Na tanumia e le US Marine Corps se faaputuga tele o le Agent Orange i le malae vaalele i Futenma i Okinawa, na matua tigaina ai le sa avea muamua ma ulu o le tausiga ma ono afaina ai tagata lata ane ma le eleele i lalo o le faavae.
E tusa ai ma sui o le auʻaunaga o loʻo tu i luga o le motu, na lafoaia paelo i Okinawa i le faaiuga o le Taua a Vietnam - ina ua faʻasaina e le malo o Amerika le faʻamaʻi o le dioxin-laden mo mafuaʻaga o le soifua maloloina - ma na tanumia i le faʻapipiʻi i le taulaga o Ginowan ina ua maeʻa le Na le amanaʻia e le Pentagon talosaga faifaipea e lafoai ma le saogalemu, e tusa ai ma le au matutua na tautua i le faʻapipiʻiina i le 1970s ma le 1980s.
O le tapunia o Futenma ua avea ma totonugalemu o se tauiviga tigaina 16-tausaga a Tokyo ma Uosigitone e toe faʻatulagaina malosiaga a le US i luga o le motu - ma o se palota talu ai nei a Ryukyu Shimpo na faʻaalia ai e 90% o Okinawans na tetee i le faavae. ("Ivasefulu pasene o tagata i Okinawa teteʻe i le fuafuaga o le toe faʻaleleia o Henoko", Ryukyu Shimpo, Me 9, 2012.) O nei tuuaiga lata mai e ono faʻatupu ai le fefe e tusa lava pe maeʻa le tapunia a Futenma, o le eleele i lalo ifo o le faavae o le a oona tele mo le faʻaogaina o tagata lautele. mo le tele o tausaga, e pei o le tulaga i le US installations muamua na teuina Agent Orange i Vietnam i Saute.
O se tasi o fitafita tuai na faia le tagi o le falelauasiga o Lt. Col. Kris Roberts, 57, ua litaea, o ia sa i le vaaiga aoao o galuega faaleleia i le US Marine Corps Air Station Futenma.
I le taumafanafana 1981, ina ua uma ona logoina e le au ofisa faʻapitoa e faʻapea o le mataʻituina na faʻaalia ai le "le taliaina o le maualuga o faitauga" o vailaʻau i totonu o le suavai leaga o loʻo tafe mai le fale, na fai mai Roberts o ia ma lana au faufale na amata ona eli i se eria e latalata i le pito o le auala.
"Na ou manatu o loʻo latou talanoa e uiga i se suauʻu suauʻu ae ina ua amata ona matou eli i tafatafa o paipa afā, na matou suʻeina le sili atu i le 100 paelo na tanumia i laina. Sa elea ma tafe ma na mafai ona matou vaʻaia ni maka moli i nisi o latou ogatotonu," Roberts, i le taimi nei. o se sui o le setete i New Hampshire, fai mai i se faatalanoaga talu ai nei.
O le matautia o le Agent Orange - lea na ave lona igoa mai le lanu o taʻavale i luga o le paʻu na teu ai - e leʻi iloa lautele i le amataga o le 1980s. Ae fai mai Roberts o ona masalosaloga na mafua ona o le tali atu a lana apamemea maualuga i le mauaina.
“Na vave lava ona faailoa atu e lo matou taʻitaʻiʻau e taofia le eria i isi tagata faigaluega. Ma, nai lo le mulimulitaia o faʻataʻitaʻiga masani ma aveese paʻu i se nofoaga malupuipuia i luga o le faʻavae mo le lafoai, na utaina i luga o loli e tagata faigaluega Okinawan ma ave ese mai le faʻapipiʻi. E leʻi manaʻo le taʻitaʻiʻau e iloa e se tasi le mea na matou eliina.”
E le'i umi talu ona aveese paelo, ae lofia le nofoaga i se afa. “Na faamata’u le lolovaia o le alavai o lea na matou a’e ai ma la’u auvaa i totonu o le vai e tatala faitotoa e tatala ai. O le vai sa i ai se ata vaila'au i luga o le vai mai paelo o lo'o tafe. Mulimuli ane, na mafai ona matou sasaa le vai leaga mai le faavae."
Ona o lana fesootaiga ma mea o loo i totonu o le paelo, na ma'i ai Roberts, o se tagata tamo'e marathon muamua na manumalo i pine, i faafitauli o le fatu, kanesa prostate ma muai o le kanesa o le mama - o faama'i na ta'ua e lana foma'i o se taunuuga o le aafia i le Agent Orange.
O le popolega ona o le oona fo’i o ana uo a le auvaa, ua fa’aoso ai pea e Roberts le US Marine Corps ma le Matagaluega o Veterans Affairs ina ia fa’afesoota’i i latou, ae ua le amana’ia ana talosaga, o lana tala lea.
O loʻo popole foi Roberts na faʻaalia tagata faigaluega i Okinawan ma ua ia faʻanoanoa i latou faiga i le taimi o le faʻalavelave. “Sa faigofie ona suia na alii. Afai la na matou fai atu i se tagata faigaluega Okinawan e fai se mea, na latou faia. Sa le talafeagai.”
I le tausaga talu ai, e sili atu nai lo le 30 US veterans na saunoa e uiga i le faʻaaogaina o le Agent Orange i Okinawa i le taimi o le Taua a Vietnam, ina ua avea le motu ma nofoaga tele sapalai mo le militeri Amerika. O nisi o nei tagata faigaluega muamua na molimau e uiga i le faʻaogaina o le Agent Orange i luga o le motu e oʻo atu i le ogatotonu o le 1970s - e ui lava i faʻamatalaga a le Pentagon na taofia le faʻaaogaina o vailaʻau i Vietnam i le 1971. O faʻaaliga muamua ia o lona i ai i Okinawa e pei o talu ai nei e pei o le 1980s.
Ua tuuina atu e le Matagaluega o Veterans Affairs taui i le itiiti ifo ma le toatolu o tagata matutua na mamaʻi i nei vailaʻau i Okinawa ae o loʻo faʻaauau pea ona faʻafitia e le Pentagon o le tagata faʻaleagaina sa i ai i luga o le motu. Ua teena e le malo Iapani le faia o suʻega i totonu o nofoaga na tuuaia ai le Agent Orange ma talu ai nei, na teena ai e le Okinawa Prefecture talosaga a tagatanuu e suʻesuʻe tagata faigaluega muamua, ma taʻua ai le leaga o ia suʻesuʻega e ono faia i le tamaoaiga o le lotoifale (tagata turisi ma faatoaga).
O le teena na ita ai Kawamura Masami o NGO Citizens' Network for Biodiversity i Okinawa - o le vaega na taitaia le tauiviga mo se suesuega atoatoa i le mataupu.
“Na matou faamanatu atu i le itumalo o la latou matafaioi le puipuia o le ola o tagata Okinawan, soifua maloloina ma le siosiomaga. Peitai e lei faataunuuina e le malo o le itumalo lea matafaioi. Na matou toe talosagaina foi latou te faia suʻesuʻega moni, e aofia ai faʻatalanoaga ma tagata faigaluega muamua i luga o le US base ma suʻesuʻega faʻamaumauga i Okinawa, o mea uma e mafai ona faia tutoʻatasi e aunoa ma le faʻalagolago pe faʻalavelave mai le US poʻo Iapani. (Va'ai"Okinawa NGO e talanoa ma Okinawa Prefecture i luga ole Agent Orange."
Faatasi ai ma le tele o fitafita tuai e faʻasalalau lautele e uiga i le defoliant i Okinawa o Carlos Garay, o se tasi sa avea muamua ma marini na tautua i le Ofisa Tutotonu ma le Tausiga Squadron i Futenma i le 1975. Fai mai Garay na ia vaʻaia 12 paelo o Agent Orange na totoe i le faʻapipiʻiina ina ua maeʻa. le faaiuga o le Taua a Vietnam.
"E le gata i lea, o isi vaega o loʻo faʻatonuina a latou mea na totoe ia i matou e faʻaumatia, o lea na ou lafo ai feʻau i le Matagaluega o le Puipuiga ma le Ofisa Tutotonu o le Marine Corps, ae latou te leʻi tali mai, o loʻo i ai pea paelo ina ua ou alu i le 1976," o lana tala lea. .
O le tala a Garay ma le mauaina e Roberts o paelo o loʻo faʻaalia ai le fenumiai i totonu o le apamemea pito i luga i le auala e aveese ai faʻatauga a Agent Orange e leʻi faʻapea na iai i Okinawa.
I le va o le 1961 ma le 1971, na sausau ai e le militeri a Amerika le 76 miliona lita o vailaʻau i Asia i Sautesasae e faoa ai ona fili o fualaʻau ma vaomatua, ae na taofia lo latou faʻaogaina ina ua maeʻa suʻesuʻega na faʻafesoʻotaʻi vailaʻau ma faʻamaʻi fanau ma maʻi tuga.
I le 1972, na aveese ai e le US ana faaputuga o Agent Orange mai Vietnam i Saute. O lo'o fa'amauina pea e le Pentagon o nei fa'asoa na ave sa'o i le Motu o Johnston i le Pasefika i Matu mo le lafoa'iina. Ae ui i lea, o se lipoti 2003 ua faaulutalaina “O se su'esu'ega fa'alenatura o Johnston Atoll" na gaosia e le Chemical Materials Agency a le Matagaluega a le Ami ua fesiligia ai le faamatalaga a le Pentagon e faapea o oloa na lafo sa'o i le Motu o Johnston ma siitia ai le avanoa o le tele o le defoliant sa teuina i Okinawa.
Na maua e le tagata suʻesuʻe tutoatasi John Olin, o loʻo faʻamatalaina e le lipoti le felauaiga o le Agent Orange i Okinawa. O loo faapea mai:
"I le 1972, na aumai ai e le US Air Force 25,000 55-gallon drums o le vailaʻau, herbicide Orange (HO) i Johnston Island lea na afua mai Vietnam ma sa teuina i Okinawa."
O le faʻamatalaga, lea e lele i luma o le faʻafitiga a le militeri a Amerika, o loʻo avea nei ma autu o le tele o talosaga a le Freedom of Information Act e faʻamautu pepa autu i luga o le lipoti na faʻavae.
O le iai o le 1.3m kalone o Agent Orange i Okinawa o se faʻamoemoe mataʻutia. O saienitisi na suʻesuʻeina le lamatiaga o le Agent Orange i Vietnam i Saute ua latou iloa talu ai ona o lona dioxin sili ona oona e le faʻamavaeina e vai timu, e mafai ona tumau i le palapala, oona tagata mo le tele o tausaga. I le itu i saute o Vietnam i aso nei, e sili atu nai lo le 20 dioxin nofoaga vevela i nofoaga na faʻaaogaina e le militeri a Amerika e teu ai le Agent Orange. Ua fa'atatau e le Koluse Mumu a Vietnam e tusa ma le 3 miliona sitiseni o lo'o a'afia i nei vaila'au fa'ama'i e lamatia ai le ola e aofia ai le kanesa, ma'i suka ma fa'aletonu fanau. O le tupulaga lona tolu o tamaiti ua oona i nei vailaʻau o loʻo faʻaalia ai le leaga o le faʻaleagaina o loʻo latou faʻaalia i se tulaga faʻavae i luga o le afa seneturi talu ona faʻaaogaina muamua e le militeri a Amerika. (Tagai, mo se faataitaiga, Fred A. Wilcox, Scorched Earth (Seven Stories Press, New York, 2011.)
I tafatafa o Futenma, lea na taʻua e tagata o le atunuu "o le lalolagi sili ona mataʻutia nofoaga faamiliteli" ona o lona latalata i nofoaga e nonofo ai, e 20 aʻoga, e aofia ai ma le 10 aʻoga tulagalua. O nisi e tu latalata i le nofoaga na maua ai paelo ma alu ese ai le vai leaga.
Iha Yoichi, pulenuu o Ginowan mai le 2003 i le 2010, na ia taʻua i se faatalanoaga e faapea, na le mafai e le US Marine Corps ona logoina le Malo o Ginowan Municipal Government i le liki i le 1981 ma ua popole o ia e ono afaina pea le eria i le dioxin ona o le pito i lalo o le eleele. faavae, lea e aofia ai le tele o ana ma vaipuna masani.
"Afai o loʻo i ai pea le dioxin i le eleele, ona mafai lea ona matou faʻamaonia lona i ai i faʻataʻitaʻiga. Ae o le malo Iapani o le a le tuʻuina atu le faʻatagaga e faia ai ia suʻega i totonu o US installations i Okinawa, "o le tala lea a Iha.
O le militeri a Amerika - lea i lalo o le tulafono a Iapani e le nafa ma le faʻamamaina o nofoaga muamua na toe foʻi mai i le faʻaogaina o tagata lautele - o loʻo i ai se faʻamaumauga e le faʻafefeina o le faʻaleagaina o ana faʻapipiʻi i Okinawa.
I le 1995, o le Onna Communication Site na toe faʻafoʻi atu i le faʻaogaina o tagata lautele, ae o le nofoaga e leʻi toe faʻaleleia ona o le faʻaleagaina mai mea filogia, e aofia ai le mercury ma PCB sili ona oona. I le 1999, na maua ai i le palapala le maualuga o le ta'ita'i ma le carcinogenic hexavalent chromium ina ua mae'a le tapunia o le nofoaga o le Kadena Ammunition Depot.
O le taumafanafana talu ai, o le tala a le US veteran's tala o le tanuga o le selau o paelo o Agent Orange i le 1969 i le mea ua taʻutaʻua i aso nei o se nofoaga tafafao maimoa i Chatan Town na faʻafefe ai tagata o le lotoifale.
I le faamalamalamaina o le mafuaaga na tanumia ai e le vaegaau ia paelo, na faapea mai ai le fitafita tuai, e lei manao e faailoa lona igoa ona o le popole i ni aafiaga mai le Matagaluega o Veteran Affairs, na ia faapea mai: “E sili atu le taugofie le tanu o mea nai lo le toe auina atu i le Iunaite Setete mo O le mea na masani ona faia e le militeri i Okinawa.
E tusa ai ma le faamatalaga a Hayashi Kiminori, o se tagata poto faapitoa i le US base pollution, "O le tafe o le Agent Orange i Futenma atonu na faʻaalia ai tagata o le lotoifale ma le siosiomaga i nei toxins."
Ua fautuaina e Hayashi se auala manino agai i luma e suʻesuʻe ai tuuaiga a Roberts e uiga i le Agent Orange i Futenma:
“E tatau ona aoina faʻamatalaga a i latou na aʻafia i le eliina ma le felauaiga o paelo i se taimi vave aʻo leʻi mou atu o latou manatua. O la latou molimau o le a taua tele ina ia mafai ai ona faʻaleagaina le eleele i le lumanaʻi. A maeʻa ona aoina nei mea, e tatau i le malo Iapani ma le itumalo o Okinawa ona tuʻuina atu ma le mausali a latou sailiga i le militeri a Amerika e faʻamama ai lenei faʻafitauli.
O se fa'afouga lea ma fa'alauteleina o se tala na fa'aalia muamua i totonu Le Iapani Times.
Jon Mitchell o se O le tusitala na fanau mai i Uelese e faavae i Yokohama ma fai ma sui o Curtis Brown Ltd., Niu Ioka. I le aso 15 o Me 2012, na faʻasalalau ai e le Ryukyu Asahi Broadcasting se faʻamaumauga e itula le umi e faʻavae i luga o suʻesuʻega a Jon ua taʻua. Motu Defoliated. Na sosoo ai ma se polokalame 90-minute - O le Scoop Special - fa'asalalau e le TV-Asahi i le aso 20 Me 2012. Na ia tusia lautele i luga o mataupu lautele a Okinawan mo le nusipepa Iapani ma Amerika - o se filifiliga e mafai ona maua iinei. E faiaoga o ia i le Tokyo Institute of Technology ma o se paaga a Asia-Pacific Journal.
Upusii fautuaina: Jon Mitchell, "Agent Orange i Okinawa's Futenma Base i 1980s," Le Tusitala a Asia ma le Pasefika, Vol 10, Lomiga 25, Nu. 3, Iuni 18, 2012.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo