‘Vooral superhonden,’ riep de hotdogverkoper. Zijn stand was een eiland in een straat vol met deelnemers aan het World Social Forum. Andere mensen verkochten Che Guevara-hoeden, artesische sieraden, Hugo Chavez-poppen en radicale knopen in zes talen. Drumcirkels en generatoren brulden toen ik met Oscar Olivera naast de hotdogkraam ging zitten.
De recente verkiezingsoverwinning van Evo Morales in Bolivia was een groot onderwerp van discussie op het Sociaal Forum in Caracas, Venezuela. Terwijl mensen in de rij stonden voor het diner, sprak Olivera over de relatie tussen de sociale bewegingen van Bolivia en de regering-Morales.
Morales, een inheemse cocaboer en congreslid van de partij Movement Toward Socialism (MAS), won op 18 december 2005 de Boliviaanse presidentsverkiezingen met een verpletterende overwinning. Hij heeft beloofd een grondwetgevende vergadering te organiseren om de grondwet te herschrijven en de regels van het land te veranderen. de door de VS geleide oorlog tegen drugs in Bolivia, en het beschermen van de gasreserves van het land tegen uitbuiting door bedrijven. Hoewel er sinds zijn inauguratie in januari verschillende vorderingen zijn gemaakt, is het nog steeds onduidelijk hoe ver Morales zal gaan met de radicale veranderingen die hij tijdens zijn campagne heeft beloofd.
Olivera was een belangrijke leider in de opstand van 2000 in Cochabamba, Bolivia, tegen de privatisering van het water van de stad door de Bechtel Corporation. Hij was betrokken bij de opstanden van 2003 tegen het plan van de regering Gonzalo Sanchez de Lozada om de gasvoorraden van het land te privatiseren en te exporteren, en blijft nauw samenwerken met Boliviaanse arbeidersgroepen. In dit interview geeft hij een kijkje in de huidige geopolitieke situatie in Bolivia.
Benjamin Dangl: Leg alstublieft enkele verschillen uit tussen de sociale bewegingen in Bolivia en wat hier in Venezuela gebeurt.
Oscar Olivera: Er is een sterke aanwezigheid van de MAS-partij, vooral in de plattelandsgebieden. Maar er zijn ook mensen in stedelijke en inheemse bewegingen die autonoom werken, in de marge van de MAS, en zonder enige mogelijkheid om politicus te worden. Ongeacht of je bij de MAS zit of autonoom werkt, deze sociale bewegingen hebben een groot vermogen om zich te verenigen om basisvoorzieningen en natuurlijke hulpbronnen zoals water en gas te verdedigen. Ze hebben zich ook verenigd om ‘genoeg’ te zeggen tegen de politieke partijen van rechts, die een monopolie hebben gevestigd op de manier waarop politieke beslissingen worden genomen. Binnen de sociale bewegingen is er niet één enkele leider, er is een collectief leiderschap dat een agenda heeft opgesteld waaraan met de nieuwe regering moet worden voldaan. Ik kan niet zoveel over Venezuela zeggen, omdat ik niet zoveel weet. Ik zou hier met enkele mensen kunnen spreken, met enkele “leiders” [Olivera's aanhalingstekens], maar wat ik graag zou willen doen is spreken met de gewone mensen van wie ik geloof dat ze de meest geldige mening hebben.
BD: Er vond op 5 december 2005 een bijeenkomst plaats tussen verschillende Boliviaanse sociale bewegingen. Wat is deze groep bewegingen van plan?
OO: Dit was een Nationaal Congres voor de verdediging van water, basisvoorzieningen, milieu en leven. Het was een bijeenkomst van sociale organisaties en we kwamen samen om te vechten voor water en voor het leven. De toegang tot deze basisdiensten is van cruciaal belang voor de bevolking. Voor degenen die op het platteland wonen, is de vervuiling van rivieren door mijnbouw- en gasbedrijven een groot probleem. Sinds deze bijeenkomst in december hebben we een agenda opgesteld die van ons is en waaraan de regering van Evo Morales moet voldoen. Deze agenda omvat bijvoorbeeld de oprichting van een minister van Water, de afschaffing van buitensporige managementposities [in de regering], de voorbereiding van een nieuwe wet op drinkwater... we brengen al deze voorstellen naar de grondwetgevende vergadering.
BD: Wat wordt er autonoom onder deze sociale groepen gedaan, buiten de staat, in buurten en steden, om deze basisvoorzieningen te distribueren en te verdedigen?
OO: Sinds december hebben we bijna niets meer kunnen doen. Het is een electorale periode geweest. Iedereen was bezorgd over welke president in de regering zou komen. Ik geloof dat we met deze regering zullen eisen dat toegang tot basisvoorzieningen een recht is dat alle burgers zouden moeten hebben. We zullen ook werken aan de versterking van autonome organisaties, zoals de coöperaties, de watercomités... om ons eigen waterbeheer te verkrijgen.
BD: Hoe verhoudt deze droom van zelforganisatie zich tot de inheemse tradities en geschiedenis in Bolivia?
OO: Nu staan we voor een nieuwe regering, een nieuw politiek partij- en staatsscenario. Ik geloof dat er iets zal worden gebouwd op basis van de waarden en gewoonten van onze voorouders. Een fundamenteel onderdeel hiervan zou moeten zijn dat de gemeenschap de leiding heeft, dat de gemeenschap beslissingen neemt, en niet iemand van bovenaf. Ik geloof dat we ons nu in een proces van ideologisch debat bevinden over het herstel van onze waarden. We moeten op een georganiseerde manier met de mensen blijven samenwerken. Het is een proces waar we al zo'n tien jaar in zitten en dat deze solidariteit van de grond af mogelijk heeft gemaakt.
BD: De Boliviaanse vice-president Alvaro Garcia Linera heeft gezegd dat de sociale bewegingen in Bolivia momenteel erg sterk zijn, maar niet verenigd genoeg zijn om met de staat samen te werken. Wat vinden jullie van dit perspectief?
OO: Ik weet niet wat Alvaro Garcia Linera zei, maar samenwerking is niet wat we zoeken. We werken aan het tot stand brengen van een gemeenschappelijke horizon tussen de regering en de sociale bewegingen, om ervoor te zorgen dat aan deze agenda die de mensen hebben voorgesteld, wordt voldaan.
BD: Kan er binnen de grondwetgevende vergadering iets worden gedaan om de samenwerking tussen de regering en de sociale bewegingen te vergemakkelijken?
OO: Het gaat niet om samenwerking; het gaat over samenwerken aan een nieuwe samenleving. De grondwetgevende vergadering is een scenario waarover we allemaal kunnen discussiëren. Maar waar we bang voor zijn, is dat de MAS zal proberen de grondwetgevende vergadering te controleren, en ik denk niet dat dit goed zou zijn.
###
Benjamin Dangl is de auteur van “The Price of Fire: Resource Wars and Social Movements in Bolivia” (verschijnt van AK Press, 2007). Hij is redacteur van UpsideDownWorld.org, een website die activisme en politiek in Latijns-Amerika blootlegt. E-mail Ben(at)upsidedownworld.org
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren
