Ċajta rari kienet qed tiċċirkola fost l-Iraqini ftit qabel ma l-Prim Ministru tagħhom iltaqa’ ma’ George Bush f’Amman dan l-aħħar. X'se jkun qed jitlob il-President Amerikan? Tweġiba: skeda għall-Iraqini biex jirtiraw mill-Iraq.
Kienet referenza mxewka għan-numru kbir ta’ Iraqini li ġew sfurzati jaħarbu minn art twelidhom minn meta l-Istati Uniti invadew u ppresedut kollass katastrofiku fis-sigurtà. Sa 3,000 qed jitilqu kuljum, skont in-NU.
Iċ-ċajta tiġbor ukoll is-sentiment Iraqin li qed jikber li l-Amerikani qed jilħqu l-qofol ta’ eżerċizzju ta’ tliet snin biex ibiddlu t-tort. Tkun xi tkun marret ħażin fl-Iraq, dejjem kienet tort tal-Iraqini. L-ewwel saqu lil pajjiżhom stess wara l-waqgħa ta’ Saddam Hussein. Imbagħad ħallew jihadis barranin u bombi suwiċida jidħlu u jattakkaw lill-Amerikani. Issa qed jipprattikaw orġija ta’ vjolenza settarja u qtil ta’ vendetta bla moħħ li huma lil hinn mill-poteri tat-tip u l-Amerikani ta’ intenzjoni tajba li għandhom jikkontrollaw. Setaʼ xi ħadd jimmaġina li l-ingratitudni għall-ħelsien qatt kienet se tilħaq tali fond? L-uniku mod biex isalva l-Iraq huwa li tneħħi kull Iraqi. Is-Sinjuri Perle, Rumsfeld u Wolfowitz imbagħad ikollhom għalqa vojta li fuqha jibnu l-istat mudell tagħhom tal-Lvant Nofsani.
Il-linja li "huwa kollox f'idejn l-Iraqini issa" tgħaddi wkoll mir-rapport Baker-Hamilton Iraq Study Group, għalkemm f'forma sottili. Ir-rapport jitlob lill-ġirien tal-Iraq biex ikollhom sehem kostruttiv fl-istabbilizzazzjoni tal-pajjiż. Huwa jappella lill-militar Amerikan biex jaċċellera t-taħriġ tat-truppi Iraqini u jagħtihom tagħmir aħjar. Iżda l-ispinta ċentrali hija li l-Iraqini jridu jsolvu l-problemi tagħhom stess. Ma jistgħux jistennew li l-Istati Uniti jkollhom impenn miftuħ biex jgħinu.
Ir-rapport kellu riċeviment fqir, parzjalment minħabba d-diskordanza bejn id-diversi toni tiegħu. L-analiżi hija radikali, filwaqt li r-rakkomandazzjonijiet huma moderati. Is-sentenzi tal-bidu tagħha – “is-sitwazzjoni fl-Iraq hija gravi u tiddeterjora... m’hemm l-ebda triq li tista’ tiggarantixxi s-suċċess” – ġew enfasizzati b’mod eċċessiv mill-midja mainstream Amerikana għaliex jidhru li huma attakk fuq it-tmexxija ta’ Bush tal-gwerra u l-istat Panglossian tiegħu. ta’ ċaħda dwar l-kruhat tal-ħajja għall-Iraqini. Dik hija raġuni waħda għaliex Bush qed idewwem ir-reazzjoni tiegħu stess sas-Sena l-Ġdida. Ma jridx jidher li jaqbel mad-dijanjosi.
Baker-Hamilton fih xi twissijiet importanti għal dawk li jfasslu l-politika. Jirrimarka li mill-1,000 persunal tal-ambaxxata tal-Istati Uniti f’Bagdad sitta biss jitkellmu bl-Għarbi b’mod fluwenti. Inqas minn 10 analisti fid-Defense Intelligence Agency għandhom aktar minn sentejn esperjenza fit-tfassil tar-ribelljoni, għalhekk mhix sorpriża li b'mod konsistenti jifhmuha ħażin.
Ir-rapport jgħid li 61% tal-Iraqini japprovaw l-attakki fuq il-forzi Amerikani u Brittaniċi. Jekk wieħed jassumi bil-kbir li l-Kurdi (li jiffurmaw madwar 20% tal-popolazzjoni) jopponu attakki bħal dawn, u Sunni Għarab (li jiffurmaw ukoll madwar 20% tal-popolazzjoni) jappoġġjawhom, dan ifisser li żewġ terzi tax-Xiti tal-Iraq jappoġġjawhom ukoll. minnhom – proporzjon għoli ħafna fost popolazzjoni li batiet taħt Saddam u issa tiddomina l-gvern. Quddiem ostilità tant mifruxa, preżenza militari Amerikana jew Brittanika hija sostenibbli?
Baker u Hamilton ma jqajmux il-mistoqsija. Huma jargumentaw biex titkompla l-okkupazzjoni għas-snin li ġejjin - punt li l-kumment tal-midja kellu t-tendenza li jinjora. Ir-rakkomandazzjoni militari ewlenija tagħhom, l-irtirar tal-unitajiet tal-ġlieda kontra l-Istati Uniti sal-rebbiegħa tal-2008, hija konformi mal-programm li l-kmandant Amerikan fl-Iraq, il-Ġeneral George Casey, ilu jsegwi għal xhur sħaħ. Ir-rakkomandazzjonijiet politiċi tagħhom, inkluża s-sejħa għal taħditiet tal-Istati Uniti mal-Iran, jirrepetu l-politiki li qed jimbuttaw minn Zalmay Khalilzad, l-ambaxxatur tal-Istati Uniti f’Bagdad. Huwa kien ġie awtorizzat li jżomm taħdidiet ma’ Tehran din id-darba s-sena l-oħra, sakemm in-neocons kisbu s-saqajn u pperswadew lil Bush biex iwaqqfuh.
Jista’ jkun preċiżament minħabba li Baker u Hamilton huma tant qrib il-politika attwali tal-Istati Uniti li r-rapport tagħhom ġie attakkat mill-president tal-Iraq, Jalal Talabani, Kurd, kif ukoll minn mexxejja Shia – inkluż il-prim ministru, Nouri al-Maliki. Baker u Hamilton saru l-guys tal-ħarifa. Huwa diffiċli għal Talabani u Maliki li jattakkaw lil Bush frontalment, u għalhekk imorru wara n-nies li donnhom jitkellmu f'ismu.
Il-prinċipju politiku ċentrali tar-rapport, bħal dak ta’ Khalilzad, huwa li jrid ikun hemm inklinazzjoni lura lejn is-Sunniti u restawr ta’ stat Iraqin b’saħħtu bi dħul garantit miż-żejt f’idejn ċentrali. Dan huwa l-uniku mod kif titnaqqas ir-ribelljoni mmexxija mis-Sunni u jiġu evitati l-perikli tal-frammentazzjoni tal-Iraq. Il-Kurdi jaraw dan bħala repli mill-kostituzzjoni federali l-ġdida li ġġieldu għaliha. Ix-Xiti jinkwetaw dwar trasferiment tal-poter lura lill-Baaths.
L-uniċi żewġ punti ta’ radikaliżmu ġenwin f’Baker-Hamilton huma s-sejħa tagħhom għal djalogu mal-kleru Shia nazzjonalista, Moqtada al-Sadr, u amnestija li “se tkun diffiċli għall-Istati Uniti biex taċċetta” – forsi ħjiel li anke dawk li Amerikani maqtula jkollhom jiġu maħfra.
Ir-rikonċiljazzjoni nazzjonali hija ċ-ċavetta, u l-aħħar sforz tal-Iraq f'dan għandu jibda f'konferenza f'Bagdad għada. Ġie pospost diversi drabi, u għadu mhux ċar kemm hija inklussiva l-lista tal-mistednin. Lanqas ma jidher probabbli li l-gvern Maliki u l-alleati Kurdi tiegħu jridu jagħmlu ftuħ fundamentali lis-Sunniti. Minkejja dan, l-Iraq jinsab f’mument ta’ ferment politiku partikolari, li issa jinkludi wkoll lill-eks Prim Ministru sekulari Ayad Allawi, li qed jippromwovi front ta’ salvazzjoni nazzjonali.
Jista 'jispiċċa kollox, hekk kif l-avviżi tal-politika ta' Bush fis-Sena l-Ġdida jistgħu jammontaw għal ġurdien aktar milli muntanji. Iżda l-punt essenzjali dwar it-traġedja ta 'l-Iraq jibqa' dak li kien minn April 2003. Bush u Blair iġorru r-responsabbiltà ewlenija għall-kaos li ħarġet l-invażjoni ħażina tagħhom. Il-problema tal-vjolenza settarja tista’ tissolva biss mill-Iraqini. Ir-rikonċiljazzjoni nazzjonali, jekk isseħħ, trid tkun immexxija mill-Iraqini. Iżda l-Istati Uniti u l-Gran Brittanja mhumiex nies fil-qrib innoċenti, Samaritani tajbin, jew garanti newtrali kontra gwerra ċivili. Diġà kien hemm wisq okkażjonijiet – mill-hekk imsejjaħ trasferiment tas-sovranità f’Ġunju 2004 sal-inawgurazzjoni tal-ewwel gvern elett f’Mejju ta’ din is-sena – meta qalu “issa f’idejn l-Iraqini” filwaqt li baqgħu fil-kariga aħħarija. Huwa biss meta jitilqu mill-Iraq li s-sovranità verament terġa' lura.
Il-pożizzjoni ta’ Blair fil-Lvant Nofsani l-ġimgħa d-dieħla se tkun bla sens. Kien jagħmel aktar għall-wirt tiegħu kieku uża ż-żjara tiegħu f’Washington il-ġimgħa li għaddiet biex japprova l-analiżi skoraġġanti ta’ Baker-Hamilton, jaċċetta ftit mit-tort, u jgħid lil Bush privatament jew pubblikament li wasal iż-żmien għal bidla radikali.
© Guardian News and Media Limited 2006
ZNetwork huwa ffinanzjat biss permezz tal-ġenerożità tal-qarrejja tiegħu.
Donate