I se isi tausaga fa'apolokiki, o le tuuga a le pulenuu o San Francisco ia Tesema
O le 1999 na fa'atonu ai le atunu'u. O le mea taua "naʻo San Francisco"
fa'asologa o tala o le fa'asalalauga fa'asalalau fa'asalalau Willie Brown, le malosi, fa'asaoloto
Aferika Amerika incumbent, faasaga ia Tom Ammiano, o se alii faʻaalia faʻataʻitaʻi
sa avea ma se faiaoga ma sa avea ma se tagata fai pese ae lei avea ma peresitene o le Komiti Faatino
o Supervisors i le tausaga talu ai.
Ae o le tala moni e leʻo faʻatatau i tuʻuga, faʻafeusuaiga, poʻo ai e mafai ona taʻe
o tausuaga sili ona lelei, ae e uiga i lena isi laina vaeluaga faaupufai: tamaoaiga
vasega. O le mea moni, o lea ua mae’a le faiga-palota ma ua su’esu’e ma le toto’a e le au popoto
e ala i faiga fa'apolokiki, e fa'amanino atili ai le fa'ate'ia o Ammiano
o se lu'itau malosi e le itiiti ifo nai lo le tetee i le neoliberalism
ma le fa'agasologa o faiga fa'alelalolagi.
San Francisco, ose pisinisi pisi ma nofoaga autu i luga ole Initaneti o lo'o i luga ole tumutumu o
lata ane Silicon Valley, o le taulaga faʻasalalau mo le tamaoaiga faʻavaomalo. Fa'alotoifale
amataga, IPOs, ma le si'itia o tau fa'asoa o le fa'atusa aupito lata mai lea o le
American Dream, tautau le maunu i luma o se tupulaga mata tele. Faailoga
o le maualuga o le tamaoaiga ua i ai i soo se mea, ona ua avea San Francisco ma malae taalo
mo e mauoa tele.
E te manatu o le a fa'afetaia e San Franciscans le pulenuu o Brown mo le si'itia
tamaoaiga, ma o lona toe filifilia semanu o se fa'alavelave. Ae a o nisi
O San Franciscans ua sili ona lelei i le lalolagi atoa, isi
o loo soli vai, ma e toatele naua ua tuua. Tau o fale,
i totonu o se aai e lua vaetolu o tagata mautotogi, ua si'isi'i maualuga, ave taavale maualalo
ma tagata e feololo tupe maua. O felauaiga a “tagata matitiva”—o femalagaiga lautele—e iai
fa'ataga e fa'aleagaina. O lo'o feoa'i pea le to'atele o tagata e leai ni fale
auala, i lalo o le faʻateleina o faʻalavelave a le pulega Brown ma
fete'ena'iga maualalo. O le tele o tagata e le mafai ona gafatia e auai i le 49ers poʻo Giants
ta'aloga, se'i vagana ai se pati o le Po o le Tausaga Fou.
Mo le tele o tagata nonofo, Brown ma lana ituaiga o faiga faʻapolokiki ua oʻo mai e fai ma sui
le sili ona leaga o le neo-liberalism ma globalization. Le pulenuu ma ana uo
o lo'o fa'atusalia ai fa'amanuiaga oi latou o lo'o i totonu ole ala.
O Tom Ammiano na faʻapipiʻiina se faʻaupuga faʻamalosi i totonu naʻo le tolu vaiaso
a'o le'i faia le palota tele ia Novema, fa'atopetope le fa'aputuina o le faitau selau o volenitia
(o e na ta'ua i latou lava o “Tom-boys” ma “Tom-girls”), ma faoa le tapula'a
o felafolafoaiga faapolokiki ma toso i le agavale. Sa ia lagolagoina le tatala faamaoni
malo, suiga tau tupe fa'aupuga, fa'amalosia pitonu'u/tete'e filifili
faleoloa, femalagaiga lautele, fale taugofie, ma le agaalofa mo e leai ni fale.
O lana tauiviga na maua ai le faamoemoe ma le musumusuga e le gata ia i latou na tuua
le tamaoaiga, ae faapea foi i latou ua maua se vaega ae
ae ui i lea o loʻo faʻalavelaveina i mea e pei o taualumaga faalilolilo a le WTO, vave-
siaki le NAFTA fefaʻatauaʻiga, ma faʻapolokiki masini faʻapitonuʻu faʻatupeina e Silicon Valley
ma atinaʻe tetele. O le masini Brown na maua se paʻu i lona tulaga masani
chapeau ina ua maeʻa Ammiano i le tulaga lua, faʻafefe o ia i se tafega
ma Palauni.
O le taimi lava na amata ai le tauvaga mo le taamilosaga o Tesema, na suia moni le malosi
uiga ese. Mo se tasi fuataga o le lelei o le vasega a Ammiano, tamaititi
vs. lapo'a ituaiga o polokiki ta'a'alo ma malosiaga e iai, mafaufau
lenei: Willie Brown, i le taimi o lona luasefulu tausaga o avea ma Fofoga Fetalai o Kalefonia
O le Fono a le Setete, na ta'uleagaina e le Republican Party. Ina ua palota Kalefonia
pasia taimi tapula'a mo le setete, e tele Republicans na fa'aigoaina o le
“Tulafono Litaea a Willie Brown.” E ui lava i le tala faasolopito oona i le va o Republicans
ma Willie Brown, o le San Francisco Republican Party na lagolagoina moni lava
o ia. E le gata i lea, o le taʻitaʻia o Republicans e pei o kovana muamua George Deukme-
jian ma Pete Wilson na tosoina o la pulou e lagolago ai lo la'ua fili tuai.
O le Failautusi a le Setete o Reagan, George Shultz, na lagolagoina foi Brown. E foliga mai
le 'ino'ino a le au Republicans ia Willie Brown nai lo lo latou fefefe ia Tom Ammiano.
O le vaega a le Democratic Party na alu foi e ta mo Brown, e aofia ai
Peresitene Clinton, le kovana Kalefonia, ma le US Senators. O le
ta'ita'i o le aufaigaluega faatulagaina, ina ua uma ona mimilo lona lima e le Brown
masini e saili e fa'apuupuu so'o se faiga palota e pei o Ammiano,
na lolo atu ma lagolagoina Brown i le tausaga atoa ma le afa ao lei faia le palota,
e ui lava i le malosi o le tetee mai le tulaga-ma-faila na lagolagoina le tele
Ammiano faauo faigaluega. O galuega faʻatulagaina a San Francisco na foliga mai na faʻaalia
e leai ni fa'ailoga o le matamuli i le mea moni o latou, le Republican Party, ma
o le fale pisinisi i le taulaga sa lagolagoina uma le solofanua e tasi
tupe faaalu tutoatasi tetele.
Fa'aauupegaina atoatoa mo taua fa'apolokiki, Brown ma lana masini na fa'aalu
Ammiano 12-1 i le taamilosaga o Tesema. Na manumalo Brown i le palota i le 60-40
salalau, o se fanua solo e mautinoa, ae o le au a Ammiano o loʻo faʻamalosia lena mea
sa manumalo foi i latou. Ole mafua'aga lea: ole tuai ole ulufale mai a Ammiano
o le palota lautele ia Novema na siitia ai le auai o ana lagolago, mafua ai
o palota uma na lagolagoina e Ammiano e pasia, e aofia ai ma isi
mo le toe fuata'iga tau tupe, malo tatala, toe fuata'iga o femalaga'iga lautele, soifua maloloina
tausiga, ma le fa'asa o pili ATM. Mo le taamilosaga o Tesema, le tauvaga a Ammiano
na resitalaina e silia ma le 14,000 tagata palota fou i se vaitaimi pu'upu'u ofoofogia
ma maua ai foliga ma le faasinoala i le to'atele o tagata, aemaise lava a
tele o tupulaga talavou ma isi sa le'i aafia muamua. I le faagasologa, a
leo ma se gaioiga na tulai mai e tetee i le masini Willie Brown.
O le "Tom tama" ma le "Tom girls" ua fiu, fai mai o le a latou ave
lo latou malosi i le isi taumafaiga palota, e pei ona amata ai San Francisco
faaaoga palota faaitumalo ia Novema 2000, ma nofoa uma e 11 mo le Komiti Faatino
o Supervisor o lo'o fa'atau. I lana saunoaga fa’ataga i le po o le palota,
Na faailoa atu e Ammiano i le motu o tagata o ona lagolago lē maluelue, “Ou te le o ioeina
le taua, ae ou te ioeina le taua.... Atonu o aʻu o se gay, o laʻu polokiki atonu
tu'u ai. Ae e sa’o lava matou.”
O tetee e pei o tetee i le WTO i Seattle ma e pei o le tetee a Tom Ammiano
o fa'aupuga atonu o se fa'ailoga o se fa'asagaga i le fa'alalolagi.
O le a taʻu mai e le taimi pe o le amataga lea o se vaitau fou o faiga faʻapolokiki
i le Iunaite Setete. Z
Steven Hill o le fa'atonu fa'aitulagi i sisifo o le Center for Voting and Democracy
ma le tusitala o le Fa'afofogaina i Tatou Uma (Beacon Press, 1999).