"အမေရိကမှာ ဘာအကျိုးသက်ရောက်မှုမှမရှိသရွေ့ မင်းလုပ်ချင်တာမှန်သမျှ ပြောလို့ရတယ်။" - Paul Goodman
တိုးတက်သော တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် စာရေးဆရာများသည် ၎င်းတို့ထုတ်သော သတင်းနှင့် ၎င်းတို့ဖော်ပြသော ထင်မြင်ယူဆချက်များကို ပင်မမီဒီယာက တသမတ်တည်း လျစ်လျူရှုထားသောကြောင့် အမေရိကန်ပြည်သူလူထုထံမှ သိမ်းဆည်းထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် စာရေးဆရာများက အမြဲတစေ ညည်းတွားကြသည်။ တိုးတက်သောတွေးခေါ်မှုကို လျစ်လျူရှုခြင်းသည် ပင်မမီဒီယာ၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်နှင့် တူညီသည်။ ပူးပေါင်းကြံစည်မှုဖြစ်ရန်မလိုအပ်ပါ။ ပင်မမီဒီယာကို ဘယ်သူက ပိုင်သလဲ၊ သူတို့ ခန့်အပ်တဲ့ သတင်းထောက် အမျိုးအစား - သူတို့ရဲ့ အလုပ်တွေကို ဆက်ထားလိုတဲ့ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး၊ ဒါကြောင့် ပူးပေါင်းကြံစည်မှုထက် ပိုဆိုးသွမ်းပါတယ်၊ အဲဒါက စနစ်ထဲမှာ တည်ဆောက်ထားတဲ့အရာ၊ စနစ်အလုပ်လုပ်ပုံပါပဲ။ တိုးတက်သောလောကကို လျစ်လျူရှုခြင်းသည် လုံးဝမဟုတ်ပါ။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် အချို့သောကမ္ဘာကြီးသည် လျစ်လျူရှုရန်ကောင်းလွန်းပြီး ရှားပါးသောအချိန်များတွင် တိုးတက်သောအတွေးအခေါ်များသည် အလွန်ရေပန်းစားလာစေရန် ခြိမ်းခြောက်လာသောအခါတွင် တန်ပြန်ရန်လိုသည်။
ဒါကြောင့် Howard Zinn ရဲ့ A People's History of United States နဲ့ပါ။ ဒါကတော့ New York Times Book Review၊ June 5, 2005 မှာ Zinn ရဲ့ စာအုပ်ကို ရေးသားပြီး အခြားသူတွေ ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့ Barry Gewen ပါ။
ညီညွတ်သောအမြင်ရှိသော်လည်း ရိုးရှင်းပါသည်။ အရှုံးခံရသူနှင့် ရှုံးနိမ့်သူများသည် ကောင်းသောကြောင့် အောင်နိုင်သူများသည် ညံ့သည်ဟု ခံယူကြသည်။ နင်းပြားလူမည်းတွေရဲ့အမြင်ကနေ အမေရိကဟာ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု၊ အဖိနှိပ်ခံ အလုပ်သမားများ၏ အမြင်အရ အမြတ်ထုတ်ခြင်း၊ ဟစ်စပန်နစ်များနှင့် အိန္ဒိယလူမျိုးများကို သိမ်းပိုက်ထားသော အမြင်အရ ၎င်းသည် နယ်ချဲ့သမားဖြစ်သည်။ အမေရိကန်သမိုင်းမှာ ပြစ်တင်ရှုံ့ချစရာတွေ အများကြီးရှိခဲ့တယ်၊ ချီးမွမ်းစရာ ဘာမှ မရှိသလောက်ပါပဲ။ … ကမ္ဘာသစ်သို့ရောက်ရှိလာသောဥရောပသားများမှာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ခြင်းခံရသူများဖြစ်သော်လည်း၊ ရှိနှင့်ပြီးသားအိန္ဒိယလူမျိုးများသည် မျှဝေခြင်းနှင့် ဧည့်ဝတ်ပြုခြင်းတို့ကို ယုံကြည်ကြသည် (သူတို့တွင်ရှိနေသည့် လေးနက်သောယဉ်ကျေးမှုကွဲပြားမှုများကို သတိမပြုမိပါ)၊ မုဒိမ်းကျင့်ခံရသောအာဖရိကသည် ကြင်နာမှုနှင့် ကွန်မြူနစ်ဝါဒများပြည့်နေသောတိုက်ကြီး ( အဲဒီမှာတည်ရှိနေတဲ့ လေးနက်တဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ကွဲပြားမှုတွေကို သတိမထားမိပါစေနဲ့။)
အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခံရသူအားလုံးသည် သန့်ရှင်းသပ်ရပ်ပြီး လေးနက်သောယဉ်ကျေးမှုကွဲပြားမှုမရှိဟု မစ္စတာ Gewen တွေးနေသလားဟု သံသယရှိသင့်သည်။
ထင်ရှားသော အမေရိကန်သမိုင်းပညာရှင် Arthur Schlesinger၊ Jr. သည် Zinn နှင့် ပတ်သက်၍ တစ်ချိန်က ပြောကြားခဲ့သည်- "သူက ကျွန်တော့်ကို အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဖောက်ပြန်သူလို့ ကျွန်တော် မှတ်ယူပါတယ်။ ပြီးတော့ သူ့ကို ကျွန်တော် သိပ်အလေးအနက် မထားပါဘူး။ သူက သမိုင်းပညာရှင် မဟုတ်ပါဘူး၊ သမိုင်းပညာရှင်လည်း မဟုတ်ဘူး။"
Zinn သေဆုံးပြီးနောက် နာရေးကြော်ငြာများတွင်၊ New York Times၊ Washington Post နှင့် New Zealand Herald နှင့် Korea Times တို့အထိ အမေရိကန်ထိပ်တန်း ကြေးနန်းဝန်ဆောင်မှုများမှ ဤအထူးအသရေဖျက်မှုအား ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ကောက်ယူရရှိခဲ့ပါသည်။
ဖောက်ပြန်ရေးသမားများနှင့် အစွန်းရောက်ဝါဒီများနှင့် ပတ်သက်၍ သမ္မတ John F. Kennedy ၏ ထိပ်တန်းအကြံပေးတစ်ဦးအဖြစ် မစ္စတာ Schlesinger သည် ဗြိတိန် Guiana (ယခု Guyana) ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားသော တိုးတက်သော ၀န်ကြီးချုပ် Cheddi Jagan ကို ဖြုတ်ချရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်ကို သတိပြုသင့်ပါသည်။ . 1990 ခုနှစ်တွင် New York မြို့ရှိ ကွန်ဖရင့်တစ်ခုတွင် Schlesinger မှ Jagan အား လူသိရှင်ကြား တောင်းပန်ခဲ့ပြီး "လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ်သုံးဆယ်လောက်က ကျွန်တော့်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ဆိုးရွားစွာ ခံစားခဲ့ရပါတယ်။ Cheddi Jagan အတွက် ကြီးစွာသော မတရားမှုတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။" 1 ညီလာခံတွင် Jagan တက်ရောက်ခဲ့သည့်အချက်သည် အနှစ် 30 အကြာတွင် သူ၏သြတ္တပ္ပစိတ်ကို နိုးကြားစေသော်လည်း ၎င်းသည် Schlesinger ၏ ချီးကျူးဂုဏ်ပြုချက်ဖြစ်သည်။ ခေတ်ရေစီးကြောင်း မီဒီယာများ၏ အာရုံစိုက်မှုနှင့် လေးစားမှုခံရသော ခေတ်၏ အမေရိကန်သမိုင်းပညာရှင်အားလုံးနီးပါးကဲ့သို့ Schlesinger သည် အေးစက်သောစစ်သည်တော်ဖြစ်သည်။ ပြည်ပမှာ စစ်အေးတိုက်ပွဲရဲ့ အခြေခံယူဆချက်တွေကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့တဲ့ ဇိနင်လိုမျိုး အိမ်မှာ အရင်းရှင်စနစ်ကို အစွန်းရောက်ဝါဒီတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရပါတယ်။
ကျွန်ုပ်အကြိုက်ဆုံး Howard Zinn မှ ကိုးကားဖော်ပြသည်- "သမိုင်းဆိုင်ရာ ရိုးသားမှုတွင် အဓိကပြဿနာမှာ လုံးလုံးလျားလျား လိမ်ညာခြင်းမဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် အရေးကြီးသောအချက်အလက်များ၏ ပျက်ကွက်ခြင်း သို့မဟုတ် အလေးပေးမှုဖြစ်သည်။ 'အရေးကြီး' ၏အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်သည် လူတစ်ဦး၏တန်ဖိုးများပေါ်တွင်မူတည်ပါသည်။ 2 ပြည်သူ့သမိုင်းနှင့် သူ၏အခြားရေးသားချက်များသည် အမေရိကန်သမိုင်းစာအုပ်များနှင့် မီဒီယာများတွင် အမေရိကန်၏အမှောင်ဘက်ခြမ်း၏ ချန်လှပ်မှုနှင့် အလေးပေးမှုအောက်တွင် ပါဝင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုအဖြစ် ရှုမြင်နိုင်သည်။
ဟေတီ၊ Aristide နှင့် အယူဝါဒ
ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် ဟေတီအစိုးရသည် ၎င်း၏လူများကို ကူညီရန် ဘာမှနီးပါးမျှ မလုပ်နိုင်ခဲ့သည်မှာ ကောင်းပါတယ်။ သို့မဟုတ်ပါက Fox News၊ Sarah Palin၊ လက်ဖက်ခြောက်သမားများနှင့် အခြားသော မှန်ကန်သောတွေးခေါ်မှုရှိသော အမေရိကန်လူမျိုးများက ဆိုရှယ်လစ်အဖြစ် ရှုတ်ချခံရမည်ဖြစ်သည်။ ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးမာဖီးယားဂိုဏ်းများရှေ့တွင် ဟေတီပြည်သူများ၏ ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို ပေးဆောင်ရန် နောက်ဆုံး/တစ်ဦးတည်းသော ဟေတီခေါင်းဆောင်မှာ သမ္မတ Jean-Bertrand Aristide ဖြစ်သည်။ ဆိုရှယ်လစ် ဆွဲဆောင်မှုတစ်ခုကြောင့်၊ Aristide သည် သဘာဝအားဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှ အာဏာမှ နှစ်ကြိမ် ချုပ်နှောင်ခံခဲ့ရသည်။ ပထမဦးစွာ ဘီလ်ကလင်တန်က၊ ထို့နောက် ဂျော့ခ်ျဒဗလျူဘုရှ်၊ ဂျော့ခ်ျဒဗလျူဘုရှ်၊ သမ္မတ အိုဘားမားက ငလျင်ကယ်ဆယ်ရေးအတွက် ဦးဆောင်ရန် ခန့်အပ်ခံရသူနှစ်ဦးဖြစ်သည်။ ထုံးစံအတိုင်း။
ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ဘုန်းတော်ကြီး Aristide ကို သမ္မတအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရပြီး ရှစ်လအကြာ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် CIA လုပ်ခလစာဖြင့် စစ်တပ်မှ ဖြုတ်ချခံခဲ့ရသည်။ ရယ်စရာကောင်းတာက ဖြုတ်ချခံခဲ့ရတဲ့ သမ္မတဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရပါတယ်။ ၁၉၉၄ တွင် ကလင်တန်အိမ်ဖြူတော်သည် “ဒီမိုကရေစီ” နှင့်ပတ်သက်သော ကြွေးကြော်သံများ ကြောင့် ဟန်ဆောင်ရန် အဆင်မပြေသော အနေအထားတွင် ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ခံ Aristide ၏ အာဏာပြန်ရရေးကို ထောက်ခံခဲ့ကြပါသည်။ နှစ်နှစ်ကျော် နှောင့်နှေးခဲ့ပြီးနောက် ဝါရှင်တန်သည် ၎င်း၏စစ်တပ်မှ Aristide ကို ရာထူးပြန်လည်ပေးအပ်ခဲ့သော်လည်း ၎င်း၏သက်တမ်းကုန်ဆုံးပြီးနောက်တွင် သူသည် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဆုံးရှုံးသွားသောအချိန်ကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် ဘုန်းတော်ကြီးအား အာမခံပေးရန် ဘုန်းတော်ကြီးအား အမိန့်ပေးခဲ့ပြီးနောက်၊ ဆင်းရဲသားတို့ကို ချမ်းသာပေး၍ မကူညီခြင်းငှာ၊ လွတ်လပ်သော ဈေးကွက်စီးပွားရေးကို နီးနီးကပ်ကပ် ကပ်ထားရန်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဟေတီသည် ၎င်း၏အလုပ်သမားများ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးသည့် လုပ်ခလစာကို စာသားအတိုင်းရရှိသဖြင့် အနောက်ကမ္ဘာခြမ်း၏ စုဝေးစက်ရုံအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေမည်ဟု ဆိုလိုသည်။ Aristide က သူ့အပေါ် အတင်းအကြပ် သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖျက်ဖို့ စိတ်ကူးရှိတယ်ဆိုရင် သူ့ပြတင်းပေါက်ကနေ အပြင်ကို လှမ်းကြည့်ဖို့ပဲ လိုတော့တယ် - အမေရိကန်တပ်တွေကို သူ့သက်တမ်းတလျှောက် ဟေတီမှာ တပ်စွဲထားတယ်။ ၃
ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၈၊ ၂၀၀၄ တွင်၊ ဘုရှ်အစိုးရလက်ထက်တွင် အမေရိကန်စစ်တပ်နှင့် သံတမန်အရာရှိများသည် ၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင် သမ္မတအဖြစ် ထပ်မံအရွေးခံရသော Aristide ၏အိမ်သို့ ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်အမေရိကန်လုံခြုံရေးအေးဂျင့်များ ပြန်လာရန် ချက်ခြင်းထွက်ခွာရမည်ဖြစ်ကြောင်း အကြောင်းကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန်သို့ သို့မဟုတ် တိုက်ခိုက်ပြီး သေဆုံးခြင်း၊ ဟေတီအစိုးရမှ ငှားရမ်းထားသော အမေရိကန် လုံခြုံရေးအေးဂျင့် ၂၅ ဦးအနက်မှ နောက်ရက်တွင် ရောက်ရှိလာမည့် ကျန်ရှိသည့် အမေရိကန် လုံခြုံရေးအေးဂျင့် ၂၅ ဦးကို လာရန် တားမြစ်ထားကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားနှင့် ဟေတီသူပုန်များသည် အနီးနားတွင်ရှိပြီး လက်နက်ကိုင် အပြင်းအထန် ကြံ့ကြံ့ခံကာ လူထောင်ပေါင်းများစွာကို သွေးချောင်းစီးကာ သတ်ပစ်ရန် အသင့်ရှိနေသည်။ ထို့နောက် Aristide သည် အမေရိကန်မှ ပြန်ပေးဆွဲကာ အာဖရိကသို့ ပြည်နှင်ဒဏ်မခံရမီ “နုတ်ထွက်စာ” ကို လက်မှတ်ရေးထိုးရန် ဖိအားပေးခံခဲ့ရသည်။ 28 "ဒီမိုကရေစီ" နှင့် "ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်" အကြောင်းကို အဆုံးမသတ်နိုင်သော ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ခေါင်းဆောင်များနှင့် နိုင်ငံရေးသမားများသည် ဤ ရင်သပ်ရှုမောဖွယ် နိုင်ငံတကာ လူမိုက်လုပ်ရပ်နှင့် ပတ်သက်၍ ပြောစရာမရှိသလောက်ပင်။ အမှန်မှာ၊ ပြင်သစ်နှင့် ကနေဒါတို့သည် Aristide ကို ထွက်ခွာရန် ဖိအားပေးရာတွင် အမေရိကန်၏ တက်ကြွသော မဟာမိတ်များဖြစ်သည်။ ၅
ပြီးတော့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Colin Powell က Aristide က "ပြန်ပေးဆွဲတာ မဟုတ်ဘူး၊ သူ့ကို လေယာဉ်ပေါ်တင်ခိုင်းတာ မဟုတ်ဘူး။ ကျေကျေနပ်နပ်နဲ့ လေယာဉ်ပေါ်တက်သွားတယ်။ အဲဒါ အမှန်တရားပဲ။" 6 Powell သည် Saddam Hussein အသုံးပြုရန်ပြင်ဆင်နေသော ဓာတု၊ ဇီဝနှင့်နျူကလီးယားလက်နက်များဆိုင်ရာ အသေးစိတ်စာရင်းများကို ကုလသမဂ္ဂအား ပေးဆောင်စဉ် တစ်နှစ်အစောပိုင်းက သူပြောခဲ့သည့်အတိုင်း ရိုးသားခဲ့သည်။
Howard Zinn သည် "သမိုင်းရိုးသားမှုတွင် အဓိကပြဿနာမှာ လုံးလုံးလျားလျားလိမ်ညာခြင်းမဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် အရေးကြီးသောအချက်အလက်များကို ချန်လှပ်ထားခြင်း သို့မဟုတ် အလေးပေးမှုအား ဖျက်သိမ်းခြင်းဖြစ်သည်" ဟု Howard Zinn က အထက်တွင် ကိုးကားဖော်ပြထားသည်။ သို့သော်၊ ၎င်းသည် အမေရိကန် ပင်မမီဒီယာများသည် ဒဏ္ဍာရီများကို ဖန်တီးခြင်း သို့မဟုတ် တည်မြဲနေခြင်းကို မဆိုလိုပါ။ ဤသည်မှာ လွန်ခဲ့သော နှစ်လက New York Times ၏- "၂၀၀၄ ပုန်ကန်မှုအတွင်း ဖြုတ်ချခံခဲ့ရသော မစ္စတာ Aristide ... ဟေတီလူမျိုးတွေက သူတို့အပေါ် ထားထားတဲ့ ခြေချင်းတွေကို ဖြုတ်ချဖို့ တက်လာကြလား။ ဒါမှမဟုတ် အမေရိကန်က တစ်ခုခုလုပ်နေတာလား။
Aristide သည် ထိုအရေးကြီးသောအခိုက်အတန့်တွင် "သူပုန်များ" သည် လူဖြူနှင့်နိုင်ငံခြားဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း Aristide မှပြောကြားခဲ့သည်။ 8 သို့ရာတွင် ၎င်းတို့သည် ဒေသခံဖြစ်ခဲ့ကြသော်လည်း Colin Powell သည် Aristide ၏ကိုယ်ရေးကိုယ်တာလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များကို အဘယ်ကြောင့်အမေရိကန်က ဖျက်သိမ်းရကြောင်း အဘယ်ကြောင့်ရှင်းပြခဲ့သနည်း။ အမေရိကန်က တစ်ချက်ပစ်ခတ်ရုံနဲ့ မပစ်ဘဲ အလွယ်ဆုံး လုပ်နိုင်ခဲ့တဲ့ သူပုန်တွေလက်ကနေ အမေရိကန်က Aristide ကို မကာကွယ်ခဲ့တာ ဘာကြောင့်လဲလို့ သူက မရှင်းပြခဲ့ပါဘူး။ Aristide သည် ၎င်း၏သမ္မတရာထူးကို အဘယ်ကြောင့် “ကျေကျေနပ်နပ်” စွန့်လွှတ်ရကြောင်းကိုလည်း ၎င်းက ရှင်းပြခဲ့ခြင်းမရှိပေ။
ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် ဟေတီသို့ အမေရိကန်စစ်တပ် ဖြန့်ကျက်ချထားမှုသည် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းထက် အလုပ်ပိုသည်ဟု ရပ်ကွက်အသီးသီးတွင် ဝေဖန်ခံနေရပြီး မြို့တော်ရှိ လေဆိပ်သည် ယခုအခါ အမေရိကန်စစ်အခြေစိုက်စခန်းအဖြစ် တည်ရှိနေပြီး အကူအညီပေးရေး မစ်ရှင်များကို အမေရိကန်တပ်များက ပိတ်ဆို့ထားသဖြင့် အမျိုးမျိုးသော ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ပိတ်ဆို့ထားသည်။ ဝါရှင်တန်၏ ကိုယ်ပိုင် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး အစီအစဉ်ကို ထမ်းဆောင်ရန် နိုင်ငံတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခြင်းမှ ထင်ရှားသည်။ သို့သော် ကြီးမားသော စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တည်ရှိမှုသည် ဝါရှင်တန်၏ နိုင်ငံရေး အစီအစဉ်တွင် အချက်နှစ်ချက်ကို အဆင်ပြေချောမွေ့စေရန် လုပ်ဆောင်နိုင်သည် - ဟေတီလူမျိုးများသည် အမေရိကန်သို့ ပင်လယ်ဖြင့် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်းနှင့် နောက်တစ်ကြိမ် အာဏာရယူရန် ခြိမ်းခြောက်ခြင်းတို့ကို စိုးရိမ်၍ ဟေတီနိုင်ငံသား အများအပြားကို အဖုံးဖုံးထားခြင်းဖြစ်သည်။
ပြောလို့မရတဲ့အရာ
"အကြမ်းဖက်မှု၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ အလွန်အကျွံတုံ့ပြန်မှုကို နှိုးဆွရန်ဖြစ်သည်" ဟု အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒရေးရာ ပဏ္ဍိတ်တစ်ဦးဖြစ်သည့် Fareed Zakaria က Newsweek မဂ္ဂဇင်း၏ နိုင်ငံတကာထုတ်ဝေမှုဆိုင်ရာ အယ်ဒီတာနှင့် Washington Post ဆောင်းပါးရှင် Umar Farouk Abdulmutallab တို့ကို ရည်ညွှန်းကာ ရေးသားခဲ့သည်။ ခရစ္စမတ်နေ့မှာ အမေရိကန်လေကြောင်းလိုင်းကို ဗုံးခွဲဖို့ ကြိုးစားမှု မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး။ “သူ့ရဲ့ တကယ့်ရည်ရွယ်ချက်က လူရာပေါင်းများစွာကို တိုက်ရိုက်ပစ်မှတ်ထားပြီး သတ်ပစ်ဖို့မဟုတ်ဘဲ ကျန်တဲ့လူတွေကို အကြောက်တရားတွေ ကြဲချဖို့ပါ။ အကြမ်းဖက်ဝါဒဟာ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ စစ်ရေးနည်းဗျူဟာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကြည့်ရှုသူတွေရဲ့ တုံ့ပြန်မှုအပေါ် မူတည်ပါတယ်။ တိုက်ခိုက်မှုက အလုပ်မဖြစ်ပါဘူး။ ဟုတ်တယ်၊ ဒီတစ်ခုက အရမ်းအလုပ်လုပ်တယ်။" ၉
ဒါ အဆန်းမဟုတ်ဘူးလား။ အဓိကအားဖြင့် "တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုကို နှိုးဆော်ခြင်း" သို့မဟုတ် "ကြောက်ရွံ့မှု" ရန်သူအပါအဝင် လူရာပေါင်းများစွာ၏ အသက်ကို လုယူရန် ကြိုးစားကြမည်လား။ မည်သည့်အရာနှင့်မျှ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း မကျေမနပ်ဖြစ်မှု သို့မဟုတ် နာကြည်းမှုမျိုး သို့မဟုတ် အမေရိကန်မည်သူ့ကိုမျှ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းမျိုး မရှိခဲ့ပါ။ အမှားကို မရိပ်မိအောင် မှန်စေချင်သလား။ ကလဲ့စားချေဖို့ ဘာတစ်ခုမှ မရှာဘူး ? အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အဘယ်ကြောင့် အကြမ်းဖက်သမားများ၏ အဓိကပစ်မှတ်ဖြစ်သနည်း။ Zakaria ၏ဆောင်းပါးတွင် ထိုမေးခွန်းများကိုပင် အရိပ်အမြွက်မဖော်ပြခဲ့ပါ။
သမ္မတအိမ်ဖြူတော်၏ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးနှင့် အမိမြေလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လက်ထောက်ဖြစ်သူ John Brennan မှ ပြုလုပ်သော အလားတူ မအောင်မြင်သော အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ အိမ်ဖြူတော် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ဝါရင့် သတင်းထောက် Helen Thomas က မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။
သောမတ်စ်- "ကျွန်တော်တို့အတွက် အမြဲတမ်း ချို့တဲ့နေတာက မင်းက ငါတို့ကို ဘာကြောင့် ဒုက္ခပေးချင်ရတာလဲ ဆိုတဲ့ လှုံ့ဆော်မှုကို မပေးဘူး။ … စေ့ဆော်မှုဆိုတာ ဘာလဲ၊ ဘာအတွက်ကြောင့်လဲဆိုတာ မင်းဘယ်တော့မှ မကြားဖူးဘူး။"
Brennan - "Al Qaeda ဟာ အပြစ်မဲ့သူတွေကို သတ်ဖြတ်ပြီး ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ သတ်ဖြတ်ခြင်းအတွက် ရည်စူးထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပါ။ ... [သူတို့] မစ္စတာ Abdulmutallab လို ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ဆွဲဆောင်ပြီး ဒီလို တိုက်ခိုက်မှုမျိုးတွေအတွက် အသုံးပြုပါတယ်။ သူ့ကို ဘာသာရေး တွန်းအားပေးတဲ့ ခံစားချက်မျိုးနဲ့ လှုံ့ဆော်ခဲ့တာ။ ကံမကောင်းစွာပဲ၊ အယ်လ်ကေဒါဟာ အစ္စလာမ်ကို ဖောက်ပြန်ပြီး အစ္စလာမ်ရဲ့ အယူအဆကို ဖောက်ပြန်ခဲ့တာမို့ အဲဒီပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အယ်လ်ကိုင်ဒါမှာ ပျက်စီးခြင်းနဲ့ သေခြင်းရဲ့ အစီအစဉ်တွေ ရှိတယ်။"
Thomas: "ဒါက ဘာသာရေးကြောင့်လို့ ပြောနေတာလား။"
Brennan - "ကျွန်တော်ပြောတာက ဘာသာရေးအလံကို အလွန်ကောက်ကျစ်လျစ်လျစ်နဲ့ ဖောက်ပြန်တဲ့နည်းနဲ့ အသုံးပြုတဲ့ အယ်လ်ကိုင်ဒါအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကြောင့်ပါ။"
Thomas: "ဘာလို့လဲ"
Brennan က “ဒါက ရှည်လျားတဲ့ ကိစ္စလို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အယ်လ်ကိုင်ဒါ ကတော့ မွေးရပ်မြေကို တိုက်ခိုက်ဖို့ ဒီမှာပဲ လုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။
Thomas : "ဒါပေမယ့် မင်းဘာလို့ မရှင်းပြသေးတာလဲ။" ၁၀
အမေရိကန် အရာရှိများသည် အဘယ်ကြောင့်နည်းဟု ရှင်းပြရန် ကြိုးစားမှုပင် မရှိသလောက်ပင်။ ပြီးတော့ အမေရိကန် သတင်းထောက်တွေက ဘာကြောင့် သူတို့ကို ရှင်းပြဖို့ ဖိအားပေးခဲပါတယ်။ ဟယ်လင်သောမတ်စ်လို မဟုတ်တာတော့ သေချာတယ်။
ပြီးတော့ ဒီအရာရှိတွေရဲ့ ပါးစပ်ကိုဖြတ်ကျော်ဖို့ ခက်တာက ဘာလဲ။ အမေရိကန်ဆန့်ကျင်ရေး အကြမ်းဖက်သမားများသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက နိုင်ငံများနှင့် နီးစပ်သူများ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့အား အစ္စရေးက ပြတ်ပြတ်သားသား ပြတ်ပြတ်သားသား အမေရိကန်၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် လက်တုံ့ပြန်ရန် အမေရိကန် အကြမ်းဖက်သမားများ ဖြစ်လာစေရန် စိတ်ကူးဖြစ်သည်။
အော်စမာဘင်လာဒင်သည် ပါလက်စတိုင်းတွင် သက်သေမပြမချင်း ၎င်းကို ပါလက်စတိုင်းတွင် သက်သေမပြမချင်း ကျွန်ုပ်တို့ ရရှိစေလိုသော မက်ဆေ့ချ်မှာ “ကျွန်ုပ်တို့ ရရှိစေလိုသော မက်ဆေ့ချ်မှာ အမေရိကန်သည် လုံခြုံရေးအတွက် အိပ်မက်မဟုတ်ကြောင်း” အော်စမာဘင်လာဒင်က မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။ ၁၁
ဒီဇင်ဘာ ၃၀ ရက်က အာဖဂန်နစ္စတန်ရှိ စခန်းတစ်ခုတွင် CIA ဝန်ထမ်းခုနစ်ဦးကို သတ်ခဲ့သည့် ဂျော်ဒန်ဆရာဝန်မှ အသေခံဗုံးခွဲသူ Humam Khalil Abu-Mulal al-Balawi ၏ မကြာသေးမီက ဖြစ်ရပ်လည်းရှိသည်။ ၎င်း၏ မုဆိုးမက “ကျွန်တော် ဂုဏ်ယူပါတယ်။ … ငါ့ခင်ပွန်းက အမေရိကန်ရဲ့ ကျူးကျော်မှုကို ဆန့်ကျင်တယ်။” ဘာလာဝီ ကိုယ်တိုင်က အင်တာနက်မှာ “ကျွန်တော် ဂါဇာမှာ မနေချင်ဖူး၊ ဒါပေမယ့် အခု ကျွန်တော် ဂျူးလူမျိုး အများစုရဲ့ အသက်ကို ငရဲထဲ ရောက်သွားစေမယ့် ကားဗုံးကြီး ဖြစ်ချင်ပါတယ်” ၁၂
Balawi မှ တိုက်ခိုက်ခဲ့သော CIA အခြေစိုက်စခန်းသည် အာဖဂန်နစ္စတန်-ပါကစ္စတန်နယ်စပ်တစ်လျှောက်ရှိ အေဂျင်စီ၏ အဝေးထိန်းလေယာဉ်အတွက် ပစ်မှတ်များရွေးချယ်ရာတွင် ကြီးကြီးမားမားပါဝင်နေကြောင်း မှတ်သားသင့်ပါသည်။ ၁၃
၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်များနောက်ကွယ်တွင် အဓိက တွန်းအားအဖြစ် အမေရိကန်မူဝါဒများကို ကိုးကားပြီး အကြမ်းဖက်သမားများ၏ နမူနာများစွာ ရှိပြီး၊ အများအပြားမှာ အမေရိကန် တာဝန်ရှိသူများသည် နောက်ဆုံး အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုကို ဆွေးနွေးသည့်အခါတွင် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ၏ အခန်းကဏ္ဍကို ဖော်ပြခြင်းမှ ရှောင်ရှားရန် ဂရုတစိုက် နင်းချေရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ဂျာနယ်လစ်များသည် များသောအားဖြင့် ဤအချက်ကို စာဖတ်သူ၏ အသိစိတ်သို့ ပြန်ရောက်စေရန် ပျက်ကွက်ကြသည်။
၎င်းသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးတွင် အလားတူလုပ်ဆောင်သည်။ လက်တင်အမေရိကတွင် 1950 ခုနှစ်မှ 1980 ခုနှစ်များအတွင်း မုန်းတီးဖွယ်ဝါရှင်တန်မူဝါဒများကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့်၊ အမေရိကန်သံတမန်နှင့် စစ်ရေးဆိုင်ရာ ပစ်မှတ်များအပြင် အမေရိကန်ကော်ပိုရေးရှင်းများ၏ ရုံးများကို ဆန့်ကျင်သည့် မရေမတွက်နိုင်သော အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များ ရှိခဲ့သည်။
အီရတ်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် အမေရိကန်၏ ဗုံးကြဲမှု၊ ကျူးကျော်မှု၊ သိမ်းပိုက်မှုနှင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု၊ ပါကစ္စတန်၊ ဆိုမာလီယာနှင့် ယီမင်နိုင်ငံတို့ကို ဗုံးကြဲမှု၊ ပါလက်စတိုင်းများအပေါ် အစ္စရေး-အမေရိကန် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားနေသည့်အတွက် အမေရိကန်ဆန့်ကျင်ရေး အကြမ်းဖက်သမားများ၏ တပ်သစ်တစ်ခုကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ သူတို့ဆီက ငါတို့ကြားရတာ တော်တော်ကြာမယ်။ ပြီးတော့ အမေရိကန် အရာရှိတွေက ဒီအချက်တွေကို ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ဖို့ ရှောင်ရှားဖို့ ကြိုးစားရင်း သူတို့ကိုယ်သူတို့ ဥာဏ်ပညာနဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာ ကြိုးထုံးတွေအဖြစ် လှည့်နေတာကို ကြားနေရပါတယ်။
ဇန်န၀ါရီလ ၂၇ ရက်နေ့က ၎င်း၏ “ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံတော်” မိန့်ခွန်းတွင် သမ္မတ အိုဘားမားက “မည်သူမဆို ပရီမီယံကြေးများကို လျှော့ချပေးမည့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ချဉ်းကပ်မှု၊ လိုငွေပြမှု၊ အာမခံမထားသည့်သူများကို ကာမိစေရန်၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက် Medicare အားကောင်းလာစေရန်နှင့် ရပ်ရန်၊ အာမခံကုမ္ပဏီက အလွဲသုံးစားလုပ်လို့ သိပါရစေ။" ကောင်းပြီ၊ အမေရိကန်၏ စစ်ပွဲများစွာကို အဆုံးသတ်လိုက်ခြင်းဖြင့် ဆင်ခြင်တုံတရားရှိသော မည်သည့်အရာကိုမဆို လုပ်ဆောင်ရန် လူသားချင်းစာနာသော လူ့အဖွဲ့အစည်းက လုပ်ချင်တိုင်းလုပ်ရန် ငွေအလုံအလောက် လွတ်သွားမည်ဖြစ်သည်။ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အသုံးစရိတ်ကို ဖယ်ထုတ်ခြင်းသည် လူတိုင်းအတွက် အခမဲ့ ဆေးကုသစရိတ် ပေးချေမည်ဖြစ်သည်။ လူတိုင်းအတွက်အခမဲ့တက္ကသိုလ်ပညာရေး။ ပျက်စီးနေသော အခြေခံအဆောက်အဦများကို ပြုပြင်ခြင်းနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ တတ်နိုင်သမျှ အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ပတ်ဝန်းကျင်ကို ပြုပြင်ပေးခြင်းကဲ့သို့သော သန်းပေါင်းများစွာသော လစာကောင်းသည့် အလုပ်အကိုင်များကို ပေးနိုင်သော အစိုးရ၏ ပြည်သူ့လုပ်ငန်း ပရောဂျက်တစ်ခု ဖန်တီးခြင်း။ သင့်စိတ်ကြိုက် ပရောဂျက်များကို ထည့်နိုင်သည်။ စစ်ပွဲတွေ ချုပ်ငြိမ်းသွားရုံနဲ့ အားလုံးကို ဖုံးကွယ်ထားလိုက်ပါ။ အဲဒါကို မြင်ယောင်ကြည့်ပါ။
မှတ်စုများ
1. The Nation၊ ဇွန်လ 4 ရက်၊ 1990၊ pp.763-4 ?
2. "ထွက်ရန်ပျက်ကွက်- အကောင်းမြင်သော သမိုင်းပညာရှင်၏ ရောင်ပြန်ဟပ်ချက်များ" (1993), p.30 ?
3. http://killinghope.org/bblum6/haiti2.htm ?
4. Jean-Bertrand Aristide ၏ ထုတ်ပြန်ချက်၊ မတ်လ 5၊ 2004၊ ဗဟိုအာဖရိကသမ္မတနိုင်ငံ၊ ပစိဖိတ်သတင်းဝန်ဆောင်မှု (San Francisco); David Swanson၊ "Haiti အတွက် Bush လုပ်ခဲ့တာလဲ"၊ ဇန်နဝါရီ 18၊ 2010၊ William Blum, "Rogue State", pp.219-20) ?
5. Miami Herald၊ မတ်လ 1 ရက်၊ 2004 ?
6. CNN၊ မတ်လ 1၊ 2004 ?
၇။ New York Times၊ နိုဝင်ဘာ ၂၇၊ ၂၀၀၉ ?
8. Aristide ထုတ်ပြန်ချက်၊ op. cit ?
9. Newsweek၊ ဇန်နဝါရီ 18၊ 2010၊ အွန်လိုင်း ဇန်နဝါရီ 9 ?
၁၀။ အိမ်ဖြူတော် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၊ ဇန်န၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၀ ?
11. ABC သတင်း၊ ဇန်နဝါရီ ၂၅၊ ၂၀၁၀ ?
12. Associated Press၊ ဇန်န၀ါရီလ 7 ရက်၊ 2010 ?
13. Washington Post၊ ဇန်နဝါရီ 1 ရက်၊ 2010 ?
14. Rogue State၊ အခန်း 1၊ "အကြမ်းဖက်သမားများသည် အဘယ်ကြောင့် United States ကို ဆက်လက်ကောက်နေသနည်း"; ဤအခန်းသည် 2005 တွင်အဆုံးသတ်သည်။ အချို့သော ဥပမာများကို စာရေးသူက နောက်ပိုင်းတွင် တင်ပြနိုင်ပါသည်။
William Blum သည် ရေးသားသူဖြစ်သည်။
– Killing Hope- 2 ကမ္ဘာစစ်ကတည်းက အမေရိကန်စစ်တပ်နှင့် CIA ကြားဝင်စွက်ဖက်မှုများ
– Rogue State- ကမ္ဘာ့တစ်ခုတည်းသောစူပါပါဝါလမ်းညွှန်
– West-Bloc Dissident- စစ်အေးတိုက်ပွဲ အမှတ်တရ
– သေခြင်းမှကမ္ဘာကိုလွတ်မြောက်ခြင်း- အမေရိကန်အင်ပါယာဆိုင်ရာ အက်ဆေးများ