E ese le le ponā i le su'esu'eina o le lalolagi, o le tusi kopi o aia tatau a Initia ua soloia, faatasi ai ma le sao o le saisai fa'afuase'i, faiga sauā a leoleo, ma mataupu taupulepule. O le tagata sili ona iloga na afaina i le faateleina o le solitulafono o tu ma aga malolosi a Initia o le tetee o Dr. Binayak Sen, na pueina i le aso 14 o Me 2007 i luga o moliaga o le taupulepule i le osofaiga a Maoist i le setete tutotonu o Initia o Chhattisgarh. O se foma'i ma'i e ala i a'oa'oga, o Sen sa galue mo le tele o tausaga ma adivasis ('ituaiga') i Chhattisgarh. I le fesoasoani ai i le faatuina o le Shaheed HospitaI paionia mo tagata faigaluega maina, sa auai o ia i le tele o polokalame soifua maloloina e faavae i tagata faigaluega i le setete atoa.
I le avea ai ma Peresetene o le lala o Chattisgarh o le Iuni a Tagata mo Saolotoga Lautele, o Sen o se leo taua e tetee atu i le vevesi na afaina ai le minerale-ma le vaomatua-oa-oa, o le tele o vaega ua tuʻuina atu i pisinisi tumaoti mo le faʻaaogaina, e oʻo atu ai i le tele- fua fua. I tausaga talu ai nei, na molimauina ai e Chhattisgarh se osofaʻiga faaumiumi a Maoist lea na tali atu ai le setete i tulafono faʻatauvaʻa e tetee atu ai i faiga faatupu faalavelave. O le 2005 faʻavaeina o le Salwa Judum, o fitafita tumaoti faʻaauupegaina e le malo o le setete, ua faʻavaveina ai le feteenaiga, ma tuua ai le faitau selau o tagata maliliu ma le afe ma afe na faʻaumatia. A o savalia se auala filemu ma le faatemokalasi i lenei fasiotiga tagata, na faʻaalia e Sen le tele o fasiotiga a le setete, faʻaleagaina faʻaleagaina, ma le solia o aia tatau a tagata i le itulagi.
Faatasi ai ma nei mea sa i ai faamaoniga o le auai o leoleo i le fasiotia o tagata 12 ituaiga i Bijapur i le 31 Mati 2007. I le aso 14 o Me, na pueina ai Sen i lalo o le Chhattisgarh Special Public Security Act, o se tulafono e tutusa ma le tele o tulafono e tetee atu ai i faiga faatupu faalavelave i le lalolagi atoa. fa'atulafonoina lelei le tetee filemu ma fa'ato'a le faitioina o le setete. O ana asiasiga i se ta'ita'i sinia ma ma'i o le ta'ita'i o le Communist Party of India (Maoist) i le falepuipui na fa'aaogaina e molia ai Sen i le a'afia i le osofa'iga. Na faia i lalo o le vaavaaiga malosi a le pulega o le falepuipui, o nei fonotaga sa faia moni lava i lona tulaga o se fomaʻi ma tagata faʻamalosia saolotoga. E oo mai i le taimi nei, ua le mafai e le pulega ona tuuina atu se vaega mautu o le mataupu faasaga ia Sen lea ua le mafai ona tatala i tua.
O tausaga e lua ua tuana'i ua fa'ailoaina ai le lalolagi atoa mo galuega a Sen i nu'u matitiva ma lana tautinoga i aia tatau a tagata e aofia ai le 2008's Jonathan Mann Award e le Global Health Council. O le mea e ofo ai, o le ali’i foma’i o lo’o a’afia i le ma’i tuga o lona fatu, ua le maua e le fa’amasinoga ma le pulega o le falepuipui le aia tatau mo togafitiga faafoma’i ua ia filifilia. O le fefe ina ne'i avea o ia ma tagata e ono afaina i se 'maliu fesoasoani' ae o se pagota o le malo o Chhattisgarh e faanatinati ma moni.
Talu mai le pueina faapagota o Sen, o le malosi tele o le tetee i Initia (aemaise lava le filemu Gandhian satyagraha i fafo atu o lona falepuipui i Raipur) ma le lalolagi atoa ua faalauiloa ai le taua eleelea a le setete o Initia i le tetee, ma taumafai e faamalosia le tatalaina o Sen i tua, e faatali ai se faamasinoga. faamasinoga tonu ma vave. O taumafaiga fa'atasi talu ai nei na aofia ai fa'ata'ita'iga i Lonetona, San Francisco, Niu Ioka, ma Uosigitone; tusi o tete'e na sainia e Nobel Laureates, tagata a'oga ma tagata fai sa'olotoga; ma se Lafo o le Aso Muamua i le Palemene a Peretania. O se tetee na faatulagaina e le UK Release Binayak Sen Now campaign i fafo atu o le Initia High Commission i Aldwych, i le aso 14 Me 2009, o le a faailogaina ai le lua tausaga o le falepuipui o Sen. Matou te uunaia le au faitau e auai faatasi ma i matou i le tetee. O Sen e na o se tasi o le faitau selau o tagata na taʻua ma le le tonu o le 'tagata faatupu faalavelave' e le setete o Initia, ae o le tauiviga e tetee atu i lona falepuipui e mafai ona avea o se nofoaga e mafai ai ona tatou faia ni taumafaiga e tetee atu ai i faiga sauā ma pepelo e lagolagoina ai le O le eseesega a le setete o Initia o le 'taua i le mata'utia'.
Priyamvada Gopal, Iunivesite o Cambridge.
Aditya Sarkar, Aoga a Sasae ma Aferika Suesuega, Lonetona.
Dwijen Rangnekar, Iunivesite o Warwick.
(Academics, ma sui o le Release Binayak Sen Now campaign)
Mo nisi fa'amatalaga i le falepuipui o Binayak Sen, va'ai www.binayaksen.net
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo