Huwa fil-paġna ta' quddiem tal-gazzetti Arġentini ewlenin kollha: 'is-Summit maqsum fuq FTAA' (Clarín); 'L-Istati Uniti tonqos milli tikseb appoġġ għall-FTAA' (Pagina/12). Skont kollox, is-Summit tal-Ameriki spiċċa f’falliment totali. Wara diversi ġimgħat ta' dibattiti intensi qabel is-Summit attwali, in-negozjaturi li jirrappreżentaw lill-pajjiżi tal-Amerika ma setgħux jilħqu ftehim dwar dikjarazzjoni finali. L-abbozzi li qed jiġu diskussi kienu qed jiżvelaw il-kwistjonijiet ewlenin involuti: l-FTAA, ovvjament, iżda wkoll il-mod li bih l-Istati Uniti tirrelata mal-ġirien tagħha fir-reġjun. B’hekk, pereżempju, meta dehret ir-referenza tradizzjonalment patronizzanti għall-ħtieġa li ‘il-faqar fl-Amerika Latina u l-Karibew’ jiġi miġġieled, ir-rappreżentant tal-Venezwela insista fuq żieda li tindika l-ħtieġa li jiġi miġġieled il-faqar ‘anki fl-Istati Uniti’, li kien ovvjament inaċċettabbli.
Fi kwalunkwe każ, peress li n-negozjaturi fallew, id-dokument finali kellu jiġi diskuss fil-livell presidenzjali matul is-Summit. Peress li lanqas il-presidenti ma setax jintlaħaq kunsens, id-dikjarazzjoni li ħarġu pproduċiet soluzzjoni kemmxejn skomda. Huma inkludew żewġ paragrafi fil-klawsola dwar l-FTAA, wieħed b’referenza vaga għal ‘xi pajjiżi’ li jinsistu li jagħtu ċans ieħor lill-FTAA, u l-ieħor jargumenta li m’hemmx biżżejjed prekundizzjonijiet biex tiġi diskussa l-FTAA f’dan il-punt.
Sfortunatament, l-aħħar rawnd ta’ negozjati fost il-presidenti ma kienx pubbliku. Madankollu, il-midja rnexxielha tikseb deskrizzjonijiet pjuttost ċari tal-avvenimenti. Kif qal il-president tal-Venezwela Hugo Chavez quddiem l-istampa, il-'ħames muskettieri' -hu nnifsu, flimkien mal-presidenti Kirchner (Arġentina), Lula da Silva (Brażil), Duarte (Paragwaj) u Tabaré (Urugwaj)- ġġieldu 'bil-qalb' ( kliemu) kontra r-rappreżentanti Kanadiżi, tal-Panama, tal-Istati Uniti u tal-Messiku, li riedu joħorġu b’dokument li jafferma mill-ġdid l-impenn tal-kontinent għall-proġett tal-FTAA.
Kif huwa rrappurtat li qal Lula, l-ebda dibattitu dwar l-FTAA ma kien se jsir jekk il-pajjiżi sinjuri komplew jissussidjaw il-prodotti agrikoli tagħhom stess. Meta ppruvaw jġiegħlu deċiżjoni, il-mexxejja favur l-FTAA argumentaw li ‘l-pajjiżi kollha tal-Ameriki’ bl-eċċezzjoni ta’ dawk il-ħamsa kienu favur dikjarazzjoni bħal din. Il-pajjiżi tal-Mercosur u l-alleat tagħhom il-Venezwela wieġbu li d-dikjarazzjoni finali kellha tintlaħaq biss b'kunsens, u li l-pajjiżi tagħhom jirrappreżentaw 75% tal-PGD tal-Amerika t'Isfel xorta waħda. L-ebda FTAA ma kienet taħseb mingħajrhom. Jidher li George W. Bush telaq mil-laqgħa b’wiċċ skur u qal lil Kirchner, filwaqt li qal addio: ‘Ninsab sorpriż; hawn ġrat xi ħaġa li ma kontx stennejt”.
M'hemm l-ebda dubju li r-reżistenza qawwija kontra l-FTAA madwar l-Amerika Latina kellha rwol ewlieni fil-falliment tas-Summit. Madankollu, m'hemmx lok għal ċelebrazzjonijiet eċċessivi. Anke jekk l-FTAA kienet mejta (li mhix ċara), proġetti għal Amerika Latina b'suq totalment ħieles għadhom għaddejjin fid-WTO, u wkoll permezz tal-ftehimiet bilaterali li l-Istati Uniti qed tiffirma ma' pajjiż wieħed kull darba. U anke jekk dan ma kienx il-każ, għadu mhux ċar jekk l-integrazzjoni reġjonali alternattiva li qed tiġi proposta mill-president Chavez -ALBA, 'Alternattiva Bolivariana għall-Ameriki'- għandhiex ċans li ssir proġett reali. S'issa, għadha ftit aktar minn utopja vaga mingħajr appoġġ politiku.
Fi kwalunkwe każ, id-dgħufija tat-tmexxija tal-Istati Uniti, kif esposta fil-fiasco tas-Summit, hija pjuttost tiżvela. Mhux biss li l-Istati Uniti naqset milli tiffirma l-FTAA (li, skont il-proposta inizjali, kienet maħsuba biex tkun diġà qed taħdem bħalissa): l-amministrazzjoni ta’ Bush lanqas biss irnexxielha ġġib lill-bqija tal-presidenti jkantaw biċċa. ta’ karta b’wegħda vaga li tkompli tiddiskuti l-idea. Filwaqt li din ir-‘ribelljoni’ żgħira tal-‘ħames muskettieri’ mhux bilfors tħabbar bidliet importanti u profondi fir-reġjun, x’aktarx li se ġġib xenarju ġdid għall-bini tal-Imperu.
Michael Hardt u Antonio Negri sostnew li qed nassistu għall-ħolqien ta’ forma ta’ ordni politiku globali ġdida (iżda xorta waħda kapitalista), li huma sejħu ‘Imperu’. Din l-ordni ġdida tistrieħ fuq, iżda wkoll titraxxendi, is-sovranità tal-istati nazzjon, filwaqt li tistrieħ ukoll fuq istituzzjonijiet transnazzjonali ġodda. Dawn l-istituzzjonijiet forsi l-qodma wara li ġew trasformati skont il-funzjonijiet il-ġodda tagħhom -per eżempju n-NU- u/jew oħrajn kompletament ġodda li għad iridu jinħolqu. L-istruttura attwali, is-setgħa u l-funzjonijiet ta’ dawn l-istituzzjonijiet, kif ukoll ta’ l-istati nazzjonali fl-era l-ġdida, għad iridu jiġu definiti. Bħal f'kull riarranġament tal-ordni soċjali, il-karatteristiċi tal-istituzzjonijiet u l-liġijiet il-ġodda se jikkristallizzaw mill-ġlieda tal-forzi soċjali involuti f'dak il-proċess. B'paragun mal-Imperu Ruman u l-filosofija politika tal-Qedem, Hardt & Negri argumentaw li d-definizzjoni tal-istituzzjonijiet u l-liġijiet il-ġodda tal-Imperu għandha tinftiehem bħala l-arranġament speċifiku tal-forzi relattivi, id-drittijiet, u l-attribuzzjonijiet tar-Monarka, l-Aristokrazija, u in-nies.
Jidher ċar li fi kwalunkwe ordni dinjija kapitalista, l-istat, l-armata u l-elite politika tal-Istati Uniti se jkollhom ir-rwol tar-Monarka; is-setgħa tagħhom hija tali, li l-ebda kandidat ieħor ma jista’ jikkompeti għal dik il-kariga. Dak li għad irid jiġi definit huwa d-distribuzzjoni tal-poter u l-funzjonijiet bejn dan il-Monarka u l-Aristokrazija tiegħu, jiġifieri, l-elites ta’ stati nazzjonali oħra u korporazzjonijiet ekonomiċi. Jista’ jkun hemm arranġamenti politiċi differenti għal din ir-relazzjoni. Filwaqt li l-mudell 'Clintonean' deher li kien ibbażat f'xi forma ta' rispett limitat għall-prerogattivi tal-elite lokali u negozjati multilaterali, il-mudell 'Bushean' huwa wieħed ta' 'Monarkija Assolutista', b'inqas attribuzzjonijiet u drittijiet għall-politika mhux Amerikana. u l-elites ekonomiċi, u fil-biċċa l-kbira bbażati fuq l-użu diskrezzjonali tal-forza militari tar-Monarka.
L-istat attwali tad-dinja qed jikkawża problemi serji lill-mod 'Bushean' tal-bini tal-Imperu. Biex tibda, Monarka Assolut li lest jimponi r-rieda tiegħu bil-forza militari jeħtieġ li jirbaħ il-gwerer li jniedi. Iżda l-periferija Iraqina qed tirriżulta aktar diffiċli biex tikkontrolla milli mistenni. Il-problemi tar-‘jixtieq ikun King’, madankollu, mhumiex biss ta’ natura militari, iżda wkoll politiċi. Filwaqt li l-popolazzjonijiet lokali qed jibdew jirribellaw kontra l-ordni dinji kapitalista, l-Aristokraziji lokali qed isibu 'governanza' dejjem aktar diffiċli. Dan jidher partikolarment ċar fil-każ tal-Amerika Latina, fejn rewwixti popolari reċentement waqqgħu diversi mexxejja neoliberali, orjentati lejn Washington. Mhux b'kumbinazzjoni, il-kwistjoni tal-'governabilità' u kif tiġi żgurata kienet waħda mit-temi ewlenin ta' dibattitu fl-aħħar Summit tal-Ameriki.
Il-fiasco tal-pjani tas-Summit for Bush, iċ-ċkejkna ‘ribelljoni’ tal-‘ħames muskettieri’ u d-dgħufija assoluta tad-diplomazija Amerikana li żvela dan kollu, jistgħu jispiċċaw iġibu lura lejn approċċ aktar ‘Klintonejan’ għall-bini tal-Imperu, waħda li fiha l-Aristokraziji lokali għandhom aktar awtonomija, riżorsi u setgħa biex jimmaniġġjaw is-skuntentizza lokali, u wkoll waħda li fiha l-elite ekonomiċi lokali jieħdu sehem akbar.
Waqt li jseħħu dawn it-tensjonijiet fit-tiswir tal-Imperu, ejjew nittamaw li l-irġiel u n-nisa tax-xogħol komuni tal-pjaneta jsibu mod biex itemmu l-kapitaliżmu u jeħilsu mill-Imperu fi kwalunkwe forma jew forma.