Rafah, Jenin, Khan Yunis, Zeitun: Igoa leo mai fafo o le mamao ma le faʻalavelaveina o se mea moni. Pau lava le mea tatou te iloa e uiga ia i latou o mea ia ua filifili filifilia e le aufaasālalau e tuʻuina atu, pe afai tatou te fiafia e faʻalogo i le tala.
O le tolauapiga a tagata sulufai i Rafah, o se tamai fasi fanua i le pito i saute o Kasa sa avea ma taulaiga o osofaiga sili ona le alofa a Isaraelu i le tele o tausaga. I le va o Me 17-20, e fasefulu tolu Palesitina na fasiotia, o le tele o tagata lautele. Faatasi ai ma i latou, e toaiva tamaiti, o le toatele oi latou na taia i fana a o tetee filemu i fuʻa ma fuʻa. "Fa'ai'u le Siege on Rafah", na fa'ailoa mai ai se fu'a pa'epa'e, masaesae ma tumu i le toto.
Fai mai lipoti a le aufaasālalau na tali atu Isaraelu i le fasiotia o le 13 o ana fitafita e fitafita Palesitina.
Na fasiotia e fitafita Isaraelu e maina i le fanua. Ae ui i lea, o le faʻalavelave na faʻateleina e le tele o mea pāpā na tosoina e taʻavale a Isaraelu, e foliga mai o loʻo agai atu e feula fale Palesitina i se mea i Gaza.
E oo lava i le taimi a o leʻi mou atu le sauā o Rafah, na taʻu atu e le Peresetene o Amerika o George W. Bush i le au fai faatosina a le AIPAC, e iai le aiā a Isaraelu e puipuia ai o ia.
E mafai ea ona sili atu le sese o manatu?
O le fasioti tagata a Isaraelu o tagata lautele ua faʻatagaina o se puipuiga o le tagata lava ia; O tagata Palesitina, ua toe ta'ua o “tagata faatupu faalavelave”.
E mafai e Isaraelu ona fasioti soo se Palesitina i le taimi na ia filifilia ai ma se faaiuga ua saunia. Na fasiotia ma manunu'a ai le faitau selau o tagata lautele i na "fasioti fasioti tagata". Peitaʻi, e taʻusalaina Palesitina pe a na o le naunau e tali atu. E oo lava i le tulimata'i o fitafita o lo'o nofoia e tapu.
O le a la le mea o loʻo faʻatagaina e Palesitina e fai i le puipuiga o le tagata lava ia, e tusa ai ma le aʻoaʻoga faʻafefeteina a Isaraelu Bush?
Ae faapefea le savali i se faaaliga filemu?
I Rafah, e le mafai foi ona talia. Sa taulimaina ma le maumaua'i ma le malosi, i le auala lava e tasi e tatau ai ona taulimaina so'o se "fa'amata'u" fa'amata'u. O se fana na fana mai se helikopa Apache na tuʻuina atu e le US na pau lava le mea na manaʻomia e faʻaumatia ai lena filifiliga o le tetee.
"O ata o loʻo i lalo e matua faʻamaonia", faitau se lapataiga na lafoina i luga o le upega tafaʻilagi a Palesitina o ata o tagata lautele ua maliliu i totonu o le tolauapiga a tagata sulufaʻi na afaina. O i latou ia o le sefulua'i tino na fa'aputu i totonu o le fale fa'ato'aga a le atunu'u talu ona tumu le fale maliu o le falema'i i tagata na afaina.
E musu se tasi ata e sola ese mai lo'u mafaufau. O se tamaitiiti e pa'u olive ma mata matala teisi. Maliu. O se lima e le iloa, o lo'o pipi'i atu le lima o le tamaititi i le tino oti, e pei o lo'o ia ta'u atu i le mea pu'eata: 'O le lima lea e i'i.' E leai se igoa o le tama. Sa ou tetete. O le lagona o le avea ma tama o lena tama e taufaafefe.
I le tulaga o Isaraelu na afaina i pomu pule i le ola, o le mea moni e mafai ona tutusa le mataʻutia. Ae e le fa'amalosi e Bush le fa'aogaina o le manatu lava e tasi pe a pa'u'u tagata Palesitina: “E iai fo'i i Palesitina le aia tatau e puipuia ai i latou lava.” E le'i i ai lava se taimi na ia faia ai nei upu. O le a la se isi mea e tatau ona taumafai Palesitina, o lea e oo lava i tetee filemu ua sopoia le laina?
Peter Hansen, le pule o le ofisa o Malo Aufaatasi mo tagata sulufaʻi i le itulagi na faʻamaonia mai i totonu o le tolauapiga a tagata sulufaʻi i Rafah, na faʻaumatia fale i luga o latou tagata.
E ui lava na savali atu Hansen i totonu o le tolauapiga e iloilo mea na faaleagaina, ae o loʻo fanaina pea e fitafita Isaraelu. “O lea ua maua le fa’amaoniga mai le falema’i o se teineititi na fana ma maliu ai i se tasi o pa fana e lua na matou fa’alogoina,” o lana tala lea.
O ia o Rawan Abu Zeid, o se teine e 3 tausaga mai Rafah. Fai mai ana uo o lo o faamisi i lona ala i le faleoloa lole. E lua pulufana na taia ai o ia, o le tasi i le ulu ma le isi i le ua. Pe na ave ea o ia i le fale maliu e tasi, pe na maua e lona tino itiiti se avanoa mo ia lava i le falemai i le lotoifale?
O le taimi lenei ou te aioi atu ai i se tali: O le a le mea e tatau ona fai e Palesitina e tetee atu ai i le pulega a Isaraelu e aunoa ma le tuuaia mo lo latou lava pagatia, lea o le pomu pule i le ola, o le tauina o fitafita, tetee filemu, faapupuu i le fefe ma le aiga o se tasi. O lou lava fale, po'o le mana'o i se lole mai se tusi saisai fa'atau lata ane e matua fa'asaua se tali a Isaraelu? O le mea moni e tatau ona tatou le gauai atu i tagata Palesitina na afaina, e fesili po o ai i latou ma o ai o le a totogia lo latou oti. O le mea moni, e toʻaitiiti i tatou e faʻalavelave e suʻe mea e mafai ona fai e fesoasoani ai ia i latou e manuia e aloese mai pulufana ma bulldozers.
Ae ma le naunautai, matou te faananau i le auiliiliina o faamoemoega o Ariel Sharon, e peiseai o sea fasioti tagata valea e ono pipii atu i se ituaiga o manatu.
Pe o le tauimasui mata'utia na mafua ai le fasioti tagata? O se isi lea taumafaiga o le fa'amamāina o ituaiga o nofoaga e lata ane i le tuaoi ma Aikupito e toe fa'atuina ai se isi "soe saogalemu" a Isaraelu? Pe o se taamilosaga o maso fefiloi, e pei o le faatoilaloina o Lepanona i Saute, a'o le'i toso ese se vaega mai Kasa?
Po o le a lava le mafuaaga, o le mea moni, o le a le taofia e Sarona lona fasioti tagata Palesitina e aunoa ma se faasalaga. O lona manatu, po o le a lava le mimilo, o le a manumalo pe afai e faaauau pea e le malo o le Iunaite Setete ona tuuina atu ia te ia auupega uma, tupe ma faiga faaupufai e manaomia e tetee ai i tulafono faavaomalo. O tagata ua afaina o le a tumau pea lo latou tulaga i totonu o le "tagata le taua", ma o le a aʻoaʻia pe afai latou te faʻamalosi e faʻaalia le vevesi, aua o le faia o lea ua latou liliuese ai mai aʻoaʻoga a Gandhi ma Martin Luther King.
I ni nai aso, o le igoa Rafah o le a faʻatagaina e faʻaavanoa mo ulutala sili atu taua. Atonu e iai ni nai aso a o leʻi faʻaalia se isi igoa Palesitina mai fafo, e fesoʻotaʻi ma faʻalavelave ma le oti, ma faʻatasi ai ma se lisi umi o faʻamatalaga a Isaraelu, faʻatasi ai ma se upusii pe lua na faia e Peresitene Bush i se mea i luga o lana sailiga tupe: “E iai le aiā a Isaraelu e puipuia ai o ia lava.†O le tulaga e iai, o le a gaogao le fale maliu o Rafah ma o le a aveese ai e le pulufana samasama pefu le otaota o le silia ma le 230 fale ua faaleagaina. O ai le fale maliu o le a sosoo ai e faatumuina e faigata ona valoia.
Ae mo tagata sulufai o le tolauapiga faatafunaina, tuua na oi latou i luga o otaota o latou fale, le anoanoai o tusi maliu ma le faitau selau o manunua e tausia, latou te ofo tele se auala e foia ai. Mo se tasi, latou te fai mai e faitau miliona tagata i le lalolagi atoa o loʻo alolofa ia i latou. O se tasi e usuina a latou aia tatau ma saolotoga i soo se mea o le lalolagi e fafagaina i latou i se faamoemoe manaomia vave mo se tasi aso.
I lana tautalaga i le Leitio Leo o le Saolotoga a Gaza, Moawiya Hassanein, o se fomaʻi i Gaza City na taʻu atu i le ofisa e faapea, e oo atu i le 40 Palestinians na fasiotia i Rafah, 39 isi na fananau mai. "Ou te matua fiafia lava ona o le fananau mai o se taui mo le leiloa o tagata," o lana tala lea.
Sa ta’u mai e sa’u uo Palesitina, e mamao ese mai lo’u aiga, a o ia molimauina ata o tagata na aafia i Rafah, sa ia lagonaina se lagona uiga ese ma le lofituina o le faamaualuga. Fai mai o ia, “Ana ou le fanau mai Palesitina, semanu ou te moomoo ia avea a’u.” Na ou malamalama, ma o a’u foi lea na lagona.
-Ramzy Baroud o se tusitala Palesitina-Amerika.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo