A'o masa'a e le Keystone Pipeline le 200,000 kalone suau'u i tafatafa o le Sisseton Dakota reservation, i le aso 20 o Novema, na tuuina atu ai e le Nebraska Public Service Commission se fa'atagaga lavelave, ma mafai ai e TransCanada ona fa'aogaina le laina i se vaega o le setete. I le taimi nei, e tutu malosi le Dakota, Lakota ma a latou uo.
O le aso lava lea na potopoto ai le faitau selau o tagata mo le Fonotaga e Puipuia le Paia-o se toe faʻamautuina o le maliliega faʻavaomalo i le va o malo faʻapitoa e puipuia le siosiomaga mai galuega oneone. O le Feagaiga e Puipuia le Paia, na muai sainia i le 2013, na toe sainia. “E leai lava se mea ua suia i la matou puipuiga o eleele, ea ma vai o le Oceti Sakowin,” o le tala lea a Faith Spotted Eagle i le motu o tagata. "Afai ei ai se mea, ua sili atu ona taulaʻi, malosi ma sili atu le mautu pe a uma le Standing Rock."
O le faʻapotopotoga-sa lagolagoina e le Braveheart Society of Women, Wiconi Un Tipi, Ihanktonwan Treaty Committee ma Dakota Rural Action-na tuʻufaʻatasia ai le 200 vai puipuia. O Oyate Win Brushbreaker, o se toeaina e 97 tausaga le matua na faamanatu atu ia i latou na auai, “Ia toe faamautu tuaoi o lena feagaiga. Taofi ese le gata uliuli lea na e fai mai ai.”
O le ma'a 'au'au ma lona sasaa (s)
O se tala lenei e uiga i le Wiindigoo Economics—Cannibal or Wasichu economics, pe a e fiafia i ai—o se faiga tau tamaoaiga e faaleagaina ai le puna o lona tamaoaiga, Mother Earth.
E mafai ona tatou fai atu e amata i le Iunaite Setete, lea e pulea ai le tamaoaiga o le suauu, pe mafai foi ona tatou faapea e amata i Kanata, lea e 90 pasene o le tau o le Canadian dollar, le loonie, e faavae i luga o oneone ta. Po o le a lava, o se tamaoaiga e le fesuisuiai o se manatu valea. E oo lava i ana paaga uma a le kamupani suauu, o Kanata e iai se faafitauli. Alberta o se itumalo loka fanua ma e leai se auala lelei e maua uma ai na suauu i maketi. E foliga mai e le lelei mea mo le fiafia i le oneone ta a Kanata, aua o soʻo se taimi o loʻo taofia e le au tagatanuu tetee.
Ole Keystone Pipeline, e le'o atoatoa ona fa'aogaina, na ona fa'ailoa mai ia i tatou e le mafai ona fa'agaoioi ma le saogalemu. O le ogatotonu o Novema masaa i South Dakota e leʻi tatau ona tupu-e le gata i lea o le lima suauʻu masaa mulimuli. A uma mea uma, latou te taʻu mai ia i matou, o le paipa fou ma le TransCanada's June 2006 pipeline iloiloga lamatia leai se mafuaaga e fa'afefe ai:
[T] na ia fuafuaina le taimi e tupu ai mo se masaa o le 50 paelo pe itiiti ifo o loʻo tupu i soʻo se mea i le faiga o paipa e tasi i le 65 tausaga. … O le faaaogaina o nei fuainumera i se vaega e 1-maila, o le avanoa o se masaa tele atu (sili atu i le 10,000 paelo) o le a itiiti ifo ma le faatasi i le 67,000 tausaga.
Ina ia manino, ua maua nei e le Keystone le itiiti ifo ma le sefulu lua masaa. Latou te agai pea i lalo o le laina. Na manatu se tasi tusitala o le paipa o loʻo pasia se maʻa fatugaʻo. I se 2011 fuafuaga, Ua fuafuaina e le polofesa inisinia o le Iunivesite o Nebraska John Stansbury e le itiiti ifo ma le lua ni masaa tetele i le tausaga, o nisi e ono faamatuu atu e oo atu i le 180,000 paelo.. (Na fai atu ia te oe.)
E mafai e se tasi ona finau e faapea o le masani o paipa masaa ma se tulafono faatonutonu e le mafai (aemaise i Nebraska, South Dakota ma Minnesota) e tuuaia. Ae o le mea moni, o le masani fou lea. I le 2016, e 220 mea taua na tutupu, po'o paipa masaa i totonu o le Iunaite Setete, ma 3,032 talu mai le 2006-o na mea e maua ai se fa'amanatuga o le fa'aleagaina o le si'osi'omaga o se fale paipa tuai o lo'o feavea'i suau'u. Ae o paipa fou o loʻo iai foʻi faʻalavelave mataʻutia. O le tau atoa o nei faalavelave talu mai le 2006 e $4.7 piliona.
Ae mo taifau leoleo? E toalaiti ma e le o maninoa latou pulega fa'atulafonoina. O le Iunaite Setete i le taimi nei 553 tagata asiasi paipa (208 feterale ma le 345 setete) ma e nafa uma le toeitiiti 5,000 maila le laina. O nei tagata asiasi e galulue mo le Pipeline and Hazardous Materials Safety Administration (PHMSA). A'o fa'atupula'ia le aofa'i o paipa, ma fa'atuputeleina o latou tausaga, o lo'o matou ta'alo i le roulette pipeline maualuga.
Wiindigoo economics ma Mni Wiconi
A o pisi Donald Trump i le faʻamaoniaina o nei poloketi, o loʻo faʻaauau pea le isi mea moni. E lu'itauina e le Puipuiga o le Suavai le fa'aogaina o paipa, fa'apea fo'i le tamaoaiga ole suau'u.
I ni nai masina talu ai, e fa ni paipa tetele sa fuafuaina e aumai le oneone ta a Kanata mai Alberta. O Oketopa 5, o le umi o nei talosaga-o le $15.7 piliona Energy East-na faʻaumatia e TransCanada. Na faailoa e le aufaipisinisi suauʻu Kanata le paʻu o le tau o le suauʻu ma le paʻu tutusa o le faʻaaogaina o oneone e avea ma malosiaga mo le faʻaleaogaina o poloketi, faʻaopoopoina e le Palemia o Kanata Trudeau le iloiloga sili atu o galuega paipa e aofia ai kasa kasa vevela ma aʻafiaga i lalo..
Tasi i lalo, tolu e alu.
E ui na maua e TransCanada le faʻatagaina i le masina na teʻa nei mo le pipeline Keystone, e leai lava se auala. Na palota le Komisi o Auaunaga Lautele a Nebraska 3-2 e tuʻuina atu i luma le poloketi, ae na teena le auala e sili ona fiafia i ai le kamupani. TransCanada e tatau nei ona tuʻuina atu se talosaga mo se isi auala pe apili le faʻaiuga-o se faʻagasologa e mafai ona oʻo atu i le lua tausaga. O se fa'alavelave lea mo se kamupani paipa. E tasi le mea e mautinoa lava: soʻo se auala fou o le a feagai ma faʻafeagai fou.
Wiindigoo Economics o loʻo faʻaauau pea, ae o loʻo aʻe le faʻamama oneone, o taʻavale eletise o loʻo sau i luga ole laiga ma e oʻo lava i Fox News lipotia ia Iuni, "O loʻo feagai le Keystone XL ma se luʻitau masani. O le au fai suauʻu ma le faʻamamaina o le paipa na muai faʻamoemoe e tautua ua le toe fiafia i ai." I se isi faaupuga, e leai ni tagata faʻatau a le kamupani mo le paipa, ma o se paipa e aunoa ma ni tagata faʻatau e le mafai ona fausia.
O kamupani o loʻo puipuia peti, e pei o le malo o Kanata.
I le ogatotonu o Novema, na faia ai e le Minnesota Public Utilities Commission ni faʻamatalaga molimau i luga o le Enbridge Line 3 (le 915,000-barrel-a-day tar-sand pipeline). I tua o le potu, sa nofo filemu ai se ofisa Kanata i le aofia, popole ma matamata. I le faaiuga o le aso, na ia alu atu ai i se tasi o loia a ituaiga ma fesili pe ono molia e ituaiga ma taofi le paipa. E foliga mai na talosaga TransCanada i le malo o Alberta e faʻatau se vaʻa suauʻu i luga o le KXL Line ona e leai ni tagata faʻatau. O le Wiindigoo Economics wizards o Alberta e foliga mai o loʻo puipuia a latou peti.
O se taimi le mautonu.
"Afai o aʻu o South Dakota…"
Afai o aʻu o South Dakota, o le a ou mautinoa o lenei mala mataʻutia ua faʻamamaina atoa aʻo leʻi agai i luma se isi mea, ma atonu aʻo leʻi gau TransCanada. O le mea moni, na tuʻuina atu e le South Dakota Public Utilities Commission le pemita Keystone i le 2007 faʻatasi ai ma tulaga e 57, e amata mai i tulaga faufale i manaʻoga o le siosiomaga.
E mafai e le Komisi ona faalēaogā pe taofia lē tumau lena pemita pe afai e maua e le kamupani sa faia ni faamatalaga sese i lana talosaga pe ua lē usitaia aiaiga. “Afai sa faagaioi ma le iloa i se faiga e le faatagaina i lalo o le pemita pe afai foi sa faia le fausiaina i se faiga e le taliaina, e tatau ona mafua ai le tapunia o le paipa mo se vaitaimi seiloga e foia na luitau,” o le tala lea. Gary Hanson, tasi komesina PUC South Dakota.
I le taimi nei, o le Dakota ma a latou paaga o loʻo tumau pea i le Mni Wiconi-o le vai o le ola.
"O taua o le a oʻo mai o le a fou, e le pei o taua i aso ua tuanaʻi, ma o le a manaʻomia uma lo tatou malosi," o le tusi lea a Judith LeBlanc, le faʻatulagaina o Lakota. OurFuture.org. “O le aga masani a le atunu’u e tatau ona e tali atu i faigata ma le lototele, loto maulalo, agaalofa ma le alofa i nu’u e pei ona masani ai. O le NO KXL gaioiga o loʻo fausia mai se amataga faʻaleagaga lea e aʻafia i le aganuu a Lakota, Dakota ma tala tupuaga, i totonu o le nuʻu ma i totonu o aia tatau a le malo. … Ua i ai i tagata o le atunuu se aia faaletulafono, amio mama, faaleagaga ma le natura e avea ma leoleo o le paneta.”
I le Faapotopotoga e Puipuia le Paia, na ta'u atu ai e Arvol Looking Horse i le motu o tagata, “Sa tatou i ai muamua iinei. O lea taimi ma lea taimi ua matou feagai ai ma lenei osofaiga i totonu o matou tolauapiga ma o matou nuu. Ae tatou te manumalo i taimi uma.”
Sa i ai foi Julian Brave Noisecat: “Ina ua uma ona sainia le Feagaiga e Puipuia le Paia, sa matou o mai faatasi e sisiva i le manumalo. A o pa'u le mamalu o le au tatapalapala, matou te sii lima tetee. O lo'o pipi'i e tama'ita'i sikafu mumu e fa'atusalia ai pa'u ma fa'ailoga o le manumalo o lo'o mana'omia tele e o tatou tagata ma le paneta i le taimi nei."
O le ala agai i luma mo Keystone XL o loʻo tumu pea i faʻalavelave. O tagata e ona fanua, ituaiga ma tagata tetee o le paipa e iai le taimi e faʻatulaga ai se apili, ma e silia ma le 5,000 tagata ua sainia e auai i tagata o le atunuʻu i gaioiga o le le usitaʻi lautele pe a amata le fausiaina.
O lenei Snake Uliuli e feagai ma ni fili malolosi ma le faamaoni.
winona laduke o le faatonu faavae o le White Earth Recovery Land Project ma le tusitala, talu ai nei lava, o Le Militarization o le Initia Initia.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo