Punavai: Open Democracy
2020 e le na o le tausaga o le faʻamaʻi Covid-19. O le tausaga fo'i lea na fa'asalalauina ai le fa'alavelave. O le Covid-19 ua faʻateleina uma ai a tatou le tutusa ma na susulu atu se malamalama sili atu ia i latou, ma faʻaalia ai le mea moni e le mafai e le tulaga quo ona taofi. Ua tatalaina ai se taimi o avanoa, ma o loʻo faʻaalia e tagata talavou le auala e mafai ai ona tatou faʻaogaina lena taimi e ala i le fausiaina o se gaioiga.
E foliga mai e leʻi leva atu na aʻoaʻoina ai tupulaga talavou ina ia 'aua neʻi faʻamaeʻa' ae 'amata ona auai.' O lea la ua ta'u atu 'leai, e le faapena.' Talanoaga i nusipepa ma fale talafou, pe e uiga i le Black Lives Matter, tagata faigaluega taua o loʻo taia i le le lelei o le saogalemu ma le maualalo o totogi, poʻo talavou faʻatauvaʻa faʻamasinoga o le tau, e aofia ai 'fautuaga faauo' i tagata faʻamalosi ina ia 'faʻaitiitia' ma 'faʻaitiitia le faʻamalosi' - ia ia itiiti i le ala. O ia fa'asea e masani ona aofia ai fa'amatalaga i tala fa'asolopito: 'aisea e le mafai ai ona pei i latou o le au tetee i tausaga ua mavae - e te iloa, o le le finauina?'
Mo la'u tusi fou, Auala e Tete'e ai le Le tutusa Sa ou su'esu'eina le tala'aga o le fa'amaopoopoina o le fa'amasinoga fa'aagafesootai ma maua ai fa'amaoniga mautinoa e fa'apea - e fa'afeagai ma le fa'asesega sese na faia i le va o le 'ona' ma le 'nei' - o le au tetee i aso nei e tutu mausali i tu ma aga a i latou na muamua atu ia i latou. O tali o loo latou fesagaʻia e talitutusa foʻi, ae ua faaalia foʻi i talafaasolopito e iai a tatou māfuaaga moni mo le faamoemoe e faavae i gaoioiga.
I le 1966, mo se faʻataʻitaʻiga, o se Gallup Opinion palota na faaalia ai e 63 pasene o tagata Amerika sa vaai le lelei ia Martin Luther King, ae e oo atu i le 2011 ua paʻu i lalo lena fuainumera i le na o le fa pasene. E masani lava, e faitau e tagata le manatu autasi o loʻo i ai nei i tua i le tala faasolopito ma manatu o le Tupu o se tagata masani, aʻoaʻoina le lesona sese o suiga e sau mai tagata ma gaioiga e le faʻaleagaina ai se tasi.
O le lesona moni a le au fai suiga o le tauina o le le tutusa e manaʻomia ai ona tatou faʻalavelave. O le Tupu lava ia fai, “O le mea moni lava ou te le'i auai i se gaoioiga tuusa'o sa 'taimi tonu' i le vaaiga a i latou e le'i mafatia tele; lenei 'faatalitali!' e toetoe lava o taimi uma e faauigaina 'leai lava.'” O ata o loo faamamāina i aso nei e le luʻitauina, na fefefe ai le au malolosi i lena taimi ona sa latou mumusu e faamemelo.
O le lesona lava lea e tasi e moni i aso nei: e tatau ona tatou nofo sauni e 'faigata' e faatoilaloina le faaaloalo e mafai ona tatou filemu ai. E pei ona faasoa mai e le tagata musika Zambia ma le tagata malosi o Pilato ia te au i se talanoaga talu ai nei:
“O i latou e tete'e i tu ma aga fa'ale-agafesootai e fa'atatauina o ni tagata solitulafono. Ioe e fefefe tagata uma, ma o aʻu foʻi, ae o le mea e maua ai le lototele o loʻo i ai se mea e sili atu ona ou fefe ai. A oo ina mafai e lo tatou filemu se vaega o tagata e sili ona malolosi e faia soo se mea latou te mananao ai ia i tatou, ona avea lea o lena filemu ma mafai, ma ou te iloa e tatau ona ou leotele, e faamanatu atu ai i tagata le malosi o loo ia i tatou pe a tatou faaaogaina.”
E le gata i lea o le lototele e faigata ai, o loʻo faʻaalia foi e le tala faasolopito tatou te manaʻomia le malosi e maua mai i le faʻalapotopotoga tuʻufaʻatasia. Marshall Ganz, mo se faʻataʻitaʻiga, sa galue o se faʻalapotopotoga ma le Tamaiti aʻoga Nonviolent Coordinating Committee i le taimi o tauiviga o Aia Tatau a Tagata ma sosoo ai ma Cesar Chavez i le National Farm Workers Association. A o ia faasoa mai ia te au:
“E le'i lava pop-up – e tatau ona fa'atulagaina i le malosi fa'atulagaina. Sa tatau ona matou onosai. O le Montgomery Bus Boycott na alu ai le silia ma le tausaga o tagata e savavali i galuega. O le fa'agaioiga a le Aufaigaluega Fa'ato'aga e lima tausaga a'o le'i tatou manumalo muamua. Ma ina ua matou manumalo i suiga, o lo matou manumalo e le gata na matou ausia le manumalo ae na matou fatuina le malosi faʻatasi. Na fai mai tagata, 'Ua sili atu lo matou malolosi nai lo o matou''
O le fausiaina faʻatasi o le mana faʻapenei o se galuega faigata. E uiga i metotia, ae le na o filosofia. Jay Naidoo, o lē na faavaeina le soʻotaga faʻapotopotoga faʻapisinisi i Aferika i Saute lea na fesoasoani e faʻaumatia le apartheid, na taʻu mai ia te aʻu i se tasi taimi:
“E le’o le uiga o le malosi o le matou finauga-e leai se tasi na te tuuina atu le pule ona o le malosi tele. O le mea taua o le paleni o le malosi i le va o lau itu, itu o tagata, i le fefinauai ma feutagaiga ma le isi itu, o le itu a le au faipule”.
O le le tutusa o se faiga pulea e faatoa mafai ona tatou faatoilaloina pe a lava lo tatou malosi. E pei lava su'esu'ega a le IMF fa'amatalaga, a vaivai iuni fefa'ataua'iga, o le sili atu fo'i le leaga o le le tutusa. E manino le fa'amaumauga: e tatau ona tatou fa'amaopoopo.
E faʻapea foʻi ma le suiga o le malosiaga, o le tala faasolopito o loʻo faʻaalia ai o le manumalo i le taua faasaga i le le tutusa e aofia ai suiga masani, o lona uiga e le naʻo le faʻasoaina o lisi o faiga faʻavae ae faʻapea foʻi le fatuina o tala fou, aua o fuaitau ma ata o aso uma tatou te atiina ae e tutusa lava le taua ma manatu o loʻo tatou lolomiina. . I le avea ai ma tagata sili ona faʻatulagaina tagata faigaluega Amerika Mauga o Joe na ta’ua i se tasi taimi, “o se tamaitusi, e tusa lava po o le a le lelei, e le mafai ona sili atu ma le faatasi ona faitauina, ae o se pese e aoaoina i le loto ma toe fai soo.”
O le mea e ofo ai, e mafai ona tatou aʻoaʻoina lenei mea mai le manumalo sili mo le tutusa – neoliberalism. I le avea ai ma tagata fai tala fa'aonaponei, sa matua'i manuia le au neoliberal. Na latou atiina ae se lisi maualuga o le mafaufau, ae na o lena lava e leʻi aumaia ai ia i latou se manuia. O lea na latou atiina ae ai se auala e faʻatau atu ai se faiga faʻatauvaʻa malulu e avea o se mea e mauaa i se manaʻoga sili atu le mafanafana mo le saolotoga ma le faʻaaloalo, faʻafesoʻotaʻi le tagata taʻitoʻatasi ma le nationalism ma tu masani i le faagasologa.
Na latou faia e ala i tala na faʻamatalaina ma toe faʻamatalaina i luga o faʻasalalauga faʻasalalau mai mekasini i ata tifaga. E le o se mea faʻafuaseʻi o le leo sili ona taʻutaʻua o le neoliberalism e le o se tasi o ona tagata atamamai e pei o Milton Friedman, ae o se tagata fai mea-ma-polokiki, Ronald Reagan.
O lo'o i ai se fa'ailoga i nisi o aga'i i luma e va'ai ia i latou lava e fa'atauaina le mafuaaga nai lo lagona, ma mea moni nai lo tala fa'asolopito. E malamalama lelei lenei mea, ae e le o se manatu manumalo. O le a le laveaʻiina i tatou e tekinolosi mai le le tutusa.
E tusa lava pe i ai uma le saienisi i la tatou itu, o le a tatou faiaina pe a tatou tuʻuina atu tala sili uma, tuʻinanau ma talanoaga mama i le isi itu. E tatau la ona tatou maua le to’a i le faia o talanoaga e fetagisi ma talie ai tagata ae le na o le mafaufau; lea e feita ai tagata, faamoemoe, fiafia ma le naunautai. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le manuia o gaioiga faʻaagafesootai i le toe fuataʻiina o le tulafono a le aufaigaluega a Mekisiko e tuʻuina atu i tagata faigaluega i totonu o le fale le avanoa faʻamaonia i le saogalemu lautele ma totogi aso malolo na faafaigofieina e le lauiloa o le ata tifaga. Roma, lea e leai se feʻau manino o faiga faʻavae ae na faʻaosofia ai le faitau miliona o tagata e malamalama i luʻitau o loʻo feagai ma tagata faigaluega ile fale.
O se sosaiete lelei e faatatau i tulaga taua tatou te mananao e ola ai ma sootaga tatou te mananao e maua. O le taua faasaga i le le tutusa o le aʻa lea o se tauiviga mo le mamalu: o le faʻaogaina o agafesootai ma le tamaoaiga e malepe ai olaga o e matitiva ma faʻaleagaina le mauoa, o lea i le tau mo se lalolagi tutusa o loʻo tatou galulue e faʻamalolo sosaiete. O le taua faasaga i le le tutusa e matagofie, ae le na o le mafaufau.
O le mea moni e taua tele faiga fa'avae, ae tatou te iloa le mea e tatau ona fai: fa'afaigaluegaina i auaunaga lautele e aofia ai le soifua maloloina, a'oa'oga ma le tausiga o tamaiti amata; tu'uina atu o puipuiga fa'aagafesootai e aofia ai fa'amanuiaga mo tamaiti, penisione mo tagata matutua, ma ituaiga o Tupe Maua Lautele; fa'alautele le avanoa i fanua ma toe fa'asoa fanua tetele; o ese mai lafoga le tuusao ma faia lafoga o tupe maua ia alualu i luma; si'itia totogi maualalo ma fa'atūina tu'uaiga maualuga totogi; iloa, toe tufa ma fa'aitiitia le avega o le tausiga o tina; faamalosia aia tatau a iuni; fa'atuina o lafoga o le tamaoaiga; fa'ateleina faiga fa'atemokalasi fa'apisinisi e ala i le fa'atuputeleina o matafaioi a tagata faigaluega i le faia o fa'ai'uga i kamupani; ma le faatapulaaina o tupe tumaoti mo vaega faaupufai ma faiga faatosina.
O faiga faʻavae e foia ai suiga o le tau o mea ia e fesoasoani e tetee atu i le le tutusa, e aofia ai le tele o tupe faʻafaigaluega i felauaiga lautele ma atinaʻe lautele e maua ai le faitau miliona o galuega lelei, fatuina o aseta masani ma auaunaga, faʻaleleia le soifua maloloina lautele, ma faʻaleleia le poto masani e oʻo mai pe a faʻaogaina e tagata auaunaga. faatasi. Ua uma le felafolafoaiga vaivai e uiga i 'tagata ma le siosiomaga'; matou te iloa foliga o se 'suiga na'o.
O le talanoaga i le faatoilaloina o le le tutusa o le mea sili lea ona fiafia i ai i se augatupulaga. Matou te le o mafatia i le le lava o manatu. O le lu'itau autu o le fa'ataunu'uina lea. O faiga fa'avae e le o aoga mo tagata masani ona o le pule ua pu'eina e tagata maualuluga; e tatau ona tatou toe maua mai.
I le lotolotoi o faʻalavelave ma faʻalavelave faʻafuaseʻi o le Covid-19 faʻalavelave, o tala faʻasolopito e maua ai le tele o mafuaʻaga mo le faʻamoemoe. E fesoasoani foʻi e taʻitaʻia ai i tatou i le auala e iloa ai lenā faamoemoe. O le galu i le lalolagi atoa o tetee ua faaalia ai ua sauni tagata e oo i "faalavelave lelei" e pei o John Lewis ua maliu tuʻu i ai. Ua matou maua le avanoa e fausia ai le malosi fou, ma fatuina se tala fou. E pei o le taimi muamua, e mafai ona tatou manumalo i le taua faasaga i le le tutusa faatasi.
O le tusi fou a Ben Phillips o le “Auala e Tete'e ai le Le tutusa.” Mo nisi fa'amatalaga ma oka, kiliki iinei.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo