Nu de vuurspuwende religie opnieuw een rol speelt in mondiale conflicten, en de politieke discussies thuis vaak worden gedomineerd door de gekken van christelijk rechts, kun je het gevoel krijgen dat iemands god op elke straathoek klaarstaat om je te beroven. Maar als jij het type bent dat de georganiseerde religie niet graag hoog in het vaandel draagt, is hier goed nieuws: in Amerika groeit dit aantal.
Er zijn tegenwoordig meer religieus niet-aangesloten mensen in de VS dan ooit tevoren. Vanaf de jaren tachtig zijn diverse opiniepeilingen, waarbij gebruik werd gemaakt van verschillende methodologieën, tot dezelfde conclusie gekomen: het aantal mensen dat zich niet identificeert met religieuze labels neemt toe, en is in die periode misschien zelfs verdubbeld.
Sommigen noemen ze 'nones': agnostici, atheïsten, deïsten, seculiere humanisten, algemeen humanisten en mensen die zich gewoon niet met welke religieuze groep dan ook willen identificeren. Het is niet bepaald correct om hen ongelovigen te noemen, omdat sommigen op de een of andere manier nog steeds geloof en spiritualiteit hebben. Uit een onderzoek van Pew uit 2012 bleek dat 30 procent van deze mensen in ‘God of de universele geest’ gelooft en dat ongeveer 20 procent zelfs elke dag bidt. Maar volgens het laatste onderzoek zullen Amerikanen die het vakje ‘geen van bovenstaande’ aanvinken een steeds belangrijkere macht in het land gaan vormen. Andere groepen, zoals wedergeboren evangelicals, zijn procentueel gezien meer gegroeid, maar de 'nonen' hebben hen in absolute aantallen verslagen.
Het onpartijdige Public Religion Research Institute heeft deze grote verandering gedocumenteerd in zijn American Values Atlas, die het afgelopen woensdag heeft vrijgegeven. De fascinerende studie biedt demografische, religieuze en politieke gegevens gebaseerd op enquêtes die in 2014 zijn gehouden. Volgens PRRI-onderzoeksdirecteur Dan Cox ondergaat het Amerikaanse religieuze landschap een dramatische transformatie die de Amerikaanse politiek en cultuur fundamenteel hervormt.
Vorig jaar verloren protestanten voor de allereerste keer hun meerderheidsstatus in het jaarverslag van het Instituut; zij vormden slechts 47 procent van de ondervraagden. De religieus niet-aangeslotenen, die op 22 procent uitkomen, kunnen bogen op cijfers die vergelijkbaar zijn met die van grote religieuze groeperingen zoals de Amerikaanse katholieken. Alles bij elkaar vormen de niet-gelieerde mensen de op een na grootste groep in het land. Het was ook de meest voorkomende groep gekozen door inwoners van 13 staten, met het grootste aandeel (een derde of meer) in Washington, Oregon en New Hampshire. In Ohio en Virginia stond deze groep op een gedeelde eerste plaats. De niet-aangeslotenen vinden echter niet zoveel gelijkgestemde mensen in Mississippi, waar ze slechts 10 procent van de bevolking uitmaken.
Uit het onderzoek bleek ook dat er 15 staten zijn waar de niet-aangeslotenen de op één na grootste groep vormen.
Dus wat weten we over deze mensen? Geen van hen is politiek liberaler: driekwart is voorstander van het homohuwelijk en legale abortus. Ze hebben ook een hoger opleidingsniveau en een hoger inkomen dan andere groepen. Hoewel ongeveer één op de vijf Amerikanen niet aangesloten is, ligt het aantal veel hoger onder jongeren: uit onderzoek van Pew blijkt dat een derde van de Amerikanen onder de dertig geen religieuze overtuiging heeft. Harvard-professor Robert Putnam, die religie studeert, denkt dat de trend onder jongeren deel uitmaakt van hun algemene gebrek aan interesse in gemeenschapsinstellingen en instellingen in het algemeen.
Vorig jaar publiceerde de Washington Post een dit artikel daarbij verwijzend naar onderzoek van Allen Downey, hoogleraar informatica aan het Olin College of Engineering in Massachusetts, die beweert dat mensen niets worden, voornamelijk om twee redenen: een gebrek aan religieuze opvoeding (OMG die hippieouders!) en... het internet. Volgens Downey is maar liefst 20 procent van de niet-aangeslotenheid te wijten aan internetgebruik. Hij ontdekte dat tussen 1990 en 2010 het aandeel Amerikanen dat beweert geen religieuze overtuiging te hebben, groeide van 8 procent naar 18 procent, terwijl het aantal Amerikanen dat op internet surfte van bijna niets naar 80 procent steeg. Maar hij erkent, zoals zijn critici snel opmerken, dat correlatie geen causaliteit oplevert.
Eén ding is zeker: stemgerechtigden laten hun aanwezigheid in de politiek merken. Er wordt aangenomen dat ze Obama hebben geholpen een tweede termijn te winnen.
Maar de Republikeinse Partij lijkt niet veel tekenen te vertonen van het terugdringen van de buitensporige invloed van blanke evangelicals, die slechts 18 procent van de bevolking vertegenwoordigen, althans publiekelijk. Nog maar een paar weken geleden kon je zien dat de hoopvolle president Scott Walker weigerde een vraag over evolutie te beantwoorden, alsof het omarmen van algemeen aanvaarde wetenschap hem tot een afvallige zou maken. De gewijde Southern Baptist Mike Huckabee, die ook hardloopgeluiden maakt, heeft zojuist een boek uitgebracht met de titel God, geweren, grits en jus, waardoor de Heer klinkt als de Grote Bubba in de lucht. Maar op het geheime spoor van grote gelddonoren, dat alle serieuze kandidaten moeten volgen, is de enige religie waar ze veel over zullen praten het vrijemarktfundamentalisme. Uw libertariërs, uw aanbodzijders en uw verschillende dikzakken geven veel meer om hun bankrekeningen dan om welke spirituele afrekening dan ook. Het is hun heilige geschrift om de regering uit de weg te ruimen om hen aan hun plundering over te laten.
Maar wanneer ze met kiezers praat, kan de Republikeinse partij het zich echt niet veroorloven om het af te zwakken, want hoewel de elites met geld vaak seculier zijn, is het verkopen van vrijemarktplundering aan de mensen die worden beroofd geen erg effectieve strategie. Ze moeten dus nog steeds hun agenda maskeren achter een beroep op de populaire religie, zodat de niet-rijken tegen hun economische belangen zullen stemmen in plaatsen als Tennessee, dat met 43 procent het hoogste aandeel blanke evangelicals heeft. (Blanke protestanten vertegenwoordigen landelijk 14 procent van de bevolking.)
Zoals je zou verwachten, maakt het feit dat religie zijn grip op het dagelijks leven van Amerikanen verliest, veel mensen bang. David Brooks van de New York Times is nogal stil gealarmeerd, waarbij niemand wordt gewaarschuwd dat “secularisme voor ongelovigen moet doen wat religie voor gelovigen doet: de hogere emoties opwekken, de hartstochten verheffen bij het nastreven van morele actie.” Natuurlijk vormen secularisten slechts een deel van de niet-gelieerde groep, maar gezien het feit dat de heer Brooks graag blijft hameren op de morele eerlijkheid van de grondleggers van Amerika – uw George Washingtons enzovoort – zou hij zich kunnen afvragen welk vakje ze misschien hebben aangevinkt.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren