W poniedziałek 19 lipca YLE (fińska spółka nadawcza) opublikowała artykuł [1] o tym, jak demokracja samorządowa i możliwości demokratycznego planowania w Finlandii są stale zawężane w obliczu rosnącego statusu doradców budżetowych i „faktów ekonomicznych”. Zdaniem doktor nauk politycznych Anne Luomala [2], główną cechą tego zjawiska jest rosnąca, niedemokratyczna władza nawet pojedynczych doradców finansowych, których propozycje przechodzą przez rady parlamentarne bez wątpienia jako „zdrowe finansowo” kalkulacje. Wybrani członkowie mają bardzo niewiele do powiedzenia lub kompetencji w sprawie tych abstrakcyjnie i autorytatywnie sporządzonych sprawozdań podsumowujących, które następnie kształtują i wyznaczają ramy budżetu gminy, a przez to większości decyzji podejmowanych w gminie.
Jak można było się spodziewać, Minister Administracji Publicznej i Samorządu Tapani Tölli bagatelizuje [1] znaczenie tego rozwoju, twierdząc, że w trudnych czasach gospodarczych planowanie demokratyczne w gminach jest po prostu „kwestią nastawienia” i „osobistej odpowiedzialności” przedstawicieli i obywatele. Anne Luomala nie zgadza się z tym, stwierdzając: „Wyzwanie demokracji lokalnej nie polega na braku uczestnictwa obywateli, ale na interakcjach i przepływie informacji między obywatelami a ich przedstawicielami”. Tymczasem, według raportu OECD, nierówności w dochodach w fińskim społeczeństwie szybko rosną, ponieważ bogatym „powodzi się znacznie lepiej niż rodzinom o niskich dochodach”. I nie tylko biedni pozostają w tyle. „Bogaci zyskali także przewagę nad średnio zarabiającymi”.
Wielu czytelników ZNet zna propozycję Michaela Alberta i Robina Hahnela dotyczącą gospodarki partycypacyjnej, czyli parecon, która przedstawia ustrukturyzowaną, dobrze zdefiniowaną i możliwą do osiągnięcia wizję gospodarki alternatywnej opartej na wartościach równości, solidarności, różnorodności, samodzielności pracowników -zarządzanie i wydajność. Po raz pierwszy zetknęliśmy się z pareconem w 2002 roku za pośrednictwem ZNet, pogłębiając jego badania, uczestnicząc w wykładach Michaela Alberta na Europejskim Forum Społecznym w następnym roku i pracując jako wolontariusze przy tłumaczeniu książki „Parecon – Life After Capitalism” na język fiński [3]. Od tego czasu rozwijaliśmy te podstawowe idee w naszej działalności na Uniwersytecie Helsińskim, walcząc o struktury podejmowania decyzji bardziej partycypacyjne dla studentów i pracowników naszego Uniwersytetu.
Jesteśmy trójką studentów pedagogiki z Helsinek o różnym pochodzeniu „aktywizmu politycznego”, których łączy przyjaźń oraz wspólne wartości i pomysły na temat tego, jak powinno wyglądać idealne, lepsze społeczeństwo. Będąc aktywnymi w różnych projektach, nasze cele i działania były pod wieloma względami dość ograniczone i krótkowzroczne. Rzucaliśmy wyzwanie władzy i status quo za pomocą dobrze ułożonych argumentów i działań, czerpiąc z różnych „anarchistycznych” egalitarnych źródeł i tradycji. Chociaż czasami działało to niezwykle dobrze na szczeblu lokalnym i na krótką metę, często spotykaliśmy się z oburzeniem, oporem i nietolerancją wobec naszych pism i działań – jakbyśmy pchali ludzi w stronę urwiska, podczas gdy oni walczyli o to, aby nie spaść. Prawdopodobnie wynika to w dużej mierze z naszego braku wysiłków, aby właściwie określić i wyjaśnić nasze cele i działania, przez co ludzie po prostu nie mieli pojęcia, o co tak zaciekle walczyliśmy. Krótko mówiąc, łatwo powiedzieć, przeciw czemu jesteśmy, ale tak naprawdę – po co jesteśmy?
Model społeczeństwa uczestniczącego Alberta i Hahnela stanowi poważną i wiarygodną próbę odpowiedzi na to pytanie w użyteczny i możliwy do zastosowania sposób. W każdym razie powinien być on dostępny dla wszystkich i naszym zdaniem powinien być kierunkiem, w którym powinno się przeorientować fińskie społeczeństwo.
Ponieważ zdecydowanie był to dla nas długoterminowy cel w naszej raczkującej działalności, rozpoczęliśmy ocenę naszych zasobów i krótkoterminowych strategii. Naszym celem jest stały rozwój naszych ambicji i działań z parecon w nadchodzącym roku i uważamy, że ważne jest, abyśmy wszyscy strategicznie korzystali z udogodnień takich jak ZNet w celu organizowania i koordynowania naszych działań na całym świecie. Z tego właśnie powodu piszemy tutaj i z otwartymi ramionami przyjmiemy wszelkie uwagi, pomoc i komentarze z zagranicy.
Nasze pierwsze doświadczenie w promowaniu pareconu w Finlandii zdobyliśmy podczas obozu/seminarium dla młodzieży [4] zorganizowanego przez ambitną, młodą i świadomą politycznie grupę, chcącą znaleźć poważne alternatywy dla obecnej polityki i kultury kapitalistycznej. Uczestnicy mieli 15-21 lat, niektórzy byli już aktywni w różnych projektach, inni po prostu ciekawi i martwili się stanem społeczeństwa. Dla nas zaproszenie do zabrania głosu było okazją do przedstawienia idei pareconu i uzyskania informacji zwrotnej od niesekciarskiej, otwartej i ciekawej publiczności.
Dzieląc naszą prezentację na dwie części, najpierw zajęliśmy się obecną sytuacją na świecie i tym, jak kapitalizm jest jednym z głównych elementów jej kształtowania. Następnie omówiliśmy nasze doświadczenia jako aktywistów i podkreśliliśmy potrzebę skoncentrowanej i prawdziwej, dedykowanej, długoterminowej pracy strategicznej, wolnej od tworzenia subkultur i gier tożsamościowych.
Po omówieniu przykładów przystąpiliśmy do unicestwiania kompleksu TINA [5], przedstawiając parecon jako naprawdę wiarygodną alternatywę. Nasza prezentacja pareconu skupiała się na jego wartościach, wynagrodzeniu oraz koncepcjach zrównoważonych kompleksów stanowisk pracy i planowania partycypacyjnego. Rozdaliśmy także małą ulotkę, którą przygotowaliśmy, podsumowującą najważniejsze punkty pareconu i naszą prezentację, aby uczestnicy mieli coś, co pomoże im śledzić dyskusję.
Nasze doświadczenia były niezwykle pozytywne. Uczestnicy obozu zadawali wiele wnikliwych pytań i chętnie angażowali się w poważną dyskusję na temat różnych aspektów ekonomii partycypacyjnej. Naprawdę czuliśmy, że partycypacyjna wizja pareconu stworzyła prawdziwą nadzieję i inspirację, pomagając im przeciwstawić się cynizmowi i brakowi prawdziwego kierunku, które podkreślają większość ruchu lewicowego. Wygłoszenie prezentacji dostarczyło nam wielu informacji zwrotnych i pomysłów, dzięki którym mogliśmy udoskonalić i ulepszyć naszą prezentację na następny etap. Mamy nadzieję, że w przyszłości zaczniemy wygłaszać to przemówienie w naszych lokalnych, publicznych bibliotekach oraz kawiarniach i seminariach dla aktywistów (jeśli nas zaakceptują), promując za jego pomocą parecon w sposób stopniowy i ciągły, tłumacząc i produkując coraz więcej materiałów w miarę postępów .
-
Autorzy są założycielami Parecon Finland, grupy skupiającej się na upowszechnianiu ekonomii partycypacyjnej w fińskim społeczeństwie.
Uwagi
[3] Michał Albert. „Parecon – Kapitalismin jälkeinen elämä.” 2004. Sammakko.
[4] Mundus Socialis – Obóz dla młodych ludzi zainteresowanych polityką i zmianami społecznymi.
[5] Michał Albert. „TINA !? I dojazd” . 30 stycznia 2004.
ZNetwork jest finansowany wyłącznie dzięki hojności swoich czytelników.
Darowizna