Een 18 dagen durende nationale staking in Ecuador werd op 30 juni afgesloten met de ondertekening van een “vredesakkoord” tussen de Confederatie van Inheemse Nationaliteiten van Ecuador (CONAIE) en de regering van president Guillermo Lasso.
Het vredesakkoord werd met opluchting ontvangen nadat er een einde was gemaakt aan weken van geweld. Nadat CONAIE een staking had uitgeroepen, verwoestte een sociale explosie het land, met honderden wegversperringen, de noodtoestand die in verschillende provincies werd uitgeroepen en zware repressie door de overheid. Duizenden demonstranten hielden dag en nacht de wacht, en duizenden mensen zaten zonder het dagelijkse werk dat ze nodig hebben om hun gezin te voeden.
Er zijn hier geen winnaars. De mensen verloren – met minstens zes dood, meer dan 500 gewond en ruim honderd arrestanten. Maar de regering verloor ook. President Lasso werd bijna afgezet door het Congres, een motie die midden in de protesten werd geïnitieerd door de tegenpartij UNES, geleid door voormalig president Rafael Correa. Lasso verloor het weinige legitimiteit dat hij nog had en lijkt nu kwetsbaarder dan ooit. De vrede maakte een einde aan het gewapende geweld, maar de sociale onrust blijft bestaan.
Vrede – maar tegen welke prijs?
Volgens de overeenkomst, ondertekend onder auspiciën van de Ecuadoriaanse Bisschoppenconferentie, verlaagde de regering de brandstofprijzen met 15 ¢ per gallon, trok zij Decreet 95 in (dat de olie-exploitatie in het Amazonegebied uitbreidt) en schortte de noodtoestand in verschillende provincies op.
De intrekking van Decreet 95 is misschien wel het enige belangrijke resultaat. De rest van de overeenkomst bestaat vooral uit een opsomming van goede bedoelingen: decreet 151, dat milieuvergunningen verleent voor winningsmijnen, ‘wijzigen’ binnen twee maanden in plaats van binnen vijftien maanden; “werken” aan subsidiebeleid; het “garanderen” van gratis, voorafgaand en geïnformeerd overleg met inheemse gemeenschappen over projecten op hun grondgebied, en het “afgeven” van een noodtoestand in het gezondheidszorgsysteem. Veel van deze rechten zijn al vastgelegd in de Grondwet.
CONAIE begon de staking met tien eisen, waaronder respect voor de collectieve rechten van inheemse volkeren; een moratorium op mijnbouw in waterbronnen; economische hulp aan boeren plus een moratorium op kleine schulden; verbeterde werkgelegenheid en arbeidsrechten; en meer investeringen in gezondheidszorg en onderwijs.
Dit zijn belangrijke en legitieme eisen die veel Ecuadoranen raken, en niet alleen de inheemse bevolking, en die vele sectoren van de samenleving verenigden, waaronder jongeren, studenten, feministen en arbeiders. Alle eisen zijn haalbaar, maar de meeste blijven onopgelost.
De staking heeft een zware menselijke en sociale tol geëist. Inclusief de erfenis van zoveel militair en racistisch geweld (ook door journalisten), sociale polarisatie en intermenselijke aanvallen – zoals van bepaalde demonstranten tegen journalisten, van vrouwelijke demonstranten tegen marktvrouwen, van demonstranten tegen degenen die weigerden te protesteren.
Ecuador lijdt onder het autoritarisme, het extractivisme en de corruptie die de rest van Latijns-Amerika teisteren. Maar de nationale staking had zijn lokale context. Na een decennium van ‘progressief autoritarisme’ worden we nu geconfronteerd met het neoliberalisme van president Lasso – een voormalig bankier en Opus Dei-liefhebber betrokken bij de Pandora-papieren die in een zeepbel van sociale ongevoeligheid leeft.
Toen Lasso in 2021 het presidentschap op zich nam, verhoogde hij de brandstofprijzen. veto de wet die abortus wegens verkrachting toestaat (zoals goedgekeurd door het Constitutionele Hof) en pleegde hij een rentenier-extractivisme.
Hij beloofde de olie-exploitatie in het Amazonegebied te verdubbelen, inclusief in het Yasuní-biodiversiteitsreservaat. Dit zou een ecocide kunnen uitlokken en het voortbestaan van de Tagaeri- en Taromenani-volkeren, die in vrijwillig isolement leven, bedreigen. Hij beloofde het mijnbouwextractivisme uit te breiden, waardoor kwetsbare ecosystemen in de Andes zouden worden aangetast. Dit zal de milieuvervuiling vergroten, de klimaatverandering versnellen en inheemse en boerengemeenschappen onteigenen.
Inheemse leiders hebben aangegeven dat als de regering het vredesakkoord niet naleeft, zij de straat op zullen gaan
In 2022 heeft bijna 30% van de beroepsbevolking van Ecuador een volwaardig inkomen werkEen derde van de kinderen lijdt aan ondervoeding en het aantal tienerzwangerschappen behoort tot de hoogste in de regio. Het analfabetisme neemt toe en meer dan een miljoen mensen zijn uitgesloten van universiteiten. Een dergelijke uitsluiting heeft geleid tot een ongekende toename van geweld, ook in het gevangenissysteem.
Duizenden gezinnen zijn gemigreerd en hebben hun leven moeten riskeren op zoek naar werk in Noord-Amerika. Ondertussen wordt de president ervan beschuldigd offshoring Miljoenen dollars in belastingparadijzen in de VS. Het gevoel van onteigening, diefstal en misbruik is diepgaand.
Repressie, racisme en geweld
Dit alles explodeerde tijdens de nationale staking. De regering gooide olie op het vuur door CONAIE-leider Leonidas Iza in de eerste uren van de staking illegaal vast te houden. De president beval de noodtoestand voor inheemse demonstranten en riep tegelijkertijd op tot anti-stakingsmarsen voor vrede in wijken van de hogere klasse; hij nodigde uit tot dialoog op televisie terwijl hij het leger stuurde om te onderdrukken demonstranten, inclusief kinderen.
Het was een explosieve mix van repressie, racisme en niet-dialoog die alleen maar meer weerstand opriep, het sociale geweld deed toenemen en de staking verdiepte.
Het vredesakkoord werd zwaar betwist door de inheemse leiders, die hebben beloofd gedurende de negentig dagen sinds de ondertekening van de overeenkomst waakzaam te zullen zijn, wat aangeeft dat als de regering zich niet aan de overeenkomst houdt, zij de straat op zullen gaan.
Nu nog genieten van deze bittere vrede. We blijven achter met een samenleving die naar lichaam en ziel gewond is. We moeten manieren vinden om de sociale wonden te dichten te midden van een erfenis van racisme, haat en geweld, in een land dat nog steeds diep arm en ongelijk is, en meer gepolariseerd dan voorheen. Er zal geen sociale vrede zijn zolang er geen ecosociale rechtvaardigheid is.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren