Wandelaar
If
niets anders, de recente gevechten in Pacifica zouden ons aan het belang ervan moeten herinneren
van structuur, van het bouwen van een solide basis die een vrijgevochten radio mogelijk maakt
om te gedijen. In de vijftig jaar dat gemeenschapsradio bestaat, zijn er evenveel zenders geweest
structuren zoals er stations zijn geweest. De meeste hiervan kunnen in zes ruwe passen worden geplaatst
categorieën:
De goedaardige dictatuur.
KRAB in Seattle, in zekere zin het eerste moderne gemeenschapsradiostation, paste daar wel in
dit model voor de eerste zes jaar in de ether. Lorenzo Milam richtte het station op
met een bepaalde visie voor ogen, en hij versterkte die visie. Weinigen maakten bezwaar,
omdat (a) hij tenslotte het station had opgericht; (b) hij hield het financieel
drijvend; en (c) hij had een tolerant en divers idee van wat het station zou moeten zijn
uitgezonden, en vertrouwde op goede programmeurs om hun eigen beslissingen te nemen. Dat deed hij niet
regeren met een voorhamer. Er is geen garantie dat de dictatuur goedaardig is
zal niet ontaarden in onze tweede categorie:
De kwaadaardige dictatuur.
Milam verliet KRAB in 1968 en na enkele interim-bazen kwam de zender ten val
het rentmeesterschap van Robert Friede, een rijke junkie die vooral bekend staat om zijn bezit
zou zijn vriendin in New York hebben vermoord. (Hij arriveerde daarna in Seattle
zit twee jaar in een gevangenis aan de oostkust.) Als de goedaardige dictator regeert als een
De taoïstische wijze, de kwaadaardige dictator regeert als Idi Amin. Net als Milam had Friede een
visie voor de zender en een gevoel voor wat goede radio is. In tegenstelling tot Milam, hij
stond bekend om het uiten van woedeaanvallen, het misbruiken en intimideren van vrijwilligers
wekte zijn woede op. De relaties binnen het station verslechterden.
Friede was niettemin een
voorstander van door vrijwilligers aangestuurde radio, tenminste als je hem vergelijkt met de meer
voorspelbaar, steriel zicht waar sommigen in het bestuur van het station de voorkeur aan geven
bord. Nadat Friede was vertrokken, verschoof de macht naar dat bestuur en ontstond onze derde
structurele vorm:
De monsterlijke bureaucratie.
Typische kenmerken zijn onder meer: een voorkeur voor de dagelijkse leiding door betaald personeel
over bestuur door vrijwilligers; een te grote afhankelijkheid van subsidiegeld; en vaak een
voorkeur voor “professionele” programmering in NPR-stijl in plaats van meer
levendig geluid dat traditioneel wordt geassocieerd met gemeenschapsradio. Het bedrijf voor
De publieke omroep heeft dit model van oudsher gepromoot, een groot deel van de nationale zenders
Federation of Community Broadcasters heeft het omarmd, en Pacifica is er nu resoluut mee bezig
ermee getrouwd. (De New Yorkse outlet van laatstgenoemde, WBAI, is een gedeeltelijke uitzondering,
dankzij de sterke vakbond.) Velen zouden betwisten dat dergelijke stations gemeenschap zijn
radio-uitgangen; Ik noem ze hier alleen omdat ze er tenminste enkele bevatten
shows die de oude geest van het station behouden, en waar ze vaak in verwikkeld zijn
conflicten tussen het huidige management en de luisteraars en vrijwilligers die dat doen
wil het station terugbrengen naar zijn roots.
Het is trouwens mogelijk om
red een station van dit lot. Zowel WORT in Madison, Wisconsin als KBOO in
Onder meer Portland en Oregon hebben de bureaucratie met succes afgeweerd
beestje. Vooral WORT is een voorbeeld van onze volgende soort:
De goedaardige democratie.
Deze stations worden bestuurd door gekozen organen; waaruit de stemgemeenschap bestaat
de vrijwilligers, de luisteraar-sponsors, of een combinatie daarvan. Naast WORT,
dit model is onder andere te vinden bij WERU op het platteland van Maine en KGNU in Boulder
stopcontacten. Het is ook aanwezig op veel niet-gelicentieerde “micro”-stations: Noord
Carolina’s Free Radio Asheville, Florida’s Free Radio Gainesville, enz.
Helaas degenereren goedaardige democratieën vaak tot leden van een categorie
vijf:
De kwaadaardige democratie.
Dit kan verder worden onderverdeeld in twee subcategorieën. Eén daarvan is The Time-Brokered
Snoozefest. De andere is de burgeroorlog. Bij commerciële radio, tijdmakelaardij
verwijst naar de praktijk van het verkopen van delen van iemands programmaschema,
het produceren van een operatie die klinkt als een stel afzonderlijke stations die delen
dezelfde frequentie. Het equivalent in de gemeenschapsradiowereld is wat sommigen zeggen
bel de coalitieradio, waar er een uur is voor de Spaanstaligen
Trotskisten en één voor de linkshandige triskaidekapoben, maar daar hebben ze weinig zin in
iedereen luistert naar het werk van iemand anders - en weinig gevoel dat vermoeide shows dat wel zullen doen
ooit uit de lucht worden gehaald. Soms kan een op vrijwilligers gebaseerde democratie delegeren
hierop in te gaan, met – om voormalig Pacifica-president Peter Franck te citeren – ‘een stilzwijgende,
zeer sterke overeenstemming onder het personeel. ‘Je daagt mij niet uit, dat doe ik ook niet
je uitdagen. Jij betwist mijn slot niet op dit halfuur, dat zal ik niet doen
daag je competentie uit.’ Een wederzijdse, onuitgesproken overeenkomst om iedereen te beschermen
andermans terrein dat alles op zijn plaats houdt.
Wat betreft burgeroorlogen, een recente
voorbeeld (maar helaas niet de enige) is KOOP in Austin, Texas, voorheen a
lichtend model voor de kleine democraten van de radio. Ik benadruk dat het probleem hier was
geen overdaad aan democratie, maar eerder een overdaad aan interne problemen
democratie was niet voldoende om te genezen. Het is de angst voor kwaadaardige democratieën die dit veroorzaakt
leidt er vaak toe dat stations de bureaucratische of dictatoriale route volgen. Na KRAB
ging ten onder, het werd (in zekere zin) weer tot leven gewekt als KSER, een verkooppunt zonder vergunning
naar Seattle maar naar de iets noordelijker gelegen stad Everett, Washington. ik gebruikte
om vrijwilliger te worden bij KSER. Tijdens mijn verblijf werd het op de goedaardige manier bestuurd
dictatuurmodel. Mijn baas had geen hekel aan democratie, maar hij had er wel een
pragmatische angst ervoor: hij vertelde mij vaak een verhaal over een station waar sommigen
mensen waren zo gehecht aan hun tijdslot dat er tijdens één gespannen bijeenkomst één
trok een mes.
Laten we besluiten met een gelukkiger
Opmerkingen:
De anarchistische meritocratie.
Deze term is bedacht door Jim Dwyer, een collega op mijn universiteitsstation, Ann
Arbor's WCBN. (De roepletters stonden trouwens voor Campus Broadcasting
Netwerk; we waren niet aangesloten bij Pat Robertson’s CBN.) Dit is meer een
ideale vorm dan een levend voorbeeld, maar elementen ervan zijn in verschillende vormen terug te vinden
stations, heden en verleden. KDNA, een inmiddels ter ziele gegane outlet gevestigd in St. Louis, was dat wel
in feite een goedaardige dictatuur: Jeremy Lansman was eigenaar van de zender, en als zodanig
zich het recht voor om in te grijpen en bijvoorbeeld het gebruik van drugs op de markt te verbieden
pand na een drugsgerelateerde aanvaring met de politie. Maar het station was vooral
bestuurd door een kleine groep mensen die bijna elke dag in de studio's waren.
(Sommigen woonden in het KDNA-gebouw.) Hoe werd je onderdeel van deze informele organisatie?
collectief? Door bijna elke dag in de studio's te zijn. Hoe heb je die gemaakt?
meningen tellen? Door goede radio te maken.
Kind Radio, een microstation in
San Marcos, Texas, is in theorie een andere goedaardige dictatuur die neigt naar
meritocratisch anarchisme in de praktijk: stationsoprichters Joe Ptak en Zeal Stefanoff
stellen het schema op en bepalen uiteindelijk de baas, maar ze geven programmeurs de ruimte
speelruimte in de ether, en ze bezweren conflicten liever door het te kopen
onruststokers wat bier dan door te proberen een repressief optreden te organiseren. Soort is een
gemeenschapsstation in de meest letterlijke zin: het is een bijna organische uitdrukking
van een groot deel van de San Marcos-gemeenschap, waarbij de orde via informele weg werd gehandhaafd
checks and balances in plaats van een formele grondwet.
Bij WCBN hadden we er twee geweldige
controleert de ambities van elke imperiumbouwer. Eén daarvan was het feit dat de meeste van de
De vrijwilligers waren studenten en zouden dus binnen een paar jaar verdwenen zijn. Dit
De effectieve termijnlimiet was een behoorlijk solide bolwerk tegen de bedoelingen van ‘hervormers’
over het commerciëler, meer NPRish of meer pc maken van de zender. De andere cheque
was de aanwezigheid van niet-studenten met kennis van zaken, maar niet van universiteitsfunctionarissen
“stadgenoten.” Deze mensen bestuurden de organisatie niet (hoewel sommigen dat wel deden).
op administratieve banen). Zij dienden als ouderlingen, een levende herinnering aan de
tradities van het station. Dit was vooral handig op de universiteit
probeerde meer controle te krijgen over de structuur of programmering van het station.
Samen met andere campusgroepen kon de universiteit rekenen op een nieuwe generatie
studenten die zich niet bewust zijn van de doelstellingen en methoden van het bestuur. Onze niet-studenten,
hield ons echter op de hoogte van de eerdere veldslagen van het station. (Niet verrassend,
De favoriete eis van de regering was dat we van onze niet-studenten af moesten komen
DJ's.)
Een geweldig gemeenschapsradiostation
schuwt de bureaucratie, geeft haar vrijwilligers veel speelruimte en vertrouwt op haar
luisteraars voor het grootste deel van zijn fondsen. De shows zijn niet gestandaardiseerd in een
voorspelbaar ‘strip’-geluid, noch rigide van elkaar gebalkaniseerd: in plaats daarvan
een dagprogramma klinkt als een enorm gesprek, waar mensen commentaar op geven
elkaars shows, de dj’s mixen muziekgenres en de luisteraars hebben er zin in
ze maken deel uit van de familie. Het is net zo divers, rommelig en levend als de
gemeenschap die zij vertegenwoordigt.
Er bestaat geen gemakkelijke formule voor
het creëren van zo'n station. De beste garantie die ik kan bedenken is open toegang
de regering om te stoppen met het reserveren van de meeste radiolicenties van het land
bedrijfsreuzen en NPR, en in plaats daarvan meer kleine, lokaal gevestigde operaties mogelijk maken
om de ether in te gaan, om met verschillende vormen te experimenteren, om te ontdekken wat werkt
voor hen, en, indien nodig, om dissidenten zich af te laten splitsen en hun eigen dissidenten te laten beginnen
stations.
Wat Pacifica betreft, de eerste en
De meest noodzakelijke eis moet zijn om hun opmars naar bestuur te stoppen door a
gecentraliseerde, zelfkiezende raad, en delegeert de macht terug van de nationale bevolking
netwerk naar de vijf samenstellende stations. Gemeenschapsradio moet dat immers wel zijn
geworteld in echte gemeenschappen. Z
Jesse Walker is associate editor van het tijdschrift Reason en is actief geweest in
gemeenschapsradio voor meer dan tien jaar. Hij schrijft een boek over de vrije radio
traditie in Amerika.