O le aiaiga o le "fa'amama" o le Tulafono o Aia Tatau a Palota lea na mafai ai e le malo feterale ona toe iloilo suiga o faiga palota i pulega fa'a-faamasinoga ma tala fa'asolopito o le fa'ailoga tagata ua leva ona avea ma mea e ulagia i Texas. O se tasi o setete na faia i lalo o le kiliaina, Texas sa faatalitali mo lona aso i le faamasinoga e luʻitauina ai le faavae o le kiliaina muamua i lalo o le Tulafono o le Vaega Lima o aiaiga ina ua lafoaia e le Faamasinoga Maualuga a le US Supreme Court. Shelby v. Holder pule.
E ui lava e leʻi faʻaleaogaina atoatoa e SCOTUS le faʻamaʻaina ma lena faʻaiuga, e foliga mai e talitonu Texas o le mea tonu lava lea na tupu.
I le tetee atu i se luʻi faʻaletulafono e talosagaina ai Texas e toe faʻafoʻi pe "faʻasalaina i totonu" i le faʻamalama i lalo o le Vaega Tolu o le Tulafono o Aia Tatau a Palota, o loʻo finau le setete i se puʻupuʻu na faila i lenei vaiaso e faʻapea "ua faʻaleaogaina e le Faamasinoga Maualuga ... O lo o finau foi Texas i le pu’upu’u e faapea e na’o se seti vaapiapi o tuutuuga e mafai ai ona tatala i tua se setete i lalo o le Vaega Tolu. E tusa ai ma Texas, o na tuutuuga e tatau i se setete ona auai i le "faʻasalalau, faʻasalalau, faʻasalalau, ma faʻateleina [faʻailoga tagata palota] lea na faʻamaonia muamua le faʻamaʻaina i le 1965," aʻo leʻi avea le Tulafono o Aia Tatau ma Tulafono. I se isi faaupuga, e tatau i Texas ona totogi lafoga o palota, fai tagata palota uliuli e faitau pulu i totonu o se fasimoli, susunuina koluse, ma toe faʻafeiloaʻi isi faiga masani a Jim Crow e agavaa ai mo le tatala i tua, e tusa ai ma lona faʻamatalaga.
Ose faitauga fia iloa, talu ai e le'i o'o mai Texas i lalo o le Tulafono o Aia Tatau a Palota mo le fa'amamaluina muamua se'ia o'o i le 1975 mo le fa'ailoga tagata i le gagana Latino. O ta'iala mo le Vaega Lima fa'amasani na amata mai i le 1965, fa'aluaina fa'aluaina i le 1970 ma le 1975. Ae o le Vaega Tolu "pocket trigger" ta'iala muamua e 'ese'ese nai lo le Vaega Lima fa'atonuga fa'amama. I lalo o le Vaega Tolu, e tatau i le faamasinoga faaitumalo ona maua e faapea o se pulega faa-faamasinoga ua teena ma le loto i ai aia tatau e palota ai i luga o mafuaaga faaleituaiga e solia ai le 15th Teuteuga, pe faapea foi na latou faaitiitia ma le loto i ai palota e soli ai le 14th Amendment. Ose tulaga tumau i totonu o le Tulafono, ae le o se mea le tumau e manaʻomia ai le toe faʻatagaina o le fono e pei o le Vaega Lima.
Na maua e le faamasinoga e faapea o Texas sa auai i le faaitiitia o palota ma le loto i ai i le ata o le setete o le 2011 toe faʻatapulaʻaina laina, lea na avea ma aloiafi mo pati faʻapitonuʻu e aofia ai le Mexican American Legislative Caucus, le Texas Latino Redistricting Task Force ma le Texas NAACP e talosagaina le faʻamalama i lalo o le Vaega Tolu. . Matagaluega o Faamasinoga talu ai nei na fai mai ai o le a molia e toe aumai le setete i le vaavaaiga muamua i lalo o lena vaega.
O lo'o fa'afitia pea Texas e uiga i fa'ailoga fa'ailoga lanu na ta'ita'ia ai le au fai tulafono a le Republican e tusi lena fa'afanua 2011. O le setete finau e faapea na tosoina ai tuaoi faaitumalo i faiga faapolokiki ae le o le faailoga lanu, ma o loo i totonu o latou aia tatau e faia ai lena mea. O le finauga e tasi na faia e le au fai tulafono a le setete o Republican i Karolaina i Matu i a latou lava faamasinoga toe fa'aitumalo.
Ae o le faamasinoga faaitumalo a le feterale na tumu i faamasino na tofia e George W. Bush ua uma ona maua le tele o faamoemoega faailogalanu e faaitiitia palota uliuli ma Latino i Texas '2011 toe fa'aitu'u, ma fa'atonu ai.
Ae ui i lea, e talitonu Texas e mama aua, e tusa lava pe maua le faʻailoga lanu ma le loto i ai, e leʻo le ituaiga faʻailoga faʻailoga faʻaalia e le Ku Klux Klan - poʻo le au fai tulafono o le Jim Crow era o le a masani ona tali atu i luʻitau faaletulafono e ala i le vave suia o se faʻailoga tagata. tulafono palota mo se isi. "O le fautua atu o Texas ua auai pe o le a auai i le 1960s style" masani masani o le tumau i le tasi laasaga i luma o le faamasinoga feterale e ala i le pasia o tulafono fou o faiga palota' e valea i ona foliga," o le tala puupuu a le setete.
Fai mai Texas e tatau ona tutusa pe tutusa le toomaga i le soliga, ma o le Vaega Tolu o le faʻamaʻaina o se faʻasalaga mamafa tele mo le tusiaina o se faʻafanua faʻailoga lanu. E pei o Lyle Denniston i SCOTUSblog matauina, Texas o loʻo finau e faapea o le Vaega Tolu "e faʻatapulaʻaina i pulega faʻafaamasinoga faʻatasi ai ma faʻamaumauga sili ona leaga o le faʻaituau faʻaituau i le palota."
Afai e sa'o le malamalama vaapiapi a Texas i le Vaega Tolu, o lona uiga o le a maua e le setete se pasese saoloto e auai i le "tumau i le laasaga e tasi i luma" o faamasinoga. Michael Li i Texas Toe Fa'aitulaga & Tulafono Faiga Palota Na tusia e e faapea o le faauigaga a le setete o le Vaega Tolu o le a mafai ai e pulega faafaamasinoga ona “aloese mai le tatala i tua e ala i le lafoaia o se faiga ua luitauina i soo se taimi seia oo i le taimi o le faamasinoga faaiu. … 5 ma le Vaega 3(c) na fuafuaina e muta."
Talu ai ua musu Texas e malilie i le faʻavae o soʻo se ituaiga o faʻamalama, lea e vaʻaia o se feterale tuʻuina atu i luga o aia tatau a setete, e foliga mai o le a iu lava ina oʻo le setete i luma o le Faamasinoga Maualuga e taumafai e faʻauma le mea na faia e le Faamasino Sili Roberts. tu'u tumau i le Tulafono o Aia Tatau a Palota.
I le tautala ai e uiga i le faʻamaʻiina, o le isi setete na taʻua o se sui tauva mo le tatala i tua o North Carolina, aemaise lava le mata'utia ose tulafono taufaaofi na pasia talu ai nei e lana Fono Tele. Ae o lena setete o loʻo feagai ma se aʻega sili atu le maualuga e oʻo ai iina.
Mo le tasi, o le pili palota o loʻo faʻatali pea se gaioiga a le Gov. Pat McCrory (R) ma e leʻi avea ma tulafono. Ma e ui na maua e faamasinoga le faʻailoga tagata i Texas 'toe faʻafanua faʻafanua, e leʻi maua foi i North Carolina's. O le mea moni, ua lagolagoina e faamasinoga a le setete ia faafanua a North Carolina, ma na mua'i fa'amamaluina e le Matagaluega o Faamasinoga, o lona uiga latou te le'i mauaina se a'afiaga fa'ailoga tagata.
Ae e le o lona uiga e le mafai ona i ai se suʻesuʻega i le lumanaʻi o le faʻailoga lanu i le setete o loʻo faʻatali tulafono palota, e tusa ai ma Keesha Gaskins o le Brennan Center for Justice.
"E tatau ona e maua se suʻesuʻega o le faʻaituau faʻailoga tagata ma e leʻi maua lava i North Carolina," o le tala lea a Gaskins. "O lea o le a sili atu ona faigata ia te oe le taumafai e maua se faaiuga a le Vaega Tolu iina nai lo Texas."