Iranian နှင့် မွတ်ဆလင် အမျိုးသမီးများသည် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း Euro-American မီဒီယာများနှင့် US နိုင်ငံရေးသမားများအတွက် အလွန်စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသော အကြောင်းအရာဖြစ်လာခဲ့သည်။ ကိစ္စအများစုတွင် အီရန်နှင့် မွတ်ဆလင် အမျိုးသမီးများ ရင်ဆိုင်နေရသော အတားအဆီးများကို အစ္စလာမ်၊ ဘိုးဘေး ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နိုင်ငံရေး အထက်တန်းစားများကဲ့သို့ အတွင်းပိုင်းအချက်များအဖြစ် ရိုးရှင်းစေရန် ကြိုးပမ်းမှု ရှိသည်။ အမှန်တကယ်တွင် အရှေ့အလယ်ပိုင်း အမျိုးသမီးများသည် စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ၊ စစ်ပွဲနှင့် အကျင့်ပျက်အစိုးရများ၏ နိုင်ငံခြားအကူအညီများကဲ့သို့သော ပြင်ပမူဝါဒများမှ တန်းတူညီမျှ ခံစားနေကြရသည်။ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည် လူထုနယ်ပယ်တွင် အမျိုးသမီးများပါဝင်မှုကို လျှော့ချခြင်းဖြင့် ပိုမိုဘိုးဘေးဘီဘင်ယဉ်ကျေးမှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။
အီရတ်ကိစ္စကဲ့သို့ပင် ၁၉၉၀ မှ ၂၀၀၁ ခုနှစ်အထိ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများအပြီးတွင် “စီးပွားရေးချို့တဲ့မှု၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ ကျယ်ပြန့်သော အခြေခံအဆောက်အအုံများ ယိုယွင်းလာမှုနှင့် အလုပ်လက်မဲ့နှုန်း မြင့်မားမှုတို့နှင့်အတူ ပြည်နယ်၏ အခမဲ့ဝန်ဆောင်မှုများ ရုပ်သိမ်းခံရသည့် အခြေအနေတွင် အမျိုးသမီးများ ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသည်။ မျိုးနွယ်စုများနှင့် မိသားစုအဆင့်တွင် ရှေးရိုးဆန်သော ကျားမရေးရာ အယူဝါဒများဆီသို့ ကူးပြောင်းမှုနှင့် မျိုးနွယ်စုများနှင့် မိသားစုများအဆင့်တွင် ဘိုးဘေးဘီဘင်များ အားကောင်းလာမှုနှင့်အတူ လူထုဘဝတွင် အမျိုးသမီးများ၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုဆီသို့” (Nadje Sadig Al-Ali၁၉၄၈ ခုနှစ်မှ ယနေ့အထိ အီရတ်အမျိုးသမီးများ မပြောပြနိုင်သော ပုံပြင်များ) အလားတူ၊ နိုင်ငံခြားအင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ စစ်ပွဲနှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်မှုများသည် အီရန်ကို စစ်ရေးအရ ပိုမိုတိုးမြင့်လာစေပြီး အမျိုးသားများ ကြီးစိုးသော နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုကို ပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေပြီး နောက်ဆုံးတွင် အမျိုးသမီးများကို ဖိနှိပ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
သို့သော် ဤပြင်ပအချက်များကို မကြာခဏ လျစ်လျူရှုထားကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ၂၀၀၈ ခုနှစ် အရှေ့အလယ်ပိုင်းလေ့လာရေးအသင်း (MESA) ၌ ပြုလုပ်သည့် ဆွေးနွေးပွဲတွင် တစ်သန်းလက်မှတ်ထိုးလှုံ့ဆော်မှုခေါင်းစဉ်ဖြင့် တင်ဆက်သူများသည် အီရန်အမျိုးသမီးများအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေများကို ပြောင်းလဲရာတွင် ကြုံတွေ့ရသည့် အတားအဆီးများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသော်လည်း တင်ပြချက်များသည် လူမှုစီးပွားကို လျစ်လျူရှုထားခြင်း၊ အီရန်အမျိုးသမီးများနှင့် အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူများအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသော အကျပ်အတည်း။ ထိပ်တန်း အီရန်နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးအား လှောင်ပြောင် တင်ဆက်သူ တစ်ဦးက “အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် အန္တရာယ် အရှိဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှုမှာ အီရန်ရှိ အမျိုးသမီးများ လှုပ်ရှားမှု” ဖြစ်သည်။ အီရန်အပေါ် စစ်ဖြစ်မယ့် ခြိမ်းခြောက်မှု၊ အစိုးရ အပြောင်းအလဲ တွန်းအားပေးမှုနဲ့ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုတွေ အားလုံးကို အီရန် အမျိုးသမီးနဲ့ အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေကို ထိခိုက်စေတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကို တင်ဆက်သူ ကို မေးခဲ့ပါတယ်။ ၎င်းက “ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုနှင့် စစ်ပွဲ၏ခြိမ်းခြောက်မှုသည် ပြည်တွင်းရေးကိစ္စမဟုတ်ကြောင်း၊ One Million Signature Campaign သည် အီရန်နိုင်ငံအတွင်း၌ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး ၎င်းတို့နှင့် မသက်ဆိုင်ပါ။”
ဒီပြောဆိုချက်နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်အနေနဲ့၊ အစိုးရနဲ့ ပုဂ္ဂလိကနယ်ပယ်နှစ်ခုလုံးမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေကို ပြောင်းလဲဖို့အတွက် အီရန်အမျိုးသမီးတွေ ကျော်လွှားရမယ့် ထင်ရှားတဲ့ အတားအဆီးတွေဖြစ်တဲ့ စစ်ပွဲရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုနဲ့ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုတွေဟာ ထင်ရှားတဲ့ အတားအဆီးတွေလို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ အီရန်နိုင်ငံရေးစနစ်၏ ပါဝါဆက်ဆံရေးသည် ရှုပ်ထွေးသောပုံစံများဖြင့် ၎င်းအပေါ်သက်ရောက်စေသည့် ပြင်ပအင်အားစုများနှင့် အပြန်အလှန်ချိတ်ဆက်နေကြောင်းလည်း ကျွန်တော်ယုံကြည်ပါသည်။
Ahmadinejad ၏သမ္မတသက်တမ်းအောက်တွင် အီရန်အမျိုးသမီးလှုပ်ရှားမှုတွင် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် အတားအဆီးအချို့ကို ၎င်း၏အုပ်ချုပ်ရေး၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းများမှ နားလည်နိုင်သည်- အီရန်လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပြန်လည်အစ္စလာမ်ဘာသာပြုရေး၊ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်ဖြင့် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး ဟောပြောချက်နှင့် “လူ့အဖွဲ့အစည်း၏တန်ဖိုးများဆီသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခြင်း” တော်လှန်ချိန်ဖြစ်သည်” ဟု Ahmadinejad က ပြောသည်ကို နှစ်သက်သည်။ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး ဟောပြောချက်များနှင့် အစ္စလမ်ဘာသာကူးပြောင်းခြင်းတို့သည် အမျိုးသမီးများအတွက် “အစ္စလာမ့်ဝတ်စားဆင်ယင်မှု” ၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်အသစ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး အဝတ်အစားနှင့် မိတ်ကပ်လိမ်းရန် တင်းကျပ်သော ညွှန်ကြားချက်များ အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ဤရှေးရိုးစွဲဝတ်စားဆင်ယင်မှုသည် အီရန်အမျိုးသမီးများကို ၎င်းတို့၏ “အနောက်” ဟုခေါ်သော မိတ်ဖက်များနှင့် ခွဲခြားသိမြင်စေပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ပိုမိုအစ္စလာမ့်နိုင်ငံဆီသို့ ဦးတည်နေကြောင်း ပြသသည်။ ဤဝတ်စားဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့မှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေသည့် အရေးကြီးသောအယူအဆမှာ “စစ်မှန်သော အီရန်ယဉ်ကျေးမှုသို့ ပြန်သွားရန်” ဟူသောဆောင်ပုဒ်ဖြင့် ပြသထားသည့်အတိတ်ကို ရွေးချယ်အမှတ်ရစေသည့် အမှတ်တရတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤဆောင်ပုဒ်သည် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ရိုးရာဝတ်စားဆင်ယင်မှုဖက်ရှင်ရှိုးပွဲများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး ယင်းသည် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဥရောပ-အမေရိကန် ဖက်ရှင်များကို တွန်းလှန်ရန် ကိရိယာတစ်ခုအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ Tarhe Efafe Omoumi (the Plan for Public Chastity) ဟူသော အမည်ဖြင့် အမျိုးသမီးများ၏ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုကို ထိန်းညှိခြင်းသည် ယဉ်ကျေးမှု အမျိုးသားရေးဝါဒနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အစ္စလာမ်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းရန်အတွက် အမျိုးသမီးများ၏ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများကို သရုပ်ဖော်ရန် နောက်ထပ် ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်သည်။
နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး ဟောပြောချက်တွင် အမျိုးသမီးများ၏ ၀တ်စားဆင်ယင်မှုထက် ကျော်လွန်သွားပြီး “အနောက်တိုင်း” ဟု ယူဆသော အခြားသင်္ကေတများနှင့် အယူအဆများစွာ ပါဝင်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ Ahmadinejad သည် အမျိုးသမီးဝါဒသည် အစ္စလမ်ဘာသာဝင်မဟုတ်သော်လည်း အနောက်တိုင်းသီအိုရီဖြစ်သောကြောင့် အမျိုးသမီးဝါဒီရုပ်ရှင်များကို မထုတ်လုပ်သင့်ကြောင်း ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။ (Feminism ကို ကိုလိုနီနယ်ချဲ့အာဏာရှင်များက အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး၊ အမှန်မှာ၊ ကိုလိုနီပြုသူများ၏ စစ်မှန်သော ရည်ရွယ်ချက်မှာ အမျိုးသမီးများ၏ အခွင့်အရေးများ တိုးတက်စေရန် မဟုတ်သော်လည်း ၎င်းတို့အား “ရိုင်းစိုင်းသော” နှင့် “ရှေးဟောင်း” ဟု တံဆိပ်ကပ်ခြင်းဖြင့် “ဇာတိ” ကို ထိန်းချုပ်ခြင်းသာဖြစ်သည်။) Ahmadinejad ပြောနေသည့် အမျိုးသမီးဝါဒမှာ အီရန်ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာများဖြစ်သည့် Tahmineh Milani သို့မဟုတ် Rakhshan BaniEtemad မှ ထုတ်လုပ်သည့် ဇာတ်ကားဖြစ်သည်။ အီရန်အမျိုးသမီးဝါဒီများသည် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့အမျိုးသမီးဝါဒ၏ စံနှုန်းများကို မည်မျှအတိုင်းအတာအထိ လွှမ်းမိုးထားသနည်းဟု အခြေအတင်ဖြစ်နိုင်သော်လည်း၊ ဤရုပ်ရှင်များသည် ကလေးထိန်းသိမ်းမှုနှင့် ကွာရှင်းခွင့်ကဲ့သို့သော အီရန်အမျိုးသမီးများ (အဓိကအားဖြင့် လူလတ်တန်းစား အမျိုးသမီးများ) အတွက် သက်ဆိုင်သည့်ပြဿနာများကို ထင်ဟပ်စေပါသည်။
နီယိုကွန်ဆာဗေးတစ်များသည် အမျိုးသမီးများ၏အခွင့်အရေးဆိုင်ရာပြဿနာများကို အသုံးပြုခဲ့ကြသော်လည်း၊ အခြားသောတရားမျှတမှုများကြားတွင်၊ အီရတ်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တို့ကို သိမ်းပိုက်ရန်၊ ဗုံးခွဲရန်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းအမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတိုက်ပွဲကို အမှန်တကယ်နားလည်ရန် ယူရို-အမေရိကန်မီဒီယာတွင် အားထုတ်မှုများစွာမရှိပေ။ ယင်းအစား အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှ အမျိုးသမီးများကို လွတ်မြောက်ရန် လိုအပ်သော ထူးခြားဆန်းပြားသော၊ တစ်သားတည်းကျပြီး တက်ကြွသော အရာများအဖြစ် ပုံဖော်ထားသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ယူရို-အမေရိကန်မီဒီယာသည် အရှေ့တိုင်းလက်သစ်စာအုပ်ကဲ့သို့သော အီရန်နှင့် မွတ်စ်လင်မ်တို့၏ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိများ တိုးပွားများပြားလာမှုကို ကြော်ငြာထားသည်။ Lolita စာဖတ်ခြင်း။ တီဟီရန်၌တည်၏. အီရန်ကို စစ်ဖြစ်မယ့် ခြိမ်းခြောက်မှုနဲ့ နီယိုကွန်ဆာဗေးတစ်တွေက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အရေးတွေကို အသုံးချပြီး အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ရုန်းကန်လှုပ်ရှားမှုဟာ အီရန်အစိုးရအတွက် အလွန်အမင်း သိမ်မွေ့တဲ့ ဘာသာရပ်ဖြစ်လာပါတယ်။
Nadje Sadig Al-Ali မှ မှတ်ချက်ပြုသည်။ အီရတ်အမျိုးသမီးများ ၂၀၀၃ ခုနှစ် သိမ်းပိုက်မှုနောက်ပိုင်း အီရတ်အမျိုးသမီးများ၏ အခြေအနေ ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။ စစ်ပွဲများနှင့် ၎င်းတို့ကို ထောက်ခံအားပေးသူများသည် အမျိုးသမီးများကို ကူညီခြင်း သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ နေထိုင်မှုဘဝ တိုးတက်ရေးအပေါ် အာရုံစိုက်ခြင်း မရှိပါ။ အတည်တကျမရှိသော အီရန်အမျိုးသားလုံခြုံရေးသည် အီရန်အမျိုးသမီးများအတွက် အဆိပ်ပြင်းသော လေထုကို အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။ အမေရိကန် သို့မဟုတ် ဥရောပနိုင်ငံများသည် အီရန်တွင် “ဒီမိုကရေစီ” ရန်ပုံငွေအကြောင်း (နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး အကြံအစည်များဖြင့်) ပြောဆိုနေသည့်အချိန်တိုင်း၊ အီရန်အမျိုးသမီး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် ထောင်သွင်းအကျဉ်းချခံရခြင်း၊ ထိန်းသိမ်းခံရခြင်း၊ အီရန်နိုင်ငံပြင်ပသို့ ခရီးသွားခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းစသည့် ဆိုးရွားသောပြဿနာများ ကြုံတွေ့ရတတ်သည်။ အဆိုပါ ရန်ပုံငွေများသည် အီရန်အစိုးရကို နှိမ့်ချရန် ရည်ရွယ်သည့် နိုင်ငံခြားလုပ်ငန်းတစ်ခုဟု အစိုးရ၏ တရားဝင်မှုဖြင့် တောင်းဆိုထားသရွေ့ အစိုးရမှ အီရန်အမျိုးသမီး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို ဖိနှိပ်မှုတွင် တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်၍ဖြစ်စေ အဆိုပါရန်ပုံငွေများက အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အထောက်အကူဖြစ်စေသည်ဟု ထင်ရသည်။
အီရန်အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုအတွက် နောက်ထပ်အတားအဆီးတစ်ခုကတော့ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့အရေးယူမှုပါ။ ဤပြဿနာသည် အဓိကအကြောင်းရင်းနှစ်ခုကြောင့် ထင်ထင်ရှားရှားနည်းပါးပါသည်။ ပထမအချက်မှာ အစိုးရက ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည် အီရန်နိုင်ငံသားများ၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်ကို မည်ကဲ့သို့ ထိခိုက်ကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောကြားရန် ဆန္ဒမရှိသော်လည်း၊ ဒုတိယအကြောင်းရင်းမှာ အီရန်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သူများသည် ဇာတ်လမ်း၏သားကောင်အဖြစ် ဖော်ကျူးလိုစိတ်မရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများ၏ အမှန်တကယ်ခံရသူများမှာ အီရန်ပြည်သူများဖြစ်သည်။ “အမေရိကန်၏ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှု၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (FDI) ကို လျှော့ချရန်၊ အီရန်၏ အရင်းအနှီးကုန်ကျစရိတ်ကို မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် ကက်စပီယံပင်လယ်ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ ထုတ်ယူသုံးစွဲမှုကို နှောင့်နှေးစေခြင်းတွင် အရေးပါသောအကျိုးသက်ရောက်မှုဖြစ်သည်” (Hossein Askari၊ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဖိုရမ် မော်ကွန်း- "အီရန်ဝိရောဓိ: စီးပွားရေး ပျက်ကွက်မှု၊ ဒေသတွင်း ပြန်လည်ရှင်သန်မှုနှင့် ဆွေးနွေးမှုများအတွက် အခွင့်အလမ်း")။ နိုင်ငံ၏ အဓိက ၀င်ငွေဖြစ်သော ရေနံအမြတ်များကို အစိုးရက ခွဲဝေပေးသည်။ FDI လျှော့ချခြင်းဖြင့် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည် ကျဆင်းသွားသော ဓနဥစ္စာခွဲဝေမှုအပေါ် ဆုံးဖြတ်သည့် အစိုးရကို အမှန်တကယ် အားကောင်းစေသည်။
ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည်လည်း အလုပ်သမားလူတန်းစား အမျိုးသမီးများနှင့် အမျိုးသားများအတွက် အလုပ်လက်မဲ့ တိုးပွားစေပါသည်။ “အနောက်တိုင်းအရာရှိတွေနဲ့ အီရန်နိုင်ငံသားတွေရဲ့ ပြောကြားချက်အရ သာမန်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေလည်း အပြင်းအထန် ထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ အီရန်တွင် သမားရိုးကျ ကုန်သည်များကို ခေါ်ဝေါ်သည့်အတိုင်း ကုမ္ပဏီကြီးများနှင့် အသေးစား စျေးသည်များ—သည် သွင်းကုန်များအတွက် ကြိုတင်ငွေပေးချေရန် အတင်းအကျပ် တိုးများလာစေသည်။ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် ဖောက်သည်များဆုံးရှုံးခြင်း၊ ရေနံမဟုတ်သော လုပ်ငန်းများအတွက် ကုန်ကြမ်းသည် ပေးချေရန် ခက်ခဲသည်” (New York Times ကို၊ အောက်တိုဘာ ၃၁၊ ၂၀၀၈)။ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းဒဏ်ကို ပိုမိုခံနိုင်ရည်ရှိသော အမျိုးသမီးများသည် မကြာခဏ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်တတ်ကြသည်။ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း နည်းပါးသော ဤရာသီဥတုတွင် ဆင်းရဲနွမ်းပါးသော အမျိုးသမီးများသည် အခြားသော ပံ့ပိုးကူညီမှု လမ်းကြောင်းများ ကင်းမဲ့ကာ အသက်ရှင်သန်ရေးအတွက် ပြည့်တန်ဆာအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားနိုင်သည်။ တကယ်တော့၊ ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်းမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ အီရန်အမျိုးသမီး အရေအတွက် တိုးလာနေပြီး သူတို့ရဲ့ ပျမ်းမျှအသက်က လျော့ကျလာပါတယ်။ အီရန်နိုင်ငံကို သွားရောက်လည်ပတ်စဉ်မှာ ကုန်စုံဆိုင်ပိုင်ရှင်တွေကို အစားအစာနဲ့ လဲလှယ်ပြီး လိင်ဆက်ဆံပေးခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးတွေအကြောင်း မကြာခဏ ကြားရပါတယ်။
ထို့အပြင် အီရန်ဘဏ်များကို နိုင်ငံခြားအင်အားကြီးများက ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်ပြီးနောက် စက်ရုံနှင့် လုပ်ငန်းပိုင်ရှင်များသည် ဘဏ်များမှတစ်ဆင့် အခြားနိုင်ငံများသို့ ငွေလွှဲခြင်းမပြုနိုင်ပေ။ ဒါတွေအားလုံးက အစားအသောက်ဈေးတွေ တဟုန်ထိုးတက်သွားစေပါတယ်။ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် စစ်ပွဲ၏ခြိမ်းခြောက်မှုများကြောင့် စက်ရုံများစွာသည် နှေးကွေးခြင်း သို့မဟုတ် ပိတ်သိမ်းခြင်း ကြောင့်သော်လည်းကောင်း အမြတ်အစွန်းနည်းပါးစေပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ အမျိုးသမီးများ သို့မဟုတ် ငွေကြေးဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုရှိသော အလုပ်သမားအများအပြား—အမျိုးသမီး သို့မဟုတ် အမျိုးသားများ—ကို အလုပ်ထုတ်ခြင်းခံရသည်ဟု ဆိုလိုသည်။ အီရန်မှာ အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ပျက်နေတာကို အပြည့်အ၀ နားလည်နိုင်ဖို့ အီရန် အမျိုးသားတွေ ဖြစ်ပျက်နေတာကိုလည်း စောင့်ကြည့်ရပါမယ်။ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် အခြားအချက်များကြောင့် အီရန်အမျိုးသားများသည် မကြာခဏ အလုပ်လက်မဲ့ သို့မဟုတ် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်နေကြသည်။
I ၂၀၀၄ ခုနှစ် နွေရာသီတွင် အီရန်မှ ထွက်ခွာခဲ့ပြီး ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ပြန်လာခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်၏ လည်ပတ်မှုအတွင်း တက္ကစီယာဉ်မောင်းများအဖြစ် လုပ်ကိုင်သည့် အမျိုးသား အရေအတွက် သိသိသာသာ တိုးလာသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ ယခင်က ပန်းချီပြခန်းများ၊ လှပသောအ၀တ်အထည်ဆိုင်များ၊ သက်ဝင်လှုပ်ရှားနေသော ကော်ဖီဆိုင်များနှင့် စားသောက်ဆိုင်များ ပြည့်နှက်နေသည့် ကျွန်ုပ်၏မြို့၊ Gohardasht သည် ထိုင်စရာနေရာမရှိသော စျေးသက်သာသော တစ်ပတ်ရစ်အ၀တ်အထည်ဆိုင်များနှင့် စျေးပေါသော အမြန်စားဆိုင်များ ပြည့်နှက်နေပါသည်။ ညနေ ၆း၀၀ နောက်ပိုင်း လမ်းဘေးမှာ ခြေအိတ် ဒါမှမဟုတ် အရည်အသွေးနိမ့် အင်္ကျီတွေ ရောင်းနေတဲ့ အမျိုးသားတွေကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ထိုအမျိုးသားအများစုသည် စက်မှုအလုပ်များ ဆုံးရှုံးပြီးနောက် လမ်းဘေးဈေးသည်များ ဖြစ်လာကြသည်။ ပီကေနှင့် ချောကလက်များကို ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့ရှိ အခြားနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချခြင်းမပြုတော့ဘဲ ၎င်း၏ကုမ္ပဏီမှ အလုပ်ပြုတ်သွားကြောင်း ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ဦးက ပြောသည်။ အီရန်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် အမျိုးသားများသည် ၎င်းတို့၏ မိသားစုကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ရန် တာဝန်ရှိသည်ဟု ယူဆကြသကဲ့သို့ ဤအမျိုးသားများ တွေ့ကြုံနေရသည့် အရှက်ရမှုကို သင်ခံစားရနိုင်သည်။ မိသားစုကို ခိုင်ခံ့အောင်၊ အမျိုးသမီးများ၏ “ဂုဏ်သိက္ခာ” ကို ကာကွယ်ရန်နှင့် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ကာကွယ်ရန် အမည်ခံရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အမျိုးသမီးများကို မိသားစုကို ခိုင်ခံ့အောင်ထားရန် အစိုးရ၏ ကြိုးပမ်းမှုနှင့်အတူ အမျိုးသားများ၏ ငွေကြေးမကျေမနပ်ဖြစ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသည်။ အစိုးရသည် Tarhe Amniyate Ejtemaie (လူမှုဖူလုံရေးအစီအစဉ်) ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုအသစ်များကို စတင်ခဲ့သည်။ ရဲတပ်ဖွဲ့သည် မိတ်ကပ်အတို၊ ဘော်ဒါအတို (အမျိုးသမီးများ၏ ခန္ဓာကိုယ်ကို ဖုံးကွယ်ရန် ၀တ်ဆင်ထားသော ရှပ်အင်္ကျီ) နှင့် ဘွတ်ဖိနပ်များ ဝတ်ဆင်ခြင်းအတွက် ရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ အမျိုးသမီးများ၏ ဟီဂျဘ်ကို လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ လုံခြုံရေးနှင့် မိသားစုအင်အားနှင့် ချိတ်ဆက်ရန် အစိုးရ၏ ပြင်းပြသော ဆန္ဒရှိနေသည်။ အီရန်နိုင်ငံအပေါ် စစ်ပွဲ၏ခြိမ်းခြောက်မှုသည် နိုင်ငံအား စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ သဘောထားဆီသို့ ဦးတည်ရွေ့လျားနေသော်လည်း အမျိုးသမီးများသည် အိမ်တွင်း၌ အစိုးရ၏ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ဝါဒ ဖိနှိပ်မှုကို ကြုံတွေ့နေရသည်။
Nadje Sadiq Al-Ali က အီရတ်၏ အခြေအနေတွင် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများသည် ကျား၊မ ဆက်ဆံရေးနှင့် အခန်းကဏ္ဍများကို ပြောင်းလဲစေသည်ဟု ရှင်းပြသည်။ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုကြောင့် အီရန်မှာ အလားတူ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် နွေရာသီမှာ ပညာတတ်အမျိုးသမီးတွေ အပါအဝင် အမျိုးသမီးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်မိသားစုအတွက် ငွေကြေးထောက်ပံ့နိုင်တဲ့ အမျိုးသားတစ်ယောက်ကို ရှာဖွေနေပြီး တခြားနည်းနဲ့ လက်ထပ်မယ့်သူကို ရှာနေတယ်လို့ ကျွန်မ ထပ်ခါတလဲလဲ ကြားခဲ့ရပါတယ်။ အိမ်ထောင်ရေးတန်ဖိုးများသည် ပညာရေး၊ အချစ်နှင့် လူမှုရေးအဆင့်အတန်းမှ ငွေကြေးတည်ငြိမ်မှုသို့ လုံးဝပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ ငွေကြေးထောက်ပံ့နိုင်တဲ့ ချမ်းသာတဲ့ဖခင်နဲ့ ဇနီးကိုရှာတဲ့ အမျိုးသားတွေလည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ မှန်ပါတယ်။ အမေရိကန်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံများမှ နိုင်ငံသားများသည် ခြွင်းချက်ဖြစ်သည်- ၎င်းတို့ကို အီရန်အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီး နှစ်ဦးစလုံးက နှစ်လိုဖွယ် အဖော်အဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ ကျွန်မဝမ်းကွဲ Hiva ရဲ့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က စျေးဆိုင်မှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ ခင်ပွန်းကို ဘာကြောင့်ရှာနေတာလဲ ဆိုတော့ ချမ်းသာဖို့ အလားအလာရှိတယ်။ သူမသည် လက်တွေ့ဆန်သောလူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး အချစ်၊ ပညာရေးနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအသွင်အပြင်ကဲ့သို့သော စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကို စားပွဲပေါ်၌ မုန့်မတင်ကြောင်း သူမက တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
Karaj ရှိ မျက်စိအထူးကု ရုံးခန်းတွင်၊ သူမသည် ထိုနေရာတွင် အလုပ်လုပ်နေသည်မှာ ကြာနေပြီဟု ကျွန်ုပ်အား ပြောပြသော Fatemeh နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပါသည်။ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှုကြောင့် ခင်ပွန်းဖြစ်သူ အီရန် ခိုဒရိုမှ ထုတ်ပယ်ခံရပြီးနောက် ၎င်း၏ ရွှေလက်ဝတ်ရတနာများ အားလုံးကို ရောင်းချခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဖာတီမီက ညည်းညူခဲ့သည်။ မိသားစုကို ထောက်ပံ့ဖို့အတွက် သူမရဲ့ လက်ဝတ်ရတနာတွေအားလုံးကို ဖျက်သိမ်းပြီးနောက် သူမဟာ မလုံခြုံသလို မလုံခြုံသလို ခံစားခဲ့ရပါတယ်။ အမျိုးသမီးတစ်ဦးသည် အကျပ်အတည်းတစ်ခုအတွင်း မိသားစုကိုထောက်ပံ့ရန် ရွှေရောင်းလိုက်သောအခါတွင် သူမ၏ရာထူးသည် ပိုမိုပျက်စီးလွယ်ပြီး အားနည်းလာသည်။ အမျိုးသမီးများသည် ၎င်းတို့၏ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ အမှီအခိုကင်းမှု ဆုံးရှုံးသွားသောအခါတွင် ၎င်းတို့သည် ဘိုးဘေးများကို ပိုမိုခံရလွယ်လာကြသည်။
အီရန်အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် ချမ်းသာသော အမျိုးသားများကို မျက်နှာသာပေးသည့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည့် မယားအများယူခြင်းကို တားမြစ်ရန်လည်း တိုက်ပွဲဝင်နေကြသည်။ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကြောင့် လူငယ်အများစုသည် အလုပ်အကိုင်ရှားပါးမှုနှင့် အစားအသောက်နှင့် အိမ်ရာဈေးနှုန်းများ ကြီးမြင့်မှုကြောင့် အိမ်ထောင်ပြု၍ မိသားစုမထူထောင်နိုင်ခြင်းကြောင့် မယားအများယူခြင်းကို ရှောင်ရှားရန် ပိုမိုခက်ခဲစေသည်။ ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုမှ အကျိုးအမြတ်ရရှိသူ အနည်းငယ်သည် အခြားတစ်ဖက်တွင်မူ မိသားစုနှစ်ခု သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုသော မိသားစုများကို အလွယ်တကူ ထောက်ပံ့နိုင်သည်။ ခက်ခဲသော ငွေကြေးအခြေအနေများကြောင့် အိမ်ထောင်ရှိပြီးသား အမျိုးသားတစ်ဦး၏ ဒုတိယဇနီးဖြစ်လာခြင်းသည် ဆင်းရဲသော တစ်ကိုယ်ရေအမျိုးသမီးအချို့အတွက် နှစ်သက်ဖွယ်ရွေးချယ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ၊ ဤအစိုးရမူဝါဒများ၏တရားဝင်မှုသည် အီရန်တွင်ဖြစ်ပေါ်နေသော စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းမှ ပေါက်ဖွားလာကာ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။
ပစ်မှတ်ထားသော အစိုးရအား ပျော့ပြောင်းစေမည့် စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှုများသည် ထိရောက်မှု မရှိသော်လည်း၊ ၎င်းတို့သည် လူများကို ဒူးထောက်ရန် ရည်မှန်းထားသည့် အချက်မှာ ကျင့်ဝတ်အရ ရွံရှာဖွယ် ဖြစ်သည်။ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှုများသည် အီရန်၏ ဆုတ်ယုတ်နေသည့် စီးပွားရေးအတွက် တစ်ခုတည်းသော တာဝန်မဟုတ်ပါ။ သို့သော် ဤပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများဖြစ်ပေါ်စေသည့် အရှက်တရား၊ အထီးကျန်မှုနှင့် နောက်ပြန်ဆုတ်မှုသည် ထူးခြားသည်။ အီရန်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့အတွက် တစ်စုံတစ်ရာ မှားယွင်းနေမည်ဟု ထင်မြင်ကြပြီး ယင်းကဲ့သို့ စီးပွားရေးအရ အထီးကျန်မှုကို ခံထိုက်သူဖြစ်သည်။ သူတို့နှင့် အစိုးရကြားရှိ နယ်နိမိတ်များ ရုတ်တရက် ပျောက်ကွယ်သွားသည်။ ပိုမိုကောင်းမွန်သောအချိန်များတွင် ၎င်းတို့သည် အစိုးရနှင့် ခွဲထွက်ပြီး အစိုးရ၏ ဆိုးရွားသော ဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် ချို့ယွင်းချက်များကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်း မပြုပါ။ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများတွင် လူများသည် ၎င်းတို့၏အစိုးရကို ညွှန်ကြားသည့် လုပ်ရပ်များကို ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ တုံ့ပြန်ရန် ဖိအားပေးခံနေရသည်။ ဤသည်မှာ ပြင်ပကမ္ဘာနှင့် ကုန်သွယ်မှုကို ငြင်းဆိုခြင်းခံရပြီး နိုင်ငံခြားအဖွဲ့အစည်းများ၏ ဘေးဖယ်ထားသည်ဟု ခံစားရသူများဖြစ်သည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် အီရန်ပြည်သူများအား နိုင်ငံခြားအင်အားကြီးများဖြင့် ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခြင်းသည် အီရန်အစိုးရအား ရန်သူဟောပြောချက်ကို စည်းရုံးရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။ အီရန်အစိုးရသည် ဤဟောပြောချက်၏တရားဝင်မှုကို သက်သေပြရန် လက်တွေ့ဘဝတွင် အထောက်အထားများရှိပြီး၊ ရန်သူများနှင့် ပိုမိုထူးခြားသော ရှေးရိုးဆန်သော အီရန်ဝိသေသလက္ခဏာဆိုင်ရာ အယူအဆသည် ရှေ့သို့ရွေ့လျားနိုင်ပြီး “ကျွန်ုပ်တို့” နှင့် “သူတို့” ဟူသော အယူအဆကို အားကောင်းစေပါသည်။ ဤထူးခြားချက်၏ တန်ပြန်သက်ရောက်မှုမှာ လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ပိုမိုခိုင်မာမှု၊ အစိုးရအရာရှိများ၏ အစ္စလာမ့်စည်းမျဉ်းများကို ရှေးရိုးဆန်သော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမှု၊ "အနောက်တိုင်း" ဟု ယူဆထားသော အယူအဆများ သို့မဟုတ် အယူအဆများကို ရွေးချယ်တုံ့ပြန်ခြင်းနှင့် အီရန်ရှိ osoulgerayan (fundamentalists) ကဲ့သို့သော ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်သည့် နိုင်ငံရေးပါတီများ ပိုမိုအားကောင်းလာစေသည်။ နိုင်ငံခြားအာဏာ(ရန်သူတွေ) ဘက်က ရပ်တည်မယ့်သူ။
Tအမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်ခြင်းသည် နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်တစ်ခုလုံးမှ လူများကို စည်းလုံးညီညွတ်စေပြီး အမျိုးသမီးများ၏ ပြဿနာများကို အနားသတ်သို့ တွန်းပို့လေ့ရှိသည်။ အီရန်အပေါ် စစ်ပွဲခြိမ်းခြောက်မှု အခြေအနေတွင် စစ်ဆန့်ကျင်ရေး အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ အများအပြားသည် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအတွက် နှုတ်ဆိတ်နေကြပြီး အစိုးရ၏ အမျိုးသမီးများအပေါ် ဖိနှိပ်မှုများကို ဝေဖန်ခြင်းမှ ရှောင်ရှားရန် လိုလားကြသည်။ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတိုက်ပွဲကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန် ဆုံးဖြတ်သူများသည် မကြာခဏ ဖမ်းဆီးခံရခြင်း သို့မဟုတ် အခြားသော ဖိနှိပ်မှုမျိုးများနှင့် ရင်ဆိုင်ရပြီး အမေရိကန်အင်ပါယာ၏ မဟာမိတ်များအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်။
အီရန်အမျိုးသမီးများသည် မတူညီသောလူမှုရေးလူတန်းစားများ၊ ကိုယ်ပိုင်နောက်ခံများ၊ ပညာရေးအဆင့်များ၊ ဘာသာရေးယုံကြည်ချက်များ၊ မိသားစုတန်ဖိုးများ၊ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များနှင့် အလေ့အကျင့်များမှ လာပါသည်။ အီရန်အမျိုးသမီးများကို တစ်သမတ်တည်းဖြစ်အောင် ရိုးရှင်းအောင်ပြုလုပ်သည့် မည်သည့်အရာမဆို ၎င်းတို့၏ အယူဝါဒဆိုင်ရာ တိုးပွားများပြားမှုအတွက် တရားမျှတမှုကို မပြုလုပ်နိုင်သလို တိကျမည်မဟုတ်ပေ။ သို့သော်လည်း အီရန်အမျိုးသမီးများ၏ ကွဲပြားသော အစိတ်အပိုင်းများစွာ၏ ဆုံစည်းမှုနှင့်အတူ ပြင်ပပါဝါများကို တွန်းလှန်သည့် အီရန်အမျိုးသမီးဝါဒီလှုပ်ရှားမှု (နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊ သိမ်းပိုက်မှုဆန့်ကျင်ရေး၊ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် စစ်ဆန့်ကျင်ရေး) တို့ကို ပုံဖော်ကြည့်နိုင်သည်။ ပြည်တွင်းမတရားမှုများ။ ဤအီရန်အမျိုးသမီးလှုပ်ရှားမှုသည် အစ္စလာမ့်စည်းမျဉ်းများ၏ ရှေးရိုးဆန်သော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်နည်းပါးပြီး စစ်ပွဲနှင့် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများအောက်တွင် အောင်မြင်ရန်ခက်ခဲသည့် ယောက်ျားပီသမှုနည်းသော နိုင်ငံရေးလေထုအောက်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေပိုများသည်။
နိုင်ငံခြားအင်အားကြီးများသည် စစ်ပွဲ၏ခြိမ်းခြောက်မှု၊ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုနှင့် “ဒီမိုကရေစီ” အတွက် “ဒီမိုကရေစီ” ရန်ပုံငွေများ၏ အနုတ်လက္ခဏာသက်ရောက်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းဖြင့် အီရန်အမျိုးသမီးများကို ကူညီပေးနိုင်သည်။ အီရန်အစိုးရသည် ၎င်းတို့အားလုံးကို နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် တရားဝင် မှတ်ယူထားသည်။ အီရန်အမျိုးသမီးရေးရာကိစ္စရပ်တွေကို ပြည်ပအင်အားစုတွေက ဆွေးနွေးနေတာကြောင့် အီရန်အစိုးရရဲ့ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုအပေါ် ဆိုးရွားတဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူများသည် အမျိုးသမီးများ၏ တက်ကြွမှုနှင့် နိုင်ငံခြားအာဏာများကြား ဆက်စပ်မှုကို ဖယ်ရှားပြီး နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေး တည်ငြိမ်မှုမှတစ်ဆင့် အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီးများအတွက် စီးပွားရေး အခြေအနေများ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာခြင်းမရှိပါက ခွဲခြားဆက်ဆံမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေများကို မပြောင်းလဲနိုင်ပါ။ ပြည်ပဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု မပြီးဆုံးပါက ထိုသို့ဖြစ်လာမည်မဟုတ်ပေ။
Z
Mina Khanlarzadeh သည် Boston ရှိ Benjamin Franklin Institute of Technology တွင် သင်္ချာနှင့် ရူပဗေဒ သင်ကြားပို့ချနေပါသည်။ Mina Khanlarzadeh ၏ ခေါင်းစဉ် ဓာတ်ပုံ။