New Haven - George W. Bush o se geopolitical le agavaa. Na ia faʻatagaina se vaega o hawks e faʻaosoosoina o ia e fai se tulaga i le osofaʻia o Iraq lea e le mafai ai ona ia aveesea mai ia lava, o se tasi e leai se mea ae o ni taunuuga leaga mo le Iunaite Setete - ma le lalolagi atoa. O le a ia iloa o ia e tigaina i faiga faaupufai, atonu e oti ai. Ma o le a ia vave faʻaitiitia le malosi ua faʻaitiitia o le Iunaite Setete i le lalolagi. O se taua faasaga ia Iraki o le a faʻaumatia ai le tele o ola i le taimi lava lena, e le gata i Iraqi ma Amerika, aua e foliga mai o loʻo manino mai e le lava le osofaʻiga i luga o le ea i luga o le maualuga, faʻalavelave faʻafuaseʻi. O le osofa'ia o Iraki o le a o'o atu ai i se tulaga o le vevesi i le lalolagi Arapi-Islamic e o'o mai i le taimi nei e le'i mafaufauina. O isi ta'ita'i Arapi e le fiafia ia Saddam Hussein, ae o le a le mafai e o latou faitau aofa'i ona tu atu i le mea e mautinoa e latou te lagona o se osofa'iga le'i fa'aosoina i se setete o Arapi, ma tuua ai ta'ita'i e leai se filifiliga ae o le tafefea i le vevesi pe malemo. Ma o se osofaʻiga i Iraq e ono faʻaosoina ai le faʻaaogaina o auupega faaniukilia, lea, afai e tatalaina nei, o le a faigata ona toe faia le tulafono. Atonu e le'i iai ni aupega fa'apea a Iraki, ae tatou te le'o mautinoa. E tusa lava pe leai, e le mafai ona osofaʻia Isaraelu i fana masani e faʻaosofia ai Isaraelu e tali atu i auupega faaniukilia tatou te iloa o loʻo i ai? Mo lena mea, pe tatou te mautinoa ea, afai e faigata le taua, e le o sauni le US e faʻaaoga auupega faaniukilia?
Ua faapefea ona tatou oo atu i se mala mata'utia faapena?
E foliga mai o le militeri a Amerika e faasaga ia Iraq ua le o se fesili pe o afea. Fai mai le malo o Amerika e tatau ona faia se gaioiga ona o Iraq ua tetee i iugafono a Malo Aufaatasi ma fai ma sui o se lamatiaga lata mai i le lalolagi lautele, aemaise lava i le US. O lenei faʻamatalaga o le faʻamoemoeina o le militeri e matua manifinifi ma e le mafai ona manatu mamafa. O le tetee atu i iugafono a le UN po o isi tulafono faava o malo ua masani ai mo le 50 tausaga talu ai. E tau le tatau ona ou faamanatu atu i se tasi na musu le US e tolopo le faaiuga a le Faamasinoga a le Lalolagi i le 1986 e taʻusalaina ai gaioiga a Amerika i Nicaragua. Ma ua fa'ailoa manino mai e Peresitene Bush e na te le fa'amamaluina so'o se feagaiga pe a ia manatu e ono lamatia ai aia a Amerika. O Isaraelu, ioe, o loʻo teteʻe i iugafono a le UN mo le silia ma le 30 tausaga, ma o loʻo toe faia foi aʻo ou tusia lenei faʻamatalaga. Ma o faamaumauga a isi sui o le UN e le sili atu. O lea na tetee ai Hussein i faaiuga manino a UN. O le a se isi mea fou?
O Hussein o se fa'amata'u lata mai i so'o se tasi? Ia Aokuso 1990, na osofaʻia ai Kuwait e Iraq. O lena gaioiga, o le mea sili, na mafua ai se taufaamatau lata mai. O le tali a le US o le Persian Gulf War, lea na matou tuleia ai le Iraqis mai Kuwait ona filifili ai lea e taofi iina - mo mafuaaga lelei faamiliteli ma faaupufai. Ae na tuua ai e Hussein le pule.
Na pasia e le UN ni iugafono eseese e manaʻomia ai Iraki e lafoaʻia auupega faaniukilia, vailaʻau ma siama ma faʻatonu vaega asiasi e faʻamaonia na faia. Na faia foi e le UN le tele o puipuiga e faasaga ia Iraq. E pei ona tatou iloa, i luga o le sefulu tausaga talu mai lena taimi, o le faiga o faʻalavelave i Iraq na faʻatulagaina e nei iugafono a le UN ua faʻavaivaia tele, ae le o le atoatoa i soo se auala.
I nai vaiaso talu ai, na sainia ai e Iraq ma Kuwait se maliliega lea na malilie ai Iraq e faʻaaloalo i le pule a Kuwait. O le faifeau mai fafo o Kuwait, Sheik Sabah al Ahmed al Jabbar al Sabah na fai mai o lona atunuu ua "100% faamalieina," ma faaopoopo atu na ia tusia le maliega lava ia. O se failauga mo le Iunaite Setete na faaalia le masalosalo. O le US e le o le a taofia ona o Kuwait ua "faʻamalieina." O le a le Kuwait, e tatau ona auai i sea filifiliga?
E talitonu US hawks e naʻo le faʻaaogaina o le malosi - malosi tele - o le a toe faʻafoʻisia ai lo tatou pule e le fesiligia i le lalolagi. E leai se masalosalo e moni o le faʻaaogaina o le malosi malosi e mafai ona faʻavaeina ai le pule, e pei ona tupu i le Iunaite Setete i le 1945. Ae o le pule a Amerika e le pei o le taimi muamua. O le tulaga maualuga o le tamaoaiga o le atunuu i le lalolagi i le va o le 1945 ma le 1965 ua suia i se tulaga e le sili atu le tulaga o le tamaoaiga o Amerika nai lo le Europa Europa po o Iapani. O lenei pa'u tau tamaoaiga ua afaina ai le US i le le fesiligia o faiga faaupufai a ana uo vavalalata. Pau lava le mea o totoe o le maualuga o le militeri. Ma, e pei ona aʻoaʻoina i tatou e Machiavelli i seneturi uma ua mavae, e le lava le malosi: Afai na o le pau lena o lau mea, o lona faʻaaogaina o se faailoga o le vaivai nai lo le malosi ma faʻavaivaia ai le tagata faʻaoga.
E manino lava, i le taimi nei, toetoe lava a leai se tasi e lagolagoina se osofaʻiga a le US i Iraq: e le o se setete Arapi se tasi, e le o Turkey poʻo Iran poʻo Pakistan, e le o Rusia poʻo le tele o Europa. E mautinoa lava, e lua tuusaunoaga iloga: Isaraelu, lea o loʻo faʻamalosia Bush, ma Peretania Tele - poʻo lona palemia, Tony Blair, o le na faʻailoa i le faaiuga o le vaiaso i Texas e "le faia se mea ... e le o se filifiliga" e tusa ai ma le manatu. i Iraq. Ae o se tala i le The Observer i le masina talu ai na lipotia mai ai e faapea "na tuuina atu e taitai militeri a Peretania se lapataiga malosi ia Tony Blair i le po anapo e faapea o soo se taua faasaga ia Iraki e mautinoa e toilalo ma o le a iʻu ai i le maumau o soifua ona o le itiiti o le manuia faaupufai."
E le mafai ona ou talitonu ua faia e taitai militeri Amerika se faaiuga ese, e ui lava atonu latou te mataala i le taʻuina atu o lena mea moni le fiafia ia Peresitene Bush. O Kenneth M. Pollack, o le sa avea muamua ma le CIA ma le Iraq specialist i le Clinton's National Security Council, fai mai o le militeri i Iraq o le a manaomia ai le auina atu o le 200,000 i le 300,000 US fitafita, masalo mai nofoaga i Saudi Arabia po o Kuwait, faapea foi ma isi vaegaau i. puipuia le au Kurds i Iraq i matu.
E foliga mai o loʻo faʻamoemoe le US i le faʻafefe o ana uo e o atu. Ae ina ua maeʻa le nofoia e Isaraelu o taulaga i West Bank, o le faʻamoemoe mamao o Saudi (poʻo Kuwaiti) o le a faʻaavanoaina mo 'au a Amerika ua toetoe a mou atu. E manino lava e leai se fiafia o Turkey i le puipuia o Iraqi Kurds, talu ai o ia gaioiga e mautinoa lava e faʻamalosia ai le Kurdish movement i Turkey, lea e tau ai le malo o Turki ma lona malosi atoa. Ae mo Isaraelu, o le Palemia Ariel Sharon - faatasi ai ma le lagolago malosi a Bush - o loʻo i ai i le faagasologa o le faʻaumatia vave o le Pulega Palesitina, lea e mautinoa lava e le mafai ona fesoasoani ia Bush e fausia lana soʻotaga tetee i Iraq.
Ae, o le ai ai se osofaʻiga, lea o le a faigata pe a le mafai ona manumalo. O le gaioiga e mafai ona avea ma se isi Vietnam. E pei lava o Vietnam, o le a toso le taua ma o le a maumau ai le tele o soifua o Amerika. Ma o aʻafiaga faʻapolokiki o le a matua le lelei mo le US e iu lava ina toso ese Bush (poʻo lona sui). O se faʻafouina ma faʻateleina Vietnam maʻi o le a tupu i le fale.
E leai se tasi i le pulega a Bush e vaʻaia lenei mea? O nisi, e leai se masalosalo, ae o loʻo le amanaiaina i latou, ona o Bush o loʻo i ai i se faʻalavelave faʻalavelave. Afai e alu i luma le osofaʻiga a Iraq, e lamatia o ia i lalo, pei o Lyndon Johnson. Ma o le toilalo a Amerika o le a iu ai ina maua e tagata Europa le lototele e avea ai ma Europa ae le o Atalani. Ae o na taunuuga le lelei ia Bush o le ai ai i le lumanaʻi, ae o le leaga o le le osofaʻia e vave.
Na folafola atu e Bush i tagata Amerika se "taua i faiga faatupu faalavelave" e faapea "e mautinoa lava tatou te manumalo." E oʻo mai i le taimi nei, pau lava le mea na ia gaosia o le paʻu o Taliban vaivai ma matitiva. Na te le'i pu'eina Bin Laden. Ua maluelue Pakisitana. Saudi Arabia ua toso ese. Afai na te le osofaia Iraki, o le a foliga faavalevalea i le mea e sili ona taua ia te ia - i le vaaiga a tagata palota Amerika. Ma o loʻo taʻuina atu ia te ia lenei mea, i se tulaga le mautonu, e ana faufautua i totonu o faiga faʻapolokiki a Amerika. O le maualuga maualuga o le faamaoniga a Bush e atagia mai ai lona avea ma "peresitene o taua." O le taimi lava e avea ai o ia ma peresitene o le taimi filemu, o le a i ai o ia i se faʻalavelave matuia - e sili atu ona o le le manuia o folafolaga o taua.
O lea la, e leai se filifiliga a Bush. O le a ia osofaia Iraq. Na ia faʻaalia manino o le faʻalavelave i Sasaʻe Tutotonu o loʻo i ai nei o le a le taofia ai o ia mai lea mea. E matua faafeagai lava. O le auina atu o le Failautusi o le Setete Colin Powell i le itulagi o se auala e taumafai ai e faʻamautinoa le gaioiga. Ma o le a tatou ola uma lava ma taunuuga.
O Immanuel Wallerstein o se tagata suʻesuʻe sinia suʻesuʻe i le Iunivesite o Yale ma le tusitala o le "The End of the World as We Know It."
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo