Эрбил, Курдистан – Хаашаа ч харсан өндөр, дуусаагүй бетонон барилгууд, барилгын кран дагалдаж, хотын дээгүүр эргэлдэнэ. Энэ нь зарим талаараа аймшигтай юм, учир нь би ямар ч барилгын дотор болон эргэн тойронд ямар ч хөдөлгөөн, ямар ч зүйлийг олж харахгүй байна.
Би Эрбил хотод тав хоногийн өмнө ирсэн. Тэр цагаас хойш уулзалт, гэр бүлийн айлчлал, валютын ханшийг дахин судлах оролдлого, шинэ орчинтой танилцах боломжууд миний цагийг тайван дүүргэсэн. Эрбил рүү гэр орноо орхин дүрвэн орогнож буй сая сая шинэ хүмүүстэй тулгарч буй өнөөгийн бодит байдлыг би ойлгож эхэлж байна. Ирак найзынхаа хамт байдаг орон сууцны байшингаас анх гарахад над руу хүүхэд, эмэгтэйчүүд, залуучууд мөнгө гуйж байсан.
НҮБ-ын Дүрвэгсдийн асуудал эрхэлсэн дээд комиссар, ОУОХ (Олон улсын цагаачлалын байгууллага)-ын төлөөлөгчид надтай уулзахдаа харамсалтай мэдээ дуулгасан.
Курдистан 4 сая хүн амтай. Дөрөв дэх хүн бүр дүрвэгч эсвэл дотооддоо дүрвэгсэд байна. Энэ нь хүн ам 25 хувиар өссөн гэсэн үг. Курдистанд одоо 245,000 мянган сирич байгаа бөгөөд өдөр бүр илүү олон хүн ирж байна. Дотооддоо дүрвэгсдийн тоо 1 сая гаруй байна. Өнгөрсөн долоо хоногт л гэхэд Иракийн Анбар бүс нутгаас 4,000 гэр бүл нүүлгэн шилжүүлсэн гэж ОУХМ надад хэлсэн.
Эрбил хотод газрын тосны үнэ хямд, авлига газар авснаас болж багш нар төдийгүй төрийн бүх ажилчид цалингаа авч чадахгүй байна. Эмнэлгийн мэргэжилтнүүд өвчтэй хүмүүсийг эмчлэхэд хангалттай эм байдаггүй талаар мэдээлж байна. Жишээлбэл, Эрбил хотод хорт хавдартай 1,200 өвчтөн эмчилгээгүй хэвээр байна.
Зэвсэгт хүчин Моселийн эсрэг томоохон довтолгоо хийвэл НҮБ-ын Дүрвэгсдийн асуудал эрхэлсэн комиссар хамгийн хүнд байдалд ороход бэлтгэж байна. Хэдэн арван мянган хүн дүрвэх болно. Тэд хаашаа явах вэ? Тэднийг хэрхэн халамжлах вэ?
НҮБ-ын тооцоолсноор одоо гурван сая хүн ISIS-ийн хяналтад амьдарч байна. НҮБ-ын агентлагуудад тулгардаг хамгийн том бэрхшээлүүдийн нэг бол эдгээр хүмүүст хүрэх арга замыг олох явдал юм.
Кэти Келли бид хоёр Эрбил рүү явахын өмнөхөн ярилцсан. Түүний санал болгосон асуулт надад ярилцлага өгөхдөө сайн хэрэг болсон: АНУ-ын хүмүүс юуг ойлгох нь чухал гэж та бодож байна вэ? Би энэ асуултыг НҮБ-ын Дүрвэгсдийн асуудал эрхэлсэн комисс болон ОУОХ-ны аль алинд нь тавьсан.
Сири болон Европын дүрвэгсдийн хямралд ихээхэн анхаарал хандуулж байна. Иракт 3.4 сая дүрвэгч (дотоод дүрвэгсэд) байгаа нь тодорхойгүй байна. Курдууд маш өгөөмөр байсан ч одоо тэд толгойгоо уснаас гаргахгүй байна. Хүчин чадалдаа хүрсэн. Дахиад 100,000 мянга ирвэл санаанд багтамгүй зүйл болно. Курдистан улс ЕХ-ноос илүү олон дүрвэгсдийг хүлээн авсан ч тэд өвдөг сөгдөн тусламж гуйхаас өөр аргагүй болжээ.
“Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийг эсэргүүцэхийн тулд илүү хүчтэй өвсний хөдөлгөөн байх ёстой. Дүрвэгсэд, дүрвэгсэд майханд, хаягдсан барилгад амьдарч буй хүмүүс юу мэдэрч байгааг төсөөлж ч чадахгүй. Хүмүүс зөвхөн аюулгүй байдал, нэр төрөө эргүүлэн авахыг хүсдэг. Тэднийг устгах, дэлбэлэх, авах гэж гарч ирж байна."
Курдистанд 40 гаруй хуаран байдаг ч дүрвэгсдийн багахан хувь нь (39%), дүрвэгсэд (20%) нь хуаранд амьдардаг. Шинээр ирсэн бусад хүмүүс баазаас гадуур амьдардаг.
“Бид буяны арга барилаас татгалзах ёстой. Тэдэнд хамгийн их хэрэгтэй зүйл бол бэлэн мөнгө юм. Болзолгүй бэлэн мөнгө. Тэгээд түрээсээ төлж, эм худалдаж авах гэх мэтээр орон нутгийн эдийн засгийг дэмжинэ. Бидэнд илүү хүмүүнлэгийн хандлага хэрэгтэй байна.”
Хүний үндсэн хэрэгцээг хангахын тулд НҮБ-аас 860 сая доллараас дээш хэмжээний уриалга гаргажээ.
НҮБ-ын Дүрвэгсдийн асуудал эрхэлсэн комиссар болон ОУОХ-ны төлөөлөгчдийн энэрэн нигүүлсэх сэтгэл нь тэдний зовлонтой адил илт байв. ОУОХ-ны нэгэн залуу эмэгтэй “Хүмүүсийн тэсвэр тэвчээр үнэхээр итгэмээргүй юм. "Энэ нь надад эргэж сэргэх чадвар, амьдралыг үнэлэх итгэлийг өгсөн."
Би өөрийгөө Каракош хотоос дүрвэсэн Доминиканы шашны эгчтэй уулзахад тэр надад 1-6-р ангийн хүүхдүүдэд зориулсан сургууль шинээр эхлүүлсэн гэж хэлсэн. Хүүхдүүд нь бүх багш нарын адил дүрвэгсдийн гэр бүлд харьяалагддаг. Би түүнээс АНУ-д мэдэх нь бидний хувьд юу чухал гэж бодож байгааг нь асуухад "Хүмүүс мэдээнд байдаггүй зүйлийг мартдаг" гэж тэр хариулав. Дараа нь тэр саяхан хэн нэгэн түүнээс яагаад төрөлх хот руугаа буцаж ирээгүйг асуусаныг дурсав. "Эргэж ирэх найдвар алга" гэж тэр хэлэв. “Хэн ч голыг гаталж чадахгүй... Энд хүмүүс итгэл найдварыг олж харахгүй байна. Хүмүүст тусламж хэрэгтэй хэвээр байна. Бид зөвхөн 6-р ангид төдийгүй ахлах сургуулиас л боловсрол эзэмшсэнээр хамт олныг төлөвшүүлэх цорын ганц арга зам гэдгийг ойлгосон. Бид ISIS-тэй боловсролоор тэмцэхээр шийдсэн” гэж мэдэгджээ.
Түүний сорилт бол Эрбил хотод тохиолдож буй дүрвэгсдийн хямралын талаар харьцангуй цөөн хүн сургамж авдаг АНУ-аас хол газар хүмүүст боловсрол олгох явдал юм.
Кэти Брин бол Нью-Йоркийн католик ажилчдын нийгэмлэгийн гишүүн бөгөөд Бүтээлч хүчирхийллийн төлөөх дуу хоолойны зохицуулагч юм.www.vcnv.org). Дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсвэл холбогдоно уу [имэйлээр хамгаалагдсан].
ZNetwork нь зөвхөн уншигчдынхаа өгөөмөр сэтгэлээр санхүүждэг.
Хандивлах