In een vlaag van woede heeft de Amerikaanse regering op 25 januari uitgehaald naar de uitkomst van de recente presidentsverkiezingen in Nicaragua. Om de context van de Amerikaanse dreigingen te begrijpen, sprak ik met Felipe Stuart Cournoyer, een Nicaraguaans staatsburger en lid van het Sandinista National Liberation Front (FSLN).1
Riddell: De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton beweerde dat de verkiezingen in Nicaragua op 6 november 2011 “een tegenslag voor de democratie in Nicaragua markeerden en het vermogen van de Nicaraguanen om hun regering ter verantwoording te roepen ondermijnden”, maar gaf geen details. Wat heeft de woede van Washington gewekt?
Stuart: Het is heel eenvoudig. De Sandinistische kandidaat, Daniel Ortega, won met 62.66% van de stemmen, meer dan tweemaal het totaal van de kandidaat van de Onafhankelijke Liberale Partij (PLI), die de voorkeur geniet van de Amerikaanse ambassade. Washington is niet blij als kleine, arme landen zijn wil tarten.
Riddell: Maar Clinton zegt dat de Amerikaanse bezorgdheid gebaseerd is op een rapport van waarnemers van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS).2
Stuart: In het OAS-rapport wordt opgemerkt dat de officiële resultaten vergelijkbaar waren met de resultaten van de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen, en met hun eigen exitpolls op de verkiezingsdag. Zowel de waarnemersmissies van de OAS als de Europese Unie constateerden enkele onregelmatigheden en technische problemen, maar waren niet van mening dat deze de overwinning van het FSLN in twijfel trokken. De belangrijkste klacht van rechtse oppositiepartijen was dat Ortega zich niet herkiesbaar had mogen stellen. De kiezers hebben daar zeker een duidelijk oordeel over uitgesproken.3
Riddell: Clinton zegt dat de VS zullen reageren met een “herziening van onze hulp” en “agressieve controle” op leningen door internationale instanties aan Nicaragua. Dat lijken sancties. Waar gaat dit over? Zijn hulpprojecten mislukt?
Economische en sociale winsten
Stuart: Integendeel, de hulpprojecten onder het presidentschap van Ortega zijn enorm succesvol geweest. Laat ik het belangrijkste noemen. Toen het FSLN in 30 werd verkozen, bedroeg het analfabetisme 2006%. Dankzij een alfabetiseringscampagne, uitgevoerd met hulp van Cuba en Venezuela, hebben de Verenigde Naties Nicaragua nu vrij van analfabetisme verklaard.
Riddell: Ik dacht dat het probleem van het analfabetisme werd aangepakt onder de eerste Sandinistische regering van de jaren tachtig.
Stuart: Dat was het zeker, ondanks de door de VS gesponsorde oorlog. Vóór de revolutie van 1979 bedroeg het analfabetisme 52%; we hebben het teruggebracht tot 12%. Maar onder de neoliberale regimes van de jaren negentig groeide het analfabetisme opnieuw tot boven de 1990%.
Maar terug naar de hulp: de recente projecten die door Venezuela en andere ALBA-landen werden gesteund, hebben een enorm effect gehad. Er zijn ook nuttige projecten van de Wereldbank geweest, en de Bank zegt “optimistisch” te zijn over de prestaties van Nicaragua.4
In feite is de Nicaraguaanse economie de afgelopen jaren goed gegroeid, vooral op het platteland. Ondanks het Amerikaanse ongenoegen en de mondiale recessie is de export sinds 2006 verdubbeld en is het tempo van de directe buitenlandse investeringen met ongeveer tweederde toegenomen. Tot de grootste projecten behoren: een olieraffinaderij, in aanbouw met Venezolaanse hulp (4 miljard dollar), projecten om de elektrische opwekkingscapaciteit te verdubbelen ($2.6 miljard – grotendeels hernieuwbaar), samen met lopende projecten om tienduizenden plattelandsgezinnen van elektriciteit te voorzien; en een grote productiefaciliteit voor een Chinees bedrijf ($3 miljard). De inflatie is laag; De economische expansie was in 2010 en 2011 de hoogste in Midden-Amerika.5
Riddell: Welke gevolgen heeft deze expansie voor de werkende bevolking?
Stuart: De werkgelegenheid is sinds 35 met ongeveer 2006% toegenomen, zowel in de formele als de informele sector. De extreme armoede is gehalveerd: van 9% naar 17%. De vermindering van de inkomensongelijkheid in Nicaragua staat op de tweede plaats in de regio, na Venezuela.
Mobilisatie op gemeenschapsniveau
Riddell: Wat zijn de veranderingen op gemeenschapsniveau?
Stuart: Met behulp van solidariteitshulp uit Venezuela en de ALBA-landen investeerde de Sandinistische regering enorme middelen in programma’s om werkende mensen te helpen: hulp aan kleine bedrijven, kredieten en hulp aan vrouwelijke boeren en kleine winkels, levering van zink voor daken, enzovoort. Het succes van dergelijke programma's hangt af van het overstijgen van de overheidsbureaucratie en het opzetten van nieuwe structuren, geleid door nieuwe mensen – een bron van betrokkenheid van het volk en werkgelegenheid.
Dit verraste mij. In 2006 voorspelde ik dat de Sandinistische regering alleen maar succes zou kunnen hebben als zij door een massamobilisatie zou worden voortgedreven. Dit is inderdaad gebeurd, maar niet op de manier die ik had verwacht. Ja, er zijn demonstraties geweest, één op een half miljoen in dit land van zes miljoen. Ook zijn er vanaf 2008 buurtraden opgericht. Maar bovenal waren het de overheidsprogramma’s die mensen hebben gemobiliseerd – dat was de enige manier waarop deze maatregelen konden slagen.
Neem bijvoorbeeld de alfabetiseringscampagne. De FSLN lanceerde het in de jaren negentig; in 1990 nam de FSLN-regering de verantwoordelijkheid hiervoor over. Welnu, het organiseren van een dergelijke campagne, waarbij ruim een miljoen mensen moeten worden opgeleid, is een hele opgave. Potentiële studenten moeten worden geïdentificeerd, overtuigd om deel te nemen en zich aanmelden. Er moeten structuren worden opgezet voor alle vrijwillige leraren en beheerders. Nadat de geletterdheid is bereikt, zijn er vervolgprogramma's, die vandaag de dag worden voortgezet. Het is niets minder dan een massabeweging. En het resultaat is om mensen sociaal te betrekken, hun politieke bewustzijn te vergroten en hen in staat te stellen deel te nemen aan gemeenschapsprocessen.
Riddell: Deze programma's hebben vooral betrekking op het platteland, toch?
Stuart: Ja, er heeft daar een economische opleving plaatsgevonden. De overheidsprogramma’s op het platteland hebben een multipliereffect. Ze genereren consumentenvraag, wat kleine bedrijven helpt. De wegenprogramma's helpen bij het op de markt brengen van producten en het creëren van werkgelegenheid. Het platteland wordt eindelijk geëlektrificeerd. Er is nog een lange weg te gaan, maar de vooruitgang wordt opgemerkt.
Er is nog steeds behoefte aan landhervormingen om de uitbreiding van grote landgoederen in de jaren negentig ongedaan te maken. Dat is momenteel niet aan de orde. Het overheidsinitiatief was vooral gericht op het ondersteunen van de kleine boeren, onder meer door het bevorderen van organisaties van kleine boeren en coöperaties voor de afzet van landbouwproducten.
Inheemse relaties
Riddell: Hoe zijn de regeringsrelaties met de inheemse volkeren van Nicaragua?
Stuart: Dit is een belangrijke prestatie van de regering. Onder de eerste FSLN-regering, in de jaren tachtig, omvatte de grondwet maatregelen voor inheemse autonomie, waaronder het verzekeren van deze volkeren van een deel van de inkomsten uit natuurlijke hulpbronnen. Nadat het FSLN in 1980 werd verslagen, weigerden de nieuwe regeringen machtigingswetgeving aan te nemen. Nu is dat gedaan. Inheemse gemeenschappelijke gronden hebben erkenning gekregen. De FSLN heeft een strategische alliantie met Yatama, de belangrijkste inheemse partij, die de Noord-Atlantische Autonome Regio (RAAN) regeert. Inheemse vertegenwoordigers zijn ook vertegenwoordigd in de nationale regering.
Riddell: Hoe spelen de veranderingen zich af in uw Managua-buurt?
Stuart: De grootste verandering heeft plaatsgevonden in het onderwijs en de gezondheidszorg, die nu beide gratis zijn. Operación milagro – grotendeels bemand door Cubaanse artsen – biedt operaties aan mensen met een beperkt gezichtsvermogen en is een enorm succes. Er zijn veel gezondheidscampagnes geïnitieerd door het ministerie van Volksgezondheid, die worden uitgevoerd via volksparticipatie op wijkniveau. Bovendien hebben de Sandinistische artsen een vereniging, en zij brengen hun vrije tijd en weekenden door met het verlenen van medische diensten in afgelegen gebieden waar het openbare gezondheidszorgsysteem schaars is. Dat is een programma, niet van de staat, maar van de FSLN als partij.
Vooruitgang in de richting van het socialisme?
Riddell: Zou u zeggen dat dit proces socialistisch is in zijn richting?
Stuart: Het historische programma van de FSLN was een transitie naar een socialistische revolutie, een mobilisatie om van het kapitalisme af te komen. Het omvatte de oproep tot nationalisatie van de banken en de grootste industriële bedrijven. In de jaren tachtig werden enkele stappen in die richting gezet.
Dit programma is nooit verworpen, maar het is niet wat de FSLN nu doet of wat de meerderheid van haar leden voor mogelijk houdt. De FSLN zegt vandaag dat het “socialistisch – solidair – christelijk” is. Dat wordt geïnterpreteerd als een ‘optie voor de armen’: minder armoede, meer werkgelegenheid, sociale programma’s en geen honger.
Socialisten worden uitgedaagd om aan dit proces deel te nemen en het bewustzijn te vergroten met betrekking tot echte gebeurtenissen. Een belangrijke kwestie voor het FSLN vandaag de dag is het belasten van de inkomens van de rijken, die grotendeels zijn vrijgesteld van belasting. Een andere is het aanvechten van een enorme frauduleuze schuld die aan de overheid is opgedrongen toen twee grote banken enkele jaren geleden failliet gingen. Ik denk dat de overheid een kwalitatief groter deel van de omzet moet verplaatsen naar de mobiele telefoon- en digitale communicatie-industrie, en naar de financiële dienstverlening, inclusief – indien nodig – nationalisatie.
Riddell: Hoe hebben al deze veranderingen de vooruitzichten van jongeren beïnvloed?
Stuart: Er was een goede deelname van jongeren aan de verkiezingen, en de meeste stemmers steunden het FSLN. Er bestaat brede steun voor het idee van sociale solidariteit en een fundamenteel anti-imperialistisch bewustzijn. Maar dit betekent niet anti-kapitalisme. Eerder was er bezorgdheid dat een FSLN-regering zou leiden tot nieuwe oorlogen en dienstplicht, maar deze angsten zijn ingestort.
Riddell: Is de emigratiedruk afgenomen?
Stuart: Een beetje, maar het blijft heel geweldig. Er zijn nu meer economische kansen op het platteland. Afgestudeerden hebben iets meer kansen op een baan in het land, maar nog steeds hebben veel te veel mensen het gevoel dat ze moeten vertrekken. Een half miljoen Nicaraguanen werken seizoensarbeid in Costa Rica.
Vergeet niet hoe arm Nicaragua is: het op een na armste land op het halfrond. In 2006 bedroeg het werkloosheidspercentage 50%. Dat is verbeterd, maar er is nog een lange weg te gaan. Zo'n arm land kan zichzelf niet in vijf jaar transformeren.
Zullen de VS problemen veroorzaken?
Riddell: Is het mogelijk dat de nieuwe Amerikaanse dreigementen een rechtse ontwrichting in Nicaragua zullen veroorzaken?
Stuart: Zoals de zaken er nu voorstaan, is er geen campagne van actieve ontwrichting door rechts, zoals zij in 2008-09 deden. Er waren enkele kleine ontwrichtende acties bij de verkiezingen en er wordt vaag gesproken over een gewapende groepering in het Noorden. Maar voorlopig zijn de meer volwassen krachten van rechts daar niet in geïnteresseerd. De economische expansie in Nicaragua biedt kansen voor zowel kapitalisten als werknemers.
Als de VS Nicaragua meer onder vuur nemen, kan de rechtervleugel zich uiteraard anders gedragen. Maar wat we van Clinton horen, zou wel eens verkiezingsfraude kunnen zijn.
Rechts heeft een enorme nederlaag geleden – teruggebracht van 62% naar 37% van het electoraat tijdens Ortega's eerste ambtstermijn. Ze hebben tijd nodig om zich te hergroeperen. Bij de verkiezingen boden ze geen alternatief voor de overheidsprogramma’s en beloofden ze zelfs deze voort te zetten. Ze voerden campagne dat de Sandinisten een ‘dictatuur’ aan het vestigen waren – maar daar was geen bewijs voor en het ging niet over.
Riddell: Wat is de rol van imperialistische bedrijven in Nicaragua?
Stuart: Ze zijn machtig in de mijnbouw en in de maquilasector.6 Goud is Nicaragua's derde belangrijkste exportproduct (na rundvlees en koffie), waarbij de grootste mijnen in handen zijn van Canadees kapitaal. Goudwinning gaat uiteraard gepaard met milieu- en werkgelegenheidsproblemen – dat is altijd het geval geweest.
Maar sommige dingen zijn anders dan de omstandigheden in nabijgelegen landen. De bedrijven kunnen geen particuliere milities gebruiken om boeren of inheemse volkeren van het land te verdrijven. Bij conflicten met arbeiders of naburige boeren kunnen de bedrijven niet rekenen op hulp van politie of leger. Dat zou ondenkbaar zijn. Houd er rekening mee dat de politie en het leger zijn opgericht tijdens de revolutie van 1979, en dat hun invloed onder hen nog steeds voortduurt.
De maquilasector groeit ten koste van Honduras, vooral omdat bedrijven op zoek zijn naar meer investeringszekerheid en sociale stabiliteit in Nicaragua.
Riddell: Hoe zijn de betrekkingen van Nicaragua met zijn buurlanden?
Stuart: Goed, op twee uitzonderingen na.
Ten eerste is er een geschil met Costa Rica over een klein stukje grondgebied dat nu voor de wereldrechtbank ligt. De Costa Ricaanse aanleg van een weg langs hun kant van de rivier de San Juan, die aan Nicaragua grenst, heeft geleid tot bezorgdheid over het milieu. De Costa Ricaanse regering is rechts en heeft het Amerikaanse leger op haar grondgebied toegelaten, een potentiële dreiging die tot nu toe geen problemen heeft veroorzaakt.
Ten tweede is er Honduras. Nicaragua leidde de internationale campagne tegen de rechtse staatsgreep van juni 2009 in Honduras. De daaropvolgende verkiezing van Porfirio Lobo tot president heeft niets veranderd aan de aard van het staatsgreepregime, en pogingen om de Hondurese democratie te herstellen zijn nog niet succesvol geweest. Ondertussen is Nicaragua uiterst kwetsbaar in een conflict met Honduras: 60% van de Nicaraguaanse export gaat via de Hondurese haven Cortés.
Vorig jaar werd de overeenkomst van Cartagena ondertekend in een poging de situatie te normaliseren. Helaas gaan in Honduras de rechtse onderdrukking en moordaanslagen door. Maar Nicaragua heeft de overeenkomst benut om de betrekkingen met Honduras te normaliseren.7
Vrouwenemancipatie
Riddell: Kunt u iets zeggen over de toestand van vrouwen in Nicaragua?
Stuart: Er is sprake van een grote toename van de politieke participatie van vrouwen. Van de 62 Sandinistische parlementsleden zijn er 34 vrouw – meer dan de helft. Zeventig procent van de Sandinistische kandidaten bij de komende gemeenteraadsverkiezingen van 2012 zal vrouw zijn. Vrouwen spelen de sleutelrol op gemeenschapsniveau. De leiding van het FSLN, inclusief het voorzitterschap, heeft de participatie van vrouwen in het bestuur en de politiek tot een nationale prioriteit gemaakt.
Druk van de vrouwenbeweging zorgde ervoor dat er een nieuwe wet werd aangenomen om geweld tegen vrouwen tegen te gaan, vooral binnen het gezin.
De abortuskwestie is nog steeds gesloten. Abortus is lange tijd illegaal geweest, grotendeels vanwege de sterke katholieke neiging van de bevolking. In 2006 breidde de aftredende liberale regering, met steun van het FSLN, het verbod uit tot therapeutische abortussen. Desondanks is het aantal gevallen van moedersterfte afgenomen.
Over het algemeen is de situatie van vrouwen beter dankzij de verbeteringen op het platteland en in de volksgezondheid. Anticonceptie is beschikbaar als u het zich kunt veroorloven.
Riddell: En homorechten?
Stuart: Het wordt geaccepteerd, hoewel niet in dezelfde mate als in Canada. Openbare uitingen van genegenheid trekken, hoewel niet illegaal, soms de aandacht van de politie. Er is een actieve homobeweging, beïnvloed door ontwikkelingen elders op het halfrond. Hoewel het homohuwelijk in de VS tot stilstand is gekomen, is het nu legaal in Argentinië en Mexico-Stad en lijkt het in Cuba dichtbij adoptie te staan. Vooral jongeren worden door deze trends beïnvloed.
Riddell: Wat zijn de vooruitzichten voor 2012?
Stuart: We zullen zien. Vóór november werd het FSLN geconfronteerd met een enorme barrière: het was een minderheid in het parlement en zijn maatregelen konden alleen worden aangenomen met de steun van krachten aan de rechterkant. Nu heeft de FSLN een meerderheid op alle niveaus en een aanzienlijk grotere autoriteit. Laten we eens kijken wat de Nicaraguanen van deze kans kunnen maken.
John Riddel is een in Toronto gevestigde activist, van wie veel geschriften afkomstig zijnbeschikbaar op zijn website. Hij is lid van Solidariteit van Toronto Bolivia.
Felipe Stuart Cournoyer, een in Canada geboren socialist, is een staatsburger van Nicaragua en lid van het Sandinistische Nationale Bevrijdingsfront.
Zie ook: NICARAGUA Een jong land in beweging – la juventud, motor del desar
Gerelateerde artikelen van Felipe Stuart Cournoyer:
- De Sandinistische regering van Nicaragua sluit zich aan bij anti-imperialistische krachten
- De FSLN-regering trotseert aanvallen van rechts en blijft op koers
Opmerkingen
- De opmerkingen van Felipe Stuart vertegenwoordigen slechts zijn eigen mening, niet noodzakelijkerwijs die van de FSLN of de Nicaraguaanse regering.
- Op 23 januari bracht de Organisatie van Amerikaanse Staten haar definitieve en definitieve rapport uit van haar waarnemersmissie naar de Nicaraguaanse nationale verkiezingen van 6 november 2012. Zien Nicaragua-nieuwsbulletin (31 januari 2012) voor een korte samenvatting en samenvatting van de reacties op het rapport
- Voor meer informatie over de verkiezingen, zie “Nicaragua: de andere kant”, door Fred Morris, gepubliceerd door de Council on Hemispheric Affairs. Zie ook "Nationale verkiezingen van 2011 in Nicaragua”, door Toni Solo.
- Zie de reactie van de Nicaraguaanse minister van Buitenlandse Zaken Samuel Santos op de verklaring van Clinton.
- Voor een gedetailleerde beoordeling van de economie van Nicaragua, zie interview met Dr. Paul Oquist Kelly, Minister, kabinetschef van president Ortega voor Nationaal Beleid.
- Een maquila is een productieactiviteit waarbij een fabriek materialen en apparatuur importeert op een belastingvrije en tariefvrije basis voor assemblage, verwerking of productie en vervolgens het geassembleerde, verwerkte of vervaardigde product opnieuw exporteert.
- Zie Felipe Stuart Cournoyer en John Riddell, “Overeenkomst getekend voor democratische rechten in Honduras. '
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren