Dan l-aħħar intervistajt lil Miguel Rodriquez Torres, kunfidant mill-qrib ta’ Hugo Chavez, figura ewlenija fir-rivoluzzjoni Bolivariana, u kandidat futur potenzjali għall-President tal-Venezwela, f’Caracas. It-traskrizzjoni ġejja.
L-ewwel, tista' jekk jogħġbok tgħidilna ftit dwar il-passat tiegħek biex tpoġġi postek fir-rivoluzzjoni Bolivariana.
Il-bidu tiegħi fir-rivoluzzjoni kien fl-Akkademja militari, meta kont kadetti u Chávez kien kmandant u kellu influwenza kbira fuqi. ingħaqadt mal-Moviment Rivoluzzjonarju Bolivarian [MBR-200]. L-ewwel esperjenza politika tiegħi bdiet meta kont Logutenent u kont parti mid-diviżjoni tal-paraxut, l-istess waħda li Chávez kien jagħmel parti minnha. Bdiet bir-ribelljoni tar-raba’ Frar [tal-1992] li beda Chávez u sirt iktar involut fiha wara Frar 4, meta konna lkoll il-ħabs. Ġejt innominat bħala uffiċjal tal-intelliġenza militari għall-MBR-200. Hawn bdejt il-formazzjoni politika tiegħi, kwart ta’ seklu ilu. Għoġobni l-attività politika fil-ħabs u bdejt naħdem ma’ ħafna organizzazzjonijiet politiċi fil-komunità ħdejn il-ħabs. Chavez poġġini inkarigat mill-organizzazzjoni tal-kumitati Bolivariani fil-ħabs. Kellna kumitati Bolivariani madwar Caracas u l-inħawi ta’ madwarha. Il-kumitati Bolivariani aktar tard ttrasformaw lilhom infushom fi ċrieki Bolivariani u sirt koordinatur taċ-ċrieki Bolivariani, ħdimt ma' Diosdado Cabello, li dak iż-żmien kien Kap tal-Persunal tal-president.
Minn meta tlaqt il-ħabs fl-1994 u mbagħad sal-1998, kien żmien diffiċli ħafna għalija, meta rġajt lura l-militar. Grupp żgħir minna rrifjutaw li jirtiraw. Dawk li rtiraw inħelsu mill-ewwel u meta talbuni nirtira jien għedt, x’għamilt, x’kien id-delitt tiegħi? Ivvintaw pożizzjoni fil-fruntiera Kolombjana li qabel ma kinitx teżisti. Konna biss 20 suldat f’dik iż-żona. Jien qattajt madwar 200 jum noqgħod imqajjem kemm jista’ jkun. Matul l-elezzjonijiet tal-1998 kont għadni stazzjonat ħdejn il-fruntiera. Il-pulizija tal-intelliġenza militari arrestatni ħames darbiet separati billi tissuspettani b’konfoffa. Jien ma tantx kont qed nikkonfoffa imma kont qed norganizza l-fdalijiet tal-MBR-200 li fadal fil-militar għax kont smajt li kieku Chávez jiġi elett biex ikun president il-militar ma jagħrfuhx. Tabilħaqq, meta Chávez ġie elett il-Ġeneral Rojas talab ġenerali oħra li ma jagħrfux lill-president il-ġdid. L-għada li Chávez ġie elett, ġejt mitlub nirritorna Caracas. Hekk kif wasalt sirt membru tal-gwardja tal-unur presidenzjali.
Il-fehim tas-soltu għal ħafna nies huwa li l-appoġġ għal Chávez fil-militar kien sempliċement funzjoni li hu kien raġel militari. Dak li qed tissuġġerixxi, iżda, huwa li l-popolarità tiegħu kienet dovuta wkoll għall-organizzazzjoni attiva tiegħu fi ħdan il-militar, korrett?
Hemm elementi taż-żewġ affarijiet. Imma fundamentalment Chavez kien mexxej imwieled naturali. Nista' nagħtik eżempju mill-Akkademja militari. Ilkoll li konna nafu lil xulxin fl-Akkademja militari kull meta tkellimt dwar min kien l-aqwa kadetti fl-Akkademja militari, it-tweġiba kienet Chávez. Kien hu li dejjem spikka fost il-kmandanti kollha u l-gradi kollha fi ħdan l-akkademja militari.
L-Akkademja militari hija fejn inġabar l-aqwa tal-militar u kienet riflessjoni tal-militar kollu kemm hu wkoll. Minbarra t-tmexxija naturali tiegħu, spikka wkoll bħala professur jew għalliem eċċellenti. Kellu għarfien militari tremend. Meta kien professur fl-Akkademja militari tkellem kemm għamel wara, meta sar president. Darba, fl-Akkademja militari, il-kadetti kienu waslu biex ikla 6 PM, Chávez beda jirrakkonta storja dwar l-uffiċjali kollha li kienu mpinġi fuq il-ħitan tal-militar u wara tliet sigħat, fi 9 PM, kien għadu jitkellem, sakemm xi ħadd fakkar li rridu nieħdu l-pranzu.
Naħseb li waħda mill-virtujiet ewlenin ta’ Chavez kienet li kien umli u sempliċi u hekk baqa’ tul ħajtu kollha. Matul iż-żmien kollu li kont naf lilu, mill-bidu nett sa l-aħħar nett, kien l-istess f’dan ir-rigward.
Malli ġie elett, Chavez talab lill-president ta’ dak iż-żmien biex idawwar il-pulizija sigrieta, li kienet l-ewwel istituzzjoni li talab li dawwar, u immedjatament inkarigani f’dik l-aġenzija sabiex tittrasforma l-istituzzjoni. Hawnhekk bdiet il-karriera tiegħi fil-ħidma tal-intelliġenza u damet sa l-2014. Dejjem kelli relazzjoni diretta ħafna mal-President Chavez. Jien dejjem ikkomunikajt direttament miegħu, ma ngħaddi minn ebda ministri sabiex nikkomunika miegħu. Kien hemm diversi sforzi biex tkeċċini mill-partit għax dejjem żammejt attitudni relattivament kritika lejn affarijiet li ma kinux sejrin tajjeb. Madankollu, minħabba r-relazzjoni mill-qrib tiegħi ma' Chavez, dawk l-isforzi qatt ma kellhom suċċess. Biex tifhem kif il-gvern jittratta l-kwistjoni tal-kritika, dan l-aħħar Freddie Bernal [l-eks sindku ta’ Caracas] ikkritika xi aspetti tal-politika ta’ Chavez, imma jekk jgħid hekk Freddy Bernal, mhix problema, imma jekk ngħidha jiena nqisni li tkun traditur.
Wara li l-president marad pjuttost, sejjaħ kmand għoli politiku biex jieħu deċiżjonijiet politiċi u inkludani f'dan il-kmand għoli. Kellna laqgħat ta’ kuljum f’dan il-kmand għoli politiku fejn iddiskutejna u ħadna deċiżjonijiet waqt li Chávez kien marid. Insemmijt segretarju tal-kmand. Dan il-kmand għoli mhux biss ħa deċiżjonijiet li kellhom x’jaqsmu mal-istat, iżda wkoll mal-partit. Elias Jaua, Nicolas Maduro, Diosdado Cabello, Jorge Arreaza, Rafael Ramirez, u jien stess ipparteċipaw. Meta Chávez iddeċieda li jiġi lura l-Venezwela [wara t-trattament tiegħu f’Kuba] konna biss ħamsa minna li akkumpanjawh u stajna narawh. Dan minbarra l-membri tal-familja tiegħu. L-aħħar laqgħa li kellu, apparti membri tal-familja, kienet ma’ dawn il-ħames persuni. Kien konxju ħafna tal-kriżi ekonomika li kienet diġà qed tiżviluppa dak iż-żmien. Iddiskutejna l-kriżi ekonomika madwar ġimgħa qabel miet. Wara li miet Chávez, kellna l-elezzjonijiet presidenzjali li rebaħ Nicolas Maduro u Maduro talabni nsir Ministru tal-Intern u l-ġustizzja. Komplejt ukoll bħala kap tas-servizz tal-intelliġenza.
Għaliex kienet l-għażla ta’ Maduro Chavez li jieħu postha?
Kull ħaġa li jkolli ngħid dwar dan tkun spekulazzjoni għax ma nafx. Nippreżumi li kien għax kien dixxiplinat ħafna u kien Ministru tal-Affarijiet Barranin u kellu relazzjonijiet ma’ ħafna kapijiet ta’ stat madwar id-dinja u forsi għax kien xi ħadd li kien ftit inqas radikali minn xi oħrajn.
Ninsab sorpriż li fil-grupp ta’ 5, wieħed mis-suġġetti ewlenin ma kienx min se jieħu post Chavez.
Dan qatt ma ġie diskuss. Lanqas iddiskutejna l-possibbiltà tal-mewt tiegħu. Kien suġġett diffiċli ħafna. Anke l-kwistjoni ta’ fejn jidfen lil Chavez ġiet diskussa fl-aħħar mument.
Fiż-żmien tal-ewwel elezzjoni ta’ Chávez, tista’ tgħidilna x’kienet l-għan, x’kienet l-għan tar-rivoluzzjoni Bolivariana?
Kienet ċara ħafna għalina li l-ewwel ħaġa li ridna nagħmlu kienet li nsejħu assemblea kostituzzjonali, li noħolqu kostituzzjoni ġdida u li nwaqqfu istituzzjonijiet ġodda biex intemmu l-faqar. Għanijiet oħra kienu li tintemm il-korruzzjoni. L-ewwel digriet li ffirma Chávez kien li jsir referendum għal assemblea kostituzzjonali. Ħafna mill-għanijiet l-oħra kienu deskritti fid-dokument li konna diġà ppreżentajna fl-1992 u ma tantx inbidlu. Diġà bdejna niltaqgħu biex niddiskutu dawn l-affarijiet fl-1986.
Qatt ma tkellimna fuq il-Marxiżmu jew is-soċjaliżmu u lanqas fuq ix-xellug jew il-lemin. Aħna ppreżentajna lilna nfusna bħala l-moviment Bolivarian. Il-proġett tas-soċjaliżmu ħadna ħafna aktar tard iżda dak iż-żmien qatt ma ssemma. Il-ħsieb li appoġġajna ġie miġbur fil-qosor mit-tliet mexxejja storiċi tal-Venezwela Simon Bolivar, Simon Rodriguez, l-għalliem tiegħu, u Ezekiel Zamora, li kien mexxej tal-bdiewa. Minn hawn ġej il-ħsieb tagħna. Naturalment il-ħsieb ta’ Bolivar jista’ jiġi interpretat b’ħafna modi differenti. Pereżempju, għidna li konna anti-imperialisti u din hija xi ħaġa li ma kinitx stramba għall-militar tagħna. Wara kollox, il-militar tagħna ħareġ mill-ġlieda għall-indipendenza.
Semmejt qabel li kellek kritiki li setgħu ma ġewx apprezzati qed nistaqsi x’kienu dawk il-kritika.
Per eżempju l-esproprjazzjoni fil-kampanja kont ikkritikajt ħafna drabi. Mhux minħabba l-esproprjazzjonijiet infushom, imma minħabba dak li ġie wara. Naħseb mil-lat soċjoloġiku forsi aċċelleraw l-affarijiet xi ftit wisq għax ġieli ġew esproprjati rziezet produttivi ħafna li jipproduċu eluf ta’ gallun ħalib jew eluf ta’ kilo laħam u sitt xhur wara l-esproprjazzjoni l-produzzjoni naqset sew. Naħseb li l-politika b'mod ġenerali kienet korretta, li l-art titqassam mill-ġdid, iżda l-mod kif ġiet esegwita ma sarx tajjeb. Sfortunatament, dan it-tip ta 'żball sar aktar u aktar mill-ġdid. Ma waqafniex naħsbu għaliex l-affarijiet ma kinux qed jaħdmu u kif intejbuhom. Bqajna naqgħu fl-istess sitwazzjoni.
Pereżempju, darba Elias Jaua akkużani li jien aġent tal-lemin għax għedt li Chávez ma kienx qed jirċievi informazzjoni preċiża dwar xi wħud mir-riforma tal-art. Saħansitra ċċaqalqu l-ifrat minn ranch għal ieħor biex jgħidu li kien qed jaħdem tajjeb ħafna meta dik kienet gidba sħiħa.
Pereżempju, f’inċident ieħor inawguraw faċilità tal-produzzjoni tal-ħalib u jien għedt lill-ministru li din il-faċilità ma tagħmilx sens għax f’dan ir-reġjun m’hemmx tradizzjoni li jiġi prodott il-ħalib minħabba t-tip ta’ art u ġeografija. Dak li tista 'tipproduċi kien laħam, iżda ma kienx daqshekk tajjeb għall-ħalib. Madankollu, biss minħabba injoranza poġġew l-impjant tal-produzzjoni tal-ħalib f'din iż-żona. Dawn it-tip ta’ kritika kont nagħmel spiss waqt li kont ministru. Iżda l-kritiki tiegħi qatt ma jagħmluha lil hinn mil-livell tal-kabinett għall-president.
Kif tispjega għaliex kien? Għaliex il-ministri l-oħra ma japprezzawx il-kritika bħala tentattiv biex jiksbu riżultati aħjar u jirrelataw b'mod pożittiv magħhom minflok ma jinjoraw it-tħassib jew isejħulhom tal-lemin u jaqilbu l-quddiem?
Din hija xi ħaġa li jien qatt ma fhimt. Pereżempju, Agro Patria, li qabel kienet Agroisleña ġiet esproprjata minħabba li sostnew li Agroisleña sfruttat lill-produtturi ż-żgħar, li ħafna drabi kien minnu, iżda f'termini tad-distribuzzjoni lill-produtturi fil-fatt kienu pjuttost effiċjenti. Allura dak li seta’ jagħmel l-istat hu li jirregolahom u jiddefendi lill-produtturi, iżda dawn marru ‘l quddiem u esproprjawh. Issa, jekk tfittex importazzjonijiet agrikoli, huma estremament diffiċli biex issibhom. Iż-żrieragħ jaslu tard, il-fertilizzanti ma jistgħux jinstabu, l-affarijiet kollha li għandek bżonn biex tipproduċi fil-kampanja huma diffiċli ħafna biex issibhom. Intant, Agroisleña marret tgħix Kuba u qed tgħin lill-Kubani jipproduċu. Issa l-bdiewa għaddejjin minn ħafna diffikultajiet biex jikkultivaw l-art hawn.
Għaliex taħseb li ditta nazzjonalizzata tonqos milli twassal fejn id-ditta privata kellha suċċess?
Ma naħsibx li l-istat jista’ jkun responsabbli minn kollox. Issa qed tmexxi ristoranti, stazzjonijiet ta’ servizz, negozji żgħar, negozji kbar, numru kbir ta’ intrapriżi u qatt ma kellna ħin biex niżviluppaw il-ħiliet ta’ ġestjoni u n-nies b’dawk il-ħiliet sabiex inmexxu dawn in-negozji kollha. Għalhekk jispiċċaw ifallu għal raġunijiet finanzjarji u ta’ ġestjoni. Hawnhekk ukoll tibda tidħol il-korruzzjoni. Per eżempju f’Agroisleña kont issib anke kamin għal trattur partikolari għax kien hemm persuna ddedikata biex tiżgura li dawk il-partijiet ikunu hemm. Iżda huwa diffiċli ħafna li jiġi żgurat li l-istat ikollu din it-tip ta 'effiċjenza. Stajna ppruvajna nagħmlu intrapriża mħallta bejn l-istat u l-intrapriża privata, li hija xi ħaġa li hija prevista fil-Kostituzzjoni, u naħdmu flimkien mal-produtturi ż-żgħar biex insiru nafu eżattament dak li għandhom bżonn. Hemm ħafna affarijiet li stajna għamilna mingħajr ma għaddejjin mill-proċess tan-nazzjonalizzazzjoni tal-kumpanija.
Kellek kampanja massiva ta' litteriżmu - għaliex ma jkollokx kampanja massiva wkoll dwar l-ideoloġija dwar l-għanijiet tar-rivoluzzjoni u dwar il-ħiliet? Li ma naħsibx li qatt ġara. Ma kienx jagħmel differenza kieku ġara?
Forsi konna mgħaġġla wisq. Naturalment, il-President Chavez iffoka fuq il-formazzjoni ideoloġika. Inħolqu universitajiet fil-partijiet kollha tal-pajjiż. Din hija ovvjament xi ħaġa li tieħu ħafna ħin, mhix xi ħaġa li tista 'ssir f'ammont ta' żmien qasir ħafna. Meta nħarsu lejn Kuba pereżempju, Kuba qed tagħmel pass lura fir-rigward tal-ġestjoni tal-ekonomija tagħha, iżda ma nistgħux niġġestixxu l-ekonomija tagħna bħallikieku konna gżira. Qegħdin ngħixu f’ambjent politiku li qed jagħmlilna pressjoni u rridu naġġustaw għal dan. Aħna dejjem jeħtieġ li nżommu l-viżjoni strateġika tagħna biex noħolqu r-rivoluzzjoni li rridu.
Fl-ewwel ftit snin tal-presidenza tal-president Maduro kont ministru tal-intern, imma mbagħad tlift dik il-kariga. X'kienet ir-raġuni għal dan?
Inkun qed nispekula ngħid, għax qatt ma jagħtuni raġuni. Hemm ħafna spekulazzjoni fil-midja u ħsibt ħafna dwarha wkoll. Xi wħud qalu li kien hemm settur ta’ chavismo li kien qed jikkonfoffa kontrija jgħid li kont qed nikkonfoffa kontra l-president. Oħrajn qalu li kont qed nattakka lill-kollettivi. Ġew diskussi ħafna affarijiet. Maduro preżenti qatt ma tani raġuni.
Bħalissa l-gvern jenfasizza li r-raġuni għall-problemi li qed iseħħu bħalissa huma r-riżultat ta 'dik li qed isejħu gwerra ekonomika kontra l-Venezwela. Fatturi esterni bħall-prezz taż-żejt, il-politika tal-Istati Uniti u l-imperialiżmu eċċ. Dan kollu bla dubju jeżisti. Madankollu, jien interessat li nkun naf jekk taħseb li hemmx policies li l-gvern implimenta li kkontribwixxew għas-sitwazzjoni attwali?
Li taħseb li l-problemi li qed inbatu bħalissa huma biss riżultat ta’ gwerra ekonomika hija gidba. L-ekonomija tagħna għandha distorsjonijiet serji fil-qasam tal-makroekonomija, l-ibbaġitjar, u r-rata tal-kambju. Il-problema ewlenija li għandna għandha x'taqsam mar-rata tal-kambju u din hija xi ħaġa li l-gvern jista' jikkontrolla. Mhux l-oppożizzjoni. Hemm setturi ekonomiċi differenti fil-pajjiż u atturi differenti, li qed jgħidu li r-rata tal-kambju trid tiġi kkoreġuta. Din hija deċiżjoni tal-gvern.
Fuq il-bażi tal-iżbalji tagħna hemm nies tan-negozju li qed jiżviluppaw attivitajiet ostili fir-rigward tal-ekonomija għal raġunijiet politiċi, jiġifieri. Huma jsegwu prattiki li jafu li politikament se jkollhom impatt negattiv fuq il-gvern. Hemm setturi tal-oppożizzjoni u tal-klassi tan-negozju li mill-1998 ilhom jippruvaw jimminaw lill-gvern. Imma ħloqna kundizzjonijiet issa biex ikunu jistgħu jirnexxu.
Pereżempju, li nżommu prezzijiet li kienu validi 10 snin ilu huwa żball tagħna u mhux tal-għadu. Hemm affarijiet li għamel il-gvern u jien kont parti mill-gvern u jeħtieġ li nieħu r-responsabbiltà għal dan, imma, pereżempju, kif jista’ negozju jagħmel kalkoli u jiżviluppa baġit billi juża prezzijiet ferm differenti, skont minn fejn jixtri l-affarijiet. Huwa diffiċli ħafna. Huwa diffiċli ħafna għal ekonomija li tavvanza taħt kundizzjonijiet bħal dawn.
U ngħidlek xi ħaġa li sa issa ma għedtx f’ebda intervista oħra. Iddiskutejt dan ma’ diversi ekonomisti differenti imma jien ċert li dan hu minnu. Il-politika li nnaqqsu l-produzzjoni taż-żejt tagħna sabiex inżommu l-prezzijiet ma tagħmilx sens. Jien ser nispjega għaliex. Fittex il-pajjiżi membri tal-OPEC tal-aħħar 10 snin kollha kemm huma żiedu b'mod sinifikanti l-produzzjoni żejda tagħhom. Ħlief għall-Venezwela. Xjentisti minn madwar id-dinja sabu sorsi alternattivi ta’ enerġija. Jien ċert li fi żmien 50 sena se nsibu sorsi ġodda ta’ enerġija li jieħdu post iż-żejt. Għandna riżervi taż-żejt li jdumu 300 sena fil-livelli tal-produzzjoni attwali. Allura nistaqsi lili nnifsi, x'qed nagħmlu jekk insalvaw iż-żejt għat-300 sena li ġejjin? Iż-żejt se jinħela. Irridu niżviluppaw politiki ġodda li jżidu l-produzzjoni tagħna u nfittxu x'għandna nagħmlu fil-futur, ninvestu fix-xjenza sabiex inkunu nistgħu nipproduċu prodotti bbażati fuq iż-żejt u petrokimiċi downstream, prodotti għall-futur.
Fattur ieħor li rridu nqisu huwa l-kwistjoni tad-diskors. Id-diskors ma jipproduċi xejn materjali, imma jipproduċi fiduċja. Għandna laqgħat man-nies tan-negozju, konversazzjonijiet, u l-għada ssir esproprjazzjoni u n-nies tan-negozju jiġu kkastigati u msejħa tradituri li ma jistgħux jiġu fdati. Irridu nagħrfu li s-settur privat huwa essenzjalment kodard. Dan l-aħħar il-gvern qed jipprova jerġa’ jattiva ċertu setturi tal-ekonomija u ltaqa’ ma’ nies tan-negozju, imma jien dejjem għedt li l-kelma mitkellma hija bħal lanza li diġà ġiet mitfugħa u ma tistax titwaqqaf. Għalhekk il-klassi tan-negozju tippreferi tistenna bidla fil-gvern minflok tgħin lill-ekonomija tikber.
Ħa nipproponilek idea li tista' tirreaġixxi għaliha. Rigward ir-rati tal-kambju: kieku l-prezzijiet jitħallew jogħlew u r-rata tal-kambju ssir stabbli, varjabbli, dan inaqqas l-inċentiv għall-korruzzjoni, iżda wkoll iżid il-prezzijiet tal-oġġetti li jagħmluhom tant għaljin li l-foqra ma jistgħux jixtruhom . X'jiġri jekk fl-istess ħin li tikkoreġi r-rata tal-kambju, tħalli wkoll li l-prezz tal-gażolina għat-trasport jitla' u tuża dak id-dħul kollu biex tipprovdi dħul dirett lill-foqra biex imbagħad ikunu jistgħu jaffordjaw il-ġdid. prezz tal-merkanzija. Dan inaqqas l-inċentiv għall-ispekulazzjoni u għall-imġiba fis-suq iswed u jżid id-domanda. Tqassam mill-ġdid il-ġid mis-sinjuri għall-foqra. Għaliex hemm tant reżistenza għal dik it-tip ta' proposta ta' politika? Mhijiex perfetta, imma għaliex tirreżisti dik it-tip ta’ soluzzjoni? X'se tkun ir-reazzjoni tiegħek?
Approvat, l-ebda problema! Ħafna affarijiet baqgħu mwaħħla għal ħafna snin, iżda speċjalment fil-qasam tas-sussidji hemm mudell ta 'sussidji li qed jiżdiedu, li parzjalment hija funzjoni li tikkoreġi l-problema tal-inflazzjoni, iżda din hija akbar il-problema tas-suq iswed. In-nies jixtru fjura li hija ssussidjata pereżempju b'20 bolivar u jerġgħu jbigħuha b'2,000 bolivar. Dan huwa profitt enormi, l-aktar negozju profittabbli li tista' tkun involut fih. Aktar minn hekk miż-żejt. Allura naħseb li rridu nħallu dan l-approċċ minn qabel. Il-mod kif l-istat ipprovda l-ikel lill-foqra ħadem qabel, iżda laħaq il-limitu tiegħu. Naħseb li issa rridu nissussidjaw lill-ifqar nies direttament biex ikunu jistgħu jixtru l-affarijiet li jridu bil-prezzijiet mhux sussidjati li jistabbilixxi s-suq. Il-Kolombjani jillegalizzaw il-kuntrabandu tal-petrol mill-Venezwela. Hemmhekk il-gażolina tista' tinbiegħ għal 600 darba l-prezz li bih tista' tinxtara hawn. Allura sakemm tkompli tagħti l-gażolina hawn, int toħloq negozju estremament qligħ ta 'kuntrabandu ta' gażolina fil-Columbia, ukoll b'livelli minimi ħafna ta 'piena.
Aktar u aktar jekk it-tfal tiegħek huma bil-ġuħ, ser ikollok inċentiv qawwi ħafna biex tfittex dak it-tip ta 'dħul. Barra minn hekk, il-mentalità li jirriżultaw mill-parteċipazzjoni f’din it-tip ta’ attività bla dubju huma ta’ ħsara kbira għal kull prospett rivoluzzjonarju. Imma nsibha diffiċli ħafna li nwaħħal lil xi ħadd li t-tfal tiegħu huma bil-ġuħ biex jieħdu vantaġġ minn dan.
Fir-rigward tal-ekonomija, naħseb li l-gvern qed ikompli jsegwi l-kwistjoni tal-gwerra ekonomika u jara l-problema jew bħala kwistjoni ta’ distribuzzjoni. Madankollu, ma naħsibx li hawnhekk tinsab il-problema. Il-Venezwela għandha kanali ta' distribuzzjoni, privati u mill-istat, li huma żviluppati tajjeb ħafna. Pereżempju, il-ħwienet Mercal [ħwienet immexxija mill-istat bi prodotti sussidjati] marru minn tlieta fil-bidu għal aktar minn 3,000 issa. Mela mhix problema ta’ distribuzzjoni. Hija problema ta 'produzzjoni. Dan huwa relatat mal-kwistjonijiet makroekonomiċi u finanzjarji. Waħda mill-affarijiet li tfixkel lin-nies fil-gvern kienet meta għedt li ma nistgħux inkunu qed nitkellmu fuq sovranità ekonomika meta ma nkunux qed nipproduċu l-affarijiet li nikkunsmaw. 70% tal-affarijiet li nikkunsmaw ikomplu jiġu minn barra l-pajjiż. Madankollu, għandna l-kapaċità li nipproduċu dak kollu li nikkunsmaw. Jiġifieri, mill-inqas dawk l-affarijiet li huma essenzjali għall-konsum, bħall-kafè, iz-zokkor, id-dqiq tal-qamħirrum. Il-mod kif nistgħu negħlbu l-faqar huwa li naħdmu biex nipproduċu.
Iktar qabel, meta staqsejtek dwar ir-reazzjonijiet tan-nies għall-kritika tiegħek, int għedt li ma tantx taf ir-risposta għaliex qiesu l-kritika tiegħek kif għamlu. Irrid nimbotta din il-mistoqsija aktar, mhux biss biex nifhem il-proċess Bolivarian iżda wkoll mil-lat li nifhem kwalunkwe proċess rivoluzzjonarju peress li jista’ jkun ta’ importanza kbira. Għaliex taħseb li l-gvern ta’ Maduro mhux se jisma’ proposta bħal dik li rrispondejt għaliha “approvata, l-ebda problema” biex jgħollu l-prezzijiet tal-petrol u biex id-dħul mill-ġdid jitqassam lejn il-foqra? Għaliex ma jkunx hemm reazzjoni li dik hija “idea interessanti, ejja nsegwuha”? Għaliex hemm reżistenza għal idea bħal dik?
Huma żiedu kemmxejn il-prezz tal-gażolina, iżda xorta għadu kważi b'xejn u l-prezzijiet ta 'xi prodotti ġew aġġustati, iżda dawn il-bidliet fil-politika kollha jiġu meta l-apparat produttiv diġà sofra ħafna ħafna hits. Ftit li xejn għandna dħul minn munita iebsa sabiex nattivaw mill-ġdid dan l-apparat produttiv. Aħna qed ikomplu jkollna problema tar-rata tal-kambju u qed tieħu ħafna żmien biex nikkoreġu. U hemm nuqqas ta’ kunfidenza. Għal 10 snin kellna ammont immens ta’ dħul miż-żejt u llum, jekk irridu nkunu awtokritiċi, missna użajna parti kbira minn dan id-dħul għall-industrijalizzazzjoni tal-pajjiż u biex niżviluppaw il-kampanja għall-produzzjoni agrikola. Ħafna mid-dħul intuża għal programmi soċjali għall-foqra, li bla dubju huwa importanti. Iżda l-forma l-oħra ta' distribuzzjoni tal-ġid lill-foqra kienet tkun li tiġġenera edukazzjoni ta' kwalità u postijiet tax-xogħol b'saħħitha. Naħseb f'dan il-qasam konna żbilanċjati ħafna.
Imma r-reazzjoni tiegħek għall-idea kienet "approvata, l-ebda problema!" Iżda din ma kinitx ir-reazzjoni tal-gvern. Il-mistoqsija tiegħi hija għaliex?
Naħseb li parti mill-problema hi li hemm tifkira ta’ dak li ġara fis-27 ta’ Frar 1989, meta kien jassumi li waħda mir-raġunijiet ewlenin għall-protesti u l-irvellijiet kienet iż-żieda fil-prezz taż-żejt u l-petrol. Il-Presidenti dejjem kienu jibżgħu ħafna meta jiġu biex jieħdu deċiżjoni f’dak ir-rigward. U hemm ukoll il-biża’ li jissejjaħ neoliberali. Din il-kritika ġejja mix-xellug estrem. Ma naħsibx li din hija problema ta’ ideoloġija, hija problema ta’ ekonomija. Ta’ sens komun. Ħadd, l-ebda negozjant, u lanqas l-istat, ma jrid jagħmel negozju fejn jitlef il-flus. Barra minn hekk, hemm mod bażiku ħafna ta’ kif wieħed iħares lejn il-kritika, li naħseb li għandu x’jaqsam mal-formazzjoni politika. Jien personalment jogħġobni meta n-nies jikkritikani għax fuq il-bażi tal-kritika nagħmel korrezzjonijiet. Jien ngħid lili nnifsi, sew, jekk qed jgħidu hekk, għandi nħares lejhom u nara jekk hemmx bżonn nagħmlu korrezzjonijiet f'nofs il-kors. Huwa possibbli li tgħid meta kritika tkun intenzjonata ħażin u maħsuba biex tiskwalifika. Imma trid tkun taf tinterpreta l-kritika u naħseb li din hija waħda mill-affarijiet li naqsu milli nagħmlu. Pereżempju, wara li tlifna l-elezzjonijiet tal-assemblea nazzjonali f’Diċembru l-poplu tkellem u naħseb li ma interpretajniex b’mod korrett. In-nies fil-gvern ma fehmux din l-għajta li ġiet min-nies fuq diċembru 6 [2015 – l-elezzjonijiet tal-Assemblea Nazzjonali].
Għaliex? Qed tgħid li s-sens komun għandu jwassal għal perċezzjoni differenti. U madankollu xi ħaġa qed tirbaħ is-sens komun. Allura dak li qed nistaqsi u naħseb li huwa importanti għax ma naħsibx li huwa biss dan il-każ, naħseb li huwa fenomenu ġeneralizzat, x'inhu li qed jirbaħ is-sens komun? X'inhu li qed jinterferixxi li tkun sensibbli?
Din hija mistoqsija diffiċli ħafna biex twieġeb peress li wieħed ikollu jħares lejn l-irjus tal-oħrajn. Waħda mill-affarijiet li jistgħu jkunu qed iseħħu hija li n-nies jaħsbu li l-korrezzjonijiet tal-kors jistgħu jkunu kontra l-wirt ta’ Chávez. Ħafna drabi dan iżommhom marbuta ma’ ċerti korsijiet li ttieħdu fil-passat. Chávez, madankollu, kien kaptan tal-korrezzjonijiet tal-kors. Meta Chávez għamel żball huwa kkoreġa lilu nnifsu. Meta tilef ir-referendum tal-2007 Chavez imbagħad ippreżenta d-diskors tiegħu dwar l-istrajk fit-tmun. Huwa ppropona korrezzjoni tal-kors. Kien jaf jaqra l-messaġġ li kien ta l-poplu. Din kienet waħda mill-kapaċitajiet kbar tiegħu. Ma naħsibx li dan huwa preżenti bħalissa. Naħseb ukoll li l-isforz biex Chavez jinbidel f’Alla huwa żball. L-ebda rivoluzzjoni ma tista’ tirnexxi fuq il-bażi ta’ bniedem wieħed. Waħda mill-affarijiet li għandha tagħmel ir-rivoluzzjoni hija li tissoċjalizza l-poter. Li toħloq lil Chavez bħala Alla, "il-Chavez etern," huwa żball. Chavez kien mexxej straordinarju b’devozzjoni kbira lejn il-foqra, dan kollu huwa minnu. Imma kien ukoll bniedem. L-aqwa ħaġa li nistgħu nagħmlu għall-wirt tiegħu hija li napprofondixxuh u nagħrfu l-iżbalji. Din hija xi ħaġa li għandha tagħmel it-tmexxija l-ġdida ta’ Chavismo.
Fil-futur qarib, jekk il-politiki ma jinbidlux ħafna, x'taħseb li se jkun ir-riżultat? Maduro se jkun jista’ jirbaħ il-vot ta’ recall? X'se jiġri fil-fehma tiegħek?
Li tgħid x'se jiġri fi żmien qasir huwa diffiċli ħafna. Hemm ammont kbir ta 'inċertezza. Hemm kunflitt bejn il-leġiżlatura u l-eżekuttiv. X'se jiġri huwa diffiċli li wieħed jgħid. Jien dejjem favur id-djalogu. Nemmen li l-politika teħtieġ djalogu. Jekk tagħlaq il-bibien għad-djalogu tiftaħhom għall-vjolenza. Li ma ħaditx id-djalogu bħala strument li seta' jegħleb il-kriżi attwali kien żball. L-oppożizzjoni mill-1998 ilha tikkonfoffa, dejjem, mill-ewwel jum: l-istrajk taż-żejt, il-paramilitari Kolombjani, l-imblokk tat-toroq. L-oppożizzjoni għamlet minn kollox biex tipprova terġa’ tikseb il-poter u l-gvern wettaq żbalji wkoll, li ħoloq settur tas-soċjetà li ma jappoġġjax lill-gvern. Taħt dawn il-kundizzjonijiet l-ebda naħa ma tafda lill-oħra u huwa diffiċli ħafna għal kull naħa li terġa’ tikseb il-fiduċja fl-oħra. Se nkomplu għal dejjem b'dan il-mod? Irridu nsibu mod kif niżblukkaw din il-logħba. Min irid jagħmel l-ewwel pass f’dan ir-rigward huwa l-gvern. Jeħtieġ li tiġi żviluppata tmexxija ġdida sabiex tieħu din it-trasformazzjoni meħtieġa.
Jidhirli li d-djalogu jista’ jseħħ fuq żewġ livelli differenti. Fuq livell jagħmel sens għalija imma mhux fuq l-ieħor. Nifhem il-bżonn – u jidhirli ta’ l-akbar importanza – li nitkellem mal-bażi ta’ l-oppożizzjoni, il-ħaddiema jew iċ-ċittadini li jxaqilbu lejn l-oppożizzjoni. Jeħtieġ li jiġu tkellmu magħhom. Mill-bogħod jidhirli li dak ma ġarax u li jidher bħala żball. Il-livell l-ieħor għandu x’jaqsam mat-tmexxija tal-oppożizzjoni. Jidhirli li jridu kollox. Huma jridu jmorru lura għall-passat u jiddominaw ir-riżultati totalment. Minbarra bħala negozjar, ma nifhimx djalogu magħhom. Biex tagħmel analoġija: ix-xellug fl-Istati Uniti għandu jqatta’ ħafna ħin jikkomunika man-nies li jappoġġjaw lil Trump. Imma ma jagħmel ebda sens li jipprova jikkomunika ma’ Donald Trump innifsu jew ma’ mexxejja oħra bħalu, bħallikieku se jifhmu u jibdlu l-fehmiet tagħhom.
Il-Venezwela tal-lum għandha Chavismo li huwa radikali ħafna li jaraw lill-oppożizzjoni bħala ghadu li ma jistax jitkellem miegħu. Li tieħu kikkra kafè ma 'wieħed minnhom, dan ikun ittradixxi r-rivoluzzjoni. Hekk jaraha settur ta’ Chavismo. Imbagħad hemm settur tal-oppożizzjoni fuq il-lemin li huwa wkoll radikali ħafna u ma jistax ikellem lil ħadd min-naħa Chavista u jaħseb li li jagħmel hekk ikun tradiment tan-naħa tiegħu. U hemm tmexxija li tiddaħħal din id-dinamika bid-diskors tagħha. Imma fiċ-ċentru hemm blokka kbira ta’ Venezwelani, waħda kbira ħafna, li ma tantx għandha opportunità li tidħol fi djalogu ma’ ħadd. Li taħseb li tista’ tkun patrijott biss jekk int Chavista huwa żball. In-nies jistgħu jkunu tar-rivoluzzjoni, jew taċ-ċentru, jew tal-oppożizzjoni u xorta jħobbu lil pajjiżhom. Irridu nitgħallmu nirrispettawhom u naqbduhom b’diskors li jiġbed lilu. U rridu nifhmu li huma jħobbu lil pajjiżhom daqs kemm aħna. Id-djalogu se jkun aktar diffiċli bejn it-tmexxija taż-żewġ naħat iżda huwa wkoll meħtieġ. Dak id-djalogu fil-quċċata huwa meħtieġ għaliex dak li jiġri fis-soċjetà akbar huwa sa ċertu punt riflessjoni ta 'dak li jiġri fost it-tmexxija. Ukoll għax xejn mhu riżolt fuq livell politiku biss, hemm nies tan-negozju li sempliċiment ma jagħmlu xejn għax ma jħossu l-ebda tip ta’ sigurtà jew fiduċja. Bħala riżultat, djalogu fl-ogħla livelli huwa meħtieġ. Jeħtieġ li l-ekonomija tibda għaddejja u li s-soċjetà tinnormalizza ruħha, u li l-popolazzjoni fil-livelli kollha tħoss li tista’ titkellem ma’ ħaddieħor. Dan ma jfissirx li nwarrbu l-programm tagħna, imma rridu naħsbu b’mod strateġiku. Fl-istrateġija militari li tissejjaħ "moviment b'lura", biex toħloq ftit spazju u mbagħad torganizza mill-ġdid il-forzi tiegħek sabiex tikkontrattakka.
Kieku kont president x'kont tagħmel fi żmien qasir biex tittratta l-kriżi attwali? U meta tirnexxi, liema kampanji ewlenin tieħu biex timxi 'l quddiem?
Hemm żewġ affarijiet li huma s-sens komun u l-biċċa l-kbira taċ-ċittadini jgħidu li huma meħtieġa li jagħmlu bħalissa, fi żmien qasir. In-numru wieħed huwa li tirranġa l-ekonomija u t-tieni hija li tittejjeb is-sigurtà taċ-ċittadini. Dawk huma ż-żewġ kwistjonijiet ewlenin għall-Venezwelani tal-lum fit-toroq. Dawk huma ż-żewġ affarijiet li jeħtieġ li jiġu indirizzati.
U x'inhi s-soluzzjoni tiegħek għal kull waħda minn dawn?
Ma nistax nagħti soluzzjoni għax jien ħażin [jidħak]. Iżda hemm nies li ppreżentaw pjanijiet ekonomiċi u ta’ sigurtà taċ-ċittadini sabiex jegħlbu s-sitwazzjoni attwali. U dawn il-pjanijiet jipprovdu l-bażi għal pjan ħafna itwal. Għal ekonomija produttiva li tmur lil hinn mill-produzzjoni taż-żejt, għal sistema edukattiva, għas-sigurtà taċ-ċittadini. Dawn il-pjanijiet jistgħu jiġu deskritti għal perjodu ta' sentejn. Dawk jistabbilixxu l-bażi għal pjan fuq terminu ħafna itwal.
Taħseb li saru żbalji fir-rigward tal-immaniġġjar tal-midja? Pereżempju, seta’ jkun aħjar li ngħidu li l-midja m’għandhiex tkun għodda ta’ grupp relattivament żgħir ta’ nies li għandhom il-midja imma għandha tkun vettura għall-popolazzjoni u tinnazzjonalizzaha u tagħmilha aktar grassroots? Dan kellu jsir taħseb?
Fil-Venezwela l-midja dejjem kienet għas-servizz ta’ interessi privati kbar. Sostnew ċerti setturi ekonomiċi u saru involuti ħafna fil-politika. Niftakar darba li ddeċidew li Rafael Caldera għandu jkun il-president u ppreżentaw id-deċiżjoni fuq it-televiżjoni. Nemmen li l-midja hija strument qawwi ħafna għall-edukazzjoni tan-nies. Kif naslu hemm? Permezz ta’ proċess soċjali ta’ trasformazzjoni li jrid jinbena, iżda l-midja trid tkun għas-servizz tan-nies u n-nies irid ikollhom aċċess għall-midja. Hemm ħafna ħwienet tal-midja issa li huma kkontrollati mill-komunitajiet, speċjalment stazzjonijiet tar-radju. Għamilna ħafna progress f’dak il-qasam, anke fil-gazzetti, bil-gazzetti tal-komunità. Nemmen li għad iridu nagħmlu aktar, iżda, fil-qasam tat-televiżjoni, partikolarment it-televiżjoni lokali biex dan ikun f’idejn in-nies tal-komunitajiet lokali.
Xi jfisser għalik is-soċjaliżmu tas-seklu 21?
Għalija s-soċjaliżmu tas-seklu 21 ikun soċjetà li fiha l-istat jirregola biss sa fejn ikun meħtieġ il-fatturi ekonomiċi, jifhem l-importanza tal-ġlieda kontra l-faqar, u jibni soċjetà differenti ta’ ugwali. Is-soċjaliżmu tas-seklu 21 huwa xi ħaġa li Chávez ippropona li kienet tinkludi wkoll kif wieħed jasal fil-poter. Huwa neħħa l-ġlieda armata minn fuq il-mejda sabiex jikseb il-poter b'mezzi kostituzzjonali u enfasizza t-trasformazzjoni permezz tal-edukazzjoni. Is-soċjaliżmu tas-seklu 21 jindika din id-direzzjoni. Huwa soċjaliżmu differenti ħafna minn dak li konna nafu fl-Unjoni Sovjetika u Kuba u pajjiżi oħra li dejjem kellhom jittrattaw fallimenti ekonomiċi. Is-soċjaliżmu tas-seklu 21 jeħtieġ li jadatta ruħu għad-dinja tal-lum, bit-teknoloġija tal-lum, fi ħdan ekonomija globalizzata. Din hija r-realtà li rridu nqisu biex nitrasformaw il-Venezwela.
Ma jkollniex għalfejn nagħlqu l-midja privata, imma nistgħu nikkompetu kontrihom u nipproduċu televiżjoni ta’ kwalità għolja għax hekk iridu n-nies.
ZNetwork huwa ffinanzjat biss permezz tal-ġenerożità tal-qarrejja tiegħu.
Donate
1 kumment
Intervista maħsuba ħafna u informattiva dwar il-Venezwela fil-passat u fil-preżent riċenti u fuq Hugo Chavez.