. Ae o lenei mea e teena ai le faatosinaga ma le malosi o se aganuu faʻapisinisi e faʻatupuina ana lava faʻalavelave ma faʻatulagaina ana lava fuafuaga e masani ona sili atu ona manino nai lo se isi lava malo faatemokalasi e ono mafai. Afai e tau leai sou malosi (fai mai se tusitala e faatatau i se faatonu) e mafai la ona leai se uiga o le pulea e le tagata o ia lava pe afai e le tutusa ou manatu i le tagata o loo pule.
O le fesili e tatau ona tatou fesiligia o le: o le a le mea tatou te mananaʻo ai i tala fou ma faʻafefea ona tuʻuina atu i le lumanaʻi? O le mea lea e tatau ona popole i ai Jeremy Hunt i ana felafolafoaiga i le lumanaʻi o le BSkyB, ma le mea e tatau ona faʻatulagaina e le Tulafono o Fesoʻotaʻiga o loʻo oʻo mai i le 2013. O le a le suiga o le gaosiga o tala fou, pe faʻafefea ona faʻatupeina, pe faʻafefea ona maua ma pe faʻafefea ona manuia e tatau ona tuʻu i le ogatotonu o lenei felafolafoaiga.
O lea e alu i luma ma fai se suʻesuʻega faʻalauaʻitele i le hacking telefoni, ae seʻi o tatou faia lelei le galuega ma iai foi se Komisi o Faʻasalalauga e fesiligia fesili moni:
1. O le a le mea e fiafia i ai tagata lautele e tusa ai ma le saunia o tala fou mo le faatemokalasi ina ia olaola?
2. E mafai faapefea ona tatou saunia le siosiomaga e manaʻomia e mafai ai e le au tusitala ona fai le galuega o le toʻatele o i latou e manaʻo e fai ma faia ma le faʻamaoni?
3. Faatasi ai ma le faʻamoemoe o se Tulafono fou o Fesoʻotaʻiga i luga o le tafailagi, e mafai ona tatou faʻatonutonuina le va o tala fou ma le faatemokalasi aʻo faʻatumauina le tutoʻatasi tusitala ma le saolotoga o le au faʻasalalau, ma afai o lea, faʻafefea?
O tala fou e le o se oloa masani. O lo'o feso'ota'i ma le le mafaitaulia i le faiga o le temokalasi. A malepe le oloa o tala fou e afaina ai faiga faatemokalasi. O le sootaga i le va o tala fou ma le faatemokalasi e sili ona aoga pe a tuuina atu i le au tusitala le saolotoga (ma punaoa) e fai ai le galuega o le toatele o le au tusitala e mananao e fai - e suʻesuʻe, mataʻituina, taofi e tali atu, fesiligia le pule, faʻafaigofie ma tausia le faʻatalanoaga.
Ae o le sa'olotoga i lenei tulaga e le na'o le uiga o le sa'olotoga mai le fa'asala ma le fa'alavelave mai le malo e masani ona feso'ota'i ma le faaupuga 'saolotoga o le au fa'asalalau'; o lona uiga foi o le sa'olotoga mai tapula'a ma tapula'a a se aganu'u atoatoa fa'atasi. I malo faatemokalasi neoliberal o le malosi o le maketi e tutusa lava le taua ma le malosi o le malo. I totonu o Peretania, e mautinoa lava e leai se faʻanatinati e faʻatonutonu mo se mafutaga maloloina i le va o talafou ma le faatemokalasi, ae o loʻo i ai le tele o faʻanatinati e uiga i le manaʻoga e faʻatulafonoina le aufaasālalau mo le manuia o le maketi.
O le tala o le hacking telefoni e faʻaalia ai e le mafai ona faʻalagolago i se maketi faʻasalalau ma faʻasalalau faʻasalalau e tuʻuina atu tulaga mo le faʻatupu faʻatemokalasi faʻapitoa e olaola. O maketi e leai se fa'a-temokalasi i lo latou autu. A le manuia maketi pe o'o mai i lalo o le taufaamata'u pe na'o le malosi tele, o le fa'ata'ita'iga masani fa'asalalau e tafi ese i le sailiga o le fa'atauva'a manuia ma le mautu tau tupe.
Ioe, matou te manaʻomia se suʻesuʻega lautele - ae o le mea matou te manaʻomia moni lava o se faʻavae fou mo tala fou mo le manuia lautele.
Natalie Fenton o le Polofesa o Faasalalauga ma Fesootaiga i le Kolisi a Goldsmiths, Lonetona.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo