Michael Albert, geboren in 1947, is auteur en politiek activist van de anarchistisch-syndicalistische beweging, woonachtig in Boston (Massachusetts / VS). Hij is redacteur van het internetplatform “ZNet” en mede-redacteur en mede-oprichter van het politieke Z Magazine, waar onder meer Noam Chomsky en Uri Avnery publiceren.

Albert richtte de alternatieve uitgeverij “South End Press” op en is auteur van zeventien boeken en honderden artikelen. Samen met Robin Hahnel bedacht hij de visie participatieve economie die momenteel volop in discussie is. In het boek getiteld ‘Parecon’ – wat een afkorting is van ‘participatory economy’ – beschrijft Michael Albert een postkapitalistische samenleving en economie. In dit boek, zeer geprezen en in vele talen, waaronder het Duits, met de naam van de uitgever vertaald, beschrijft hij een complex systeem dat radicaal verschilt van de dominante kapitalistische economie van uitbuiting en privé-eigendom.

De “Kritische Masse” ontmoette Michael Albert op 10 oktober. in Tübingen in een workshop en lezing over parecon, die deel uitmaakte van zijn recente Europese tournee.

1) Welk beeld heb je van een betere samenleving en denk je dat deze kan worden gebouwd op de basis van ons huidige politieke systeem?

Ik denk dat elke samenleving uiteraard uit vele onderdelen bestaat, waarvan sommige zeer kritisch zijn, zoals de economie en ook verwantschap, cultuur, politiek, ecologie en internationale betrekkingen. Parecon is een visie die redelijk goed ontwikkeld en besproken is voor de economie, maar niet voor de rest. Een visie voor de hele samenleving zou uiteraard veel meer omvatten dan alleen economie, inclusief bijvoorbeeld parpolity en parcultuur, enzovoort.

Mijn beeld van een betere samenleving combineert deze verschillende elementen. Voor de economie heb ik een behoorlijk ontwikkeld beeld – parecon – inclusief zelfbestuurde raden van werknemers en consumenten, een eerlijke beloning voor inspanning en opoffering, wat wij evenwichtige banencomplexen noemen, en participatieve planning. Voor andere delen van het leven is mijn beeld van een betere toekomst, om zo te zeggen, meer in aanbouw, en ik heb onlangs over dergelijke kwesties geschreven in een boek getiteld Realizing Hope van Zed Press.

Ik weet niet helemaal wat je bedoelt: “kunnen we een betere toekomst bouwen op de basis van ons huidige politieke systeem?” We hebben geen andere keuze dan het op te bouwen vanaf waar we nu zijn. Waar kunnen we nog meer beginnen? Dus in die zin is het antwoord ja. Uiteraard wordt alles wat we bouwen voor de toekomst gebouwd vanaf waar we nu zijn. Als je echter bedoelt: behouden we het huidige politieke systeem in een betere toekomst, waardoor het onderdeel wordt van een betere toekomst, dan denk ik dat het antwoord nee is. Het lijkt mij dat net zoals we verder moeten gaan dan het kapitalisme, ons huidige type economie, naar een nieuw type economie dat ik de participatieve economie of parecon noem, we ook verder moeten gaan dan onze huidige politieke systemen naar een nieuw systeem met verschillende instellingen, die we parpoliteit zouden kunnen noemen.

2) Welk politiek basisidee spreekt jou het meest aan en hoe komt de kern van het “Parecon”-idee tot dit idee?

Ook hier weet ik niet precies wat u vraagt. Politiek impliceert, zoals ik het begrijp, deels het komen tot gedeelde beslissingen over wetten en normen, deels het beslechten van geschillen, en deels het aangaan van collectieve projecten met verschillende sociale rechten en verantwoordelijkheden voor de betrokkenen. Als je vraagt ​​van welk politiek basisidee ik houd, dan denk ik dat je deze politieke functies bedoelt, en als je tot gedeelde normen en regels komt, kan ik zeggen dat ik absoluut de voorkeur geef aan wat ik zelfmanagement noem – dat mensen inspraak hebben in beslissingen in verhouding ze worden erdoor beïnvloed. Voor jurisdictie en wat doorgaans zaken van de uitvoerende macht worden genoemd, ben ik echter vager. Voor dit alles raad ik echter het werk van Stephen Shalom aan, toegankelijk via ZNet.

3) In je boek met de titel “Parecon” schets je een concept van een samenleving waarin mensen nog steeds moeten werken en waar ze nog steeds het principe van goederenruil volgen en nog steeds gebruik maken van het medium geld. Hoewel andere alternatieve auteurs ons proberen te laten zien dat een samenleving zonder geld, met slechts enkele uren werk per week en een ‘geschenkeconomie’ nu al mogelijk zou moeten zijn. Denkt u dat deze ideeën en het “Parecon”-idee verenigbaar zijn, bijvoorbeeld met “Parecon” als belangrijke stap?

Eerlijk gezegd denk ik niet dat deze ideeën coherent zijn als werkbare economie, hoewel ik hun geest en in sommige gevallen hun onderliggende waarden wel waardeer.

Mensen die daartoe in staat zijn, moeten werken omdat het zowel rechtvaardig als eerlijk is. Ik denk niet dat iemand in feite gelooft dat het gepast is als iemand niet deelneemt aan de arbeid van de samenleving en toch consumeert wat hij maar wil. Maar er is geen goede manier om te beslissen hoeveel ik kan consumeren als het niet in verband staat met mijn werk – of met mijn behoeften en sociale gemiddelden, als ik niet kan werken.

Zeggen dat ik niet hoef te werken en dat ik alles krijg wat ik wil van het sociale product, ongeacht hoeveel ik feitelijk werk, brengt diverse problemen met zich mee. Niet alleen maakt het onrechtvaardige toewijzingen vrijwel onvermijdelijk, het elimineert ook de middelen waarmee de deelnemers aan een economie kunnen onderscheiden hoeveel mensen dingen willen en dus welke soorten investeringen zinvol zijn, hoe arbeid, energie en hulpbronnen moeten worden verdeeld over verschillende bezigheden. enzovoort. Eerlijk gezegd heeft het gewoon geen relatie met de werkelijkheid, ook al zijn de onderliggende gevoelens zowel menselijk als waardevol. Wat de persoon die zegt dat hij of zij geen geld, inkomen of ruil wil, met dit alles meestal bedoelt, is dat ieder van ons verantwoordelijk moet zijn en een passend bedrag moet werken voor het bedrag dat we willen consumeren – maar het probleem is dat er geen manier om te weten wat een passend bedrag is, behalve in termen van een of ander beloningsprincipe en -mechanisme. En dat is wat parecon biedt. En bovendien biedt het een oplossing die zowel billijk als levensvatbaar is.

Dus ik denk eigenlijk dat Parecon een economie biedt die consistent is met de waarden en ambities van mensen die niet van geld houden, of niet van ruilen, of niet van inkomsten enzovoort, maar het biedt een economie die niet alleen consistent met de onderliggende waarden van zo iemand, zoals gelijkheid, diversiteit, solidariteit en zelfmanagement, maar ook met het vervullen van economische functies in overeenstemming met het voldoen aan de behoeften en het ontwikkelen van mogelijkheden, waarbij aandacht wordt besteed aan verschillende niveaus van wensen en behoeften, enzovoort. Er zijn nog andere zaken die hiermee verband houden, maar misschien is het bovenstaande voor nu voldoende.

4) In ieder geval in Duitsland zien veel linkse/anarchistische/… mensen het tekort aan wekelijkse werktijd en de vertraging van economische en sociale processen ook als een noodzakelijke manier om de ecologische en sociale problemen op te lossen en natuurlijk als wenselijk voor de persoonlijke levenskwaliteit. Welke rol speelt het tekort aan wekelijkse werktijd voor u?

Ik weet niet wat ‘een tekort aan wekelijkse werktijd’ betekent. Bedoelt u dat er niet genoeg werk is voor iedereen en ook te veel voor sommigen? Dat is nu zeker waar, maar het is altijd een kwestie van verdeling en dus van sociale verhoudingen. Bij een parecon bestaat dit probleem niet. Bedoelt u dat bij economische keuzes rekening moet worden gehouden met de ecologische impact, zodat er veel zal worden verminderd of geëlimineerd? Dat is waar en kan alleen gebeuren met een economie die de ecologische implicaties op de juiste manier waardeert, wat Parecon doet.

Meer in het algemeen, als we de werktijd begrijpen, in een parecon, als we besluiten dat we zo en zo veel consumptie willen, en dat en dat effect op het milieu, en we investeren in die en die technologieën – dan zullen we nog wat werk overhouden om te doen. doe het in overeenstemming met dat alles. Als we dat onder de werkende bevolking verdelen, kan dit leiden tot een gemiddelde werkweek van dertig uur, of een gemiddelde week van twintig uur, of wat dan ook. Minder is beter, alle andere dingen zijn gelijk, niet slechter. Er is dus op zichzelf geen probleem met minder uren. In een parecon betekent minder uren alleen maar dat we in minder arbeidstijd kunnen krijgen wat we willen – en dat is goed.

Parecon neemt de drang om te accumuleren weg ter voorkoming van concurrentiefalen. Het neemt ook de winst weg. Het maakt het inkomen rechtvaardig. Het verdeelt ook de arbeidsverantwoordelijkheden eerlijk. En het waardeert inputs en outputs in het licht van de volledige werkelijke sociale kosten en baten, inclusief ecologische. Hoe lang de werkdag en de werkweek duren, hangt af van hoeveel mensen willen consumeren, dat wil zeggen van hoe groot een sociaal product mensen zoeken, en van de effectiviteit van productietechnologieën, maar ook van aandacht voor ecologische beperkingen.

5) Ons magazine richt zich vooral op jongeren – wat zou jij concreet doen in je leven voor een betere samenleving als je jong zou zijn?

Ik wou dat ik was! En wat ik zou doen, hangt af van waar ik was. Als ik bijvoorbeeld een student in de VS of Duitsland was, zou ik proberen om op mijn campus te organiseren. Ik zou NIET proberen een kleine groep te creëren – 20, 50 of 100 mensen die op dat niveau stoppen, maar zou in plaats daarvan proberen me over mijn hele campus te organiseren, door face-to-face contact op te nemen in woongroepen en over de hele campus, precies om studenten die het niet met mij eens waren, die een grote en militante organisatie en beweging wilden opbouwen. Ik zou eraan werken om het te oriënteren op campuskwesties, binnenlandse sociale kwesties en internationale kwesties – waarbij kwesties als ras, geslacht, klasse, ecologie en oorlog en vrede aan de orde zouden komen. Ik zou proberen participatieve structuren op te bouwen voor de organisatie en beweging, en proberen deze ook op de campus voor zich te winnen – structuren die nieuwe leden zouden verwelkomen, in de behoeften van leden zouden voorzien, lessen voor de toekomst zouden bieden, ons zouden toerusten om voor de toekomst te vechten, en zaden van de toekomst in het heden zijn, etc. Ik zou proberen diverse hervormingen binnen te halen op de campus en in de samenleving, maar ik zou er altijd naar streven om de strijd voort te zetten na het behalen van onmiddellijke doelen om nieuwe winsten te zoeken, allemaal als onderdeel van een traject van verandering gericht op bij het winnen van een nieuwe samenleving.

Er valt uiteraard nog veel meer te zeggen. Maar het bovenstaande is, naar ik hoop, op zijn minst indicatief, en de enige variatie als ik niet op de campus zou zijn, zou zijn dat ik hetzelfde zou proberen te doen in mijn gemeenschap, of buurt, of werkplek, enz.

6) En wat voor soort sociale beweging(en) denk je dat er momenteel nodig is om de wereld – in de zin die we nu hebben besproken – te veranderen in een betere wereld?

We hebben een zeer massale beweging nodig – ruim een ​​derde van de bevolking in welke samenleving dan ook. En de beweging moet zeer zelfbewust zijn, waarbij haar leden deelnemen aan het bedenken en implementeren van alle dimensies van de beweging, vooral de doelstellingen en methoden ervan. Het organiseren van bewegingen waarbij gebruik wordt gemaakt van boeken en andere presentatievormen die volkomen geheimzinnig en ondoordringbaar zijn voor normale mensen, heeft, denk ik, weinig met dit project te maken, maar eerder een belemmering dan wel een bevordering ervan. Ik denk dat waardige en effectieve bewegingen zelfsturende structuren nodig zullen hebben die consistent zijn met onze doelstellingen voor de nieuwe samenleving. Zij zullen een brede aandacht nodig hebben voor alle belangrijke dimensies van het sociale leven. Ze zullen verschillende tactieken moeten gebruiken, vooral om een ​​brede groep te bereiken en een prettige, gastvrije en stimulerende omgeving voor nieuwe deelnemers te creëren. Ze zullen lef, vertrouwen en ook bescheidenheid nodig hebben. Ze zullen moeten luisteren, maar ook moeten beweren. Ik kan me voorstellen dat een enorme anti-oorlogsbeweging, of een anti-globaliseringsbeweging van het bedrijfsleven, of een feministische beweging, of een antiracistische beweging, of een groene beweging, of een anarchistische beweging natuurlijk deel uitmaakt van deze grotere beweging van bewegingen – waarbij elk van hen nieuwe kenmerken van dit soort ontwikkelt. Ik heb genoteerd.

7) Welke kwaliteiten mis je in de huidige sociale bewegingen en alternatieve scènes – en welke eigenschappen zouden ze misschien minder kunnen hebben?

Ik mis het vermogen om de vraag ‘wat wil je?’ te beantwoorden. met een samenhangende visie op een betere samenleving – zowel waardig als levensvatbaar. Ik mis een oriëntatie om niet alleen aan de kant van gerechtigheid te staan, maar ook om te proberen daadwerkelijk een nieuwe samenleving te winnen – een mentaliteit die gelooft in winnen en die probeert te bereiken. Ik mis een bewustzijn van de verborgen verwondingen van klassenonderdrukking, dat even verfijnd is als het wijdverbreide begrip dat typisch is aan de linkerkant van de verborgen verwondingen van ras- en genderonderdrukking, en ik mis een bewustzijn van de rol van wat ik de coördinatorklasse noem en haar belangen. in de samenleving en ook in de sociale strijd. Ik mis een stille, geduldige, maar ook militante en gedreven passie om een ​​steeds breder publiek te bereiken in plaats van met een beperkt aantal gelijkgestemde bondgenoten rond de wagens te cirkelen. En ik denk dat we minder zouden kunnen hebben van wat wij in de VS een zuiverder dan gij-houding noemen, minder een groepsbenadering van organiseren, minder apocalyptische politiek, minder personalisering en achterklap, enzovoort.

Maar je hebt je misschien afgevraagd: welke eigenschappen vind je leuk en wat geeft je veel hoop? Over de hele wereld zijn gestaag groeiende aantallen activisten op weg om prioriteit te geven aan zelfmanagement, diversiteit en solidariteit. Er is veel aandacht voor geslacht en ras en er is voldoende openheid om ook klassenkwesties aan te pakken. Er is energie en betrokkenheid.

Eerlijk gezegd, als ik naar de VS en Europa kijk, denk ik dat de ontbrekende schakel jonge mensen zijn. Als studenten en jongeren in het algemeen op een manier zouden worden opgewonden zoals ze op veel andere momenten in de geschiedenis zijn gebeurd, zou de rest van de bevolking ongelooflijk ontvankelijk zijn, denk ik. En ik hoop, op basis van de gebeurtenissen in de VS, dat een opleving van jonge mensen niet ver weg is. We zullen wel zien.

8) Michael Albert, hartelijk dank voor het interview!

Heel graag gedaan

---