BAGHDAD, Tesema 7 (IPS) - O le Baghdad Medical City ua amata ona foliga manaia i lona ofu fou o vali.
E le manaia tele ia Dr Hammad Hussein, o le foma'i mata i le nofoaga tutotonu. "Ou te leʻi vaʻai i se mea e faʻaalia ai se toe fauina e ese mai le lanu piniki ma le lanumoana fou lea na valiina ai le matou fale ma le apefai sola," o lana tala lea i le IPS.
O le mea e le maua e lenei falemaʻi tele i Iraq o vailaʻau, o lana tala lea. †O le a ou faatonuina fualaau ma e leai se fale talavai e avatu i le gasegase.â€
O le falemaʻi e leai ni nofoa faʻataʻavalevale, afa o lifi ua malepelepe, ma o tagata o le aiga o gasegase ua faʻamalosia e galulue o ni tausimaʻi ona o le le lava o tagata fomaʻi, o lana tala lea.
O le falemaʻi o Yarmouk i Baghdad ua tuʻuina atu ni kesi ma nofoa fou. O le kesi fou na avatu ia Dr Aisha Abdulla o loʻo nofo i le alalaupapa i fafo atu o lona ofisa.
“E tatau ona latou fausia se lifi ina ia mafai ai ona ave gasegase e le mafai ona savavali i taotoga, ae o lea ua iai nei kesi fou,” o lana tala lea. †E mafai faapefea ona ou ave se kesi fou ae o lo o i ai gasegase ua maliliu ona e leai ni a matou vailaau mo i latou?â€
O le US-based Bechtel Corporation na fa'afaigaluegaina e tu'uina atu se iloiloga o mea uma na fa'aleagaina ina ua mae'a le osofa'iga i le tausaga talu ai ma fa'ailoa ai le fa'amuamua o galuega toe fausia. Na faia e Bechtel galuega toe faaleleia i totonu o le 50 nofoaga autu o le soifua maloloina aʻo leʻi tuʻuina atu le isi vaega i le USAID, le ofisa fesoasoani fesoasoani a le malo o Amerika.
I lana tusi 'Iraq Inc.' Fai mai Pratap Chatterjee, toeitiiti atoa le tausaga na alu ai le USAID i le filifilia o konekarate e toe fausia nofoaga mo le soifua maloloina ma falemai a o lei tuuina atu se tasi o konekarate sili ona tele i le ABT Associates Incorporated, o se kamupani faufautua tele a le malo ma pisinisi e faavae i Massachusetts i le Iunaite Setete.
O le konekarate ABT e sili atu i le 22 miliona tala, e tusa ai ma le upega tafaʻilagi a le USAID.
O le konekarate o le lagolago lea i le matagaluega o le soifua maloloina a Iraqi ma mea faʻafomaʻi ma sapalai, tufatufa faʻameaalofa i faʻalapotopotoga faʻalesoifua maloloina mo sapalai taua, ma fuafua manaʻoga faʻapitoa, aemaise lava o vaega vaivai e pei o fafine ma tamaiti.
Fai mai le USAID ua tele le fesoasoani i le matagaluega o le soifua maloloina i le saunia o le soifua maloloina mo tina ma'itaga ma tamaiti, lagolago polokalame o tui puipui, ma le toe faaleleia o falemai i le lotoifale. E silia ma le 100 ia nofoaga ua faaleleia, o le tala lea a le sooupu a le USAID i Baghdad David DeVoss.
Ua saunia e le matagaluega o le soifua maloloina masi maualuga-protein faatasi ai ma le fesoasoani a le USAID i le silia ma le 450,000 tamaiti ma le 200,000 maʻitaga ma tina tausi maʻi o loʻo feagai ma le le lava o meaai, o le tala lea a DeVoss.
Ae atonu e le lava lea.. Ua taʻua e le United Nations Children's Fund (UNICEF) ua faaluaina le aofaʻi o tamaiti o loʻo mafatia i le le lava o meaʻai talu mai le osofaʻiga ia Mati 2003. E tusa ma le 8 pasene o tamaiti Iraqi i lalo ifo o le lima o loʻo mafatia i le manava manava ma le le lava o le polotini, fai mai. Fai mai le UNICEF o le manava manava e mafua mai i vai le saogalemu e mafua ai le 70 pasene o tamaiti maliliu i Iraq.
Ua tuuaia e le minisita le tumau o le soifua maloloina Ala-al-Din al-Awan le UNICEF o le faavae o ana sailiiliga i luga o auala e fesiligia.
Ua lipotia mai e le alaala talafou a Arapi Al-Jazeera e faapea o le 40 pasene o le vai ua faaleagaina, ma laina sapalai ua motusia pe faaleagaina. O se vaega tele o laina lapisi ua le mafai ona galue ona o le faaletonu o le eletise, le lelei o le tausiga ma le faaleagaina na mafua mai i osofaiga.
Faaalia e le USAID e silia ma le 1,700 tapuni paipa vai ua mae‘a ona toe faaleleia i le tausaga ua mavae, ae ioeina e tele isi mea e tatau ona fai.
Afai e leaga le tulaga i Baghdad, e sili atu le leaga i Fallujah. O taumafaiga fesoasoani i totonu o Fallujah e le o maua le fesoasoani latou te manaʻomia mai le matagaluega o le soifua maloloina, fai mai tagata faigaluega fesoasoani i le lotoifale. Ua fuafuaina e le Iraqi Red Crescent (IRC) e oʻo atu i le 10,000 tagata o loʻo tumau pea i totonu o le taulaga, o le toʻatele o loʻo manaʻomia tele le tausiga faʻafomaʻi.
Na mafai e le IRC ona tuʻuina atu nisi o sapalai i Fallujah i aso talu ai nei, ae o le militeri a Amerika na faʻatonuina le IRC mai Fallujah Aso Gafua ona o le faʻaauau pea o galuega a le militeri.
Na taʻu atu e le sooupu a le USAID i le Iunaite Setete Susan Pittman i le IPS e leai ni tagata lautele i totonu o le taulaga. †Ou te le talitonu o lo'o iai lava se isi i totonu,†o lana tala lea. O le toe fausia o “suesuega” o le a faia pe a maeʻa galuega a le militeri, o lana tala lea.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo