Na tusia e David Rothkopf se tusi e uiga i tagata sili ona tamaoaiga o le lalolagi e taʻua o le Superclass. I totonu na ia taʻua ai e 161 tagata e pulea le $ 23 trillion, ma o tupe maua a le 25 pule o le faʻaputuga tupe e tusa ma le $ 800 miliona i le tausaga taʻitasi. miliona i le tausaga i le US.(1) Ua latou faia le faaupuga Exessive Wealth Disorder e faamatala ai a oo ina mauʻoa tele nisi tagata, o le mea lea e tupu ai le leaga tele mo le tele o isi tagata, ma le lautele lautele. O lenei pou o loʻo talanoaina nisi o na faʻaletonu.
O lenei pou e tatau ona faitau lelei faʻatasi ma faʻamatalaga muamua o loʻo faʻamatalaina o le tele o le tamaoaiga e maua mai i le puleaina o se pisinisi, mauaina o le tele o ituaiga o tupe maua e leʻi maua (e taʻua o le rent-seeking) ma soʻo se ituaiga o gaioiga le talafeagai, taufaasese poʻo solitulafono. O le tele o le tamaoaiga o se faʻailoga o se faiga faʻale-tamaoaiga e faʻaumatia ai le tamaoaiga mai isi tagata uma, aua o kamupani tetele e lava le malosi e faʻaaogaina ai tagata faigaluega, faʻatau oloa, tagata faʻatau, malo ma le siosiomaga. E le'i 'maua' e nei tagata lo latou tamaoaiga. Na latou mauoa ona o lo latou malamalama i le auala o loo faaseseina ai le faiga.
Meatotino ma Eleele
O le malosi faʻatau o tagata mauʻoa e mafai ona faʻaosoina ai tau i luga ina ia le gafatia e tagata matitiva mea. E sili ona maitauina lenei mea i meatotino. Afai tatou te faatagaina tagata mauʻoa e faʻatau le tele o meatotino latou te mananaʻo ai i soʻo se atunuu, ona alu aʻe lea o tau o meatotino i nisi o nofoaga, e pei o Lonetona, Niu Ioka, ma isi aai tetele, o le a alu i luga.
I le tala faasolopito, o fale i Peretania e tusa ma le fa taimi averesi tupe maua. I le taimi nei, i Lonetona ma isi nofoaga taugata, o fale e faasefuluina le tau o le averesi o tupe maua.(3) Ua faaalu nei e le toʻatele o tagata le silia ma le ʻafa o a latou tupe maua i totogi o lisi po o mokesi.(4)
O le fausiaina fou e fa'atatau i le fa'ateleina o tupe mama mo so'o se fasi fanua, o lea ua suia ai fale taugofie i fale taugata e tele lava ina fa'atau e tagata e tele atu le tamaoaiga mai le lalolagi atoa.(5) I Lonetona, e 70% o fale fou o lo'o fa'atau atu i. tagata fai tupe mai fafo, ae o tagata matitiva e faʻamalosi i fafo mai o latou fale i le mea e taʻua o le 'faʻamama faʻaagafesootai'.
Ma'imau Malosiaga, Ma'imau Taimi, Tele Tau, Maualalo Tulaga o le Ola
O le fausiaina o se fanua e manaʻomia ai le tele o le malosi ma punaoa. Afai tatou te mananaʻo e faʻaitiitia le vevela o le lalolagi ma le faʻaitiitia o punaoa, ona tatau lea ona tatou taofi le faʻaumatia o le malosi i fale tatou te le manaʻomia. E le gata i lea, afai e tele meatotino a tagata i atunuu eseese, e sili atu ona latou felelei i tua ma luma, toe faʻaumatia le tele o le malosi.
O le tele o meatotino e nofo gaogao i le tele o taimi, aua o loʻo faʻatau muamua o se tupe faʻafaigaluega nai lo se fale. Ua faamatalaina lenei mea o se 'toafa o le tamaoaiga.'(6) E le gafatia e tagata masani, o lea e tatau ai i tagata e fia faigaluega i nei aai ona feoaʻi solo, faateleina le pisi, faateleina le tau o felauaiga, ma faateleina le malosi. A fa'aalu e tagata le tele o le taimi e faimalaga ai, e itiiti se taimi latou te faia ai isi mea, po'o le fa'aalu ma o latou aiga, ma o le to'atele o i latou e o'o i le fa'alavelave.
Silicon Valley
Silicon Valley i le US, lea o loʻo faʻavaeina ai le tele o kamupani tekonolosi, o se faʻataʻitaʻiga sili ona lelei. Na fa'amatala e se tasi fa'amatalaga e fa'atau e le au pilionaiona o lo'o fa'atauina meatotino fa'ata'amilo e fai ma 'faiga fa'alilolilo'. latou
"Taʻalo le pule i le olaga moni, faʻatau fale i luga o latou poloka ma lalo o le auala mo aiga, aufaigaluega, faʻaputuga ata, poʻo le faia o faʻapolokiki ma faʻafiafiaga."
O fale i Silicon Valley e taugata tele mo faiaoga, tagata fuimu ma isi tagata faigaluega a le malo, e iu lava ina feoaʻi i le 2 itula i le auala. e to'a 7 tagata fa'atasi se potu. O le tele o tamaiti aʻoga i aʻoga i le lotoifale e leai ni fale, o loʻo nonofo i taavale toso ma fale.
O meatotino o le mea pito sili lea ona tele o tupe alu mo le tele o tagata. O fale taugata (ma le tele o tupe fa'aalu i felauaiga) e tu'u ai tagata matitiva ma le tele o mea e fa'aalu i mea uma. O lona uiga e matua maualalo lava le tulaga o le soifuaga. E iai a'afiaga fa'aopoopo mo isi vaega o le tamaoaiga. E laititi a latou tupe faaalu i isi pisinisi, o lea ua atili ai ona faigata mo pisinisi ona ola.
E taugata tele le mautotogi o fanua mo kamupani i totonu
O le tau o le fanua e fau ai fale taugata o lona uiga ua le toe aoga isi galuega e le mafai ona maua mai ai ni tupe maua tetele. E fa'atau atu e le Fono Falema'i a le taulaga ina ia mafai ai ona fa'aogaina le fanua e le au fai fale.(8) O falema'i ua toe si'i atu i fafo o le taulaga i fanua taugofie, lea e tau le faigofie mo le tele o gasegase, ae aoga mo le fono, ma e matua'i aoga mo le au faufale.
O le maualuga o tau o fanua e matele atu ai i luga ole lisi o pisinisi. E lelei lea mo kamupani tetele faavaomalo, e pei o McDonalds, ae o pisinisi laiti po o pisinisi i totonu o le atunuu e le mafai ona gafatia totogi, o le tele o taulaga e avea ma clones ma filifili tetele tutusa. O le fa'ata'ita'iga lautele e mo pisinisi laiti po'o pisinisi fa'apitonu'u e fa'atau i fafo atu o le eria. Ua faigata mo pisinisi fou, laiti ona amata. E masani ona pasi atu i tagata fa'atau i tau maualuluga. E mafua ai le si'itia lautele o le tau o le soifuaga. O pisinisi o lo'o fa'atau atu le kofe taugata e sili atu ona taua i le vasega ogatotonu nai lo tagata matitiva, e le mafai ona gafatia. I atunuu tau atiaʻe, o le tele o aai tetele e iai na o pisinisi e auauna atu i tagata mauʻoa. O le tele o pisinisi iloga o lo'o fa'ava-o-malo, o lea e alu ai tupe i fafo, ae fa'aitiitia ai le fa'asalalau i totonu o le atunu'u.
O nisi o pisinisi i totonu o le atunuu, e malolosi so latou sootaga ma o latou nuu, e i ai faamanuiaga e sili atu nai lo le tamaoaiga, ma e manatu e taua i le aganuu, ae le mafai ona ola. nofo i le eria. O nuu matitiva ua le toe mafai ona faigofie ona maua pisinisi ma auaunaga e ono aoga mo i latou.
Fa'asese le Tamaoaiga
Sa i ai tagata o loʻo tautuaina le manuia o kamupani tetele mo le tele o tausaga. E aofia ai faufautua tau pulega, loia kamupani ma lobbyists. I le 2005, na faamatalaina ai e se lipoti a le Citigroup e faapea o le a tele ni polofiti e maua mai i le tautuaina o manaʻoga o tagata taʻitoʻatasi e tele a latou tamaoaiga.(10) O lenei mea na mafua ai le faia o se isi vaega o galuega e sili ona lelei totogi, e pei o le pule o le tamaoaiga, tagata tomai faapitoa i lafoga, tagata tomai faapitoa i teugatupe i fafo, faletupe tumaoti, ma loia patino, o la latou matafaioi autu o le auauna atu i tagata mauoa. Ua suia malosi e Peretania ana faiga faavae e faatosina mai ai le tele o tagata mauoa. Ua avea ma laumua o le lalolagi e aloese ai mai lafoga, ona o le faitau selau o tausitusi, e masani lava mai le Ofisa o Lafoga, ua faafaigaluegaina e faatautaia le faiga o lafoga.(11)
O le tele o tagata a'oa'oina lelei e o atu e faigaluega mo kamupani tau tupe (aemaise lava a'o le'i o'o i le fa'afitauli tau tupe i le 2008) lea e leai se aoga o a latou galuega i le lautele lautele. O le mea moni o la latou galuega e i'u ina leaga ai le sosaiete, aua e aofia ai le toe fa'atulagaina o le tamaoaiga ina ia mafai ai e tagata e umia sea ma pulega ona maua mai le tele o tamaoaiga mai isi tagata uma.
O tagata e tele le tamaoaiga e tele naua tupe latou te faʻaaluina tupe tetele i luga o faʻailoga tulaga. E pei o fale, o mea taugata tetele, e pei o vaa, vaalele tumaoti, helikopa ma taavale e pei o Rolls-Royces (o le tele o tagata e ana taavale taugata e tele taavale) latou te faaaogaina le tele o punaoa e fau ai, ma faaaoga le tele o le malosi e feoai ai ona e mamafa. O le filogia e tagata mauoa o loʻo i luga o se fua maualuga atu nai lo le faʻaleagaina e isi tagata, aemaise lava i le faʻaogaina o vaalele tumaoti, e oʻo lava mo se malaga faʻafuaseʻi a latou fagafao.(12)
O tagata mauʻoa e sili atu ona faʻaalu tupe i auala e le manuia ai le toʻatele o tagata. E latou te faatau mai oloa taugatā mai fafo, e pei o mea teuteu, uati, ofu taugatā, uaina ma sikaleti, ma latou auai i gaoioiga faapitoa e pei o le polo.(13) I nisi o vaipanoa, e pei o ata vali taugata, o lo latou tamaoaiga o loo salalau solo i se faiga tutusa o le tamaoaiga. na o le va o teugatupe i le faletupe a tagata mauoa.
Le Fa'atonuga e Fa'atupuina O'oa So'ona Mafua ai le Mativa
O malo maualuluga e lei tupu tele i le luasefulu tausaga talu ai. O lona uiga afai e tele mea e maua e nisi, o isi e itiiti mea e maua. E ta'ua lea ole ta'aloga e leai se aofa'iga. O le to'atele o tagata i Peretania e fa'atamativaina i se vaega itiiti i lea taimi ma lea taimi ona e sili atu lo latou totogi nai lo le tatau mo nonogatupe, aitalafu aitalafu ma fa'atauga fa'atau; mo vai, alavai, eletise, kesi, malosi, meaai; mo komepiuta, telefoni, TV ma isi masini faaeletonika. O le tamaoaiga tele mo nai tagata e sau mai taga a le toatele. E faapena foi, afai e mafai e le au pulega ona feutagai ma se totogi maualalo mo a latou tagata faigaluega poʻo a latou tagata faʻatau, ona faʻatamaoaigaina lea o le au pulega ma tagata e umia sea ona o isi e maualalo le mauaina.
O le tagata sili ona mauoa i le lalolagi, Jeff Bezos (CEO o Amazon) ua sili atu lona tamaoaiga e ala i le faʻaaogaina o tagata faigaluega i Bangladesh, ma isi tagata faigaluega i le lalolagi atoa. Na te fa'aogaina fo'i se fa'ata'ita'iga fa'apisinisi e matua'i fa'aleagaina ai le si'osi'omaga, e fa'aaoga ai le tele o afifi ma le malosi, fa'atupuina le tele o otaota ma sao i suiga o le tau.(14)
E fa'apena fo'i, o le to'atele ma le to'atele o tagata o lo'o fa'afaigaluegaina e leai ni galuega-saogalemu, i konekalate e leai ni itula.(15) E sili atu le a'afiaga o lenei mea nai lo le mea e iloa e le to'atele o tagata. O le le mautinoa o tupe maua e faigata ai ona fai ni fuafuaga umi. E faigata ona fa'atau se fale, pe malilie foi i se konekarate lisi. O le nonoina o tupe ua atili faigata, o lea e toʻatele ai tagata ua faʻamalosia e faʻaoga le tele o tului e tuʻuina atu aso totogi.
O le faiga o le tamaoaiga o loʻo i ai nei o loʻo fausia i luga o tagata sili ona matitiva o loʻo maua ni tupe maua maualalo, ma e tatau ona sili atu le totogi mo mea uma, e aofia ai mea masani. I se isi faaupuga, o le faiga e faʻatupu ai le tamaoaiga tele o se mafuaʻaga tonu o le mativa. O nisi o le au faitau atonu e faateia i lenei manatu, ona o le aufaasālalau autu, ma le aufaipisinisi faʻapitoa, e le mafai ona faʻafesoʻotaʻia le tamaoaiga o piliona ma mafuaʻaga o le mativa. Ae afai e te manaʻo e malamalama i le mativa, e tatau ona e suʻesuʻeina le matafaioi a le au mauoa i le faʻatulagaina o le tamaoaiga e manuia ai i latou lava.
E sili atu le faigofie ona vaʻai i faʻataʻitaʻiga i atunuu atiaʻe. O nei atunuu o loo i ai pea vaega o tagata e tele le tamaoaiga. Latou te faafoeina le atunuu, ma fai le faiga, ina ia mafai ai ona latou aumaia le tamaoaiga mai isi tagata uma, ma tuu i totonu oa latou taga. O nisi o i latou o loo gaoia moni lava le tamaoaiga o le atunuu.(16) E faitau miliona tagata o loo tauivi e ola, ona ua filifili ma le iloa e a latou faipule mauoa e le saunia meaʻai, vai, tumama, soifua maloloina, aʻoaʻoga, ma isi mea e manaʻomia mo le atinaʻe. E faapena foʻi i atunuu mauʻoa, ae e itiiti ni aafiaga mataʻina. Matou te maua le tele ma le toʻatele o tagata o loʻo tuʻuina atu i faletupe o meaʻai ma manaʻomia se fesoasoani, aua o le tamaoaiga o loʻo faʻatulagaina e faʻatumauina le tamaoaiga i lima o nai tagata.
O le Psychology o le Oa Tele
E le'i su'esu'eina mae'ae'a a'afiaga fa'ale-mafaufau o le tele o 'oa. E mafuli tagata e faamasinoina i latou lava e faatatau i isi. Afai tatou te vaʻaia tagata e tele le tamaoaiga o felelei i le lalolagi atoa, ma o latou olaga e faʻaalia e manaʻomia, o le tele o isi tagata o le a faʻamoemoe i na ituaiga olaga. E oo lava ia i latou e tele le tamaoaiga e tusa ai ma tulaga masani o loo latou lagonaina lava latou te mananao atili. Ua amata ona tatou vaʻai i le umiaina o le tele o meatotino ma le tele o aso malolo mai fafo o se aia tatau, e aunoa ma le fesiligia o mea leaga. Ua faaalia manino mai i faamaoniga faapea i tua atu o se tulaga patino, o le tele o tupe e lē maua ai le fiafia o tagata. O se vala tāua o le fiafia e aofia ai le faamalieina i mea ua tatou maua. E sili atu ona faigata lenei mea pe a siosiomia i tatou e talatuu e faamanatu ai le tele o le tamaoaiga.
Manatu autu
O le tele o le tamaoaiga e faaseseina ai le tamaoaiga. O lenei mea e matua afaina ai fale.
O le tele o le tamaoaiga e maua e ala i le faʻatamativaina o isi tagata uma, faʻateleina le mativa
Punaoa Initaneti
www.inequality.org
'O le mauoa sili ma Tatou, vaega 1', i
https://www.dailymotion.com/video/x2eiirb
'O le mauoa sili ma tatou Vaega 2', i
mau faasino
1) David Rothkopf, Superclass: Le Pule Sili o le Lalolagi ma le Lalolagi o loʻo Latou Faia, 2008
2) EPI, 'Taxing the (Very) Rich: Suʻeina o le Fofo mo Faʻafitauli Faʻaletonu Oloa Tele', Economic Policy Institute, 25 Jun 2019, i
https://www.epi.org/event/taxing-the-very-rich-finding-the-cure-for-excessive-wealth-disorder/
3) Hilary Osborne, 'O tau o fale e oʻo atu i le 10 taimi maua i le tasi vaetolu o Egelani ma Uelese', The Guardian, 7 Oct 2016, i
4) Marc Da Silva, 'O tagata mautotogi e faʻaalu le toeitiiti atoa le afa o latou totogi i le lisi', Landlordtoday, 17 Jan 2020, i
5) Barbara Ehrenreich, 'Rich Wrecking Things', 25 Iuni 2019, i
https://www.epi.org/event/taxing-the-very-rich-finding-the-cure-for-excessive-wealth-disorder/
6) 'O le mauoa sili ma Tatou, vaega 1', i
https://www.dailymotion.com/video/x2eiirb
7) Carol Pogash, 'Su'e fale i Silicon Valley: fa'aonaponei fa'ameaola fou fa'ameamea o se fa'aaliga tele', The Guardian, 27 Mati 2019, i
https://www.theguardian.com/us-news/2019/mar/27/silicon-valley-tech-wealth-real-estate
8) Denis Campbell, 'Aofaʻi o fanua NHS i Egelani ua faʻatulagaina mo le faʻatau atu, faʻaalia ata', The Guardian, 9 Sep 2018, i
https://www.theguardian.com/society/2018/sep/09/nhs-land-earmarked-for-sale-to-developers
9) https://en.wikipedia.org/wiki/Gentrification
10) Ajay Kapur, Niall Macleod ma Narendra Singh, 'Plutonomy: Buying Luxury, Explaining Global Imbalances', Citigroup, Oketopa 16, 2005.
https://en.wikipedia.org/wiki/Plutonomy
11) Le mauoa sili ma tatou Vaega 2, i
12) Ollie Williams, 'Pets of the Super Rich Take to the Skies as Private Jets Rebound', Forbes, 12 Iuni 2020, i
13) https://www.globaljustice.org.uk/myth-1-poor-are-getting-richer
14) David Adler ma James Schneider, 'O tagata faigaluega Amazon o loʻo tauivi mo a latou aia tatau. O lenei vaitau o aso malolo, mafaufau ia i latou', The Guardian, 1 Dec 2020, i
https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/dec/01/amazon-workers-fighting-for-their-rights
15) Darius McQuaid, 'Vala'au mo Fa'asa i Konekarate Zero-itula a'o Si'itia le Mativa o Galuega', HRreview, 10 Feb 2020, i
https://www.hrreview.co.uk/hr-news/call-for-ban-on-zero-hour-contracts-in-work-poverty-rises/123697
16) James S. Henry, Le Toto Teugatupe
Avetaavale Tootoo ose a'oa'oga faavaitaimi o lo'o fiafia tele i le fa'ate'aina o fa'asalalauga fa'aonaponei a le US ma Peretania, ma fa'amatalaina taua, faiga fa'atupu fa'alavelave, tamaoaiga ma le mativa, e aunoa ma le fa'avalevalea i le fa'asalalauga fa'asalalau. O lenei tusiga na muamua lafoina i le medium.com/elephantsintheroom
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo