O le tele o tala e uiga i sauaga i le feteenaiga a Isaraelu ma Palesitina, ae o le tala i le naunautai, umi se taimi umi tetee tetee a le toatele o tagata Palesitina o le nuu i le leiloa o latou fanua, e ono mataʻutia, e seasea faamatalaina. O la'u lipoti lea mai le tasi nuu i le Faletupe i Sisifo.
E leai se taimi talu mai lona nofoia o le Faletupe i Sisifo i le 1967, o le faoa faamalosi e Isaraelu o fanua o Palesitina ma punaoa vai na foliga mai na faateia e pei o i latou na auai i lona fausiaina o le "pa," na amata i le 2002. Tele, faigata, ma fesuiaʻi foliga, o le puipui e foliga mai e sili atu. mata'ina e pei o papa sima e 25-futu le maualuga o lo'o fa'amauina e olo matamata fa'amilitia, fa'aopoopo i pa fa'aeletonika mata'itūina e fa'aloloa i mamao mamao.
I le 2004, na taʻua ai e le International Court of Justice (ICJ) e le tusa ai ma le tulafono le pa, ae na le amanaiaina e Isaraelu le faaiuga. I le taimi nei, o loʻo tafe atu i le Faletupe i Sisifo mo le sili atu i le 280 kilomita, o loʻo fusifusia ai malo tetele o Isaraelu ma nisi o kolone laiti i lona fusi. O le pa ua mae'a o le a aofia ai le sili atu i le 85% o le faitau aofa'i o le Faletupe i Sisifo, a faapouliuli fa'atasia e Isaraelu ni vaega iloga o le teritori na muamua nofoia i le 1967. O le miti lea a Isaraelu Tele na vave ona liua i le tusiata. Ae peitai, mo tagata Palesitina, o le pa o lona uiga o le gaoi, e vavaeeseina ai le tele o aai ma nuu Palesitina mai lo latou laueleele ma vai.
O Jayyous, e 3,500 le aofaʻi o tagata, o se tasi o na nuu. O lo'o taoto i totonu o se mauga mauga i matu o le Faletupe i Sisifo ma le aai Palesitina o Qalqilya i lona itu i sisifo. O vaaiga iinei e tumau pea o se tasi o le Metitirani sili ona matagofie, o se koluse, seʻi tatou fai atu, i le va o Tuscany ma vaega o Yugoslavia. O faatafunaga o Eleni ma Roma ua faailogaina ai le matua tele o le nuu. O se tasi lea o nofoaga lafulemu a le Faletupe i Sisifo. O faatoaga e aofia ai le olaola o fatu, citrus, ma laau olive, faapea foi ma fualaau faisua, na olaola faataamilo i Jayyous, ma maua mai ai le ola mai le tele o vaieli i lalo o le eleele. O aquifers i lalo o Jayyous ma Qalqilya, o le mea moni, o loʻo fausia ai se 'oa a le Faletupe i Sisifo. O fanua o le aai ma le nuu e latalata i le tuaoi o Isaraelu i luma o le 1967 - o le "Laina Green."
Aʻo leʻi oʻo mai le pa, sa fai pisinisi masani a le au faʻatau a Qalqilya ma Isaraelu i itu uma o le tuaoi, aʻo galue le au faifaʻatoʻaga a Jayyous i o latou fanua e oʻo atu i le Green Line. O le taimi nei, o le sima ma le mataʻutia o le puipui o loʻo siomia atoa ai Qalqilya, ma manatua ai falepuipui maualuga-saogalemu poʻo ghettoes mai isi vaitau. O Jayyous e vavae ese mai le tele o ona fanua muamua i le puipui i le mea e mafai ona taʻua o lona "pa puipui" - o se faiga o pa uʻamea, uaea tafi, ma auala leoleo e pulea e fitafita Isaraelu.
E fa afe o la'au olive ma citrus o le nu'u na lia'iina e fai ai le puipui. O vaieli uma o le nu'u ma sili atu i le 75% pasene o le fanua o lo'o tu'u ese nei i tua o le pa, e tu'ufua i le itu i sisifo - o lona uiga, "Isaraelu" - itu. O se tamai nuu o Isaraelu e igoa ia Zufim o loo nofo i le lotolotoi o le tamaoaiga muamua a Jayyous. O fuafuaga a Isaraelu o loʻo i luga o tusi e fausia ai le 1,500 fale fou i luga o le tupe na faoa mai le nuʻu. O iunite fou o le a fa'aumatia ai le auala e tasi e mafai ai e le au faifa'ato'aga a Jayyous ona malaga mai ma toe fo'i mai i lo latou fanua: sa i ai muamua le ono o nei auala. Ua uma ona poloka e Isaraelu le toalima o i latou.
O Sharif Omar Khalid e onosefulu-lima tausaga le matua, e masani ona ta'ua o Abu Azzam, ua fa'aalu le afa o lona olaga i le tauivi e fa'asaoina le fanua o Jayyous. I le 1980, faatasi ai ma isi faifaatoaga e fai ma sui o nuu i le Faletupe i Sisifo, na ia faavaeina ai le Komiti o le Puipuiga o Eleele, o se tasi o faalapotopotoga e 18 ua avea nei ma Taofi le fa'aupuga o le Pa. O le fa'ameaalofaina i le fa'amoemoe fa'ama'a'a, na ia ta'ua ai o le manumalo i se fa'ai'uga a le Faamasinoga Maualuga a Isaraelu ia Aperila 2006, lea na tuleia ai le ala o le pa i tua mai le itu i saute o le nu'u. O le faaiuga na toe maua ai le 11% o le fanua muamua o Jayyous - 750 dunams o le 8,600 na poloka e le pa. (A dunam e sili laititi atu i le kuata eka.)
E tumau pea le puipui, e pei o se tasi o ona vaega sili ona taua: o le "faitotoa o faatoaga." E lua i latou i luga o le fanua o Jayyous - tasi i matu; o le isi i le i saute. Toeitiiti lava o faifa'ato'aga uma o le nu'u ua fa'amalosia e fa'aoga le faitoto'a i matu. Na tatalaina e fitafita Isaraelu mo le lua 45-minute vaeluaga i le vaveao ma le afiafi, na poloka ai e le faitotoʻa se auala e leoleo ai tagata Isaraelu.
Ae ina ia oʻo atu i tua atu o le faitotoʻa, i luga o le auala patrol, ma mai iina i lo latou fanua faʻatoʻaga, e manaʻomia e le au faifaatoaga a Jayyous "pemita asiasi." Talu mai le 2003, na fa'atonu ai e Isaraelu e na'o tagata o le nu'u e na'o "tagata asiasi" i le fanua sa latou galulue ai mo augatupulaga. O le mauaina o pemita o se fa'alavelave faigata lea faatoa amata i fa'amaoniga ole pule fanua. O Abu Azzam o se tasi o tagata e ona fanua o le nuu; o lona suafa e alu i tua i le tele o augatupulaga i le taimi na nofoia ai e Jordan le Faletupe i Sisifo. I le avea ai ma se tagata taʻutaʻua, na teʻena i lea taimi ma lea taimi lana pemita seʻia oʻo ina tuʻuina atu e le Faamasinoga Maualuga a Isaraelu ia te ia se pemita tumau e taʻua ai o le na te tauaveina o se "faʻafitauli saogalemu." O lenei mea e maua ai faʻafitauli faʻaopoopo mo ia i lana tafaoga i aso uma i lona fanua ma tua.
Le Faitotoa mai Seoli
O le taimi muamua na ou vaʻaia ai se "faitotoa faʻatoʻaga" i le 2004 i fafo atu o le nuʻu Palesitina i matu o Mas'ha. Sa matautia le vaai atu. O auvae u'amea tetele na valiina se lanu samasama samasama matala matala, fa'afetai i le sili ona lelei a le Israeli occupation Forces, mo le tusa ma le 30 minute i le vaveao ma toe fai i le afiafi. I le va o na taimi e lua, sa tumau pea le loka, ma tuua ai le au faifaatoaga i le lotoifale e leai se avanoa e toe foi ai i le fale mo le aoauli po o faalavelave faafuasei, e oo lava i le faasūsūina o fua i le taimi talafeagai (pe a goto le la).
O avanoa taʻitasi o le faitotoʻa o Masā na mafai ai e se faifaatoʻaga toʻatasi, o Hani Amera - o lona fale e loka i itu e tolu i tafatafa o le puipui ma le lona fa o se nofoaga o Isaraelu - e faia ni malaga faasolosolo i lona fanua. I itu uma e lua o le faitotoʻa o loʻo taatia ai ni uʻamea o uaea sele o loʻo faʻafefeteina i luma o se pa puipui lea e faʻalautele atu i le mamao e mafai ona matou vaʻaia. I tua atu o lenei alavai, sili atu uaea tafi. Ona avea ai lea o se "auala faamiliteli" mo fitafita Isaraelu o loo leoleoina tuaoi o se lalolagi Arapi ua manatu o se avega mamafa i Isaraelu Tele.
I le isi itu o le auala faamiliteli o loo taatia ai isi uaea tafi ma se isi alavai ae lei oo atu Hani Amer i lona fanua.
Ina ia malamalama i le uiga moni o le faitotoa, e tatau ona e nofo, e pei ona ou faia, ia le itiiti ifo i se po ma se faifaatoaga i Jayyous i le taimi o le seleselega. E te ala mai ma lona toʻalua ma ia i le 5:30 i le taeao, inu se ipu kofe malosi Arapi, 'ai falaoa na fofoina i le siamu na ia totoina i luga o le fanua o loʻo totoe ia te ia, ona e alu ai lea e faʻafefe i lalo le paʻepaʻe, pala, auala papa i luga o lana palau. Mulimuli ane, o le mea moni, o le a e faatali faatasi ma ia i se faasologa o faifaatoʻaga i le faitotoʻa.
Vaai nei, i le vaveao o le isi aso i le fasefululua tausaga o galuega, i luma o lenei raptor uʻamea mai mafaufauga o se tagata fai ata tifaga valea, aʻo latou taunuu uma: tasi i luga o lana palau, o le isi i luga o le asini o loʻo tumu i taga. ma mea faigaluega o le seleselega, se'ia i'u ina tu mai se laina umi e fa'atali. Seʻi mātau foʻi uaea tafi, ma alavai, ma le auala faafitafita, e na o se tasi o foliga o le pā e lē gata o loo faafalepuipuiina ai tagata o Palesitina. Matamata a o liliu lemu le au fitafita ma tatala le faitotoʻa, faʻafefeteina ona auvae lautele e suia, ma le auala a le militeri o loʻo faʻamauina, i se siaki mo le tatalaina puupuu o le taeao.
A o ou faatalitali ma matamata mai le palau a Abu Azzam ia Oketopa talu ai, sa ou vaai faalemafaufau i le itu mauga i le isi itu o le auala e pei ona sa i ai i le tele o tausaga ua mavae, a o ou lipoti atu pea mai le Faletupe i Sisifo. O a'ega tifato o le itulagi na togitogia i laina o pa puipui mago o lo'o ufiufi ai laau olive o lo'o fa'afefeteina le ario o latou lau i le matagi, ma lanu uliuli o laau aina ma vine. O le taulaga fou a Isaraelu Tele, California-style sprawl, o ona aai ua tafe atu nei i le Faletupe i Sisifo, sa avea pea ma vaega o se miti faalautele, e le o se mea moni ua tupu, ma e moni sa leai se pa., po o se "auala faafitafita," po o se faitotoa o faatoaga.
Vaai nei, a o agaʻi atu le ʻaufaifaatoʻaga taʻitoʻatasi ma lana asini, o lana palau, o ana mea faigaluega, i le ala i le va o auvae uʻamea avanoa. Matamata i tagata taʻitoʻatasi a o ia agaʻi atu i le auala o le militeri, tuʻu lana asini, alu i lalo, ma ofo atu lana ID ID i se fitafita Isaraelu malosi ma le le mautonu. I tafatafa o isi fitafita e toʻalua, o ia, i le isi itu, na ia taʻua se olo e pule i luga i se mea mamao ma taulotoina igoa o tagata taʻitoʻatasi ma numera ID i le gagana Eperu. Avea i le to’a, le faamavae, le onosai o nei faifaatoaga a o latou talia le faalumaina o nei mea uma ona e leai se isi filifiliga. Mafaufau o loo latou taumafai e fai se mea faigofie se tasi: seleseleina o latou olive.
Ae muamua e tatau ona taʻitoʻatasi i luga o le auala, tutu ma punou ulu pe faʻafefe mata ona o lona taunuuga mo lenei aso, ona sosoo ai lea, afai e faʻamaonia, agai i luma. I tua atu o loʻo taoto ai isi alavai i le isi itu o le auala, sili atu uaea tafi ma - mulimuli ane - o se mea e faafoliga o le saolotoga ae leai. Ua fa'atagaina nei le faifa'ato'aga e a'e i luga o le mauga i lana ta'avale. I tala atu o lona tumutumu e mafai ona ia oo atu i lona fanua, ona o latou na ia onosaia lenei puapuaga i aso taitasi.
Ma o lenei, mafaufau i tagata Isaraelu nofoia ma fitafita, o latou pule aʻiaʻi, o loʻo taʻavale mai le pule i luga o lenei faitotoʻa e ala i le mataala e faasaga i tagata o le nuʻu e pei o i latou i Jayyous, faia se miti leaga o lenei mea faigofie, o le seleselega o olive. O tagata nofoia mai Zufim na latou se'i esea laau olive i Jayyous i le 2004. (O nisi na ave fa'atau atu i Isaraelu); otaota mai le kolone ua faaleagaina ai isi.
O le vaiaso talu ona ou nofo, e tusa ai ma le pepa a Isaraelu Haaretz, o tagata Iutaia na nofoia i isi nofoaga i le itu i matu o le Faletupe i Sisifo "na feteʻenaʻi ma Palesitina o loʻo pikiina olive." Na taʻua e tagata nofoia le au faifaatoʻaga o loʻo taumafai e aumai a latou faʻatoʻaga o se taufaʻamataʻu "saogalemu" aua latou te "mafai ona aoina le atamai ma osofaʻia osofaʻiga mai le toga olive."
I se isi nofoaga i totonu o le eria i lena lava vaiaso, na tutu ai le puipuiga a Isaraelu ao ulufale atu tagata nofoia i se nuu Palesitina "e faia se fono puupuu" e faasaga i le seleselega. (O le autau a Isaraelu ua pulea nei mai luga e oo i lalo e ultra-religious-expansionist settlers, lea e faia ai se tauemu o le "nofonofo-fitafita" tulaga ese.) I le taimi nei, i tafatafa o se nofoaga o le "nofoaga" Isaraelu e igoa ia Adi Ad, tagata nofoia "seieseina le tele o laau olive.” A o ou tusia, e o'o mai ia te a'u alaala faapena i-meli i aso uma.
O le tele o taimi talu mai Oketopa na faia ai e le Israeli Army le vavao i luga o Jayyous - faʻasalaga tuʻufaʻatasia mo faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga i vaiaso taʻitasi na faia e tupulaga o le nuʻu iinei. O le tele o taimi ua fa'atulafonoina pe a uma le au faifa'ato'aga i o latou fanua ma e le'i fa'alavelaveina le seleselega. Ae ua latou faasalaina le isi vaega o Jayyous. Fa'asalaga tu'ufa'atasi - o le taui atu i tagata uma mo gaioiga a ni nai tagata - e le tusa ai ma le tulafono i lalo o le 1949 Fourth Geneva convention.
Fa'aauau pea
"O se setete ua valea," na matauina ai e le loia Palesitina ma le tusitala o Raja Shehadeh ina ua tasi le aso talu ona ou asiasi atu ia Jayyous, na ou faamatalaina ai le vaaiga i le faitotoa. O lenei papupuni faapitoa o le uamea, o nei faifaatoaga onosai faapitoa, o fitafita faapitoa o loo faamalosia le leaga o Isaraelu - latou te ofoina atu na o se tofo o le atamai valea o le Isaraelu Sili o loo tupu pea. O se tagata fai ata tifaga Dutch na faatalanoaina nisi o tagata Iutaia o le Faletupe i Sisifo, na ia taʻu atu lenei suiga itiiti ia Shehadeh: "O le a lau miti?" sa ia fesili ai i se tasi o tagata na aumau. “O la’u miti,” sa ia tali mai ai, “o le a faapea mai fanau a la’u fanau i se aso, ‘O iinei, latou te fai mai i aso anamua sa i ai tagata Arapi.’”
I le afiafi ae matou te leʻi tutulaʻi uma e ō i le faitotoʻa, na ave ai e Abu Azzam se tagata asiasi Siamani ma aʻu e matamata i le lomitusi olive i le lotoifale lea e laʻu ese ai e ia ma isi faifaatoʻaga fua o seleselega i aso taʻitasi. O le vaaiga o le olive a Jayyous o loʻo faʻasolo atu i luga o se fusipaʻu ma totonu o le masini lomitusi, mulimuli ane aliaʻe mai o se tafe o le suauu o loʻo faguina i pusa palasitika lapopoa, o se fiafiaga. Na taufetuli tamaiti ma faasee solo i luga o le fola maseesee, talie; lofuina e o latou matua le areto mo i latou i le suāuu suamalie, faatoa uma ona lolomi. O le ā le faavalevalea faaletagata o le a faapuapuagatia ai pea i na galuega filemu?
Mulimuli ane, na taʻu mai e Abu Azzam ia te aʻu tala e uiga i lona olaga o se tagata faʻamalosi, lana faaipoipoga, ma lana fanau. Na falepuipui e Ioritana ona o lona auai i le Communist Party ma mulimuli ane e Isaraelu ona o ana taumafaiga e faasao eleele o le nuu, na ia fai mai e le mafai ona ia mafaufauina se mea ae na o le faaauau pea. “E leai lava sa’u filifiliga” o le auala lea na ia fai mai ai, ma faamimigi ma ataata.
Na ia toe manatua le taimi i tua ia Oketopa 2003 aʻo fausia le pa, ina ua taumafai se tagata Isaraelu e faʻatau mai le au faʻamalosi Jayyous e ala i le ofoina atu ia i latou o pemita 650 lea e mafai ai e le tele o faifaatoʻaga ona ulufale atu i o latou fanua. Ae na faia e le Komiti o le Puipuiga o Fanua "se faaiuga a le au" e aua le faaaogaina. O le taliaina o pemita o lona uiga o le amanaʻiaina o le aoga o le puipui ma le faiga atoa o le faʻaumatiaina o loʻo i ai. Na tapunia e fitafita Isaraelu le faitotoʻa; o le maualuga lea o le seleselega o le olive, kuava, ma le kelemini. O Abu Azzam ma isi faifaatoaga na tipiina avanoa i totonu o le pa ma tolotolo atu e galulue a latou fanua "e aunoa ma se palau, leai ni solofanua, leai ni taavale solofanua, leai se mea. Na o o tatou tino."
Na sosoo ai ma isi pagota. Na fai le faaiuga a le au faifaatoaga e nonofo i o latou fanua ma aua le toe foi i le nuu. “Sa ita tele lo’u toalua,” o le tala lea a Abu Azzam. "Sa ia valaau mai ia te aʻu i le aso 21 Oketopa ma fesili mai ia te aʻu, 'O ta teteʻa? Pe ua ma teteʻa?' Sa ou fai atu 'Ou te tetee.' 'Tete'e? E mafai ona e va'ai atu i se pusa kuava, kukama, po o tamato? Sa ou fai atu."
Talu mai le 2003 Abu Azzam ma isi faifa'ato'aga Jayyous o lo'o fa'aauau pea a latou fa'alavelave i o latou fanua. O lenei naunautaiga ina ia faaauau pea ona fai faatoaga i luga o le 3,250 dunams - o le uluai 8,050 - o loʻo i ai pea tagata nuʻu, nai lo le nonofo i se isi nofoaga i le Faletupe i Sisifo poʻo fafo atu o loʻo teteʻe. I Palesitina, o lenei "na o le nofo" e taʻua samid. O lona uiga "o le tutumau," "o le tutumau," ma o le faʻaalia manino o le tulaga sili ona leva o le tetee a Palesitina.
"E tele naua ou faafitauli," sa ou fai atu ai ia Abu Azzam. "E te alu ese?" Sa ia ataata mai ia te au ma le faamalieloto. "O lo matou olaga atoa o se faʻafitauli, ou te le manaʻo e avea ma se tagata sulufaʻi fou. Ou te tetee i le faimalaga na tupu e ala i Isaraelu."
Talu mai le 2008, o tupulaga talavou a Jayyous na faia faʻataʻitaʻiga i vaiaso taʻitasi e faasaga i le puipui. O se tasi o latou taʻitaʻi - Mohammed Othman - na pueina e le pulega a Isaraelu i le tautoulu talu ai nei ina ua ia toe foi mai se tautalaga i Nouei. O ia lava i le falepuipui pea i lalo o le taofia fa'aletulafono e le tumau.
Ua tusi atu foi taʻitaʻi o Jayyousi i ofisa maualuluga i totonu Norway ma Dubai ole aioi atu ia i latou e aveese mai kamupani e umia e le tagata Uzbekistan-fanau Israeli billionaire Lev Leviev. I le faia o lea mea, ua auai ai Jayyous i le faatupulaia o le tetee faavaomalo i, ma le musu e taulimaina, kamupani a Leviev. O lo latou aapa atu e tele ma eseese, e oʻo atu i le maina taimane a Angola, fale mautotogi a Niu Ioka, ma nofoaga o Isaraelu ia latou fuafuaga ma le fausiaina (e aofia ai le Zufim) latou te matua aafia ai. Mati talu ai, Haaretzo Parako Ravid lipotia e faapea o le Amepasa a Peretania i Tel Aviv "na taofia feutagaiga e lisiina se fola i Aferika-Isaraelu Kirya Tower ona o le auai o le kamupani [Leviev] i le fausiaina o nofoaga." Oxfam e iai motusia noataga faatasi ma ia mo le mafuaaga lava e tasi.
Iā Setema 9, 2009, i le masina a o leʻi oo i loʻu taunuu atu, na faia ai e le Faamasinoga Maualuga a Isaraelu se faaiʻuga fou e toe suia ai le auala o le pā ma toe faafoi mai ai le 2,448 faaopoopo. dunams ia Jayyous. "Ona o au taumafaiga?" Sa ou fesili ia Azzam.
“Ona o Jayyous,” o lana tali lea. "O se tauiviga vaega."
O Ellen Cantarow, o se tusitala o Boston, na muamua tusia mai Isaraelu ma le Faletupe i Sisifo i le 1979. O lana galuega na lomia i le Village Voice, Grand Street, ma Mother Jones, faatasi ai ma isi lomiga, ma na faʻasalalau e le South End Press. Talu ai nei, o ana tusitusiga na faʻaalia i Counterpunch, ZNet, ma Alternet. O lenei tala o se vaega o se faasologa i Palesitina tetee tetee, "Heroism in a Vanishing Landscape."
[Manatua: O le isi ata o Palesitina a Cantarow e mafai ona faitau e kilikiina iinei. O se tala atoa a le UN e uiga i le pa o Isaraelu e mafai ona maua e kilikiina iinei (faila PDF).]
[O lenei tusiga na faʻaalia muamua ile Tomdispatch.com, o se weblog a le Nation Institute, lea e ofoina atu se tafega faifaipea o isi punaoa, tala fou, ma manatu mai Tom Engelhardt, faatonu umi taimi i lomiga, Co-faavae o le Poloketi a le Malo o Amerika, O le tusitala Le Iʻuga o le Manumalo Aganuu, ma faatonu o Le Lalolagi e tusa ai ma Tomdispatch: Amerika i le New Age of Empire.]
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo