E foliga mai o se tala malie leaga, ae o le mea moni lava na tupu: Na alu atu se Rapi mai Isaraelu i Peru, na faaliliuina se vaega o tagata Amerika i le faa-Iutaia, ma aumaia i latou i lenei atunuu ma tuu i latou i se nofoaga, i luga o le fanua na aveesea mai ona tagata Palesitina.
O iina latou te maua ai, e pei ona faia e tagata nofoia uma, fesoasoani agalelei a le malo, totogi i tupe na aveesea mai le faitau afe o tagata Isaraelu o loo nonofo i lalo ifo o le laina mativa. O iina e mafai ai ona latou ola fiafia i se taimi mulimuli ane (sei vagana ua latou tuua le nofoaga i se taavale e le'i fa'aofuofu, lea e ono osofa'ia ai i latou e tagata Palesitina muamua.)
O le a le mea e mafua ai ona aumaia e se setete tagata ese mai se isi lalolagi ina ia aveesea ai tagata moni, oe na ola ai iina mo le tele o seneturi, i le tau o se feteenaiga toto e faavavau? Ua paʻi atu le tali i faavae o Isaraelu.
Talu mai le faʻavaeina o le setete, o loʻo sailia e ana avefeʻau "Iutaia". I le Soviet Union muamua, na maua ai tagata Iutaia e ala i le sailia o Kerisiano e iai soʻotaga mamao o aiga Iutaia (o le "Jewish tinamatua") po o le na o le faia o pepa fa'ailoga. E leai se tasi na te iloa pe toafia tagata e le o ni Iutaia na aumaia i Isaraelu e le Jewish Agency ma isi faʻalapotopotoga-e le itiiti ifo i le 200 afe, atonu 400 afe. E tusa ai ma tulafono a Isaraelu, na otometi lava ona avea i latou ma tagatānuu.
I ni nai aso talu ai, na toe faʻafouina ai le "National Demographic Council", ina ua uma ona faʻasalaina i le le toaga mo ni nai tausaga. O se faʻalapotopotoga lea e tatau ona feagai ma le toʻatele o Isaraelu e manatu o le faʻafitauli sili ona taua a le setete-e sili atu le taua nai lo le taua ma Palesitina, auupega a Saddam o le faʻaumatia, faʻatupulaia o le leai o se galuega ma le faʻalavelave tau tamaoaiga.
O le "faʻafitauli faʻaletagata" o loʻo mafaufau loloto i iunivesite, talanoa e uiga i le aufaasālalau, faʻamatalaina e le au faipule ma le au faʻamatalaga.
O “tagata popoto” ma komepiuta o loo fuafua po o le ā le pasene o tagata Iutaia i Isaraelu i le 10, 25, 50 po o le selau tausaga. Pe o le a itiiti ifo i le 78%? Po o—ia vavao e le Atua!—na o le 75%? Pe o le a faapaleniina ea e le manava o le fafine Iutaia masani, e faaopoopo atu i femalagaaiga faamoemoeina, le gaosiga o le tino Arapi?
Ae afai e leai, o le a se mea e mafai ona fai? O nisi ua fautuaina le faamalosia o le fananau mai o tagata Iutaia a o le maumauaʻi e faalotovaivaia le faateleina faalenatura Arapi. Ua fautuaina e nisi le taofia o tagata Iutaia na malaga mai i Rusia mai le aumaia faatasi ma i latou o tagata o le aiga Kerisiano (ua faatagaina e le Tulafono o le Toe Foi mai i le tulaga o loo iai nei.) O nisi e manaʻomia le faateʻaina vave o tagata faigaluega mai fafo, a o leʻi nofoia ma faavaeina ni aiga. O nisi e tatalo mo se galu o le tetee i le Semitism i Farani po o Atenitina (ae mautinoa e le o le Iunaite Setete), o le a tuleia ai le tele o tagata Iutaia agai atu ia Isaraelu. O le toʻatele, e aofia ai ma sui o le malo o Sarona, e lagolagoina le tali sili ona faigofie: tuliesea uma tagata Arapi mai le atunuu. O le "tagata tusitala fou", Benny Morris, talu ai nei na faʻailoa mai e tatau ona faia e Ben-Gurion lenei mea i le 1948.
O uiga faaalia o le setete i ai tagatanuu Arapi, lea ua 19% nei o le faitau aofaʻi, ua faamanatu mai ai i se tasi o Farao, o lē—e tusa ai ma le Tusi Paia—na taʻu atu i ona tagata le auala e feagai ai ma se isi nuu toʻaitiiti: “O mai ia, seʻi o tatou faia ma le poto. faatasi ma i latou, neʻi latou faatoʻateleina.” Ma o le metotia na faʻaaogaina: "Na latou faia o latou olaga oona." ( Esoto, 1)
E tusa ai ma le faʻamatalaga aloaia, o Isaraelu o se "Setete Temokalasi Iutaia". O lenei mea na fa'amauina i le tulafono ma fa'amaonia e le Fa'amasinoga Maualuga. I le talitonuga, e leai se feteʻenaʻiga i le va o faʻamatalaga e lua: O le setete o Iutaia, ae o le faatemokalasi e puipuia le tutusa mo tagata e le o ni Iutaia, foi. Poo le isi itu, o le setete e faatemokalasi, ae puipuia lona uiga faa-Iutaia.
O le mea moni, e le o se "setete faatemokalasi Iutaia" ae o se "setete demographic Iutaia". Fa'ato'ilaloina fa'ato'ilalo fa'atemokalasi i so'o se fa'atinoga. E lagona e se tagatanuu Arapi i soo se taimi, talu mai lona laitiiti, e leai sana vaega i le setete, o ia, i le tele, o se tagata nofomau. I ofisa uma o le malo, ofisa o leoleo po o nofoaga faigaluega, e oo lava i le Knesset, e ese le faiga o ia mai se Iutaia, e oo lava i taimi filemu. E moni, e ese mai i le Tulafono o le Toe Foi mai, lea e avatu ai i se “Iutaia” ma lona aiga (ae lē o tagata sulufaʻi Arapi) le aiā atoatoa e sau ai i Isaraelu, e leai se tulafono e faailoga tagata i le va o se “Iutaia” ma se tagata e lē o se Iutaia. Ae o le mea lenei ua na o le faafoliga: e tele tulafono e tuuina atu avanoa faapitoa i tagata "e faatatau i ai le Tulafono o le Toe Foi", e aunoa ma le taʻua patino o "Iutaia".
E matua manino lava lenei mea, o tagata ofisa uma o le setete e gaoioi e tusa ai ma le le iloa. O le “Israel Land Authority” e tufatufa atu fanua i tagata Iutaia, ae lē o tagata Arapi. O galuega uma a le setete e aofia ai na o Iutaia. I le faitau selau o aai fou ma nuu na faatuina talu mai le faavaeina o Isaraelu, e leai se tasi na faavaeina mo tagata Arapi. E leai se faifeau Arapi i le Malo, leai se faamasino Arapi i luga o le nofoa o le Faamasinoga Maualuga.
E masani lava, o nei mea uma e le o faia e faʻamatalaina e le faʻaauau pea o feteenaiga a Isaraelu ma Palesitina. A uma mea uma, o tagatanuu Arapi o Isaraelu o Palesitina foi. Ae o le fesili o le a le mea e mafua ai: o le feteenaiga e mafua ai uiga tetee i Arapi pe o le uiga tetee i Arapi e faaumiumi ai feeseeseaiga?
Ua tuuaia e le au faitio ia Isaraelu i le faatinoina o le “Apartheid”, le aoaoga faavae faailogalanu a Aferika i Saute. O lenei fa'atusa e ono fa'asese se vaega. E le pei o le Apartheid, o le Zionism e le faʻavae i luga o le tuuga, ae i luga o le faʻafefiloi o mafaufauga ghetto ma le 19th senituri Europa nationalism.
O le mafaufau Ghetto o le agaga lea o se nuu sauaina, faaesea, lea na vaai i le lalolagi atoa ua vaeluaina i le va o tagata Iutaia ma Goyim (Nuuese). O le lotonuu Europa na tauivi mo se tulaga tutusa faaleatunuu ma ituaiga. O le setete o tagata Iutaia o loʻo faʻaaogaina nei elemene uma e lua: o se malo tutusa faʻa-Iutaia, ma e toʻaitiiti tagata e le o ni Iutaia e mafai.
I totonu o Europa, lea na fanau mai ai le nationalism masani, o loʻo tuʻuina atu le avanoa i le vaaiga faʻaonaponei a Amerika, lea e manatu o tagata uma e umia se tusifolau a Amerika e a le malo o Amerika, e tusa lava po o le a le ituaiga ma le tupuaga. Ua fesoasoani lea ia avea ai ma malo sili ona malosi i le lalolagi, aganuu, tamaoaiga, ma militeri. O malo-setete Europa o loʻo faasolosolo malie ona tuʻuina atu le pule i le Iuni a Europa, ma o latou sitiseni e tuʻuina atu i tagata mai fafo, o loʻo saofagā i lo latou tamaoaiga ma puipuia a latou faiga manuia lautele. I Siamani, o fanau a tagata malaga na fananau mai i le atunuu e maua le sitiseni, Peretania ma Farani e sili atu ona saoloto.
O loʻo feagai Isaraelu ma se filifiliga faʻasolopito: e toe foʻi i le avea ma ghetto Iutaia, faʻatasi ai ma popolega faʻatagata ma faʻalavelave setete, poʻo le agai i luma i se vaaiga fou a le atunuʻu, i le faʻataʻitaʻiga Amerika-Europa.
O le Zionism o le fa'agaioiga mulimuli a le atunu'u Europa. O pulega faakolone a Isaraelu foi, ua 200 tausaga ua tuai. Masalo o se mea masani lava o le luʻitau o le faʻaaogaina o se vaaiga fou a le atunuʻu e tuai mai. Ae i le faaiuga, ou te faamoemoe, o le Jewish Demographic State o le a suia e le Israeli Democratic Republic, mo le manuia ma le saogalemu o ona tagatanuu.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo