Hier is nog een Joodse grap: Een hongerige jonge Jood ziet een aankondiging buiten een plaatselijk circus: iedereen die naar de top van een paal van 50 meter klimt en op een zeildoek eronder springt, wint een prijs van duizend roebel.
Uit wanhoop gaat hij naar binnen, klimt op de paal en kijkt huiverend naar beneden.
"Springen! Springen!" roept de circusdirecteur.
“Springen is uitgesloten!” roept de Jood terug. “Maar hoe kom ik weer naar beneden?”
Zo voelde Barack Obama zich, vlak voordat de Russen de middelen ter beschikking stelden.
Het probleem met oorlog is dat het twee kanten heeft.
Je bereidt een oorlog minutieus voor. Je hebt een perfect plan. Toekomstige generaals zullen het in hun academies bestuderen. Maar zodra je de eerste stap zet, gaat alles mis. Omdat de andere kant een eigen wil heeft en zich niet gedraagt zoals jij verwacht.
Een goed voorbeeld werd vandaag precies 40 jaar geleden gegeven (volgens de Hebreeuwse kalender) met de Egyptische en Syrische aanval op Israël. Volgens onze planning hadden ze dat niet moeten doen en ook niet kunnen doen. Echt niet. Ze wisten dat onze strijdkrachten superieur waren en dat hun nederlaag onvermijdelijk was.
Het hoofd van de legerinlichtingendienst, de man die verantwoordelijk is voor de algehele evaluatie van alle verzamelde inlichtingen, bedacht de beroemde uitdrukking: “lage waarschijnlijkheid”. Dus hoewel honderden items aangaven dat er een aanval op handen was, slaagde de regering van Golda Meir en Moshe Dayan er nog steeds in verrast te worden toen de Egyptenaren het Suezkanaal overstaken en de Syriërs oprukten naar het Meer van Galilea.
Enige tijd daarvoor had ik de Knesset gewaarschuwd dat de Egyptenaren een oorlog gingen beginnen. Niemand heeft er iets van gemerkt. Ik was geen profeet. Ik was net terug van een vredesconferentie met Arabische afgevaardigden, en een zeer hooggeplaatste Egyptische voormalige kolonel vertelde me dat Anwar al-Sadat zou aanvallen als Israël zijn geheime vredesvoorstellen niet zou accepteren en zich zou terugtrekken uit de Sinaï. “Maar je kunt niet winnen!” Ik protesteerde: 'Hij zal niet aanvallen om te winnen, maar om de bevroren situatie weer in beweging te krijgen', antwoordde hij.
Sindsdien klinkt de uitdrukking ‘lage waarschijnlijkheid’ onheilspellend in de Israëlische oren. Niemand heeft het ooit gebruikt. Maar de afgelopen twee weken heeft het een plotselinge comeback gemaakt.
Hoe ongelooflijk het ook klinkt, het werd door onze legerleiding nieuw leven ingeblazen. Omdat ze graag wilden dat de Amerikanen Syrië zouden aanvallen, en geconfronteerd met een run op gasmaskers in Israël, kondigden ze aan dat de kans zeer klein was dat Bashar al-Assad wraak zou nemen door Israël aan te vallen.
Dat zou hij natuurlijk niet durven. Hoe kon hij? Zijn leger is verwikkeld in gevechten met de rebellen. Het is hoe dan ook inferieur aan ons leger, en na twee jaar burgeroorlog is het zelfs zwakker dan normaal. Het zou dus waanzin van zijn kant zijn om ons te provoceren. Absoluut. Zeer, zeer lage waarschijnlijkheid.
Of is het?
Dat zou zeker het geval zijn als Assads geest zou werken als die van een Israëlische generaal. Maar Assad is geen Israëlische generaal. Hij is de Syrische dictator, en zijn geest zou heel anders kunnen werken.
Hoe zit het met het volgende scenario:
De Amerikanen vallen Syrië aan met raketten en bommen, met de bedoeling de Rode Lijn te onderstrepen. Slechts een korte, beperkte actie.
Assad verklaart Israël verantwoordelijk en lanceert zijn raketten tegen Tel Aviv en Dimona.
Israël neemt wraak met een zware aanval op Syrische installaties.
Assad verklaart dat de burgeroorlog voorbij is en roept alle Syriërs en de hele Arabische en islamitische wereld op om zich achter hem te verenigen om het heilige Arabische land te verdedigen tegen de gemeenschappelijke zionistische vijand, de onderdrukker van de Palestijnse broeders.
De Amerikanen zullen zich haasten om Israël te verdedigen en – – –
Lage waarschijnlijkheid? Mijn voet-
Daarom was ik net zo opgelucht als Obama zelf toen de Russen hem hielpen van de paal af te klimmen. Wauw!
Wat zal er nu gebeuren met de chemische wapens? Het maakt mij eigenlijk niet zoveel uit. Ik dacht vanaf het begin dat de hysterie over hen enorm overdreven was. Assad is heel goed in staat om zonder gifgas alle wreedheden te begaan die hij wil.
We moeten niet vergeten waarom zijn vader dit gas überhaupt produceerde. Hij geloofde dat Israël kernwapens aan het ontwikkelen was. Omdat hij zelf niet naar zulke dure en technisch geavanceerde apparaten kon streven, nam hij ter afschrikking genoegen met veel goedkopere chemische en biologische wapens. Volgens een geheim CIA-rapport uit 1982 produceerde Israël dergelijke wapens zelf.
Nu staan we dus voor een lang proces van onderhandelingen, wederzijdse verwijten, inspecties, overdracht van materialen, enzovoort. Goed voor vele maanden, zo niet jaren.
Intussen geen Amerikaanse interventie. Geen regionale oorlog. Gewoon het gebruikelijke wederzijdse aderlatingen in Syrië.
Israël is woedend. Obama is een watje. Een lafaard. Hoe durft hij naar de Amerikaanse publieke opinie te luisteren? Wie zal hem ooit nog geloven?
Wie zal, nadat deze rode lijn is overschreden, nog geloven in de veel bredere lijn die Obama in het zand van Iran heeft getrokken?
Eerlijk gezegd, niemand. Maar niet vanwege Syrië.
Er is absoluut geen gelijkenis tussen de situatie in Syrië en Iran. Zelfs als de ‘beperkte’ actie tot een grotere operatie had geleid, wat heel goed mogelijk was, zou het nog steeds een kleine oorlog zijn geweest met weinig effect op de Amerikaanse nationale belangen. Een oorlog met Iran is een heel andere zaak.
Zoals ik al vaker heb geschreven, zou een oorlog met Iran onmiddellijk leiden tot de sluiting van de Straat van Hormuz, een wereldwijde oliecrisis, een mondiale economische catastrofe met onvoorstelbare gevolgen.
Ik herhaal: er zal geen Amerikaanse – en geen Israëlische – aanval op Iran plaatsvinden. Periode.
Eigenlijk komt Obama redelijk goed uit deze crisis.
Zijn aarzeling, die zoveel minachting in Israël opwekte, strekt hem tot eer. Het is juist om te aarzelen in plaats van overhaast de oorlog in te gaan. In oorlog worden mensen gedood. Zelfs een chirurgische aanval kan heel veel mensen doden. In witgewassen militaire taal heet dit “collateral damage”.
Wij zouden het moeten weten. Jaren geleden startte Israël een kleine operatie in Libanon en doodde onbedoeld veel mensen in een VN-vluchtelingenkamp.
Bovendien gebruikte Obama militair geweld op de manier waarop het gebruikt zou moeten worden: niet om te vechten, als gevechten vermeden kunnen worden, maar om gewicht te geven aan diplomatieke druk. De Russen zouden niet in actie zijn gekomen, en Assad zou niet hebben toegegeven aan hun druk, als er niet de geloofwaardige dreiging van een Amerikaanse militaire aanval was geweest. Zelfs Obama's beslissing om goedkeuring van het Congres te vragen was in deze context juist. Het zorgde voor de ademruimte die het Russische initiatief mogelijk maakte.
Ja, de Russen zijn terug in het Grote Spel. Zij zullen ook een rol spelen in de komende confrontatie met Iran. Ze zijn gewoon te groot om te negeren. En Vladimir Poetin is een te slimme speler om zich opzij te laten schuiven.
Voor kijkers met een literaire inslag is de wisselwerking tussen Obama en Poetin fascinerend – zulke verschillende karakters, zulke verschillende motivaties. Zoals de zwaardzwaaiende en de drietandzwaaiende gladiatoren in de oude Romeinse arena.
En de VN is ook weer terug. De goede oude VN, zo inefficiënt, zo zwak, maar zo noodzakelijk in situaties als deze. God zegene hen.
Maar hoe zit het dan met Syrië? Hoe zit het met het aanhoudende bloedbad, ook wel burgeroorlog genoemd? Zal het voor altijd doorgaan? Kan deze crisis worden omgezet in een oplossing?
Ik denk dat het mogelijk is.
Nu de VS en Rusland niet met elkaar in conflict zijn, en Iran met een veel redelijkere stem spreekt (bedankt voor uw Rosh Hashana-groeten), kunnen we misschien voorzichtig, heel voorzichtig, nadenken over een oplossing.
Ik kan mij bijvoorbeeld een gezamenlijk Amerikaans-Russisch initiatief voorstellen langs de volgende lijnen:
Syrië zal worden gereorganiseerd als een federale staat, vergelijkbaar met Bosnië of Zwitserland.
Het zal bestaan uit confessionele kantons langs bestaande lijnen: soennieten, alawieten, Koerden, druzen enz.
In plaats van de almachtige president zal er een collectief of roulerend presidentschap zijn. Dat zal het persoonlijke probleem van Assad oplossen.
Dit is een oplossing waar iedereen mee kan leven. Ik zie geen andere die zonder veel bloedvergieten geadopteerd kan worden. Ik denk niet dat je terug kunt gaan naar de status quo ante. Het alternatief voor deze oplossing is eindeloos bloedvergieten en het uiteenvallen van de staat.
Als er zoiets als deze oplossing wordt aangenomen, kan deze crisis alsnog waardevolle vruchten afwerpen.
Dit laat eens te meer zien dat de enige goede oorlog een vermeden oorlog is.
URI AVNERY is een Israëlische schrijver en vredesactivist bij Gush Shalom. Hij levert een bijdrage aan het boek van CounterPunch De politiek van antisemitisme.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren