(Ata: fuʻa e faitauina "o la matou laina o le auala lona 3" o loʻo faʻatusalia ai le auala i tua atu o le nationalism Islam ma le nationalism Turkish agai i le saolotoga, faatemokalasi Turkey)
Ua ala mai tagata i le lalolagi atoa i tala e faapea o le peresitene o Turkey Recep Tayyip Erdoğan ua toetoe lava a mautinoa e faaalu le isi lima tausaga e faamalosia ai lana pule. I le palota muamua i le Aso Sa, na ave ai e Erdoğan le 49.5 pasene le lagolago, ae o lana luʻitau Kemal Kilicdaroglu maua 44.9 pasene. O le aso 28 o Me ua fa’alauiloa ai le palota fa’asaga ia te ia.
O le tulaga mata'utia ua faamanatu mai ai ia i tatou le vaivai o faiga faatemokalasi a Turkey ma le tele o lagona faalotonuu, faailogalanu, sa'o sa'o. O le susulu o le faʻamoemoe e sau mai le Peoples' Democratic Party (HDP) ua leva ona faʻalavelaveina, o lana tauiviga le faʻavaivaia mo le alualu i luma, faʻa-temokalasi tulaga taua ua toe faʻaalia lona maufetuunaʻi.
O le HDP ma isi fa'atasi Green Itu Agavale Pati na auai i le faiga palota i lalo o tulaga sili ona le fiafia, faatasi ai ma se pulega autasi e pulea uma faalapotopotoga a le setete ma le au tusitala. O nei faigata na faʻaalia lelei i se faʻamatalaga faʻatasi e tagata matamata palota mai le Faalapotopotoga mo le Puipuiga ma le Felagolagomai i Europa (OSCE) ma le Fono a Europa. Fai mai e ui lava o le palota i le aso 14 o Me sa "faatulagaina lelei" ma mo le tele o vaega filemu, o le au palota na faatapulaa i a latou filifiliga faaupufai e ala i le solitulafono ma le faafalepuipuiina o sui o le HDP.
O le faʻamatalaga na faʻaalia ai foi pa puipui na tuʻuina atu e Erdoğan, lea na matua faʻatapulaʻaina ai le itu teteʻe. Na tusia e le OSCE: "O popolega ua leva e uiga i le faʻaaloalogia o saʻolotoga faavae o le faʻapotopotoga, fegalegaleaiga ma faʻamatalaga faʻapea foi ma le tutoatasi o le faamasinoga, o mea taua uma i se faiga faatemokalasi e leʻi faʻaalia i le vaitaimi o le palota."
O le pulega a Erdoğan o le Justice and Development Party (AKP), o loʻo pulea uma faʻalapotopotoga a le setete, na faʻaaogaina fuafuaga fuafuaina e vavae ese ai le HDP aemaise lava mai le tauvaga palota. O se taunuuga o le faaauau pea faagasologa O le fa'amoemoe e fa'asa le pati, e le'i tamo'e le HDP i lana lava aia ae sa tatau ona auai e ala ile Green Left. Na faia lenei mea e foia ai le lamatiaga lata mai o le tapunia e ala i se mataupu faʻapolokiki faʻapolokiki - o se taunuuga ua uma ona paʻu i le toʻavalu o ona tuaa.
Ua uma ona vaivai le faalapotopotoga a le HDP e fa'apulepulega fa'apitoa, lea o loʻo faʻaauau pea e aunoa ma se faʻalavelave talu mai le 2016, faʻatasi ai ma le silia ma le sefululima afe taʻitaʻi ma sui o le pati na pueina. O le taimi nei ua silia ma le fa afe sui o le pati lea o lo o taofia i le falepuipui. Ae mo le Green Itu Agavale Pati, na fa'atagaina i le faiga palota i le tuai, na'o le taimi lava na fa'ailoa ai le aso palota. O nei mea uma o se vaega o taumafaiga faʻapitoa a Erdoğan e faʻafitia ai lo matou auai saʻo i faiga faʻapolokiki.
I le avea ai o se faiga faʻapolokiki na faʻafitia toetoe lava o punaoa uma, o le Green Left Party na ulufale ai i le palota i luga o tulaga le tutusa. Na mafai e le au palota agavale ona filifili se tasi o filifiliga e lua - le Green Left Party poʻo le paaga a le Workers' Party of Turkey (TIP), i lalo o le Alliance mo Leipa ma le Saolotoga. E ui lava i lea, o faʻaiʻuga o loʻo faʻaalia ai o le HDP ma le poloka o loʻo siomia ai na tumau pea le tulaga na latou manumalo ai i le tauvaga 2018.
O le HDP, e ala i le Green Left, ua toe faatumauina lona tulaga o le lona tolu-malosi malosi, e le gata i totonu o le palemene ma le sosaiete. E faitau miliona tagatanuu i Turkey ua tuu mai lo latou faatuatuaga ia i matou e faaauau le tauiviga e tetee atu i pulega pulepuletutū ma le sauaina ma ia talosagaina se fofo faatemokalasi ma filemu i faafitauli a Turkey. O le galuega lena e tatau ona ave i luma.
Fa'asa'o Fa'atonu
Afai o tulaga faaupufai i Turkey e saoloto ma talafeagai, semanu e auai le HDP faatasi ai ma le lagolago a le sili atu ma le fa afe ofisa falepuipui, sa avea muamua ma nofoa faʻatasi, sui, pulenuu, ma sui. Semanu latou te le faʻaesea mai le aufaasālalau i Turkey ma semanu e mafai ona faʻasalalau atu o latou manatu i sosaiete i lalo o tulaga tutusa. O lenei mea na mafai ona maua ai se taunuuga e matua ese lava, ma e moni lava o se faʻalavelave faʻafuaseʻi mo Erdoğan.
O le palota a le peresetene na faia lava i lalo o tulaga mataʻina. O le sui tetee o Kılıçdaroğlu o le Republican People's Party (CHP), o le na le aofia ai mai faʻasalalauga uma ma setete, na lagolagoina e le HDP ma lana poloka. Faatasi ai ma lenei fesoasoani, na mafai ai e Kılıçdaroğlu ona faʻamalosia le faʻamalosia o se tafega faasaga ia Erdoğan. I lenei tulaga, o le tala a le peresitene o le le mafai ona faatoilaloina ua matua afaina lava. O le mea moni, o ana fa'ai'uga sili ona leaga i se faiga-palota.
I le taimi nei, e mafai ona tatou faʻamoemoe e ui lava i le tele o tagata palota na faʻaogaina e le nationalist ma le lotu, i le taamilosaga lona lua o le a le toe filifilia e tagata Turkish se tagata na faia le tele o mea leaga i lo latou atunuu. Afai e toe foi mai o ia i le au peresitene, o le a sili atu ona faʻasalaina e tagata i latou lava, ma faʻamautinoa ai se lumanaʻi faʻatemokalasi.
Ua iloa e Turkey ituaiga uma o pulega i lona talafaasolopito e selau tausaga: o mea uma mai le Kemalism faalelalolagi-nationalist o le tetee autu CHP i Islamism, coups, pulega faamiliteli, ma mulimuli ane Erdoğan faailoga faapitoa o le faateleina o le faa-Islamist ma nationalist pule. Na pau lava le mea e leʻi faʻataʻitaʻiina o se faiga faʻa-temokalasi tumau.
I le taimi nei ma i tausaga a sau, e tatau ona foia e Turkey ona popolega ma faʻamalosi e faʻatemokalasi. O punavai sili ona taua o musumusuga i lenei tulaga o le HDP ma le Green Left Party, ma le lautele lautele o faiga faaupufai o le saolotoga o Kurdish. E ui lava i le tauiviga mo le malosi i le va o Erdoğan's Islamist-nationalist bloc ma le lalolagi-nationalist o loʻo tetee ia te ia, ae o loʻo tumau pea le malosi sili o loʻo tauivi mo le faatemokalasi ma se suiga moni i Turkey. O lona uiga o se filifiliga e mafai ai e tamaitai, tagata eseese ma vaega faʻalelotu, ma tagatanuu uma ona nonofo faʻatasi i le filemu. O le ta'ua o nei tulaga taua, e tusa ai ma fa'ai'uga muamua, e to'atolu sefulu tasi tama'ita'i i totonu o le to'aonosefulutolu sui agavale lanumeamata na filifilia i le palemene.
Ana le faʻaaluina e le pule pule, nationalist, ma peteriaka Erdoğan le sefulu tausaga talu ai e faʻamaʻapeʻapeina ai le agai i luma o le tetee, o le a matua ese lava le tulaga i aso nei. Ae o le faaiuga mulimuli o le a faia i le Me 28 lona lua taamilosaga. E leai se mea ua mae'a.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo