Аргентина неодамна ја одбележа 30-годишнината од воениот удар и методите на замислив терор што следеа. Рекорден број демонстранти, некои проценуваат дека 100,000 маршираа до Плаза де Мајо на 24 март оваа година за да го одбележат исчезнатиот Аргентинец.
Воениот удар ја презеде власта точно во 3:20 часот наутро на 24 март 1976 година. Диктатурата веднаш објави ултиматум предупредувајќи дека доколку воената или цивилната полиција биде сведок на каква било сомнителна субверзивна активност, тие ќе ја администрираат политиката „пукање за убивање“. Околу 30,000 активисти беа киднапирани и убиени за време на воената хунта диктатура која владееше со Аргентина од 1976 до 1983 година. Заедно со поддршката од САД, водачите на воената хунта тргнаа да го збришат „комунизмот“ и да инсталираат нов поредок и економски модел во Аргентина.
Според Мануел Гонзалес, кој уште од 19-годишна возраст се сомневал дека неговите воени родители го киднапирале како бебе, диктатурата користела исчезнувања не само за да ја тероризира опозицијата туку и да го воспостави сегашниот неолиберален економски модел. „Поминаа 30 години откако крвавата диктатура ја презеде власта во нашата земја. Каде што 30,000 мажи и жени беа мачени, застрелани, убиени и исчезнати - а исто така и 500 бебиња. Воената хунта го искористи злокобниот механизам на теророт за да го спроведе неолибералниот економски модел кај нас. И затоа требаше да ги снема нашите родители. Ги мачеле во тајни притворски центри. Тие ги натераа нашите мајки да не раѓаат на места како ова, болница која служеше како таен центар за притвор.
Воениот удар имаше јасна цел: од 30,000 исчезнати, 80% беа работници. Диктатурата збриша цела генерација на отпор на работничката класа, која нацијата децении подоцна сè уште се опоравува. Во 1970-тите што доведоа до државниот удар, борбите на работничката класа во Аргентина напредуваа. Работниците формираа внатрешни синдикални делегации надвор од традиционалните синдикати за да побараат подобри плати и подобри услови. Групи милитанти презедоа фабрики и други форми на директна акција. Меѓутоа, до 1976 година, синдикалците беа средени и исчезнаа во фабриките и работните места.
Војската ја трансформираше земјоделската провинција Тукуман и индустриските појаси Буенос Аирес во ловиште за т.н. Од 1974 година, една година пред пучот, десничарските перонисти ја потпишаа Оперативната за независност за одржување воени операции во северната провинција Тукуман. Ова стана првото полигон за тестирање за тактики за тортура. Наводно, оперативецот ги таргетирал левичарските герилци кои дејствуваат на планината Тукуман. Меѓутоа, воената хунта киднапирала и мачела работници од полињата со шеќер во регионот. Тие тероризираа цели села за да се погрижат ниту еден работник да не се пожали на полуропските услови за работа во полињата и мелниците со шеќерна трска.
На многу работни места се случија десетици исчезнувања. Некои фабрики дури служеа како тајни центри за мачење и притвор за војската. Во фабриката на Форд Мотор во Џенерал Пачеко, 25 делегати на синдикатот беа приведени и исчезнати во самиот таен центар за притвор на фабриката со денови, недели или месеци додека не беа тајно префрлени во локалната полиција претворена во воен картел. Педро Тројани беше делегат на синдикатот шест години во фабриката на Форд во областа Пачеко во Големиот Буенос Аирес до државниот удар во 1976 година. „Компанијата ги искористи исчезнувањата за да се ослободи од синдикализмот во фабриката“, рече Тројани. Раководството на Форд дури донираше возила, како што е застрашувачкиот Форд Флакон, за транспорт на затвореници во тајни центри за притвор и тортура.
Фабриката на Мерцедес-Бенц исто така беше претворена во таен центар за тортура и притвор. Се уште не е познат точниот број на работници кои исчезнаа од фабриката на Мерцедес-Бенц во Аргентина. Проценките велат дека има најмалку тринаесет, но бројот најверојатно е блиску до 20. Во Аргентина работеа над 375 тајни центри за притвор. Многупати работните места и владините згради кои служеа како тајни центри за притвор беа сместени во средината на /барионите/.
Воената диктатура од 1976 до 1983 година воведе незамисливи методи на терор – дрогирање на дисидентите и нивно фрлање од авиони во Атлантскиот Океан во „вуелос дел муерте“, со користење на електрични прачки или „пикана“ на гениталиите на мажите и жените кои влегле во тајните центри за притвор, силувајќи ги жените и принудувајќи ги сопрузите, сопругите, родителите, браќата и сопатниците да ги слушаат криците на нивните најблиски кои биле мачени.
Родолфо Волш го напиша „Отвореното писмо до воената хунта“ на првата годишнина од воениот удар во 1977 година, известувајќи за тортури, масовни убиства и илјадници исчезнувања. Тој известуваше и за планираната мизерија на неолибералниот модел. Политичкиот писател беше убиен на 25 март, само еден ден по објавувањето на неговото познато писмо. „Со својата економска политика, оваа влада не само што сака да ги објасни своите злосторства, туку и најлошото злосторство што го направила – казнувајќи милиони човечки суштества со планирана беда“.
„За една година реалната плата на работниците падна за 40%. (Тие) ги замрзнуваат платите со кундаците од пушките додека цените растат до бајонет, уништуваат секакви колективни барања, ги забрануваат внатрешните работнички собранија или комисии, го зголемуваат работното време и ја зголемуваат невработеноста на рекордно ниво од 9 %. Кога работниците протестираат, диктатурата ги карактеризира како субверзивни, киднапирајќи цели делегатски комисии. Во некои случаи телата излегуваат мртви, а во други случаи тие никогаш не се појавуваат.â€
Најмалку 46 работници од канцелариите на провинциската банка во Буенос Аирес беа исчезнати, издвоени за нивната синдикална организација. Работниците кои денеска организираат внатрешна синдикална комисија надвор од традиционалниот синдикат одржаа чин во чест на 46-те исчезнати од провинциската банка во Буенос Аирес. Тие ги прочитаа имињата на 46-те и инаугурираа плоча со која се потврдува борбата што исчезнатите работници ја оставија зад себе.
Над 1,500 работници од бродоградилиштето Рио Сантијаго во Буенос Аирес го одбележаа 48-те исчезнати на бродоградилиштето. „Ова е прв пат во 23 години работниците да се соберат заедно за да го одбележат 30,000 исчезнатите. Сакам да им се заблагодарам на /compañeros/ кои во 70-тите дадоа сè, дури и нивните животи за да ги одбранат своите идеали кои беа малку повеќе од подобрување на работните и социјалните услови на работниците“, забележа еден работник за време на овогодинешната комеморација. Работниците изградија масивна челична скулптура и инаугурираа плоча со имињата на секој од 48-те работници.
Освалдо Валдез беше еден од 48-те работници исчезнати од бродскиот двор во Рио Сантијаго. „Десет мажи со качулка влегоа во мојата куќа. Не ставија во посебни простории и ме испрашуваа. Раскинаа се што бараа информации. Потоа го одведоа - вели Кристина Валдез, сопругата на Валдез. „Неверојатно е да се мисли дека 15 дена проверка на криминалната историја се претворија во 30 години. Нема да мируваме додека не знаеме точно кој учествувал во овие злосторства и додека секој последен убиец не биде ставен во затвор.
За време на валканата војна во Аргентина, голем дел од населението молчеше поради цензурата наметната од воената влада. Оние кои не молчеа ризикуваа самите да исчезнат. Оваа година, во фабриките, универзитетите, средните училишта и /барио/, активистите организираа локални настани за да ја одржат историјата во живот и да ги бранат човековите права за да не се повтори историјата.
Групите за човекови права H.I.J.O.S. и Бабите од Плаза де Мајо работеле повеќе од 10 години за да го пронајдат местото на околу 500 бебиња родени додека нивните мајки биле во нелегално заробеништво. Благодарение на нивната работа тие пронајдоа над 82 од Викторија Донде Перез, ќерка на исчезната жена испрати порака до нејзините родители. „Сакаме да им кажеме на нашите драги исчезнати /компаиерос/ и родителите да не се грижат затоа што ние сме тука и ќе ги најдеме вашите деца. Денес имаме 82 години, но наскоро ќе ги најдеме сите. Заедно со вашите деца ги обновуваме соништата на исчезнатите, нивните соништа за живот, нивните соништа за слобода, затоа што тоа беа нашите родители, тие беа градители на храбри соништа.
Соработниците ги одбележаа нивните исчезнати со најдобра можна почит - ветувајќи дека ќе го продолжат наследството на исчезнатите активисти од борбата против експлоатацијата. Многу традиционални човекови права ги критикуваа декларациите и барањата на социјалните организации да се стави крај на денешните прекршувања на човековите права: крај на неказнивоста на поранешните воени офицери одговорни за тортура и убиства на илјадници луѓе, ослободување на политичките затвореници кои моментално се држат во Аргентина и крај на политиките кои предизвикуваат невработеност, сиромаштија и глад. И покрај позицијата на конзервативните сектори на НВО за човекови права, борбата за сите човекови права (социјални, економски, политички и културни права) е жива заедно со борбата за историска меморија во Аргентина.
Подароци од 30,000 десапарециди!
До авторот може да се дојде на [заштитена по е-пошта]
Гледајте го покривањето на комеморациите на 30-годишнината онлајн на www.agoratv.org