Bron: Globetrotter
Zuid-Afrika en andere landen die dat wel hebben gedaan onthielden zich van het stemmen tegen Rusland in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties als reactie op de oorlog in Oekraïne, krijgt te maken met hevige internationale kritiek. In Zuid-Afrika was de binnenlandse kritiek buitengewoon schril en vaak duidelijk racistisch. Er wordt vaak aangenomen dat onthouding betekent dat Zuid-Afrika de Russische invasie steunt, en dit is ofwel te wijten aan corrupte betrekkingen tussen de Russische en Zuid-Afrikaanse elites, ofwel aan heimwee naar steun aan de anti-apartheidsstrijd door de Sovjet-Unie, ofwel beide.
Er wordt zelden erkend dat niet-afstemming, in dit geval de weigering om zich aan te sluiten bij de Verenigde Staten en hun bondgenoten of bij Rusland, een principieel standpunt kan zijn, evenals een scherpzinnig tactisch engagement met de geopolitieke realiteit. Zoals twee oprichters van de Beweging van Niet-Gebonden Landen (NAM), de toenmalige president van Joegoslavië, Josip Broz Tito en de toenmalige premier van India, Jawaharlal Nehru, zeiden in een gezamenlijke verklaring ondertekend op 22 december 1954: “het beleid van niet-afstemming met blokken… vertegenwoordigt geen ‘neutraliteit’ of ‘neutralisme’; het vertegenwoordigt ook geen passiviteit, zoals soms wordt beweerd. Het vertegenwoordigt het positieve, actieve en constructieve beleid dat, als doel, collectieve vrede als fundament van collectieve veiligheid heeft.”
De Global South-huizen meer dan 80 procent van de wereldbevolking, maar toch worden de landen ervan systematisch uitgesloten van elke besluitvorming in de internationale organisaties die beslissingen nemen in naam van de ‘internationale gemeenschap’. Decennia lang hebben landen in het Mondiale Zuiden gepleit voor een hervorming van de Verenigde Naties, zodat deze zich losmaakt van het nulsomspel van de Koude Oorlog-mentaliteit die haar blijft drijven. Gabriel Valdés, de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken van Chili, zei dat Henry Kissinger in juni 1969 vertelde hem: “Er kan niets belangrijks uit het Zuiden komen. In het Zuiden is nooit geschiedenis geproduceerd. De as van de geschiedenis begint in Moskou, gaat naar Bonn, steekt over naar Washington en gaat vervolgens naar Tokio. Wat er in het Zuiden gebeurt, is van geen belang.”
Jaja Wachuku, destijds Nigeriaanse minister van Buitenlandse Zaken, gesteld een nog steeds urgente vraag voor de 18e zitting van de VN op 30 september 1963: “Wil deze organisatie dat… [de] Afrikaanse staten slechts vocale leden zijn, zonder het recht om hun mening over een bepaalde kwestie te uiten in belangrijke organen van de Verenigde Naties …[?] Blijven we alleen maar verandajongens?” De landen van het Zuiden in de wereld zijn nog steeds ‘verandajongens’ die zien hoe de volwassenen de regels maken en beslissen over de weg die de wereld moet inslaan. Ze worden nog steeds de les gelezen en berispt als ze niet doen wat verwacht wordt.
Het is tijd voor een vernieuwde NAM. De NAM zal alleen slagen als de leiders van de landen in het Mondiale Zuiden hun ego opzij zetten, strategisch denken op mondiale schaal en hun aanzienlijke menselijk kapitaal, natuurlijke hulpbronnen en technologisch vernuft beter benutten. Het Mondiale Zuiden heeft een opkomend China, de op één na grootste economie ter wereld. Het heeft India, een van de leidende landen op het gebied van medische zorg en technologische innovatie. Afrika is rijk met een groeiende bevolking en de natuurlijke hulpbronnen die nodig zijn voor de snel groeiende AI- en schonere energie-industrieën. Deze hulpbronnen worden echter nog steeds ontgonnen om winst te maken in verafgelegen hoofdsteden, terwijl Afrika en een groot deel van het Zuiden onderontwikkeld blijven en miljoenen mensen nog steeds vastzitten in de wanhoop van verarming.
Een vernieuwde NAM heeft een reëel potentieel als er tijd wordt genomen om nieuwe instellingen op te bouwen en buffers op te bouwen tegen de economische oorlog die de Verenigde Staten hebben gevoerd tegen landen als Cuba en Venezuela en die nu op Rusland wordt losgelaten. Financiële autonomie is van cruciaal belang.
BRICS (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) hebben een bank, en voor de 16 landen van de Ontwikkelingsgemeenschap Zuidelijk Afrika (SADC) er is de Ontwikkelingsbank van Zuidelijk Afrika; toch worden de reserves van de landen die zich bij deze projecten aansluiten nog steeds in de Verenigde Staten of in de Europese hoofdsteden bewaard. Dit is het moment voor leiders in het Mondiale Zuiden om wakker te worden en te beseffen dat, gegeven het soort economische oorlogvoering dat momenteel wordt losgelaten op een land als Rusland, de zwakkere landen in het Mondiale Zuiden geen betekenisvolle autonomie hebben.
Dit is het moment om opnieuw na te denken over de manier waarop we politiek, economisch en buitenlands beleid voeren, als het duidelijk is dat het Westen kan besluiten hele landen te decimeren. De economische wapens die tegen Rusland worden gebouwd, zullen beschikbaar zijn om te worden gebruikt tegen andere landen die het lef hebben om zich niet aan de lijn van Washington te houden.
De BRICS-landen zijn in veel opzichten teleurstellend geweest, maar hebben wel enige ruimte gecreëerd voor de landen van het Zuiden – met hun vele verschillen in geloof, cultuur, politieke en economische systemen – om een manier te vinden om samen te werken. De afwijzing van de intense druk om hun collectieve knie te buigen bij de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is een bemoedigend voorbeeld van het feit dat het Mondiale Zuiden de veronderstelling verwerpt dat zij permanente ‘verandajongens’ (en meisjes) moeten blijven.
Terwijl de Verenigde Staten hun nieuwe Koude Oorlog tegen Rusland en China snel laten escaleren en verwachten dat andere landen zich zullen aansluiten, is het nu dringend noodzakelijk om deze Koude Oorlog-mentaliteit, die de wereld langs oude, bittere lijnen wil verdelen, te verwerpen. Het Mondiale Zuiden zou deze visie moeten verwerpen en moeten oproepen tot respect voor het internationaal recht allen landen. Het maakt een aanfluiting van de concepten van de mensenrechten en het internationaal recht, wanneer deze alleen ter sprake worden gebracht wanneer het de landen zijn waar het Westen een hekel aan heeft of waar het niet mee eens is, die deze concepten overtreden.
Alleen door samen te staan en met één stem te spreken kunnen de landen van het Mondiale Zuiden hopen enige invloed te hebben op internationale aangelegenheden en niet alleen maar stempels te blijven drukken op de standpunten van het Westen.
De Beweging van Niet-Gebonden Landen moet zelfverzekerd en moedig zijn en geen toestemming vragen aan het Westen. NAM-leiders moeten begrijpen dat ze er zijn om hun volk te dienen en hun belangen te beschermen en zich niet te laten verleiden tot de ‘grote jongensclub’ om hun standpunt over kwesties te beïnvloeden. Ze moeten voortdurend in gedachten houden dat ze veel te lang als ‘verandajongens’ zijn gehouden, en tenzij ze hun lot echt in handen nemen, zullen ze voor altijd aan de voet van de tafel blijven, terwijl hun mensen alleen het brood eten. restjes van de rijkdom die door de wereldeconomie is vergaard, en een groot deel daarvan is afkomstig van de uitbuiting van het Zuiden.
Nontobeko Hlela was de eerste secretaris (politiek) bij de Hoge Commissie van Zuid-Afrika in Nairobi, Kenia. Momenteel werkt ze als onderzoeker voor het Zuid-Afrikaanse kantoor van Tricontinental: Instituut voor Sociaal Onderzoek, een Global South-denktank met kantoren in Johannesburg, Zuid-Afrika; São Paulo, Brazilië; Buenos Aires, Argentinië; en New Delhi, India.
Dit artikel is geproduceerd door de Morgenster en Globetrotter.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren