President Alvaro Uribe wilde de Colombianen graag zijn enige recente succes laten zien: de herverkiezing van Bush. Maar de Amerikaanse president had slechts drie uur de tijd om de enige voorstander van zijn strategische project in Zuid-Amerika te bezoeken.
De waarheid is dat de heer Bush andere prioriteiten heeft. Uribe vroeg in februari 2003 op het Davos Forum, toen Amerikaanse troepen net naar Irak vertrokken, of ze naar het Amazonegebied in Colombia zouden gaan. Bush gaf op de APEC-bijeenkomst in Santiago de Chile te kennen dat het volgende doelwit Iran zou zijn en daarna Noord-Korea, of misschien Syrië. De politiek om van de ene oorlog naar de andere te gaan is nuttig, maar het verlaten van Irak zal niet snel gebeuren, en de beurt aan Colombia komt ook niet in de buurt van de eerste in de rij. Bush heeft tijdens zijn zeer korte verblijf in Cartagena nauwelijks beloofd Plan Colombia in stand te houden en te zoeken naar manieren om het te ratificeren en uit te breiden.
De problemen van Uribe zijn duidelijk. Een snelle overwinning op de guerrillastrijders is zelfs nog minder waarschijnlijk dan de Anglo-Amerikaanse overwinning in Irak. Omdat door het ontsmetten van 11 hectare 1 hectare coca wordt uitgeroeid, zou voor de uitroeiing van coca nog eens 1.5 miljoen hectare moeten worden uitgeroeid. Plan Colombia zou eeuwig kunnen worden en in kringen van de Republikeinse Partij vragen ze zich af of het geld niet wordt weggegooid. Voor het eerst blijkt uit peilingen dat de populariteit van de Colombiaanse president daalt: “El Espectador” (een nationale krant) heeft er niet veel over gezegd sinds hun bewering dat hij de populairste president ter wereld was.
Het meest gecompliceerd voor Uribe is de wederopstanding van de massabeweging, die opnieuw ontwaakt om de fundamenten van het regeringsbeleid in twijfel te trekken en zich te verzetten tegen de herverkiezing van Uribe. De beweging heeft nee gezegd tegen ‘vrijhandel’, tegen constitutionele hervormingen en tegen ‘democratische veiligheid’. De inheemse Minga van 13 tot 16 september en de staking van 12 oktober, waarbij 700,000 arbeiders stopten met werken en 1 miljoen demonstreerden, gaven energie aan de zegevierende staking van vrachtwagenchauffeurs die drie weken duurde en gaven continuïteit aan de staking van de oliearbeiders en andere arbeidersstakingen die plaatsvonden. in mei en juni.
Uribe had niet op deze opstand gerekend, vooral niet na jaren van vernietiging van vakbonds-, campesino- en inheemse leiders. De nederlaag van de regering bij het constitutioneel referendum en de lokale verkiezingen in oktober 2003 was geen op zichzelf staand geval, maar vormde de basis waarop de sociale bewegingen hun vertrouwen herwonnen, wat aantoonde dat de oppositie tegen Uribe geen soort is die met uitsterven bedreigd is en dat zij Uribe's geroemde populariteitsscore van 80% was een complete fraude.
Uribe's enige alternatief was zich aan Bush te binden. De media hebben hieraan gehoor gegeven en hebben de snelle bries van Bush door Cartagena tot een “historische gebeurtenis” gemaakt.
Uribe probeert iets van de magie van het zegevierende beeld van de keizer op hem over te brengen. "Denk niet dat de zon van Uribe ondergaat; een grote kracht tilt hem op!" lijkt de boodschap te zijn. De emotie heeft zijn apotheose bereikt: “Bush heeft onze president zijn VRIEND genoemd!”
De betovering duurde niet lang en veranderde al snel in desillusie. Bush zei niets over de respectvolle petities van Uribe voor de bilaterale vrijhandelsovereenkomst tussen de twee landen (TLC), vooral niet over de vraag of de VS zouden toestaan dat Colombia de weinige landbouwproducten zou blijven beschermen die het nog steeds mag beschermen, en of de VS dat zouden kunnen doen. We hebben ervan weerhouden om erop aan te dringen dat alle Andeslanden hun voedselmarkten volledig openstellen als voorwaarde voor de ondertekening van de overeenkomst.
Dit is het kruispunt van het Bush-Uribe-huwelijk, wanneer beide schoonfamilies tegenstrijdige dingen van de ander eisen. De economische basis van Bush bestaat uit het duo van grote exporterende bedrijven (met name de landbouw) en multinationale oliemaatschappijen. De eisen van laatstgenoemde worden weerspiegeld in Plan Colombia, maar voor eerstgenoemden is het opleggen van vrije handel op hun voorwaarden van fundamenteel belang.
De eerstgenoemden zijn ervan overtuigd dat de sleutel tot hun welvaart de grote subsidies zijn die zij zullen ontvangen en de openstelling van de Latijns-Amerikaanse markten. Al deze belangen zijn op een tweede niveau gekomen naast de religieuze aanhangers van Bush, die hem afschilderen als een morele man van God, maar ze worden begrepen en uitgelegd door senatoren als Chuck Grassley uit Iowa, die duidelijk uitlegt hoe de veiligheid van de VS afhangt van de vernietiging van de landbouw van de Verenigde Staten. Mexico en Zuid-Amerika.
De 'familie' van Uribe bestaat daarentegen uit de grote Colombiaanse landeigenaren die de steun van de VS zoeken in de vorm van 'democratische zekerheid' om hun belangen te behartigen. Ze willen dat Plan Colombia de latifundistische status quo verdedigt. Hoe kan het narco-terrorisme worden verslagen als de vrije handel de grote Colombiaanse landeigenaren en de eigenaren van palm- en suikerplantages niet beschermt? Wat heeft het voor zin om de guerrillastrijders en de illegale landbouw te vernietigen als zelfs de grootgrondbezitters en boeren zullen verliezen?
Niet alleen vakbonden, inheemsen, boeren en eigenaren van kleine bedrijven mobiliseren zich tegen de vrijhandel, maar nu hebben grootgrondbezitters, gegroepeerd in Fedegan en de eigenaren van grote landbouwbedrijven, een brief aan Uribe geschreven waarin ze de regeringsonderhandelaars bij de Guayaquil-ronde bekritiseren omdat ze te veel hebben opgegeven. naar de VS, zich terugtrekkend uit fundamentele standpunten en tegenhangers in Ecuador en Peru verradend. Het probleem dat Uribe in Cartagena had, was simpel: de Amerikanen zeiden dat er alleen maar meer Plan Colombia zou komen als Amerikaanse landbouwbedrijven zouden krijgen wat ze wilden van het vrijhandelsverdrag.
Het grote electorale succes van Bush is voor Uribe een boemerang geworden. Het is de kapitein, niet de matroos, die de bevelen geeft. Uribe moet naar de drummer van Bush op de TLC marcheren en dat zal het cement vernietigen dat zijn regering bij elkaar houdt. De enige steun die hij nog zal hebben zijn de transnationale organisaties en de latifundistische sector die niet geïnteresseerd is in productie, de grondspeculanten, die de uiteindelijke begunstigden zijn geweest van het paramilitaire geweld dat drie miljoen boeren heeft verdreven.
Uribe versnelt daarmee het complementaire deel van dit scenario: de megaprojecten die het infrastructurele skelet vormen van de vrijhandelsovereenkomst. Hij heeft aangekondigd dat Colombia zich zal aansluiten bij Plan Puebla Panama (PPP) en nodigde de president van Guatemala, de belangrijkste promotor en expert van de PPP in het plukken van de vruchten van genocide tegen inheemse volkeren en campesinos, uit om de agenda van landspeculanten en multinationals vooruit te helpen.
In verband hiermee plannen ondernemingen in het departement Antioquia elektriciteitsprojecten met Panama, waar de uiteindelijke bestemming de Verenigde Staten is. Uribe werkt aan de financiering van een aardgaspijpleiding in dezelfde regio en aan de verlenging van de Pan-Amerikaanse snelweg, waardoor de Darien Jungle aan de Panamese grens wordt ontsloten. Hij noemt dit de “ecologische snelweg” (!)
Na mislukte militaire en electorale staatsgrepen tegen Chavez in Venezuela is de anti-Chavez-strategie veranderd in terroristische aanslagen in dat land, zoals de laatste moord op de Venezolaanse aanklager Danilo Anderson, die onderzoek deed naar mensen die betrokken waren bij de staatsgreep tegen de regering. Door dergelijk terrorisme hebben Uribe en de transnationale organisaties Chavez gedwongen zich aan te sluiten bij plannen voor continentale megaprojecten zoals de aardgaspijpleiding van La Guajira. In Venezuela zijn er al velen die begrijpen dat deze concessies de achilleshiel van het Bolivariaanse proces zijn. Chavez weet dat Plan Colombia in essentie een plan is om Venezuela aan te vallen, maar het gezegde luidt: “Als je de voordeur sluit voor de tijger, kan de wolf langs achteren binnenkomen.”
Uribe is het volgzame instrument van Bush, maar er zijn deze week nog andere reizen die een blok tegen de keizer zouden kunnen vormen: Chavez in Spanje, de Chinese president in Argentinië, Brazilië en Cuba, de Russische president in Brazilië, de Vietnamese president in Argentinië. Chili heeft een been op elk paard. Latijns-Amerika sluit zich aarzelend opnieuw aan bij de mondiale politiek op zijn eigen voorwaarden, terwijl Uribe zonder aarzelen blijft optreden als de Amerikaanse kattenpoot.
[vertaald door Justin Podur]