Als de VN Klimaatactietop nadert op 23 september, zo meldt de officiële VN-site individuele acties die mensen kunnen nemen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Maar over de hele wereld handelen activisten ook collectief, met a gecoördineerde mondiale klimaatstaking.
Lokale collectieve acties kunnen ook hoop wekken, zoals blijkt uit Keniaanse activisten, die zojuist een belangrijke overwinning hebben behaald in een jarenlange campagne tegen een voorgestelde kolencentrale aan de Keniaanse kust.
Deze zomer, Het Keniaanse Nationale Milieutribunaal heeft een baanbrekende uitspraak gedaan dat stopte de plannen van de Amu Power Company om een kolencentrale van 1050 MW te bouwen in Lamu, een werelderfgoedlocatie aan de Keniaanse kust. Deze overwinning op het project van 2 miljard dollar volgde op jaren van organisatie door lokale en nationale milieugroeperingen. Het wordt door klimaatactivisten over de hele wereld geprezen vanwege het bevorderen van de mondiale campagne ter bestrijding van fossiele brandstoffen.
Ik interviewde Keniaanse activisten in juni als onderdeel van een onderzoek naar de betrekkingen tussen China en Kenia dat tien jaar geleden begon met mijn proefschriftonderzoek.
Zelfs nu China en de Verenigde Staten steenkool als een uitstervende technologie afschaffen, beide blijven steenkoolenergie in ontwikkelingslanden bevorderen. Ze vinden vaak bondgenoten in de lokale elites die graag als partners willen optreden, ondanks tegenstand van de publieke opinie en van experts op het gebied van energieontwikkeling.
De optie voor steenkool in Kenia is bijzonder twijfelachtig, aangezien het land een pionier in het gebruik van duurzame energie, inclusief waterkracht, geothermische energie, windenergie en off-grid zonne-energie.
Kenia's Vision 2030, een blauwdruk voor economische ontwikkeling, diende als aanzet voor de Lamu-kolencentrale. De fabriek zou deel uitmaken van een infrastructuurproject genaamd LAPSET (Lamu Port-South Sudan-Ethiopia Transport), dat drie landen met elkaar verbindt. Lamu zal al een olieraffinaderij, twee oliepijpleidingen en een haven met 32 ligplaatsen huisvesten, waarvan de bouw al is begonnen.
Het project wordt ontwikkeld door Amu Power Company, eigendom van Keniaanse particuliere investeerders. Buitenlandse betrokkenheid omvat Chinese banken en bouwbedrijven, terwijl GE een contract heeft voor zogenaamde ‘schone steenkool’-technologie. Ik heb onder de Kenianen een sterk vermoeden aangetroffen dat het project een vehikel is voor uitbetalingen aan speciale belangen. Velen zijn van mening dat overheidsfunctionarissen hiervan zullen profiteren ten koste van de belastingbetalers, vooral gezien de 25-jarige garanties voor de aankoop van energie door het staatsenergiebedrijf, zelfs als de elektriciteit niet nodig is.
Het LAPSSET-plan gaat uit van de levensvatbaarheid op lange termijn van de fossiele-brandstofindustrie. Maar Kenia is toonaangevend geweest op het gebied van hernieuwbare energie, waarbij geothermische energie en waterkracht nu de belangrijkste elektriciteitsbronnen zijn.
Het land heeft het grootste windpark van Afrika, en Kenia's innovatieve M-Kopa-systeem heeft 750,000 huishoudens in Oost-Afrika van zonne-energie voorzien. Hernieuwbare bronnen bieden 72 procent van de energie die in Kenia wordt verbruikt, vergeleken met alleen 10 procent in de Verenigde Staten en 13 procent in China. Keniaanse en internationale experts zijn het daar over eens de energieverbruiksprognoses waarop de regering haar plannen baseerde, waren overschaten dat in de toekomstige behoeften gemakkelijk zou kunnen worden voorzien zonder steenkool.
Gelukkig beschikt Kenia over vooruitstrevende milieuwetten, een sterke rechterlijke macht als het om milieukwesties gaat, en actief toezicht door de autoriteiten Nationaal Milieutribunaal en Nationale autoriteit voor milieubeheer. Het land heeft ook een geschiedenis van milieuactivisme. Lokale activisten in Lamu begonnen zich te mobiliseren kort nadat de regering haar plannen voor de kolencentrale had aangekondigd, waarmee de basis werd gelegd voor de huidige overwinning.
De inwoners van Lamu stonden aanvankelijk open voor de vooruitzichten op het scheppen van werkgelegenheid, maar de plaatselijke bewoners vertelden mij dat zij niet één persoon uit Lamu kenden die werk had gevonden op de LAPSSET-projectlocatie. Toen leden van de gemeenschap beseften dat ze niet werden geraadpleegd en dat hun land werd toegeëigend, vormden ze zich Red Lamu. In 2010 sloot Save Lamu zich aan bij Natuurlijke rechtvaardigheid, een in Zuid-Afrika gevestigde organisatie met kantoren in Nairobi, om overleg te initiëren in 34 dorpen en met 40 organisaties in Lamu County. Dit leidde tot de Lamu County Bio-cultureel gemeenschapsprotocol, een alternatieve ontwikkelingsvisie voor hun gemeenschap.
Eind 2016 werd een coalitie van organisaties opgericht, waaronder Red Lamu, Natuurlijke rechtvaardigheid, 350.org en Greenpeace Afrika gevormd deCOALoniseer Kenia om de ontwikkeling van de kolencentrale uit te dagen en 100 procent hernieuwbare energie in Kenia te bevorderen. De groep heeft sociale en verdiende media, directe actie en het schrijven van brieven gebruikt om de negatieve gevolgen van steenkool te benadrukken en belangrijke Keniaanse kiesdistricten te organiseren om het regressieve energiebeleid aan te vechten.
Vooral activisten dames, zijn ook aan het mobiliseren geweest Mui-bekken, aangewezen als locatie voor nieuwe steenkoolwinning, hoewel de eerste voorraden uit Zuid-Afrika zouden worden geïmporteerd. Tijdens een gemeenschapsbijeenkomst daar werd aan een groep van 100 bewoners, voornamelijk boeren, gevraagd: “Wat betekent ontwikkeling voor jou?” Als reactie daarop benadrukten de deelnemers de nauwe banden tussen het milieu en duurzaam levensonderhoud, evenals de voorouderlijke en spirituele banden met het land.
Eén vrouw verklaarde: ‘De overheid moet onze gemeenschap helpen waarde toe te voegen aan de landbouw die al bestaat. We willen watermeloenen telen, geen kolenmijnen.” Een Lamu-activist deed verslag van een reis naar steenkoolmijngebieden in Zuid-Afrika, waar luchtvervuiling heeft geleid tot ernstige ziekten onder mijnwerkers en hun families. Tijdens de Mui Basin-bijeenkomst voelde ik dat, ook al waren mensen in de eerste plaats bezorgd over onmiddellijke bedreigingen voor hun gezondheid en levensonderhoud, hun horizon zich tot buiten het lokale gebied had uitgebreid.
De uitspraak van het Nationale Milieutribunaal was een signaal naar de Keniaanse regering en naar externe actoren, zoals China, dat er kracht schuilt in gecoördineerde en duurzame gemeenschapsorganisatie. Nadien, de Chinese ambassadeur had een ontmoeting met milieuactivisten en zei dat China de Keniaanse beslissingen zou uitstellen. De Amerikaanse ambassadeur – een door Trump aangestelde – tweette echter de dag vóór de uitspraak dat steenkool ‘de schoonste en goedkoopste optie’ was.
Gevestigde belangen in Kenia, China en de Verenigde Staten zullen waarschijnlijk proberen het project nieuw leven in te blazen. Maar activisten zijn van plan het momentum gaande te houden door het Keniaanse publiek te blijven betrekken, gekozen functionarissen onder druk te zetten, internationale steun op te bouwen en juridische uitdagingen aan te gaan. Ze zullen kunnen voortbouwen op hun overwinning, die niet alleen belangrijk is voor Kenia, maar ook voor Afrika en daarbuiten.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren