10-р сард болох Ази Европын уулзалт (АСЕМ) дээр Азийн засгийн газрууд Европын холбооноос ардчилал, эдийн засгийн талаар ямар нэгэн сургамж авах ёсгүй. Өнөөгийн бодлогоос бид бүгдээрээ хожигдож байгаа учраас бид Ази, Европын нийгмийн хөдөлгөөнүүдийн хооронд нийтлэг зорилго тавих ёстой.
Сюзан Жорж Ази-Европын ард түмний чуулга уулзалтын өмнөхөн эдгээр эргэцүүллээ хуваалцжээ. Хэрхэн оролцох талаар илүү ихийг олж мэдээрэй
Аравдугаар сард Ази ямар Европтой уулзаж байна вэ?
Ази нь түүхэн дэх хамгийн неолиберал, ардчилсан бус Европтой уулзах болно. Европын холбоо (ЕХ) Франц, Голланд, дараа нь Ирландчуудын татгалзсан ижил элементүүдийг агуулсан Лиссабоны гэрээ нэрийн дор үндсэн хуулиа баталжээ. Үндсэн хуулийн архитектор Валери Жискар д'Эстэнгийн хэлснээр, Европын Комисс "залгихад хялбар байхаар гоо сайхны өөрчлөлт хийсэн" гэжээ.
Европын холбоо бол ардчилсан байгууллага биш. Тэд биднээс санал өгөхийг хүсч байгаагаар бид саналаа өгөх ёстой, эс тэгвээс энэ нь тооцохгүй. ЕХ-ны комиссар Гюнтер Верхойген Франц, Голландын "Үгүй" гэсэн санал өгсний дараа тэдний байр суурийг илэрхийлж, "Бид шантаажинд бууж өгөх ёсгүй" гэжээ. Энэ нь ер бусын сэтгэл түгшээж байна. Энэ нь гэгээрлийн сэтгэлгээг үгүйсгэж, хүмүүсийг хэрхэн удирдахад хөндлөнгөөс оролцох эрх бүхий чадавхийг үгүйсгэх явдал юм. Ардчиллын эсрэг үнэт зүйлс газар авч байна. Бид иргэд биш харин оролцогч тал, тусгаар тогтносон ард түмэн биш хэрэглэгч болсон, бодит оролцоо гэхээсээ илүүтэй зөвшилцөхийг санал болгож байна. Би үүнийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна.
Тиймээс Азичууд ардчиллын талаар европчуудаас сургамж авах ёсгүй. Ардчилалгүй Азийн хэд хэдэн орон байгаа нь ойлгомжтой, гэхдээ би ази биш учраас энэ нь миний санаа зовоосон асуудал биш юм. Европ хүний хувьд миний санаа зовж байгаа зүйл бол бид ухарч байгаа явдал бөгөөд энэ нь намайг маш их уурлуулж байна.
Лиссабоны гэрээ хүчин төгөлдөр болсон тул таны санаа зовоосон гол зүйл юу байна вэ?
Ардчиллын илт хомсдол буюу ардчиллыг үл тоомсорлож байгаагаас гадна миний санаа зовоож буй гол зүйл бол Лиссабоны гэрээ нь Европыг НАТО-гийн дээвэр дор, улмаар АНУ-ын цэргийн хяналтад, улмаар АНУ-ын армийн командлагчийн мэдэлд оруулсан явдал юм. Тус гэрээнд ЕХ-27-ын дийлэнх олонхи болох “[НАТО-гийн] гишүүн орнуудын хувьд НАТО-гийн амлалт нь “хамтын хамгаалалтын үндэс, түүнийг хэрэгжүүлэх форум” гэж тусгайлан заасан байдаг. Обама Бушаас илүү Ерөнхий командлагч байж болох ч энэ нь бид АНУ-ыг удирдаж буй хэний ч эрх мэдэлд байна гэсэн үг.
Энэхүү гэрээ нь төрийн үйлчилгээг хувьчлах цаашдын түлхэцийг баталгаажуулсан. Энэхүү гэрээ нь Европын "гажиггүй өрсөлдөөн"-ийн амлалтыг баталж, "эдийн засгийн ерөнхий ашиг сонирхлын бүхий л үйлчилгээг" өрсөлдөөнд нээлттэй болгож байна. Төрийн бараг бүх үйлчилгээ нь эдийн засгийн сонирхолтой байдаг тул энэ нь төрийн үйлчилгээг хувийн хэвшилд (шүүх, цагдаа, арми гэх мэт зориудаар хасагдсан цөөхөн хэдэн салбараас бусад) шилжүүлэх боломжийг олгоно. Тэд харилцаа холбооны салбарт хүрсэн амжилтаа одоо эрүүл мэнд, ус, боловсролын салбарт өргөжүүлэхийг хүсч байна.
Мөн Европын холбоо эдгээр зорилтуудыг хэрэгжүүлэхийн тулд чадах бүхнээ ашиглах болно. Ердийн жишээ бол Болкештейн удирдамж бөгөөд энэ нь өөр нэг урт бөгөөд нарийн төвөгтэй текст боловч Европын ажилчдыг "эх орноос" хөдөлмөрийн хууль тогтоомж, нөхцөл байдалд захируулах оролдлогыг багтаасан болно. Жишээлбэл, Литвийн ажилчин Скандинавт ажиллахаар Литвийн хөдөлмөрийн хууль тогтоомжид захирагдах болно. Энэ нь Литвийн ажилчдыг Скандинавын ажилчидтай өрсөлдүүлж, тэдний стандартыг бууруулна гэж үйлдвэрчний эвлэлүүд онцолжээ.
Удирдамж улс төрийн хувьд зарим талаараа ялагдсан боловч энэхүү илэрхий ялалтын дараа Европын шүүх Болкештейн удирдамжийн "гарал үүслийн улс" гэх мэт өөр өөр элементүүдийг хуульчилсан дөрвөн шийдвэр гаргажээ. Тэд нэг замаар олж авдаггүй зүйлийг өөр аргаар хийх болно.
Энэ нь TNI эсвэл ATTAC зэрэг төрийн бус байгууллагуудын хувьд маш шударга бус, тэнцвэргүй тэмцлийг бий болгож байна. ЕХ-ны бүх хөгжлийг дагах нь хангалттай хэцүү бөгөөд корпорацууд эдгээр бүх зүйлийг хүсч, тэднийг лоббидох, шахах илүү олон арга хэрэгсэлтэй тул саналуудтай тулгарах нь бүр ч хэцүү байдаг.
Еврогийн хямрал болон сүүлийн үед төсвийн хэмнэлтийн горимд шилжсэний дараах Европын эдийн засгийн байдлыг та хэрхэн харж байна вэ?
Бидний харж байгаа зүйл бол 1930-1931 оны Герберт Гуверын үетэй зүйрлэшгүй гамшиг гэж би бодож байна, АНУ-ын элитүүд юу ч хийхгүй байх нь аврал авчрахгүй, зарлагаа хумих нь улс орныг хямралаас гаргана гэж итгэж байсан. Франклин Рузвельтийг сонгогдохоос өмнө Бүгд найрамдахчууд Европт одоо хэрэгжүүлж байгаа бодлоготой ижил бодлого баримталж байсан бол Европ 1980 оноос хойш ОУВС-аас өмнөд орнуудад хүчээр тулгаж байсан шиг бүтцийн зохицуулалтын хатуу бодлого баримталж, цаашаа явж байна. Эдгээр хэмнэлтийн төсөв нь ажлын байр эсвэл үйлдвэрлэлд түлхэц өгөхгүй; тэд зогсонги байдалд хүргэнэ. Гэсэн хэдий ч тэд эгэл жирийн ард түмний зардлаар элитүүдийг дахин баяжуулах болно.
Бидэнд Кейнсийн бодлого маш их хэрэгтэй байна. Алдагдал гэх мэт зүйл дээр тогтсон хууль байдаг гэсэн санааг бид үгүйсгэх ёстой. Германчууд 3% гэж хэлдэг ч энэ бол зохиомол тоо. Хамгийн гол ойлгох ёстой зүйл бол алдагдал үүсгэж байгаа ч гэсэн боловсрол, судалгаа шинжилгээ, байгаль орчин, нийгмийн зорилготой жижиг, дунд бизнесийг дэмжих замаар ирээдүйдээ хөрөнгө оруулалт хийх ёстой. Бид батлан даалтад гаргасан банкуудаа нийгэмшүүлж, улмаар шинэлэг аж ахуйн нэгжүүдэд зээл олгохыг албадахаас эхлэх хэрэгтэй.
Мөн Европын Төв банкийг олон нийтийн хяналтад буцаан оруулах хэрэгтэй. ECB хувийн банкуудад 1%-ийн хүүтэй зээл олгодог бөгөөд тэд Испани, Ирланд, Грек зэрэг мужуудад ямар ч зах зээл дээр зээл олгодог гэдгийг та мэдэх үү? Энэ нь бүрэн гажуудсан боловч мужууд ECB-ээс шууд зээл авч чадахгүй. Энэ бол санаа зоволтгүй боловч санхүүгийн салбар үүнийг ингэж хүсч байгаа учраас ийм юм.
Үүний зэрэгцээ Европын эдийн засаг хямралыг албан ёсоор хүлээн зөвшөөрснөөс хойш сүүлийн 4 жилд 2 сая ажлын байраа алдсан байна. ЕХ-ны засгийн газрууд хэмнэлтийн горимыг хэрэгжүүлэхийг зөвшөөрөх үед ажилгүйдлийн энэхүү өсөлт үргэлжлэх болно. Энэ бол гэм зэмгүй ажилчид, тэтгэвэрт гарсан хүмүүс шийтгэгдэж, буруутай нь санхүүгийн салбарынхан шагнагддаг ёс суртахууны хямрал юм.
Таны бодлоор ЕХ Азитай ямар харилцаа тогтоохыг эрмэлзэж байна вэ?
Харамсалтай нь тэд гурван сарын цаашдын хэтийн төлөвийг харах чадваргүй зах зээлийн явцуу алсын хараагаар яриа хэлэлцээрт ойртож байна гэж би бодож байна. Бид өмнө нь нийгмийн алсын харааны төв байсан бөгөөд энэ нь дэлхий даяар боломжтой гэдгийг харуулсан. Өсөлтийн үр ашгийг хуваалцаж, хүн бүр ашиг хүртэх, боловсрол, эрүүл мэнд, тэтгэвэр, ажилгүйдлийн тэтгэмжийг өндөр түвшинд олгох боломжтой байсан. Энэ нь хүмүүст хамгаалалт өгсөн ч буруу шийдвэр гаргавал бүх зүйлээ алдахаас айгаагүй учраас шинийг санаачлах боломжийг олгосон.
Харин бид яг эсрэг чиглэлийг сонгож, арав, хорь, гуч дахин бага цалинтай ажиллахад бэлтгэгдсэн хүмүүстэй зах зээлийн нөхцөлд өрсөлдөхийг хичээж байна. Энэ бол хожигдсон тоглолт юм. Бид Их Британийн Консерватив Намын нийгэмд ямар ч үзэл бодолгүй, Европыг зөвхөн зах зээлийн үүднээс хардаг Европын үзэл баримтлалд захирагдах болсон.
Үүний зэрэгцээ Европ хөгжиж буй орнуудыг Европын үндэстэн дамнасан компаниудын эрх чөлөөнд саад учруулсан хөрөнгө оруулалтын дүрэм, бүх зүйлээс татгалзахад хүргэдэг "Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр" (EPAs) гэж нэрлэгдэх замаар сул түншүүдийг ашиглахыг оролдох хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна. Олон засгийн газрууд тусламж, худалдааны давуу эрхээ алдахаас айж, ялангуяа Африк, Карибын тэнгис, Номхон далайн орнууд эдгээр хэлэлцээрт бууж өгдөг. Тиймээс тэд бүрэн эрхээ шилжүүлж байна. Энэ бол нэг төрлийн неоколониализм юм.
Бид нийгмийн хөдөлгөөний хувьд ямар харилцаа тогтоохыг эрэлхийлэх ёстой вэ?
Бидний хийж чадах хамгийн сайн зүйл бол ажилчдын хөдөлгөөнийг амжилттай явуулж, ажилчдад дээд зэргийн хамгаалалт өгснөөр шинийг санаачилж, эрсдэлд орох соёлыг бий болгож чадна гэдгээ харуулах явдал юм. Энэ бол өнөөдөр "өрсөлдөх чадвартай" байх арга зам бөгөөд цалин, тэтгэмжийг доод цэгт хүргэх замаар биш юм.
Үйлдвэрчний эвлэл экологич, эмэгтэйчүүд, хөгжлийн байгууллагууд болон бусад хүмүүстэй нэгдэх ёстой. Бид ийм төрлийн холбоо байгуулах бүх боломжийг ашиглах ёстой, TNI нь маш сайн зүйл юм.
Өнөөгийн бодлогоос бид бүгдээрээ хожигдож байгаа учраас бид Азийн хөдөлгөөнүүд болон өөрсдийнхөө хооронд нийтлэг шалтгаан бий болгох ёстой. Засгийн газар болон үндэстэн дамнасан компаниуд өөрсдийн эрх ашгийг хамгаалахын тулд хил дамнасан холбоо байгуулахад маш үр дүнтэй байдаг тул бид нийгмийн хөдөлгөөний хувьд үүнийг үр дүнтэй хийх нь туйлын чухал юм.
Сюзан Жорж TNI-ийн гишүүн, TNI-ийн Удирдах зөвлөлийн ерөнхийлөгч, ATTAC-Францын [Иргэдэд туслах санхүүгийн гүйлгээний татвар ногдуулах нийгэмлэг] хүндэт ерөнхийлөгч юм.
ZNetwork нь зөвхөн уншигчдынхаа өгөөмөр сэтгэлээр санхүүждэг.
Хандивлах