Terwijl de VS en hun bondgenoten zich voorbereiden op een nieuwe onderhandelingsronde met Iran over zijn nucleaire programma, manoeuvreren machtige en rijke tegenstanders – van de congreszalen tot de hoofdsteden van het Midden-Oosten – om hen te torpederen. Op het spel staat de reële mogelijkheid van een oorlog met gevolgen die oneindig groter zijn dan de invasie van Irak in 2003.

Wanneer de VS, Rusland, China, Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland – de zogenaamde ‘P5+1’ – op 7 november in Genève om de tafel zitten met de Iraanse onderhandelaars, zullen die gesprekken overschaduwd worden door een alliantie van agressieve leden van het Amerikaanse Congres, een invloedrijke Israëlische lobby en een nieuwe regionale alliantie die traditionele vijanden en vrienden in het Midden-Oosten op hun kop zet.

Het feit dat de eerste gespreksronde op 15 oktober door Iran en de P5+1 werd toegejuicht "positief" heeft tegenstanders van de onderhandelingen gestimuleerd, die pogingen ondernemen om de internationale sancties tegen Teheran te verzachten, te blokkeren en tegelijkertijd aan te dringen op een militaire oplossing voor het conflict.

De huidige internationale sancties hebben de hoeveelheid olie die Iran op de internationale markt verkoopt gehalveerd, Teheran de toegang tot internationaal bankieren ontzegd en de Iraanse economie ernstig beschadigd. De verslechterende economische omstandigheden vormen de achtergrond voor de recente verkiezing van pragmaticus Hassan Rohani tot president van Iran. Hassans daaropvolgende pogingen om afstand te nemen van de confronterende politiek van voormalig president Mahmoud Ahmadinejad lijken een signaal dat Iran op vreedzame wijze een crisis wil oplossen die de spanningen in de regio heeft doen toenemen en heeft geleid tot alles van de moord van Iraanse wetenschappers aan de eerste cyberoorlog ter wereld.

De centrale vraag is of Iran een kernwapen bouwt in strijd met het Nucleaire Non-proliferatieverdrag (NPV), een beschuldiging die Teheran ontkent. Iran heeft het NPV ondertekend en VN-inspecteurs houden regelmatig toezicht op de civiele energiecentrales en nucleaire installaties van het land. Verbeterde brandstof is nodig voor civiele energiecentrales en medisch onderzoek, maar het is ook een essentieel ingrediënt in een kernwapen. Iran verhoogt een deel van zijn brandstof tot 20 procent. Bombrandstof moet voor 90 procent zuiver zijn.

Hoewel niemand beweert dat Iran een kernwapen heeft, is Teheran niet bepaald openhartig geweest over al zijn activiteiten en beweren critici dat Iran zich voorbereidt om er een te bouwen. Maar de Iraniërs zeggen dat geheimhouding noodzakelijk is: vier van hun nucleaire wetenschappers werden vermoord door Israëlische agenten, en hun nucleaire industrie werd ernstig beschadigd door een gezamenlijke Israëlisch-Amerikaanse cyberaanval.

De komende onderhandelingen zullen proberen een gemeenschappelijke basis te vinden, maar er zijn actoren in dit drama wier agenda minder te maken heeft met kernwapens dan met het verschuivende machtsevenwicht in het Midden-Oosten. De coalitie die zich verzet tegen een vreedzame oplossing van de huidige crisis is een combinatie van traditionele haviken en vreemde bedgenoten.

Aan de Amerikaanse kant bevinden zich de gebruikelijke verdachten.

Er zijn de neoconservatieven die zo hard hebben aangedrongen om Irak binnen te vallen, waaronder de voormalige VN-ambassadeur John Bolton, die onlangs Israël opriep Iran aan te vallen, voormalig analist van het Pentagon Matthew Kroenig, Gary Schmitt van het American Enterprise Institute, en historicus Niall Ferguson.

Ze worden vergezeld door haviken uit het Congres, variërend van de traditionele ‘we hebben nog nooit een oorlog gezien die we niet leuk vonden’ – de Republikeinse senator Lindsay Graham die van plan is een resolutie in te dienen die het gebruik van militair geweld tegen Iran toestaat – aan democraten, zoals liberaal Ron Wyden, mede-sponsor van een wetsvoorstel dat er bij de VS op zou aandringen Israël militair te helpen als Tel Aviv Teheran zou aanvallen.

Een vergelijkbare cast van personages hielp een Braziliaans-Turk uit 2010 tot zinken te brengen vredesinitiatief dat zou de verbeterde brandstof van Teheran naar een derde land hebben gestuurd.

Het Amerikaanse Israëlische Public Affairs Committee (AIPAC) lobbyt bij het Congres in een poging om de onderhandelingsmogelijkheden van de regering-Obama te beperken, en moedigt de Senaat aan een wetsvoorstel aan te nemen dat Iran er in wezen van zou weerhouden zijn olie verkopen. Velen in het Congres hebben de eis van de Israëlische regering overgenomen dat Iran een groot deel van zijn nucleaire industrie moet ontmantelen en ermee instemt alle verbeteringsactiviteiten te beëindigen, twee dingen die Teheran vrijwel zeker zal weigeren te doen.

Hoewel verbetering niet specifiek wordt genoemd in het Non-proliferatieverdrag, garandeert artikel IV van het document het recht ‘om onderzoek, productie en gebruik van kernenergie te ontwikkelen’, wat de ondertekenaars van het verdrag lange tijd hebben geïnterpreteerd als het recht om brandstof te produceren voor civiele kernenergie.

De Israëlische regering en haar Amerikaanse aanhangers eisen een einde aan verbetering, een eis die de onderhandelingen in de war zou sturen. Tot dusver heeft de regering-Obama over deze kwestie gezwegen, hoewel de toenmalige senator en nu minister van Buitenlandse Zaken John Kerry in 2009 tegen de regering zei: Financial Times dat het eisen van een eindverbetering door Iran “belachelijk” was.

Amerikaanse tegenstanders van elke deal die geen verachtelijke overgave van Teheran is, zijn dezelfde oude, dezelfde oude, maar niet zo in het Midden-Oosten, waar een nieuw gevormde alliantie zich mobiliseert om de nucleaire gesprekken te laten ontsporen: de Golfmonarchieën, Egypte en Israël .

De spil van deze nieuwe alliantie zijn Saoedi-Arabië en Israël, en hun doel is elke toenadering tussen Washington en Teheran. Volgens UPIIn Jordanië worden al enkele jaren ‘geheime bijeenkomsten gehouden tussen Israëlische en Arabische inlichtingenchefs’ en andere ‘hoge functionarissen’. Hun doel, aldus Israëlische ambassadeur aan de VS Michael Oren, is het destabiliseren van de zogenaamde ‘sjiitische halve maan’, de ‘strategische boog die zich uitstrekt van Teheran, via Damascus tot Beiroet’. De door sjiieten gedomineerde regering van Irak, die momenteel wordt belegerd door soennitische extremisten, zit ook in het vizier.

De nieuwe alliantie heeft haar diplomatieke tanden gebroken na de recente militaire staatsgreep in Egypte. Volgens onderzoeksjournalist Robert Perry: “Terwijl Saoedi-Arabië het regime van de staatsgreep verzekerde van een gestage stroom van geld en olie, gingen de Israëli’s via hun lobby in Washington aan de slag om te verzekeren dat president Barack Obama en het Congres de staatsgreep niet als een staatsgreep zouden verklaren en dus leiden tot een stopzetting van de Amerikaanse militaire hulp.”

De Saoedi's Ook voeren zij hun steun aan anti-regeringsopstandelingen in Syrië op en wakkeren zij sektarische problemen in Libanon aan. Als de alliantie succesvol is, zal het een door het leger gesteund autoritair regime in Egypte versterken, Libanon, Syrië en Irak in vuur en vlam zetten met sektarische oorlogvoering, en elke overeenkomst tussen de VS en Iran saboteren.

Hoewel de alliantie tussen Saoedi-Arabië en Israël aanvankelijk vreemd lijkt, hebben beide landen in feite vergelijkbare strategische doelen. Beiden steunen de omverwerping van het Assad-regime, beiden willen de sjiitische Hezbollah in Libanon verzwakken, beiden willen dat de Iraakse soennieten weer de leiding krijgen, en beiden beschouwen Iran als een bedreiging.

De Saoedi’s en hun bondgenoten in de Samenwerkingsraad van de Golf – de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit, Oman, Bahrein, Qatar en de nieuwe leden Jordanië en Marokko – vrezen binnenlandse onrust en zien de Arabische Lente als een directe bedreiging voor hun monarchale regeringen. Hoewel al deze landen over legers beschikken, zijn deze vooral bedoeld om interne afwijkende meningen te onderdrukken. De laatste keer dat de Saoedi's het veld betraden, werden ze in elkaar geslagen door de lompe Houthi in Noord-Jemen.

De Samenwerkingsraad van de Golf mag dan wel onbekwame legers inzetten, maar ze beschikken over veel geld. En als het om spiermassa gaat, wie kan die dan beter leveren dan de Israëli's, het machtigste en competentste leger in de regio? Terwijl de VS zich lijken terug te trekken van het gebruik van geweld tegen Iran, heeft de regering-Netanyahu haar anti-Iraanse retoriek scherp geëscaleerd. Israël is onlangs begonnen met een reeks Oorlog spellen gebouwd rond langeafstandsbombardementen, het soort dat nodig zou zijn om Iran aan te vallen.

De Iraniërs lijken een regeling te willen, maar niet een die op capitulatie lijkt. De positieve opmerkingen van de regering-Obama na de laatste gespreksronde suggereren dat Washington ook graag een uitweg zou willen. De sleutel daartoe is het afbouwen van een aantal sancties, maar de haviken van het Congres proberen de put te vergiftigen door de sancties te verhogen en zich te verzetten tegen pogingen om deze te versoepelen.

Een studie Eind vorig jaar bleek dat Iran, tenzij Washington en zijn bondgenoten de sancties versoepelen, waarschijnlijk geen van zijn nucleaire programma's zal beteugelen. En dit voorjaar a tweeledig panel van voormalige Amerikaanse functionarissen en deskundigen betoogde dat sancties steeds contraproductiever zijn.

Het tegengaan van de anti-Iraanse alliantie zal niet gemakkelijk zijn, maar de onwil van Washington om een ​​nieuwe oorlog in het Midden-Oosten te beginnen weerspiegelt het anti-oorlogsgevoel in eigen land. De haviken willen misschien een oorlog, maar ze zullen het vinden weinig steun daarvoor onder de Amerikanen. Uit een opiniepeiling van CBS/New York Times bleek dat de Amerikanen de onderhandelingen in overweldigende mate steunen, niet happig zijn op oorlog, en verdeeld zijn over het te hulp schieten van Tel Aviv bij de komst van een Israëlische aanval.

AIPAC is invloedrijk, maar vertegenwoordigt lang niet alle Amerikaanse Joden, die de neiging hebben Israël te steunen, maar niet als dit een oorlog met Iran betekent. Terwijl AIPAC Netanyahu's karakterisering van Rohani als een “schaap in wolvenkleding” verkondigde, prees de liberale Joodse lobby J Street hem als een “potentieel hoopvol teken” en verzette zich tegen een militaire aanval op Iran.

De nieuwe alliantie in het Midden-Oosten heeft Turkije vervreemd, dat nog steeds een centrale, zij het enigszins beperkte, rol speelt in de regio. Als de VS Rusland de hand zouden reiken en zouden proberen Turkije bij het proces te betrekken, zou die tripartiete groepering een tegenwicht vormen voor de monarchieën en Israël, en de regio wegleiden van de groeiende macht van de sektarische groepen en het dreigende gevaar van nog een oorlog. 

---