Hoe ontwikkelen we een echte beweging voor klimaatrechtvaardigheid in de VS? Bijna iedereen is het erover eens dat gemeenschapsgerichte milieurechtvaardigheidsgroepen – voornamelijk geworteld in gekleurde gemeenschappen – het voortouw moeten nemen, maar dit heeft in de praktijk voor een groot aantal problemen gezorgd. Groepen voor milieurechtvaardigheid beschikken chronisch over onvoldoende middelen, en gekleurde activisten kunnen talloze ervaringen aanhalen om hun voorzichtigheid ten aanzien van het werken in raciaal gemengde groepen te verklaren. Er bestaat brede overeenstemming over het feit dat conventioneler klimaatactivisme vaak politiek oppervlakkig is, en dat een meer systemische kritiek op de wortels van de klimaatcrisis dringend nodig is. We moeten echter nog het soort beweging in de VS zien dat mensen over de hele wereld heeft verenigd om radicale, op rechtvaardigheid gerichte eisen te stellen om het hoofd te bieden aan de steeds snellere mondiale klimaatverstoringen.
Enkele van de meest inspirerende inspanningen om de kloof te overbruggen en modellen van echte solidariteit bij het organiseren van klimaatrechtvaardigheid te ontwikkelen, zijn voortgekomen uit een relatief losse alliantie die bekend staat als de Mobilisatie voor Klimaatrechtvaardigheid West.http://west.actforclimatejustice.org). In de aanloop naar de VN-klimaatbesprekingen in Kopenhagen in 2009 organiseerde MCJ-West regelmatig massale acties in de San Francisco Bay Area. Velen werden georganiseerd in samenwerking met de East Bay-gemeenschap van Richmond, de thuisbasis van een van de grootste olieraffinaderijen van Chevron en een groot aantal andere giftige industriële faciliteiten. Grote, diverse acties aan de poorten van de raffinaderij in Richmond toonden regionale steun aan de lokale bewoners en hielpen bij het vieren van hun recente overwinning in de rechtbank tegen de plannen van Chevron om de faciliteit uit te breiden.
Toch zorgde de gestage stroom mensen in de straten van zowel Richmond als San Francisco ervoor dat veel organisatoren uitgeput raakten, en uiteindelijk de banden van solidariteit die zo zorgvuldig waren gekoesterd, uiteenvielen. Na Kopenhagen trokken de organisatoren van MCJ-West zich terug, herstructureerden hun organisatie en beloofden opnieuw hun werkrelaties met gemeenschapsgerichte milieurechtvaardigheidsgroepen in de Bay Area te versterken. Voor buitenstaanders was het meest duidelijk dat er niet langer zulke frequente massa-acties plaatsvonden tegen de bedrijven die profiteren van de klimaatcrisis. Achter de schermen ontstond echter een van de meest originele en geïnspireerde benaderingen voor het opbouwen van echte allianties – en het ondersteunen van activisten voor de lange termijn – die in meer dan een generatie is gezien.
Het nieuwe boekje van Hilary Moore en Joshua Kahn-Russell, Organiseren koelt de planeet, vertelt over deze ervaringen en biedt enkele van de meest geëngageerde en originele ideeën over de dynamiek van het organiseren van sociale bewegingen die we in lange tijd hebben gezien. Het spoort ons allemaal aan om verder te reiken dan de beperkingen van vaak geïsoleerde activistische netwerken en echte samenwerkingsrelaties te creëren over grenzen van leeftijd, ras en klasse heen.
Op een inzichtelijke, maar ook zeer toegankelijke en gemoedelijke manier stellen de auteurs ons begrip van alliantievorming, samenwerking en onze verantwoordelijkheid jegens de gemeenschappen die het meest door milieuproblemen worden getroffen ter discussie. Ze dringen er bij ons op aan om te handelen, niet uit schuldgevoel of ideologische hartstocht, maar uit oprechte solidariteit en betrokken vertrouwensrelaties, en bieden talloze nuttige hulpmiddelen om ons denken en onze activistische praktijk in de richting van dat doel aan te moedigen. In een korte zestig pagina's beschrijven ze hun eigen ervaringen en presenteren ze een schat aan nieuwe organisatietheorieën, waarvan een groot deel is ontwikkeld in samenwerking met Bay Area-groepen zoals Movement Generation en de Ruckus Society.
Organiseren koelt de planeet spoort ons aan om enkele van de meest praktische, creatieve en actuele lessen over de voortdurende ontwikkeling van sociale bewegingen mee naar huis te nemen, en helpt ons te gaan voelen hoe deze ideeën de manier waarop we werken en de manier waarop we leven kunnen transformeren. De auteurs dagen ons uit en inspireren ons om betere mensen te zijn, onze diepste uitdagingen als activisten het hoofd te bieden en ook te leren beter voor onszelf te zorgen. Nu mensen over de hele wereld in opstand komen tegen de elites die onze toekomst hebben uitverkocht, kan dit niet actueler zijn.
Brian Tokar is directeur van het in Vermont gevestigde Institute for Social Ecology (http://www.social-ecology.org) en auteur van Toward Climate Justice: Perspectives on the Climate Crisis and Social Change (New Compass Press, gedistribueerd door AK Press, 2010). Zijn andere boeken zijn onder meer Agriculture and Food in Crisis: Conflict, Resistance, and Renewal, in samenwerking met Fred Magdoff (Monthly Review Press, 2010).
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren