Muamua lafo i totonu Pressenza.
Mo le taimi muamua, ua filifilia e Kolomupia se taʻitaʻi fou e le faʻasao. Tagata palota i le lona tolu-sili ona to'atele tagata i Amerika Latina utiuti filifilia o le sa avea muamua ma pulenuu o Bogotá, Gustavo Petro, i se faiga palota e faasaga i lana paga tetee Rodolfo Hernández, ma le 50.47 pasene o palota.
O Petro, o le na tamoe i luga o se tulaga e foia ai le le tutusa, o se fitafita fouvale lea, i le 17 o ona tausaga 'ua 'auai atu i se vaega fa'ato'aga e ta'ua o le M-19 ma sa faafalepuipuiina mo sina taimi ma sauaina. O lana filifiliga o loʻo vaʻaia o se vaega o le faʻaauau "tai piniki” i Amerika Latina lea ua taulau manuia ai se galu o taʻitaʻi aga-agavale, ae lē-malosi-komunisi i le mauaina o le pule e ala i faiga palota faatemokalasi.
Masalo e sili atu le manaia nai lo Petro o lana paaga tamoe, Francia Márquez, o le sui peresitene muamua o Afro-Colombia ma o se tagata faʻaalia le siosiomaga.
E leai se isi Afro-Colombia ua sili atu i le tulaga o le malo e pei o Márquez-e ui lava i le mea moni e toeitiiti atoa le 10 pasene o le faitau aofaʻi o le atunuu e tupuga mai Aferika-ma e leai foi se tasi e iai le ituaiga o faʻamaoniga o le siosiomaga ma agafesootai e faʻamaonia ai. Ua maua e Márquez.
O le sau mai se tasi o itumalo sili ona matitiva i Kolomupia, Cauca, na maua ai e Márquez le Goldman Environmental Prize i le 2018 mo lana galuega lototele e tetee atu ai i le laʻuina faasolitulafono. I le 2014, na ia taʻitaʻia ai le 80 fafine i se savaliga tele e 10 aso ma 350 maila ma feagai ma faʻamataʻu oti mo ana galuega tau le siosiomaga.
Janvieve Williams Comrie, faatonu sili o le faalapotopotoga a Amerika AfroResistance, o se uo ua leva a Márquez ma o se tasi na te manatu o se “tuafafine ma se uo.” Na malaga Comrie i Colombia mo le palota ma i se talanoaga sa ia faasoa atu lona fiafia i le vaai atu i se tasi e foliga mai o ia ua tulai mai i le tulaga sui peresitene.
O Márquez “e alofagia e le atunuu atoa,” o le tala lea a Comrie. "Ua afaina o ia i le taua [sivil], o ia o se tagata ua le toe nonofo i totonu, ma e sau mai le mea na sau ai ma avea nei ma sui peresitene o se malo, e mo tagata, e tagata." Na ia faaopoopo mai, o le manumalo a Márquez, “o le manumalo atoa lea o le nuu.”
Mo se malo ua taliaina faiga faapolokiki neoliberal a Amerika ma, mo le tele o tausaga, sa avea ma puipuiga e faasaga i taʻitaʻi agavale i malo e pei o Venesuela ma Cuba, o faaiuga palota a Kolomupia e fai ma sui o le malepelepe o le pulega faaitulagi faaupufai i Amerika.
O Kolomupia sa avea ma paaga a le Iunaite Setete mo 200 tausaga. O le US State Department o loʻo mitamita i le sili atu ma le $ 1 piliona fesoasoani na ia tuʻuina atu Colombia i tausaga talu ai nei, fai mai i luga o lana upega tafaʻilagi e faapea "Faatasi ai ma le lagolago a le Iunaite Setete, ua suia ai e Kolomupia ia lava i le 20 tausaga talu ai mai se setete maʻaleʻale i se olaola. faatemokalasi ma le tuputupu aʻe o le tamaoaiga e faʻatatau i maketi."
Ua leva ona tali atu le au fa'asalalau fa'a-Kapitalista i Sisifo i fa'ai'uga palota. Na lomia e Barron se tala ma se ulutala e faapea faitau, “Ua Siitia e le Peresetene Fou o Kolombia le Atunuu i le Itu Agavale. Maketi e le foliga mai e fiafia.” Sa i ai foi se tali tutusa a Bloomberg ma se tala ua faaulutalaina, “O Maketi Kolomupia ua magoto ina ua manumalo le itu tauagavale i le palota a le Peresetene.” O manaoga faalilolilo o "maketi" e foliga mai e taua tele e faʻamaonia ai manatu malolosi mai faʻasalalauga e uiga i le taʻitaʻiga fou a le malo.
O le mea o loʻo misi mai le faʻasalalauga talafou o le auala e maua ai e Kolomupia "se tasi o tulaga maualuga o le le tutusa o tupe maua i le lalolagi," ma le lona lua-maualuga i Amerika Latina ma Caribbean, e tusa ai ma le Faletupe a le Lalolagi. E le gata i lea, e sili atu 40 pasene o Colombians e nonofo i lalo ole laina mativa.
I tala fou e pei o Barron's ma Bloomberg, o ia fuainumera e le taua. I le Matagaluega a le Setete, o le mea lea foliga manino o le a le "fa'atemokalasi olaola ma le fa'atupula'ia o le tamaoaiga e fa'atatau i maketi" e foliga mai.
Ona o le fa'atuatuaina o le fa'asao ma le lagolagoina o le ta'ita'iga a Kolomupia, fa'apefea ona manumalo Petro ma Márquez?
Na fa'amatala e Comrie le fa'ai'uga o le palota fai mai, "e mana'omia e tagata se suiga." O Petro ma Márquez "sa siomia atoa le tulaga suiga, o lona uiga o le ‘suia’ i le faaSipaniolo.”
O le amiotonu o le siosiomaga o se itu taua tele o le suiga ua folafola e le faigamalo fou. Comrie fa'amatala fa'atatau i le "[Kolombia] o le mama o le siosiomaga i Amerika Latina," ona o se vaega tele o le vaomatua o Amazon o loʻo taoto i totonu o ona tuaoi. O le vaomatua o Colombia ua oʻo i le faʻaleagaina faʻatoʻaga.
Petro ma Márquez, e tusa ai ma Comrie, "ua tuuto atu i le feagai ai ma le maualuga o le faaleagaina o vaomatua," ma le "mafaufau pe faʻafefea ona tatou toe faʻafoʻisia mea ua faʻaumatia ma mea ua faʻaaogaina mai se vaaiga siʻosiʻomaga e tali atu i le Mother Earth. muamua, ona sosoo ai lea ma le tamaoaiga, lona lua.”
O se vaega taua o fesoasoani a le Iunaite Setete ia Kolomupia ua sau i le tulaga o le tele fumigation i luga ole ea o le glyphosate, a "fa'alavelave fa'afuase'i,” e manatu e tetee atu i taumafaiga tau faatoaga cocaine a Colombia.
E lē gata i lea, o le “Fuafuaga Kolomupia” a le Iunaite Setete ua taulaʻi atu i se taua o fualaau faasāina ua lē taulau lea na faia e le au suʻesuʻe o Brendon Lee, i se loloto lipoti mo le Harvard International Review, na faamatalaina e faapea, “e tele lava ina le aoga, ma mafua ai ona faateleina le gaosiga o fualaau faasaina i isi atunuu ma faia ai se taua faamiliteli i fualaau faasaina ua afaina ai le anoanoai o tagatanuu Colombian.”
Petro ma Márquez ua tauto e ave le atunuu i se isi itu, o ese mai le fumigation ea ae taulai atu i le tafiesea o le mativa i totonu o nuu faifaatoaga.
Fai mai Comrie, o le faaiuga o le palota, "e le gata i Colombia, ae o le itulagi atoa. Ma o na faiga faavae [lea ua fuafua Petro ma Márquez e faatino] o le a aafia ai le amio a isi malo” i isi nofoaga i Amerika Latina.
Na ia faamatala mai o Márquez ma Petro ua fuafua e fausia se Matagaluega o Tulaga tutusa, po o le Tutusa lea, "o le a tuuina atu ni faiga faavae fou ma ni fausaga fou," e foia ai le le tutusa, e pei o le, "tuuina atu i tamaitai ulu o aiga [oe] ua le aofia ai mai le tamaoaiga, se totogi faavae ina ia mafai ai ona latou tausia i latou lava." E le gata i lea, o loʻo faʻamoemoeina e iai se "faʻalauteleina o polokalame faʻaagafesootai," ma se suʻesuʻega o polokalame e pei o le "aʻoaʻoga mo tagata uma."
I le tala faasolopito, ua tetee le US i malo agavale i Amerika Latina o loʻo taulaʻi i le faʻaumatiaina o le mativa e sili atu le manaʻo e faʻatamaoaigaina pisinisi. E iai le US e sili ona pule i le itu taumatau pule ma lagolagoina le tele o paʻu i le konetineta.
I le suia o se malo lagolago-US i se tasi e taulaʻi i fofo alualu i luma i faafitauli i totonu, o tagata palota Colombia e feagai ma le faʻamoemoe o le faʻalavelave Amerika. Na fautuaina e Comrie le pulega a Peresitene Joe Biden, ma fai mai afai e manao Biden e foia suiga o le tau, "o le pulega moni lava lea e galulue faatasi ai." Ae, na ia lapatai mai, "e le mafai ona faia i luga o tuutuuga a Biden, e tatau lava ona i ai i luga o tuutuuga a Petro ma Márquez."
Mulimuli ane, ua manatu Comrie, "ua o'o i le taimi e matua'i ... suia ai le malosi malosi" i le va o le US ma Colombia.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo