15 czerwca 2000 roku o szóstej rano pewien mężczyzna zauważył naszą kamerę telewizyjną i wskazał na drugą stronę ulicy. W tej mieszkalnej części Ciudad Juarez kobieta leżała bez ruchu na ulicy. Gdy filmowaliśmy jej bezwładną postawę, przybyła także lokalna policja i funkcjonariusze wymiaru sprawiedliwości (federalny organ śledczy). Muchy zaczęły już żerować wokół jej oczu, nosa i krwi na policzkach. Miała niebiesko-czarne siniaki wokół oczu i czerwone ślady na gardle. Gliniarze założyli, że jesteśmy ekipą informacyjną telewizji El Paso, szturchając ołówkami ciało zwłok. Jeden z nich podyktował: „kobieta ze zmianami i krwiakami na twarzy i ciele”. Inny napisał. Następnie owinęli ciało kobiety w folię i wrzucili do wagonu z mięsem. Miejscowi gliniarze w radiowozie powiedzieli, że „trudno jest złapać przestępców. Są bardzo bystrzy.
Od 1993 roku żadna meksykańska policja nie zapobiegła zabójstwu kobiety w Juarez. Teraz z pomocą przychodzi Hollywood. W „Bordertown” wybitna reporterka Jennifer Lopez prowadzi śledztwo w sprawie morderstw ponad 400 biednych kobiet – i, cóż, nie zdradzamy zakończenia. Czy J.Lo dokona w ciągu dwóch godzin ekscytującego czasu ekranowego tego, czego nie udało się meksykańskim gliniarzom przez 14 lat prawdziwej policji w Meksyku? Władze Juareza kilkakrotnie „złapały winowajcę”.
In late February 2007, Chihuahua state police arrested a man who said he witnessed the kidnapping, rape, and murder of at least 17 women from 1993 to 2003. He identified the killers as a childhood friend and his accomplice. During the trial, however, Alejandro Delgado recanted and told the court that police had pressured him to lie about witnessing the gruesome events. If he didn’t testify, he said, he feared authorities would send both he and his wife to prison. (Associated Press Feb 2, 2007)
Four years earlier, Juarez officials arrested two bus drivers, who confessed to committing the Juarez murders. Photos of the two in local newspapers showed men with heavily swollen faces. According to police, the drivers had picked up young maquila workers from industrial areas and driven them to remote desert areas where they raped and mutilated them. The two subsequently claimed police had tortured them; they too recanted.
Dlaczego niegdyś senne pueblito, które Pancho Villa i jego ludzie wykorzystywali jako okazjonalną kwaterę główną podczas rewolucji meksykańskiej, stało się rajem dla seryjnych morderców?
Jedną ze wskazówek może leżeć w szybkim i burzliwym procesie industrializacji Ciudad Juarez. Za pomocą zdjęć i tekstu Charles Bowden opisał metamorfozę miasta z miejsca o bliskich powiązaniach rodzinnych i społecznych w wylęgarnię mrocznego podziemnego świata, w którym brutalni handlarze narkotyków przemycali swoje towary przez granicę do Teksasu i Nowego Meksyku, jednocześnie międzynarodowe firmy otworzyły maquile lub maquiladoras, fabryki i zakłady montażowe.
Meksyk oferował niskie płace, ale zdyscyplinowaną i zdrową siłę roboczą, niskie podatki i luźne przepisy dotyczące ochrony środowiska. (Laboratorium naszej przyszłości. Aperture Press, 1998) Kiedy Stany Zjednoczone i Kanada uczyniły Meksyk partnerem NAFTA w 1994 r. i zniosły cła, kwitnąca już „maquila” zwabiła miliony kolejnych kobiet wiejskich do pracy w miastach. Ale propagandyści NAFTA nie wspomnieli o okaleczonych ciałach kobiet na otaczającej pustyni.
W latach 1990. meksykańska policja miała tendencję do bagatelizowania morderstw, powołując się na nieudane transakcje narkotykowe lub kręgi prostytutek domagające się zemsty. Jednak wielu z około 2 milionów mieszkańców Juarez nie zaakceptowało takiego bałaganu. Postrzegali pustynię Juarez jako miejsce przechowywania ofiar diabłów, a nie prostytutek takich jak cele Kuby Rozpruwacza, ale kobiet, głównie po dwudziestce i piętnastu lat, które niedawno przybyły z wiejskich wiosek. Te młode kobiety przybyły, aby znaleźć pracę w fabryce. Straciwszy nisko płatne prace w rolnictwie, gdy „wolny handel” pomógł amerykańskiemu agrobiznesowi wyeliminować drobnych meksykańskich rolników poprzez zaniżanie ich ceny, poszukiwali jedynej dostępnej pracy w Meksyku.
The women made an urban life change, which initially produced a feeling of independence unknown in their tightly knit, traditionally male dominated rural families. Some women became primary breadwinners. The transformation from rural to urban, field to factory, broke the social fabric of traditional Mexican society. The change in gender roles, which empowered some women, made others more vulnerable.
W hollywoodzkim filmie unika się oczywiście przerw akademickich, które mogłyby przeszkodzić w podążaniu za trzymającym w napięciu scenariuszem. Victor Quintana, kandydat PRD (Rewolucyjnej Partii Demokratycznej) w 2006 r. i profesor komunikacji społecznej na Uniwersytecie Autonomicznym w Juarez, przypisał przemoc na farmie przekształceniu fabryk. Gdy młode kobiety zaczęły zarabiać, stały się także głównymi żywicielami swoich dzieci. Często nie potrzebowały męża, zwłaszcza bezrobotnego i agresywnego.
This phenomenon became common in the newly industrialized towns along the US border, Juarez being the largest. When women began earning wages almost as high as men’s, mass marital crisis erupted. Divorce and separation rates in Mexico skyrocketed in the years following the entrance of women into the maquila job sector. Zona Latina, which produces family statistics for Latin America, found that while divorce rates grew significantly, separation rates almost doubled. Separation does not entail the costly procedures involved in divorce. (zonalatina.com/zldata) Women’s increased earning capacity led them to demand greater, if not equal participation in family decisions, thereby threatening customary male roles. Because women spent less time at home and depended less on men’s household salaries, some actually chose to live alone. Even those that remained married had greater sexual mobility than farm wives, even under the watchful eye of husband or father.
Socially progressive Mexican women welcomed the change; it weakened “machismo.” The Catholic Church and conservative political groups, however, feared such developments would contribute to the deterioration of the fabric that held together Mexican families. Some traditionalist Catholics accused working women of abandoning their families.
W rzeczywistości niektóre kobiety zostawiały i nadal zostawiają swoje dzieci same, gdy szły do pracy; często nie mogą wrócić na czas, aby przygotować obiad dla swoich mężów. Te fakty definiują nowy świat miejski. „Moralność” krytyków należy do świata, którego już nie ma. Zamiast obwiniać międzynarodowe korporacje za inwazję na Meksyk i wciąganie milionów młodych kobiet na linie produkcyjne (globalizacja), wytykają oskarżającymi palcami poszczególne kobiety, które w jakiś sposób doznały upadku moralnego i zamiast umrzeć z głodu, zdecydowały się pracować w fabryce. Urban Juarez w 2007 roku oznacza morderstwo kobiet w równym stopniu, co wszechobecną galerię handlową.
Invoking “moral” explanations or indicting “Mexican machismo” as the culprit of 400 actual murders become acts of avoidance. Yes, men have traditionally played breadwinner roles; with women at home with children. This status quo has “required” men to sometimes use violence to maintain control of women. Indeed, physical force or the threat of it, served as a means of household governance, a pillar in the establishment of the society itself.
But this behavior is a far cry from mass murder. It does, however, contribute to an attitude among some men of all classes. They revert to the “who cares: it’s only slutty women getting killed” excuse for police inaction. Even in the film, a woman reporter fights such disgusting displays of male weakness to unearth the slimy plotters. In the cantinas conversation often assumes that working women are “easy” — promiscuous — and thus deserving of abuse. We observed men driving around the industrial parks just as women finished their shifts. Some made provocative remarks, honked horns and offered rides.
The maquila culture has changed Mexican culture in several ways. It has made poor women into consumers. Advertisers encourage the young factory workers to spend their paychecks on personal items. Ads promote social life with friends from the factory – where they can all have drinks. If they choose a pastime that involves drinking or drug consumption it puts them at a greater risk for criminals and predators seeking to take advantage of them. Women with little education and lacking in urban experience can easily get lost – not only emotionally — in mass consumption lifestyle. Almost a decade and a half after the first mutilated women’s bodies were found in the Juarez desert, a new threat to justice emerges; if the murderers are not brought to trial very soon, they will go free since Mexico’s statute of limitations for murder is 14 years. On June 14, 1993 Guadalupe Salas’ mutilated and decomposing body was discovered. The Salas family now has no hope of seeing their daughter’s killer brought to trial.
“If a rich girl got murdered,” said the mother of Sagrario Gonzalez Flores, murdered and mutilated in 1999, “the police would stop at nothing to find the killer. But we’re poor people. What have we got to offer them? Only our pestering.” Did gang initiations, narco-trafficking or prostitution cause mass deaths? Or do the killers of the mutilated women sell their organs? Are the police involved in this macabre affair? Will J. Lo provide the answers? At least, millions of filmgoers will become aware of this tragedy. Some will take away vicarious satisfaction as they do from most films. That’s better than what the Mexican police, with FBI help, have offered.
Saul Landau and Sonia Angulo Chaidez made “Maquila,” a 60 minute film shot in Juarez in 2000, available on DVD from roundworldproductions@gmail.com.
