Bron: openDemocratie
Ercan Ayboğa is een milieuingenieur en activist die deel uitmaakt van het project van Democratisch Confederalisme in Rojava. Hij is co-auteur van het boek Revolutie in Rojava. Democratische autonomie en vrouwenbevrijding in Syrisch Koerdistan (Pluto-pers, 2016).
Na de Turkse aanval op de voornamelijk Koerdische regio Noordoost-Syrië sprak Ercan Ayboga met ons over het racistische beleid van Turkije, de directe democratie in Rojava en de internationale reactie.
Angelina Kussy en de andere leden van het collectief (AK-collectief): Op 9 oktober werd de wereld zich ervan bewust dat Turkije Rojava bombardeerde nadat Donald Trump had besloten troepen terug te trekken uit Syrië. Kunt u uitleggen wat er in Rojava aan de hand is?
Ercan Ayboga (EA): Sinds 9 oktober valt het Turkse leger een traject van 500 kilometer langs de grens met Syrië aan. Ze worden gesteund door duizenden, misschien wel tienduizenden huurlingen, waaronder het zogenaamde ‘Vrije Syrische Leger’, die meestal een achtergrond hebben in organisaties als Al-Qaeda en ISIS. Deze aanval is een onwettige invasie. Het Turkse leger en de jihadisten hebben niet alleen militaire posities aangevallen, maar ook burgers met vliegtuigen en tanks. Ze vernietigen ziekenhuizen, huizen, elektriciteits- en watervoorzieningen. Het is een terreurcampagne.
Burgers, samen met de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), [de SDF vecht voor een seculier, democratisch en gedecentraliseerd Syrië] verzetten zich met wat ze hebben, maar ze beschikken niet eens over luchtafweerwapens. Gezien hun middelen is de weerstand sterk en het maximale van wat haalbaar is. Dus ook al organiseren de mensen zich, dit is een oneerlijke, ongelijke strijd.
Er zijn niet veel Amerikaanse soldaten in Noordoost-Syrië, maar zij beheersen de lucht, dus [door zich terug te trekken] gaven de VS Turkije de kans om ons met vliegtuigen aan te vallen. Ze gaven groen licht aan de dictator.
AK-collectief: Turkse president Erdogan zegt dat hij strijdt tegen ‘terroristen’.
EA: De Turkse staat zegt dat de strijdkrachten die deel uitmaken van de YPG [Volksverdedigingseenheden] en YPJ [Vrouwenverdedigingseenheden] die deel uitmaken van de SDF, en die Kobane, Hesêke (Al-Hasakah) en het land rond Aleppo hebben verdedigd tegen ISIS de afgelopen vijf jaar – terroristen zijn en dat zij de Turkse staat bedreigen.
Dat is een leugen. Ze hebben Turkije vóór de invasie niet eens één keer aangevallen. De strijdkrachten van Noordoost-Syrië deden wat was overeengekomen [tussen SDF, Turkije en de VS begin augustus 2019] om een “veiligheidsmechanisme” te bieden langs de Turks-Syrische grens. Voor Turkije was dat niet genoeg, omdat het hun plan is om dit gebied onder controle te houden en demografische veranderingen in de regio te blijven doorvoeren, zoals ze in Afrîn deden.
Het Turkse leger viel in januari 2018 Afrîn [het meest westelijke kanton van Rojava/Noordoost-Syrië] aan, gesteund door Rusland, dat groen licht gaf aan Turkije. Het was een soortgelijke situatie. Ondanks hevig verzet van de SDF bezette het Turkse leger samen met de jihadisten dit gebied. Toen het Turkse leger de stad Afrin naderde, trok de SDF zich terug om een vreselijk bloedbad te voorkomen. De invasie leidde nog steeds tot de dood van 300 burgers en 1,000 verdedigers van Afrîn. In de daaropvolgende periode verlieten bijna alle Koerden Afrîn – en die demografische verandering werd voltooid toen Turkije jihadistische strijders en hun families daarheen bracht. Nu gebeurt hetzelfde in de bezette delen van Noordoost-Syrië. Op dit moment vallen ze deze regio aan met bommen.
AK-collectief: Wat was de rol van de VS in deze Turkse invasie?
EA: Op 7 oktober trokken ze zich terug uit militaire posities in Serekaniye en Tel Abyad (Koerdisch: Grî Spî) direct aan de grens met Turkije. Op beide plaatsen vallen het Turkse leger en zijn bondgenoten nu aan. Er zijn niet veel Amerikaanse soldaten in Noordoost-Syrië, maar zij beheersen de lucht, dus [door zich terug te trekken] gaven de VS Turkije de kans om ons met vliegtuigen aan te vallen. Ze gaven groen licht aan de dictator.
We kunnen niet voorbijgaan aan het feit dat het Turkse staatsbeleid, en niet alleen beperkt tot de huidige regering, diep racistisch en ook islamistisch is. Mensen in Turkije die kritiek hebben op de invasie worden zwaar aangevallen. Nationalisten en islamisten in Turkije zijn bang voor de Koerden vanwege de directe democratieprocessen die zij bevorderen, en de politieke perspectieven die Koerden delen met andere democratische oppositiekrachten in Turkije en Syrië. Velen spreken over verraad, want nadat de Koerden met steun van de VS tegen Islamitische Staat hadden gevochten, opende Trump de weg voor de etnische zuivering van Turkije daar.
Nationalisten en islamisten in Turkije zijn bang voor de Koerden vanwege de directe democratieprocessen die zij bevorderen, en de politieke perspectieven die Koerden delen met andere democratische oppositiekrachten in Turkije en Syrië.
AK-collectief: En kan Trump, en de rest van de wereld, het gevaar van ISIS afwenden?
EA: Nee. SDF zijn multi-etnische krachten, voornamelijk Koerden, maar ook Arabieren, Assyriërs, Tsjetsjenen, Armeniërs en Turkmenen. Ze waren absoluut cruciaal bij de nederlaag van ISIS dit jaar in Oost-Syrië. Zonder hen had ISIS op de middellange termijn niet verslagen kunnen worden – noch door het Syrische regime, noch door de mondiale coalitie onder leiding van de VS. De dreiging voor de hele wereld zou blijven groeien.
De VS steunden hen vanuit de lucht en met uitrusting, maar duizenden SDF-leden stierven voor deze zaak. Nu zitten meer dan 10,000 ISIS-leden in de gevangenis, en ook ongeveer 60,000 ISIS-familieleden. De SDF vroeg de regeringen van de wereld om hun burgers naar huis te halen [uit deze gevangenissen] – de meesten van hen zijn geen Syrische staatsburgers – en slechts enkelen deden dat. Door de Turkse bombardementen zijn er nu honderden ontsnapt. Ze kunnen overal heen gaan, zichzelf reorganiseren in de woestijn en aanvallen lanceren in Europa, Azië, Afrika en Amerika. En Turkije steunt ISIS sinds het begin. Gearresteerde ISIS-leden hebben in verschillende interviews openlijk gesproken over hun samenwerking met Turkije.
AK-collectief: Rojava staat bekend om de implementatie van directe democratie en vrouwenbevrijding. Dit is niet alleen uiterst vooruitstrevend, rekening houdend met de onderdrukking van vrouwen door veel autoritaire deelstaatregeringen in het Midden-Oosten, maar zelfs naar westerse maatstaven. Kunt u uitleggen hoe “democratisch confederalisme” werkt?
EA: De Democratische Federatie van Noordoost-Syrië [algemeen bekend als Rojava] is een autonome regio in Syrië, die de afgelopen jaren is ontwikkeld. Het heeft geen banden met de Syrische regering, de islamitische oppositie of enig ander reactionair of antidemocratisch verzet. In deze regio woonden ongeveer vijf miljoen mensen; na de invasie waren er al ongeveer 300,000 ontheemd. Het is veruit de meest democratische en vreedzame regio van Syrië, altijd open voor vluchtelingen uit Syrië en zelfs Irak.
Sinds het begin van de [Syrische burger]oorlog begon de Koerdische vrijheidsbeweging zich in Rojava zelf te organiseren. Ze richtten in 2012 een democratisch autonoom bestuur op en reorganiseerden dat begin 2014. We noemen dit proces een revolutie omdat het de mentaliteit en de sociale verhoudingen begon te veranderen. Mensen in deze beweging begonnen alle terreinen van het leven te reorganiseren: politiek, cultureel en economisch. Ze sloten zich ook aan bij de strijdkrachten, de YPG, en richtten de YPJ op, uitsluitend gebaseerd op vrouwen, die beroemd werd toen ISIS Kobane in september 2014 aanviel.
Mensen in deze beweging… sloten zich aan bij de strijdkrachten, de YPG, en richtten de YPJ op, uitsluitend gebaseerd op vrouwen, die beroemd werd toen ISIS Kobane in september 2014 aanviel.
Pas later raakten de media geïnteresseerd in de aard van deze beweging op alle andere terreinen van het leven. Waar journalisten ook gingen, er waren vrouwen. We hebben een genderquotum van 40% in elke publieke functie en een systeem van hoge vertegenwoordigers die gezamenlijk worden voorgezeten (vrouwen en mannen). Dit heeft de antidemocratische en patriarchale mentaliteit van het volk door de jaren heen veranderd. Natuurlijk was en blijft hiertegen een zekere weerstand bestaan, maar die is klein.
Dit was een proces waarin vrouwen, door zichzelf te organiseren en stem en keuzevrijheid te verwerven, zichzelf emancipeerden van onderdrukking en ongelijke behandeling. Het democratische aspect moet als volgt worden begrepen: niet zoals het parlementaire systeem dat over de hele wereld aanwezig is, maar als een systeem van directe betrokkenheid, wij zeggen ‘radicale democratie’. Democratie is wanneer de meerderheid van de samenleving voortdurend discussieert en beslissingen neemt. En wat dit betekent is dat er communes op de begane grond zijn: tot 200 huishoudens vormen een commune en ze komen regelmatig bijeen voor coördinatiedoeleinden, het organiseren van veel dingen in hun dagelijks leven, economie, politiek, onderwijs, gezondheidszorg... Overal in Noord In Oost-Syrië zijn ongeveer 4000 multi-etnische gemeenschappen te vinden die het leven ter plaatse organiseren.
Dan zijn er volksraden op hogere niveaus. Deze zijn, laten we zeggen, een combinatie van parlementarisme en directe democratie: 60% is gekozen en 40% komt uit verschillende sociale bewegingen, sectoren en etnisch-religieuze minderheden. De structuur maakt de deelname en betrokkenheid van verschillende groepen en organisaties mogelijk, zodat democratie de voortdurende deelname van alle mensen betekent.
In de communes worden de meeste beslissingen genomen door het bereiken van consensus in deze vergaderingen, zodat iedereen de kans heeft om mee te doen, en de meerderheid doet dat ook. Niet allemaal, maar wel het merendeel.
AK-collectief: Geïsoleerd door de VS en Europa, werd je gedwongen een overeenkomst te sluiten met de Syrische regering. Wat voor zaken hebben jullie afgesproken? Zal Rojava zijn autonomie moeten opgeven om de levens van mensen te beschermen?
EA: De overeenkomst die is gesloten door het zelfbestuur van Noordoost-Syrië is tot stand gekomen onder zeer moeilijke en risicovolle omstandigheden, veroorzaakt door de Turkse invasie. Er waren altijd gesprekken met de Syrische centrale overheid. Sinds 2017 wordt er serieus onderhandeld op zoek naar een politieke oplossing. Er werd vooruitgang geboekt, maar de Syrische regering was niet geïnteresseerd in het finaliseren van deze overeenkomst. Uiteraard is haar positie afhankelijk van de Russische regering, die de belangrijkste kracht is om de Baath-partij in Syrië aan de macht te houden. Rusland modereerde de afgelopen onderhandelingen en ook de laatste overeenkomst.
Er waren altijd gesprekken met de Syrische centrale overheid. Sinds 2017 wordt er serieus onderhandeld op zoek naar een politieke oplossing.
De huidige overeenkomst heeft alleen betrekking op militaire aspecten en voorziet dat de Syrische regering troepen zal sturen naar de grens en naar plaatsen, zoals Ain Issa, die worden bedreigd door Turkse troepen. Deze overeenkomst heeft geen invloed op het democratische zelfbestuur in de bevrijde gebieden. Als de Syrische regering cruciaal is in de verdediging van Noordoost-Syrië tegen Turkse agressie, dan zullen er waarschijnlijk ook overeenkomsten worden bereikt over binnenlandse zaken, waaronder lokale veiligheid, gezondheidszorg, onderwijs, economie enzovoort. Op dit moment is het heel moeilijk te voorspellen.
Als Noordoost-Syrië erin slaagt zichzelf te verdedigen en de internationale solidariteit toeneemt, zal de Syrische regering onze democratische autonomie niet kunnen ondermijnen. Als de Syrische troepen in Noordoost-Syrië niet bijdragen aan het stoppen van de Turkse invasie en Turkije in staat is grote delen van Noordoost-Syrië te bezetten in een criminele oorlog, zal er voor Rojava's zelfbestuur niet veel meer overblijven om te onderhandelen. Maar als de Syrische regering – en Rusland – cruciaal zijn voor het stoppen van de Turkse invasie, kan de Syrische regering de inhoud van verdere overeenkomsten domineren. Het is riskant om onder ongunstige omstandigheden afspraken te maken met de Syrische regering, omdat de oude mentaliteit van de Syrische regering niet is veranderd. Het is autoritair.
AK-collectief: Maar het Syrische regime is de bondgenoot van Rusland en Rusland is een bondgenoot van Turkije… Kunt u de rol van Rusland in de regio uitleggen?
EA: Rusland probeert nu van de situatie te profiteren door druk uit te oefenen op Noordoost-Syrië om overeenkomsten te sluiten met de Syrische regering. Rusland en de VS hebben veel geostrategische belangen in Syrië en rond Syrië in het Midden-Oosten, dus het is niet alleen verbonden met Syrië. Het Russische belang is in de eerste plaats het behoud van de macht van het Baath-regime in Syrië. Alleen actieve Russische steun in de afgelopen jaren heeft het Assad-regime in staat gesteld te overleven.
Voor Rusland gaat het niet zozeer om het economische belang op de lange termijn, maar eerder om de militaire aanwezigheid aan de Syrische kust. Dit geeft hen een basis voor het nastreven van hun geostrategische belangen. Het is ook bedoeld om de politieke en militaire druk van de VS en de Europese Unie, die de afgelopen tien tot twintig jaar is ontstaan, tegen te gaan.
Rusland heeft twee gezichten in de Syrische oorlog, net als alle andere staten die betrokken zijn bij dit grootste conflict van onze tijd.
Rusland heeft twee gezichten in de Syrische oorlog, net als alle andere staten die betrokken zijn bij dit grootste conflict van onze tijd. Ze zijn allemaal tegen een sterke democratische beweging met belangrijke elementen van directe democratie en vrouwenbevrijding in Syrië en het Midden-Oosten. Aan de ene kant spreekt Rusland tot de Koerden en alle andere actoren uit Noordoost-Syrië en zegt dat zonder de Koerden een politieke oplossing niet mogelijk is. Aan de andere kant probeert het Noordoost-Syrië samen met de Syrische regering en Iran onder controle te krijgen. Zolang de islamistisch-reactionaire gewapende groeperingen sterk waren in Syrië, wilden de Syrische regering en Rusland niet dat de Koerden zwak zouden worden. Sinds deze groepen aanzienlijk zijn verzwakt en de Koerden nieuwe succesvolle allianties zijn aangegaan met Assyriërs en vooral Arabieren in Noordoost-Syrië, is de situatie veranderd.
De beste manier om het democratische zelfbestuur van Noordoost-Syrië te verzwakken is door de Turkse staat, die geobsedeerd is door het vernietigen van dit democratische project, hen te laten aanvallen. Daarom liet Rusland Turkije in januari 2018 Afrin aanvallen. Dit was mogelijk nadat Rusland en Turkije in 2016 een nieuwe politieke alliantie hadden ontwikkeld – een alliantie die economisch en politiek zeer gunstig is voor Rusland.
Bovendien – dit is ook cruciaal – wil Rusland Turkije verder wegtrekken van de NAVO en de EU, en tegenstellingen in dat bondgenootschap creëren. Door een dergelijke aanpak heeft Rusland een glimp opgevangen van het potentieel voor veel economische voordelen en investeringen in Turkije. Turkije koopt wapens en verkoopt goedkoop fruit aan Rusland. De eerste kerncentrale in Turkije wordt gebouwd door een Russisch staatsbedrijf. Er is veel ruimte voor het bedrijfsleven.
AK-collectief: Jullie hebben enorme internationale steun gekregen van demonstraties in grote steden over de hele wereld. Mensen werden niet alleen door deze oorlogsmisdaad getroffen vanwege de dood van onschuldige mensen, maar ook omdat, zoals ze zeggen, Rojava voor hen “de rest van hun hoop op de mensheid” vertegenwoordigt.
EA: Rojava is werkelijk een unieke plek. Midden in de oorlog en in de regio met sterke etnische conflicten hadden we een vreedzame samenleving waarin Arabieren, Turkmenen, Koerden enzovoort samenleefden. Een ecologische samenleving die zich inspant om niet afhankelijk te zijn van olie, en om de natuur en haar biodiversiteit nieuw leven in te blazen. Mensen hebben zich op projecten gestort, met planten, zaden en parken om Rojava weer groen te maken. Na verloop van tijd zijn mensen in heel Syrië gaan begrijpen dat dit niet is wat de regering beweert. Dit gaat niet over het Koerdische nationalisme. Dit is echt een andere manier om de samenleving te organiseren.
Mensen in heel Syrië beginnen te begrijpen dat dit niet is wat de regering beweert. Dit gaat niet over het Koerdische nationalisme. Dit is echt een andere manier om de samenleving te organiseren.
Omdat we niet zeggen “we willen onze eigen staat”, maar dat we een nieuw, democratisch Syrië willen: niet-nationalistisch, federatief, gedecentraliseerd, met een nieuwe grondwet. Mensen uit heel Syrië en over de hele wereld, tienduizenden mensen, zijn gekomen en hebben dit met eigen ogen gezien. Duizenden zijn er maanden gebleven. Je hoort van [internationale vrijwilligers] die Rojava bestrijden en verdedigen, maar veel meer mensen hebben zich aangesloten bij de politieke sociale processen en zijn vervolgens teruggegaan om hun mensen te informeren over wat er in Rojava gebeurt.
De samenleving is op een andere manier georganiseerd – democratisch, participatief – en dit is niet alleen het alternatief met betrekking tot Syrië en het Midden-Oosten. Het heeft het potentieel om een nieuw democratisch paradigma te creëren. Daarom spreken we over de democratische revolutie. De meeste staten willen dit uiteraard niet, omdat zij het als een bedreiging beschouwen. Maar mensen overal ter wereld zouden moeten zeggen: “dit is wat we echt willen”, en druk uitoefenen op hun regeringen. Het is moeilijk omdat de staten zo vijandig worden. Duizenden mensen zijn uit Europa gekomen, opgewonden omdat ze zagen dat een alternatief echt haalbaar is. Dit is de reden waarom we zoveel internationale steun hebben gekregen – maar altijd van mensen, niet van regeringen.
Dit is de reden waarom we zoveel internationale steun hebben gekregen – maar altijd van mensen, niet van regeringen.
AK-collectief: Wat vindt u van de reactie van Europa? Frankrijk, Duitsland, Noorwegen en Finland zijn gestopt met het sturen van wapens naar Turkije, en ze praten over sancties. Denk je dat het genoeg is? Wat vind jij van hun reactie? Wat moet er nog meer gebeuren?
EA: Turkije zei: “Als je onze invasie bekritiseert, zullen we de poorten openen en zullen er 3.6 miljoen Syriërs komen”. De kritiek is dus gedempt. De EU onderhandelt met Turkije over het verlengen of annuleren van hun overeenkomst over vluchtelingen [waarbij Turkije verhindert dat ze in Europa aankomen]. De angst is groot onder de regeringen van Europa.
Op de middellange termijn moet de EU Turkije onder druk zetten om zijn beleid ten aanzien van de Koerden en democraten te veranderen, om een oplossing voor dit conflict te vinden. Dit is de enige echte manier: de Europese Unie oefent druk uit op de Turkse staat om een manier van vrede te vinden met de Koerden in Turkije en Syrië.
Het eerste wat de EU moet doen is uiteraard geen wapens meer verkopen en economische sancties toepassen. De Europese Unie heeft veel economische macht in Turkije, en Turkije zou zich langer dan een paar maanden niet kunnen verzetten tegen echte sancties. De EU heeft deze mogelijkheid, maar maakt er geen gebruik van. Ze geven niets om de democratie in Turkije en Syrië. Ze kijken alleen naar hun beperkte interesse. Maar er zijn veel democraten in Europa die hun stem zouden moeten verheffen en druk zouden moeten uitoefenen op regeringen.
De reacties van de regering waren zeer zwak: in verklaringen die de invasie veroordelen wordt niet gesproken over invasie en oorlogsmisdaden. Ze spreken van “zorgen” zoals meer vluchtelingen, de groeiende invloed van Rusland en Iran in Syrië, en de ontsnappende ISIS-leden.
Het stoppen van de wapenverkoop aan Turkije is niet erg effectief – meestal duren die pauzes slechts enkele maanden, en Turkije heeft genoeg wapens voor meerdere jaren van oorlog. Als de EU zou besluiten om voor langere tijd een alomvattend wapenverkoopembargo in te voeren, zou dit inderdaad een signaal zijn. Er zijn echter economische sancties nodig. 55% van de Turkse zaken wordt gedaan met de EU. Turkije verkeert in een economische crisis en is kwetsbaar.
We begrijpen [het gebrek aan sancties] op de volgende manier: [Europese] regeringen willen zichzelf aan hun publiek presenteren als politieke actoren die tegen deze criminele oorlog waren, maar het feit is dat ze deze niet hebben voorkomen toen ze konden.
Sociale bewegingen, NGO's en politieke partijen moeten een volledig wapenverkoopembargo eisen, gekoppeld aan effectieve economische sancties tegen Turkije, en hiertegen blijven protesteren.
Sociale bewegingen, NGO's en politieke partijen moeten een volledig wapenverkoopembargo eisen, gekoppeld aan effectieve economische sancties tegen Turkije, en hiertegen blijven protesteren. Deze oorlog kan nog lange tijd voortduren, en solidariteit is noodzakelijk voor de bevolking van Noordoost-Syrië, die een reële kans heeft om de invasie door de Turkse staat te stoppen. Een grote anti-oorlogsbeweging over de hele wereld is cruciaal in de komende dagen en weken. Turkije is niet alleen een bedreiging voor de Koerden. De Turkse staat vormt de grootste bedreiging voor democratische bewegingen in het hele Midden-Oosten, omdat de Koerden de motor zijn van de democratie in Turkije en Syrië.
En ISIS is een bedreiging voor de hele wereld, inclusief Europa en de VS. Europa moet meer doen om de situatie te begrijpen en te handelen in het belang van ons allemaal die strijden voor democratie, vrijheid, voor de bevrijding van vrouwen, voor ecologie, voor directe democratie en tegen nationalisme. Het is belangrijk dat we solidair met elkaar blijven in een wereld van vandaag waar autoritaire regimes en bewegingen zo sterk zijn.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren