O le faagasologa e faasolosolo malie, taufaasese, oti. E amata i faʻafitauli tau tupe i ituaiga eseese, ona, e tusa ai ma faʻamaoniga tuputupu aʻe, e oʻo atu ai i faʻafitauli o le soifua maloloina ma olaga pupuu.
O faʻafitauli tau tupe e oʻo mai ia i tatou e ala i le faʻaogaina o tupe faʻapitoa, lea e ofoina mai ai sina faʻamalosi e fafaga ai tamaiti fiaaai, togafitia tagata mamaʻi, faʻamautinoa i tatou i le litaea, e maua ai avanoa faigaluega mo tagata Amerika. O nisi o laasaga o le faagasologa ua atili masani ai ia i tatou.
1. Tuuina atu le afa o lau 401(k) i Faletupe
O le pepa o le Frontline Le Taaloga Litaea lipotia mai o le 401 (k) tupe maua 7% i le tausaga ma le 2% i totogifuapauina o le a leiloa e oo atu i le 60% o le tau o se tupe e leai ni totogifuapauina tutusa.
O le 2% totogifuapauina e foliga mai e le tele, ae o le faʻamatalaga a le pepa faʻamaonia e latalata i le mea moni. Fa'avae ile 6%talafaasolopito fa'atauga fa'atauga, se tagata faigaluega fa'afaigaluega $ 1,000 se tausaga mo le 30 tausaga i totonu o se faaputugatupe e le totogia ona umia lea o le tupe fa'aputu mo le isi 20 tausaga e iu i le $269,000. O le tu'uina atu o le totogifuapauina fa'aletausaga e 2% o le a fa'aitiitia ai le aofa'i mulimuli i le $127,000, o le gau e 53%. O le tuʻuina atu o le 1.3% totogifuapauina, lea e tusa ai ma le pepa faʻamaumauga o le averesi o pisinisi, o le a faʻaititia ai le aofaʻi mulimuli i le $ 165,000, o se 39% gau.
O lo'o ave e le alamanuia tau tupe lenei tupe mai le tele o tatou i tausaga uma. Ole numera o tagata faigaluega tumaoti e fa'alagolago ile 401(k) nai lo le penisione a le kamupani faateleina mai le 12 pasene i le 68 pasene talu mai le 1983.
2. Matamata i le 24,000,000 tamaiti o lo o fia aai ina ia aloese mai le faalavelaveina o le 20 tagata mauoa.
O se fefa'ataua'iga e le'i mafaufauina, ae o lo'o tupu. E ui o le 2013 SNAP (food stamp) paketi a $ 78 piliona e itiiti ifo nai lo le 2012 tupe teufaafaigaluega o 20 mauoa Amerika, SNAP o lo'o i ai tipi ae leai se sene faaopoopo e ave mai i le aufaipili-piliona.
O tamaiti, e toetoe lava a faia afa o le 48 miliona e mauaina, o le a maua nei $1.40 mo se taumafataga ae le o le $1.50.
3. Faalogo i le “Faia Galuega” o loo tauemu i le Upumoni
Pilionare kasino Steve Wynn: "O tama e pei o aʻu o ni tagata e faia galuega ma matou te le fiafia i le valiina o mata povi i o matou tua."
Ofisa Sili o le Faletupe Ioane A. Allison IV: "Nai lo se osofaʻiga i luga o le 1 pasene, seʻi o tatou taʻua o se osofaʻiga i luga o le fua tele."
O le mea moni o loʻo i ai tupe mama a kamupani faaluaina i le sefulu tausaga, ma o le pasene lafoga a kamupani ua tipi i le afa, a o le faitau miliona o galuega ua uma leiloa. O nisi o faʻamatalaga faʻaoti galuega e sau mai Le Nation, Maketi Watch, ma pisinisi Insider.
Na fa'apefea ona faia e "tagata na faia galuega" Steve Wynn ma John A. Allison IV? O numera nei e maua mai a latou lipoti faaletausaga 10-K, tuʻuina atu i le SEC:
mai Wynn Resorts: O se fa'aluaina pe sili atu o tupe mama, fa'aitiitiga o tagata faigaluega
—- 2012 Tupe maua $728,699,000 / Tagata faigaluega 16,000
—- 2011 Tupe maua $825,113,000 / Tagata faigaluega 16,400
—- 2010 Tupe maua $316,596,000 / Tagata faigaluega 16,405
—- 2009 Tupe Maua $ 39,107,000 / Tagata faigaluega 18,900
Mai le faletupe a Allison, BB&T: O le faaluaina pe sili atu o tupe mama, itiiti se eseesega i tagata faigaluega
—- 2012 Tupe maua $2,028,000,000 / Tagata faigaluega 34,000
—- 2011 Tupe maua $1,332,000,000 / Tagata faigaluega 31,800
—- 2010 Tupe Maua $ 854,000,000 / Tagata faigaluega 31,400
—- 2009 Tupe Maua $ 877,000,000 / Tagata faigaluega 32,400
4. Lagonaina o le Fa'anoanoa Fa'avaivai
E silia ma le 200 talu ai nei suesuega ua fa'amaonia ai le so'oga i le va o fa'afitauli tau tupe ma ma'i. I le na'o le 20 tausaga o fa'avasega Amerika i atunu'u atia'e pa'ū toetoe lava o fua fa'alesoifua maloloina tetele uma.
O le le lava o le tausiga o le soifua maloloina o se tasi lea o puna o lena popolega. A Suesuega i Harvard fa'atatau e toeitiiti atoa le 45,000 Amerika na maliliu i le 2005 ona o le leai o se inisiua soifua maloloina.
I le faaopoopo atu i ona aafiaga i lo tatou soifua maloloina faaletino, o popolega tau tupe e lamatia ai o tatou mafaufau lelei. O le mea e ofo ai, o le tasi mai le to'alima tagata matutua Amerika na maua maʻi mafaufau i le 2011, e pei ona lipotia mai e le Substance Abuse and Mental Health Services Administration. O le isi talu ai nei suesuega na maua ai o le leai o se galuega, pe ofo fua pe leai, e mafai ona matua a'afia ai le soifua maloloina o le mafaufau o se tagata. Ae na'o le tasi o Amerika e to'alua e mana'omia le soifua maloloina o le mafaufau e mafai gafatia togafitiga.
Grimmer o loʻo faʻatupulaia pea pule i le ola, fesootai foi i leai se galuega ma faaitiitia oa. O le fua faatatau uafaatelevaveina talu mai le pa'u o le 2008.
O mea moni o loʻo faʻaalia ai o matou o ni tagata soifua maloloina seʻia oʻo ina amata ona faʻalavelaveina o matou olaga e faiga faʻatauvaʻa saoloto e le faʻatonutonuina. O lenei, ona o lona fa'amoemoe manumalo-ave-uma tupe mama, ua tatou tau moni lava mo o tatou ola.
O Paul Buchheit o se faiaoga i le kolisi, o se tusitala mo lomiga alualu i luma, ma o le na faavaeina ma le atiaeina o le faamasinoga amiotonu ma le upega tafaʻilagi aʻoaʻoga (UsAgainstGreed.org, PayUpNow.org, RappingHistory.org).
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo