Ten eerste worden de kosten van de reddingsoperatie volledig gedragen door publieke instanties, wat zal leiden tot een sterke stijging van de staatsschuld[2]. De huidige kapitalistische crisis, die zich over meerdere jaren, mogelijk tien, zal uitstrekken[3] zal resulteren in een vermindering van de inkomsten voor de regeringen, terwijl hun schulden zullen stijgen naarmate de schulden moeten worden terugbetaald. Als gevolg daarvan zal er een sterke druk komen om de sociale uitgaven terug te dringen.
Noord-Amerikaanse en Europese regeringen hebben een gammele, geïmproviseerde steiger van particuliere schulden vervangen door een verpletterende opeenstapeling van staatsschulden. Volgens de bank van Barclays zouden de Europese overheden in de eurozone in 2009 nieuwe staatsobligaties moeten uitgeven voor een bedrag van 925 miljard euro[4]. Dit is een duizelingwekkend bedrag, waarbij de nieuwe staatsobligaties die zijn uitgegeven door de VS, Groot-Brittannië, Japan, Canada, etc. niet zijn meegerekend. Toch waren diezelfde regeringen het er tot voor kort over eens dat ze hun staatsschulden moesten terugdringen. Traditionele partijen keurden dit reddingsbeleid, dat bedoeld is om grote aandeelhouders te helpen, allemaal goed, onder het bedrieglijke voorwendsel dat er geen andere oplossing was om de spaargelden van mensen te beschermen en het vertrouwen in het kredietsysteem te herstellen.
Een dergelijke heilige unie betekent dat de rekening wordt overgedragen aan het grootste deel van de bevolking, die op verschillende manieren zal moeten betalen voor het wangedrag van de kapitalisten: minder openbare diensten, minder banen, een verdere daling van de koopkracht, een hogere bijdrage van patiënten aan de kosten van de gezondheidszorg. , van ouders ten koste van de kosten van het onderwijs van hun kinderen, minder overheidsinvesteringen… en een stijging van de indirecte belastingen.
Hoe worden reddingsoperaties momenteel gefinancierd in Noord-Amerika en Europa? De staat geeft goed geld aan de banken en verzekeringsmaatschappijen die op de rand van faillissement staan, hetzij als herkapitalisatie, hetzij door de aankoop van hun giftige activa. Wat doen de geredde instellingen met dit geld? Ze kopen vooral veilige activa ter vervanging van de giftige activa op de balansen. En wat zijn de veiligste activa op de huidige markt? Staatsobligaties uitgegeven door de overheden van geïndustrialiseerde landen (staatsobligaties uitgegeven in de VS, Duitsland, Frankrijk, België, noem maar op).
Dit heet het doorlussen van de lus. De Staten geven geld uit aan particuliere financiële instellingen (Fortis, Dexia, ING, Franse, Britse, Amerikaanse banken,…). Om deze stap te ondersteunen geven ze staatsobligaties uit waarop dezelfde banken en verzekeringsmaatschappijen inschrijven, terwijl ze privé blijven (aangezien de staten niet eisten dat het kapitaal dat ze injecteerden hen enig recht zou geven om beslissingen te nemen of zelfs om in het stemproces te worden betrokken) en nieuwe winsten halen uit het uitlenen van het geld dat ze zojuist van de staten hebben ontvangen[5] aan diezelfde staten, terwijl ze uiteraard een maximaal rendement eisen.[6]
Deze enorme zwendel wordt uitgevoerd onder de wet van het zwijgen. Omerta regeert onder de hoofdrolspelers: politieke leiders, corrupte bankiers, malafide verzekeraars. De grote media zullen geen volledige analyse geven van de manier waarop de reddingsoperaties worden gefinancierd. Ze houden zich bezig met details: bomen die het bos verbergen. De grote vraag die in de Belgische pers wordt gesteld over de financiering van de herkapitalisatie van Fortis, dat is overgenomen door BNP Paribas, luidt bijvoorbeeld als volgt: hoeveel zal een Fortis-aandeel waard zijn in 2012 als de Staat van plan is de gekochte aandelen te verkopen? Niemand kan op zo’n vraag uiteraard een serieus antwoord geven, maar dat weerhoudt kranten er niet van om er hele pagina’s aan te wijden. Dit heet afleiding: de filosofie en het mechanisme van de reddingsoperatie worden niet geanalyseerd. We moeten hopen dat door het gecombineerde effect van alternatieve media, burgerorganisaties, vakbondsdelegaties en politieke partijen van radicaal-links[7] een groeiend deel van de bevolking deze grootschalige zwendel zal doorzien en aan het licht zal brengen. Toch zal het niet eenvoudig zijn om dergelijke systematische desinformatie tegen te gaan.
Met de verdieping van de crisis zal een diep gevoel van onbehagen zich ontwikkelen tot politiek wantrouwen jegens regeringen die dergelijke operaties hebben uitgevoerd. Als het politieke spel zonder grote veranderingen doorgaat, zullen de huidige rechtse regeringen worden vervangen door centrumlinkse regeringen die het neoliberale beleid verder zullen implementeren. Op dezelfde manier zullen rechtse regeringen de huidige sociaal-liberale regeringen vervangen. Elke nieuwe regering zal het vorige team beschuldigen van wanbeheer en van het leeghalen van de staatskas[8], en beweren dat er geen ruimte is voor het inwilligen van sociale eisen.
Maar in de politiek is niets onvermijdelijk. Een ander script is heel goed mogelijk. In de eerste plaats moeten we opnieuw bevestigen dat er een andere manier is om het spaargeld van de burgers te garanderen en om het vertrouwen in het kredietsysteem te herstellen. De spaargelden zouden worden beschermd als de falende krediet- en verzekeringsinstellingen zouden worden genationaliseerd. Dit vereist dat de staat, zodra deze de eigendom verwerft, ook het beheer ervan overneemt. Om te voorkomen dat de kosten van de operatie worden gedragen door de grote meerderheid van de bevolking, die geen enkele verantwoordelijkheid heeft in de crisis, moeten de overheden zich wenden tot degenen die verantwoordelijk waren: het bedrag dat nodig is om financiële instellingen te redden moet worden afgetrokken van de financiële instellingen. activa van grote aandeelhouders en leidinggevende functionarissen. Dit is uiteraard alleen mogelijk als alle activa in aanmerking worden genomen, en niet alleen het veel kleinere deel dat betrokken is bij de failliete financiële bedrijven.
De staat zou ook rechtszaken moeten aanspannen tegen aandeelhouders en leidinggevende functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de financiële catastrofe, om zowel financiële compensaties (buiten de kosten van de reddingsoperatie) als gevangenisstraffen te krijgen als de schuld wordt bewezen. Er moet ook belasting worden geheven op grote fortuinen om een solidariteitsfonds te financieren voor degenen die door de crisis worden getroffen, met name de werklozen, en om banen te creëren in sectoren die nuttig zijn voor de samenleving.
Er zijn veel aanvullende maatregelen nodig: het openen van de grootboeken van bedrijven, ook voor vakbonden, het opheffen van het bankgeheim, het verbieden van belastingparadijzen, te beginnen met een verbod voor elk bedrijf om activa in of transacties met een belastingparadijs te hebben, progressieve belastingheffing op transacties in valuta of derivaten. , het monitoren van de gelduitwisseling en de kapitaalstroom, geen nieuwe maatregel gericht op het dereguleren/liberaliseren van markten en openbare diensten, het herstellen van kwaliteitsvolle openbare diensten… De verslechtering van de economische situatie zal de overdracht van productie-industrieën en particuliere diensten aan de publieke sector weer op de agenda brengen. evenals de uitvoering van grootschalige projecten om banen te creëren.
Dit zou het mogelijk maken om uit de huidige crisis te komen en tegelijkertijd rekening te houden met de belangen van de mensen. We moeten de krachten bundelen om een relatie van relatieve kracht te creëren die gunstig zou zijn voor de implementatie van radicale oplossingen met sociale rechtvaardigheid als prioriteit.
Vertaald door Christine Pagnoulle en Brian Hunt
Eric Toussaint, voorzitter van het Comité voor de Afschaffing van de Derde Wereldschuld CADTM-Belgium www.cadtm.org, auteur van The World Bank: Critical Primer, Pluto Press / Between the lines / David Philip Publisher, Londen – Toronto – Kaapstad, 2008; De Wereldbank: een nooit eindigende staatsgreep, VAK Mumbai-India, 2007.
[1] Zowel de regeringen als de EC, die toezicht zouden moeten houden op de naleving van de criteria van Maastricht, vermijden dit probleem zorgvuldig. Als journalisten volhouden, wat zelden voorkomt, krijgen ze als antwoord dat er geen ander alternatief was. Er moet ook worden gespecificeerd dat de regeringen, net als de falende banken, operaties buiten de balans of buiten de begroting uitvoeren om het exacte bedrag van hun verplichtingen in termen van staatsschuld te verbergen.
[2] Het kan worden vergeleken met de crisis waarin Japan vanaf het begin van de jaren negentig terechtkwam en waaruit het nauwelijks tevoorschijn kwam toen het door de huidige crisis werd getroffen.
[3] Barclays specificeert dit bedrag als volgt: 238 miljard voor Duitsland, 220 miljard voor Italië, 175 miljard voor Frankrijk, 80 miljard voor Spanje, 69.5 miljard voor Nederland, 53 miljard voor Griekenland, 32 miljard voor Oostenrijk, 24 miljard voor België, 15 miljard voor Ierland en 12 miljard voor Portugal.
[4] Natuurlijk zal het nieuwe geld dat van de staat wordt ontvangen niet alleen worden gebruikt om staatsobligaties te kopen: het zal ook worden gebruikt voor nieuwe bankherstructureringen en directe winst.
[5] De afgelopen twee maanden waren België, Oostenrijk en Spanje er niet in geslaagd euro-obligatiegeld op te halen op de financiële markten omdat institutionele beleggers zoals banken, verzekeringsmaatschappijen of pensioenfondsen te hebzuchtig waren (zie Financial Times 29 oktober 2008).
[6] Laten we hopen dat we kunnen vertrouwen op parlementsleden die hun werk doen en op journalisten in de grote media die bereid zijn een kritische analyse te maken van de manier waarop de reddingsoperaties tot nu toe zijn uitgevoerd.
[7] Ze zouden de schijnvertoning gemakkelijk kunnen ontmaskeren en proberen binnen het parlement actie te ondernemen. Omdat ze dat niet doen, terwijl het duidelijk is dat ze weten dat de staatsschuld zal stijgen, betekent dit dat ze de gekozen richting onderschrijven. Eigenlijk kozen ze voor een heilige unie, die ze pas in de aanloop naar de verkiezingen zullen verbreken.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren