Hōngongoi 31, 2009 - Venezuelanalysis.com — I Venezuela i tenei ra kei te werohia e te iwi o te hapori me te hunga pāpāho rereke te mana o te hunga pāpāho hokohoko tūmataiti. Ko nga purongo a-hapori, kore-painga, kore-arumoni, tangata whenua-a-tuo-a-tangata he waahanga nui o te huringa manapori o te hapori e puta ana puta noa i Venezuela.
Ko tetahi waahanga o tenei huringa ko te maarama ki te herekoretanga o te whaikorero he tika pai, taketake. Kei roto i tenei tika te uru ki te ao katoa ki tetahi waahi whai kiko mo te whakawhitiwhiti korero i tua atu i te waatea mai i te aukati. Ko te herekoretanga ki te whakaputa korero hei tika pai e whakarato ana i te huarahi ki te ao katoa ki nga huarahi whakawhitiwhiti korero. Ka whakamāramahia e Diana Raby te kaitātari tōrangapū, "Ko te hangarau o nga whakawhitiwhiti korero hou kia waatea ki te katoa, ehara i te mea he kaihoko anake engari hei kaiuru, hei kaihanga hoki."[1] Kei te timata te hunga pāpāho hapori ki te whakakii i tenei mahi ki Venezuela.
Ko te 1999 Constitution of the Bolivarian Republic of Venezuela i tuhia, i whakamanahia e te iwi ake, e whakatakoto ana i te tauira o te hapori mo te urunga manapori. Kei roto i te kaupapa ture nga tuhinga e tuku motika hou ki nga Venezuelan, penei i nga tika o nga tangata whenua, te uru ki te ao katoa ki te matauranga, te tiaki hauora, te whare, te mahi, te whai waahi torangapu me te maha atu o nga tika e hangai ana te ture ture Venezuela tetahi o nga tino ahu whakamua o te ao i te rohe. o nga tika tangata.
E kii ana te Upoko 58, "He kore utu, he maha nga whakawhitiwhitinga korero, me u tonu ki nga herenga me nga kawenga i raro i te ture. Kei ia tangata te tika ki te whai korero, pono me te kore whakaaro, kaore he aukatinga…." Ko te Upoko 108 o te kaupapa ture e whakarite ana me whai waahi nga papaaho korero katoa, te iwi whanui me te tangata takitahi, ki te whakawhanaketanga hapori o nga tangata whenua. Ka whakamanahia e te tuhinga kotahi te urunga a te iwi ki te reo irirangi, pouaka whakaata, whatunga whare pukapuka me nga whatunga korero kia taea ai te uru atu ki te ao katoa ki nga korero. Ko nga hongere whai waahi a te iwi me te hunga pāpāho-hapori he motika, mo te wa tuatahi, i whakamanahia i raro i te kaupapa ture o te tau 1999.[2]
te Ture Whakawhitiwhiti Waea, i whakamanahia i te marama o Hune 2000, e kii ana e toru nga momo panui i Venezuela: motuhake, kawanatanga me te hapori. Ka whakamanahia e te ture nga haapurorotanga hapori, ka taea e ia te tango i nga utu taake motuhake. Kia mohiotia ai hei kaipāho hapori, me tutuki nga kaupapa i etahi paearu. Ko te mea matua, me noho moni kore te teihana me te whakatapua ki te hapori, me te hiahia kia 70% o ana kaupapa me whakaputa i roto i te hapori. Ano hoki, me wehe te teihana me ona kaupapa, ko te tikanga ka taea e te teihana tonu te whakaputa i te 15%, ka waiho te toenga ma nga kaitoha hapori. I tua atu, me whakangungu te teihana ki nga mema o te hapori kia taea ai e te katoa te whakaputanga o te hunga pāpāho. E kii ana hoki te ture ko nga kaiwhakahaere o te hunga pāpāho hapori e kore e taea te noho hei apiha paati, he mema o te ope hoia, he mahi ranei mo te hunga pāpāho motuhake.[3]
Ahakoa e whakaae ana te kaupapa ture o Venezuela ki te hunga pāpāho hapori, i mua i te whakaekenga o te Aperira 2002 ki te kawanatanga o Chávez karekau enei rauemi pouaka whakaata, reo irirangi me nga niupepa i aro nui mai i te kawanatanga. Karekau he tautoko kaha.
I mua i te pootitanga o Chávez hei perehitini, ko te whai waahi ki nga mahi panui a te hapori he mahi huna, he momo herekore korero; Ko nga kaainga me nga tari e noho ana i nga reo irirangi hapori ka whakaekehia, ka mataku nga kaiwhakahaere mo to ratau oranga. Kua maha nga teihana pāpāho hapori, te whakanui i nga reo o nga tangata takitahi me nga hapori, te whakanui ake i te whakawhitiwhiti korero a te hapori me te whakakotahitanga, te whakatairanga i te mohiotanga ahurea me te whai waahi ki nga mahi torangapu, me te whakatutuki i te pai o nga tika korero a nga Venezuelans. Ko te ahua hou o te whakawhitiwhiti korero i runga i nga matauranga wheako o te rohe kei te rongonui me te awe.[4]
Ahakoa te pakari o te turanga o te hunga pāpāho hapori i roto i te kaupapa ture me nga ture o Venezuelan, he reo hou tonu te hunga pāpāho hapori e huri ana hei huihuinga kaha mo te mahi manapori me te mahi hurihuri a te iwi Venezuelan. Ko te hunga pāpāho hapori he mea tika na te mea na te iwi i hanga me te whakahaere.
I muri i te nganatanga tukituki i rahua, ka mohio te kawanatanga he aha te mea nui o te hunga pāpāho hapori ki te iwi me te kawanatanga. I kitea e kore e taea e te hunga panui a te kawanatanga anake te whakakapi i te hunga pāpāho motuhake na te iti o nga reiti me ona ahuatanga whakakotahi, e whakaraerae ana i roto i te ahuatanga o te tukituki. I te wa i tangohia ai te Channel 8, te hongere pouaka whakaata a te kawanatanga, i te wa o te tukitukitanga i Paenga-whawha 2002, kaore te nuinga o nga Venezuelan i whakakorehia he korero tika mo nga huihuinga. I hinga te tukituki i te awhina a nga teihana pāpāho hapori me nga kaiwhaiwhai; ka whakahuihui ratou i o ratou hapori ki te haere ki nga tiriti me te tono kia rangona o ratou reo.[5]
He rereke te rereke ki nga umanga kaporeihana e hanga anga whakaaro nui ana, ko nga paapori hapori he taputapu mo te hanga whakaaro e pai ana ki te ahunga whakamua manapori, hapori me te ohanga e tupu ana i Venezuela. He maha nga Venezuelan i aukati i mua i te uru ki te hunga panui kei te timata inaianei ki te whakahaere i a raatau panui me te hanga huringa pai. Kei te korero nga hapori i a raatau ake korero, e korero ana i o raatau pakanga me te whakaatu i o raatau pono kua whakakorehia, kua wahanguhia mo te wa roa. Ko te hunga pāpāho hapori he taputapu ki te whawhai ki te mana whakahaere pāpāho umanga. Ko Blanca Eekhout, he mema taketake me te kaiwhakahaere o te hapori whakahaere CatiaTV i roto i te Catia barrio o Caracas, e korero ana mo te kaupapa kiriata e hono ana i tana hapori:
Ko te mahi e whai ake nei i roto i te tukanga he mea whakatau: ko nga kaiwhaiwhai i roto i te pakanga mo te wai, i roto i te momo rongonui del agua, ka timata ki te whakamahi i te kiriata hei taputapu mo to raatau pakanga. Ka noho te kaamera hei patu: ka ripeneta matou i nga apiha e haere mai ana ki te hapori me te oati, me te whakamahi i te kiriata hei pupuri i a raatau. I timata tenei kaupapa kiriata hei taura o te whatunga hei hono i te hapori. I hangaia he kupenga korero mo barrio, i runga i te hanga me te tuku i enei kiriata.[6]
Ka uru atu a CatiaTV me etahi atu teihana pouaka whakaata hapori ki te tohe mo te whakaoranga mai i te pirau o te hunga pāpāho tūmataiti me te tirohanga arohaehae, arowhai whaiaro me te aro ki te karaehe na te mea ka ahu mai te whai waahi mai i roto i nga hapori. E ai ki te CatiaTV Collective, "ka mahi te hunga pāpāho hapori ki te whakamomori i te whakawhitiwhiti korero, e pa ana ki te wehenga tika o te reo me te karere".[7]
I hangaia e nga kaiwhaiwhai pāpāho hapori he National Association of Alternative and Community Media (ANMCLA) hei whakautu i nga tino uaua i pa ki nga teihana pāpāho hapori i te wa e ngana ana ki te whiwhi whakamanatanga mai i te National Commission of Telecommunications (CONATEL). Ko Carlos Carles, he kairipoata me Radio Perola i Caracas, i kii ko CONATEL i te whakaatu i nga mea e whakamana ana i tetahi teihana reo irirangi rereke:
nga tikanga e whakaarohia ana mo te whakaatu raraunga tauanga. Hei whakahē i tenei, i whakaarohia e matou nga matauranga o te rohe, nga korero a-waha, nga mahara o mua, me nga mahi o ia ra o te hapori. Ko te hua o tenei rereketanga, i uru atu matou ki tetahi tautohetohe nui, a ka tino paopao matou ki te waahanga ture o te tono a te kawanatanga o Chávez.[8]
Ma te ANMCLA, ka taea e te hapori te whakamana i tetahi teihana me te whakamana i a raatau ano. Karekau he teihana kore ture na te mea kei nga tangata katoa te mana o te ture ki te korero me te herekore ki te whakaputa korero.
Ko te pāpāho hapori he pāpāho manapori. Me kaha te uru mai o te tangata whenua mai i raro ki runga, a ka mahi i runga i nga hiahia me nga hiahia o te marea. He tino rerekee te maarama me te mahi i waenga i nga tangata whenua me nga kaihoko; Ko te kaititiro he "protagonist" ehara i te kaihoko, ko te whakaaturanga rongonui o nga kaimakitaki i roto i nga papaaho motuhake.[9] Ko te kaupapa pāpāho hapori e whakatairanga ana i te mana o te iwi me te mana whakahaere o nga rawa penei i nga motika a te iwi i runga i nga ngaru rangi, te reo irirangi me te pouaka whakaata me nga hanganga korero e tautokohia ana. Ko te hunga pāpāho Manapori e awangawanga ana ki nga tika tangata me nga tika tangata o nga kaiuru pāpāho katoa - me noho kore nga kaihanga pāpāho i te pokanoa a te kawanatanga me te arumoni me te kore utu ki te whakahou me te whakaputa i nga take tautohetohe. Na te mea i ahu tika mai te hotaka mai i te hapori, he tino manapori te ihirangi me te whakauru.
I tua atu i te whakarato waahi whai kiko mo te whakawhitiwhiti korero a te hapori, ka taea e nga reo irirangi hapori me nga pouaka whakaata te waahi hei pupuri i nga tikanga me nga tikanga o te rohe. Paraguaipoa, Ko te reo irirangi hapori taketake tuatahi kei te kawanatanga o Táchira, ko tetahi o nga reo irirangi hapori taketake e iwa i Venezuela. Ko nga kaupapa katoa i Paraguaipoa kei te reo Wayuu, kei te whakarato i nga kaupapa reo rua mo te uru me te pupuri i te reo. Kei te reo irirangi tetahi whare ki tetahi o nga kura tuatahi o nga iwi taketake e aro nui ana ki nga tikanga tuku iho, te reo me nga tikanga tuku iho o Wayuu. E rua nga kaupapa reo irirangi o te kura i ia wiki e hanga ana e nga akonga a raatau ake whakaaturanga. Ko Ángela, he mema Wayuu he reo irirangi ia wiki, ka hopu i te mauri o te mahi a te hunga pāpāho hapori:
Ka huri a maatau tamariki i te reo irirangi, ka rongo ratou i to ratou whaea keke, te whaea o to ratou hoa, to ratou tuakana me ona hoa. Ka rongo ratou i nga korero mai i nga waha o te hunga mohio ki te hapori me nga mea e hiahiatia ana e tatou. A ka rongo ratou i to tatou reo. Ko enei mea katoa e whakahihi ana, e hikaka ana hoki nga tamariki ki te whakauru mai, a, ka riro mai i to tatou ake hapori etahi mana i ngaro i a tatou i nga korero teka o nga teihana pāpāho.[10]
Karekau te hunga pāpāho tūmataiti ki te whakaatu i nga angitu nui o te hunga pāpāho hapori na te mea, ahakoa te iti o te rahi, he riri nui enei teihana ki te hunga e whakahaere ana i nga korero ka riro i a Venezuela. Ko nga Venezuelan kei te hanga i a raatau ake korero, e whakaatu ana i a raatau ake korero me te whakaatu i nga korero teka me nga mahi whanoke kua roa e whakahaerehia ana e te hunga panui umanga.
Ko te hunga pāpāho hapori he huarahi kaha, whai hua, me te tino mahi ki te manapori i te hapori Venezuelan, engari ko te huarahi ki reira ehara i te mea he maeneene. He maha nga wero kei mua i te aroaro. Hei timata, he iti tonu te waahanga pāpāho hapori - tetahi kaore te nuinga o nga Venezuelan e uru ki roto.[11] Me paopao nga Venezuelan i tenei ti'aturi ki nga puna korero motuhake me te timata ki te whakauru ki roto i to raatau hapori.
Ki te kore te whai waahi tika o te iwi, karekau he reo ke atu ki nga purongo rongonui i Venezuela. A me whakakaha ake te kaha ki te whakarite i enei rauemi papapāho whawhai. Ko nga reo irirangi me nga reo irirangi hapori he tino whai hua ki te kapi i nga take e pa ana ki te hapori me te whakahaere i te whakawhitiwhiti korero me te whakahaere hapori, engari kaore nga reo irirangi katoa e kapi i nga take o te motu me te ao. Koinei te take he mea nui te whatunga o te mahi tahi i waenga i nga reo irirangi hapori me nga pouaka whakaata i Venezuela. Ma te tiritiri i nga kaupapa me nga waahi rererangi ki nga teihana puta noa i te motu ka taea e nga teihana, he maha nga waahi o te rohe, ki te whakarato i nga korero whanui ake. Ko te whakawhiti matauranga, korero, rauemi me nga whakaaro he mea nui ki te whakapakari ake i te hapori me nga kaupapa pāpāho rereke.
Te herekoretanga pono o te korero
Kua puta etahi whakahee mo nga putea a te kawanatanga mo te hunga pāpāho hapori. Na te mea he maha nga reo irirangi i whakamanahia i raro i a Chávez anake, a ko te nuinga ka whiwhi putea a te kawanatanga, he maha nga korero mo te wawaotanga a te kawanatanga, te pehanga ranei mo nga kaupapa.[12] Ko te reo irirangi ECOS, te reo irirangi mo Barrio Pueblo Nuevo i Mérida, i noho ki tetahi whare kua whakarerea mo nga tau e toru i mua i te tangohanga a te kawanatanga ka riro i a ratou te taitara. Inaianei, ka tohatohahia e ratou te waahi ki te pokapu hapori o te barrio, he maha tonu te whakamahi i te reo irirangi mo te whakahaere hapori. Ahakoa kua whai hua te teihana i te tangohanga o to ratou whare, te whakamanatanga o to ratou teihana i raro i te ture reo irirangi me te waea, me te koha taputapu, kaore rawa te ECOS i raro i te mana o Chavez.
E whakapono ana matou he mea nui te mahi mo te hurihanga e mahi ana mo matou, engari he maha nga wa ka whakapuaki matou i nga whakahee el tukanga bolivariano…ae he nui te mahi a te kawanatanga ki te whakatinana i nga kaupapa hapori, engari he maha nga nekehanga, he maha nga mea nunui i ahu tika mai i te hapori i konei koira tana korero i konei i te ECOS.[13]
Na Chávez hoki tenei whakaaro. I te wa i whakamanahia ai a Catia TV i runga i te ture, ka tohe ia ki te pokapu pāpāho hapori ki te whakaputa korero mo nga take nui ki te hapori, me te kawe i te kawanatanga ki ana oati, me te manaaki i nga whakahee.[14]
Ko nga teihana pāpāho hapori e whakarite ana i te tino herekoretanga o te korero me te whakapuaki korero i Venezuela. Ko nga roopu panui e ngana ana ki te tango i tenei kaupapa manapori mai i nga ringaringa o te iwi ka taea te whawhai me te hinga ki nga reo whakaoho, mohio me te whakakotahi o te iwi Venezuelan. I kii te kaiwhaiwhai a Eva Gollinger:
Ko te keehi o Venezuela e whakaatu ana i te wa tuatahi i whawhai ai te hunga pāpāho, hei kaiwhakaari motuhake, ki te whawhai ki te iwi kia pai ake ai tana ake kaupapa. Ko te urunga a te iwi ki te hunga panui me te rereketanga o nga reo kua kapohia e nga kaikorero korero motuhake i Venezuela e whakatairanga ana i a raatau ake kaupapa torangapu, ohaoha.[15]
Kei te whawhai te hunga pāpāho hapori i Venezuela. Ko te mana whakahaere a te hunga pāpāho papatipu motuhake mo te kaha ki te raweke i nga whakaaro o te iwi kua whakatuma. Ko te revolution Venezuelan kei runga i nga kaupapa o te whakauru, te whakauru me te kaupapa; i runga i te hora i nga mea kua rahuitia mo etahi ki te taupori katoa, mai i nga mahi torangapu me te whai waahi ki nga ratonga hapori penei i te tiaki hauora, kai me te maatauranga, tae atu ki te kaha ki te uru atu ki nga mahi panui.
Ka mahi tahi nga tangata takitahi ki te ako ki te whakamahi taputapu, mahi tahi ki te hanga whakaaturanga reo irirangi me te haere tahi me te roanga o nga mahi ako wheako, ka tipu te mana o te hapori. I roto i te hanga i te reo o te hapori mai i te hunga kua noho, kua manawa, me te tohe ki reira i o ratau oranga katoa, ka whakapumautia he huarahi whakawhitiwhiti korero. Ko nga reo i wahanguhia e te hunga pāpāho umanga ka puta mai i runga i o raatau ake tikanga, e whakaatu ana i te mooni e hanga ana e ratou ma te whakawhitiwhiti korero. Kei te whakatau ratou he aha nga take nui mo o ratou ake hapori me te whakatakoto i a ratou ake tautohetohe. Kua timata te manapori o te hunga pāpāho.
Notes
[1] Raby, DL, Te Manapori me te Hurihuri Amerika Latina me te Hapori i enei ra. New York: Pluto P, 2006.
[2] Venezuela. Constitución de la República Bolivariana de Venezuela. Caracas: Gaceta Oficial, 1999.
[3] Whatunga Korero Ture o te Ao. Pipiri 2, 2009http://www.glin.gov/view.action?glinID=73319>.
[4] Kozloff, Nikolas. "Ka Whakarewahia e Chávez te Whakatairanga Paapāho `Anti-Hegemonic' hei Whakautu ki nga Whatunga Whakaata-a-Rohe 'Atete-Kawanatanga Bias." Te Kaunihera mo nga Take Taiao. Paenga-whāwhā 28, 2005.
[5] Kozloff, Nikolas. "Ka Whakarewahia e Chávez te Hemispheric, `Anti-Hegemonic' Media Campaign in Response to Local TV Networks' Anti-Government Bias." Te Kaunihera mo nga Take Taapapa. 28 Apr. 2005.
[6] Podur, Justin. "TV Venezuelan mo, na nga Hapori." Te Tauhokohoko a Venezuela. Hepetema 13, 2004.http://www.venezuelanalysis.com/analysis/696>.
[7] CatiaTV Collective. "Catia TVe, Whakaata Mai, Na, Ma te Tangata." Te tātaritanga Venezuela. Hōngongoi 19, 2006.http://www.venezuelanalysis.com/analysis/1843>.
[8] Fernandes, Sujatha. "Te tipu haere o te reo irirangi hapori i Venezuela." Te Tauhokohoko a Venezuela. Hakihea 26, 2005.http://www.venezuelanalysis.com/analysis/1543>.
[9] Gomez, Luis. "Mea Hangaia mai i Raro." Te Tauhokohoko a Venezuela. Mei 18, 2005.http://www.venezuelanalysis.com/analysis/1135>.
[10] Hernandez, Angela. "Los Consejos Comunales." Uiuitanga whaiaro. Hui-tanguru 2009
[11] Wilpert, Gregory. "Hapori Media i Venezuela." Te Tauhokohoko a Venezuela. Noema 13, 2003.http://www.venezuelanalysis.com/analysis/221>.
[12] Wilpert, Gregory. "Hapori Media i Venezuela." Te Tauhokohoko a Venezuela. Noema 13, 2003.http://www.venezuelanalysis.com/analysis/221>.
[13] ECOS Radio. "Hapori Hapori." Uiuitanga whaiaro. Hanuere 30, 2009.
[14] CatiaTV Collective. "Catia TVe, Whakaata Mai, Na, Ma te Tangata." Te Tauhokohoko a Venezuela. Hōngongoi 19, 2006.http://www.venezuelanalysis.com/analysis/1843>.
[15] Golinger, Eva. "He Maatauranga Take mo te Whakakotahitanga Media me te Mana i Venezuela." Te Tauhokohoko a Venezuela. Hepetema 25, 2004.http://www.venezuelanalysis.com/analysis/710>.
Ko te putea a ZNetwork na te atawhai o ana kaipānui.
Donate