Widziałem kiedyś znak protestu, na którym zadano być może niezbyt przedwczesne pytanie: „Komunizm umarł. Czy kapitalizm będzie następny?” Jeśli odpowiedź brzmi „tak”, jaki przyzwoity program gospodarczy mógłby zająć jej miejsce?

Parecon: Life After Capitalism autorstwa Michaela Alberta oferuje
odpowiedź: EKONOMIA PARTYCYPACYJNA, ekonomia obejmująca dzielenie zadań wzmacniających i pozbawiających mocy oraz alokację w ramach serii rund planowania partycypacyjnego. Albert, autor i menadżer serwisu Z Magazine (www.zmag.org), stanowi kulminację dwunastu lat pisania i myślenia o parecon z Parecon.

Albert najpierw porusza pewne podstawy, a następnie konsekwentnie przechwala święte krowy ekonomiczne po prawej stronie (rynki ignorują ważne efekty zewnętrzne) i po lewej stronie (centralne planowanie jest dyktatorskie, bioregionalizm jest zbyt niejasny). Następnie szczegółowo opisuje parecon, podaje kilka przykładów życia w parecon, a następnie odnosi się do różnych zarzutów krytycznych wobec pareconu. Przez całą książkę Albert odświeżająco ignoruje różne tabu, tworząc wizję lepszego jutra. Wizja ta opiera się na wielu obecnych i przeszłych przykładach, z których niektóre pojawiają się na stronie internetowej parecon (www.parecon.org).

Czytając Parecon, z ciekawością przypomniał mi się manifest Miltona Friedmana „Kapitalizm i wolność”, chociaż Friedmana i Alberta dzielą politycznie lata świetlne, a Parecon jest znacznie łatwiejszy do odczytania. Książka Friedmana podsyciła światowy ogień neoliberalizmu (szalejących rynków). Dzięki tłumaczeniom na 11 języków Parecon może podsycić płomienie rosnącej ogólnoświatowej reakcji antyneoliberalnej. Jeśli globalna gospodarka będzie nadal się chwiać, a ludzie będą głodni lepszych alternatyw, Parecon może przez jakiś czas stać się lekturą obowiązkową.

---