I te huihuinga whakamutunga o nga upoko o te kawanatanga o te Pakeha i Brussels i te mutunga o Hune, ko te kaupapa matua ko te kore mahi a nga rangatahi, kua eke inaianei ki te 23% o nga taiohi Pakeha (ahakoa kei te 41% i Spain). I tera tau, i tukuna e te International Reipa tetahi purongo mo te 'Global Employment Trends for Youth 2012' e korero ana mo te "whakatupuranga kua ngaro". E ai ki nga matapae, ko te whakatipuranga e whai ana ki te kuhu ki te maakete ka reti me te penihana o te 480 euro noa - mena ka eke ki te maakete - na te mea he mahi poto kaore he takoha hapori.
Whai muri i nga korerorero roa, ka whakatau nga rangatira o Uropi ki te toha i te ono piriona taara o nga moni a te pakeha, hei whawhai i te kore mahi a nga rangatahi. Whai muri i nga korerorero poto ake, ka whakatau ratou ki te toha ki te 6 piriona taara hei tautoko i nga peeke o Uropi. Ko tenei, i runga ake i nga putea kua riro mai: ko te Pakeha Central Bank anake i hoatu kotahi mano piriona taara ki nga peeke i te utu iti.
Ko nga mahi katoa ki te hanga i tetahi punaha putea a te Pakeha i raro i te kaiwhakahaere matua kei te pupuri inaianei tae noa ki nga pooti Tiamana i te marama o Hepetema. Hei mema mo te roopu Tiamana i te huihuinga o Hune e kii ana: "E mohio ana matou ki nga mahi e tika ana kia mahia, kia ata noho nga maakete putea. Engari kaore matou i pootihia e nga maakete putea, na nga tangata Tiamana matou i pooti” (IHT, 28 Pipiri 2013). Ae ra, karekau he kaha ki te whakamarama ki nga tangata whenua o Tiamana he aha te take i pai ai ratou ki te whakaatu i te kotahitanga ohaoha ki nga whenua tino ngoikore o Uropi. Ko te manapori, e mohiotia ana i enei ra, i ahu mai i runga i nga rangatira e whai ana i nga kare a te rongonui, kaua ki nga rangatira e mahara ana he kawenga ratou ki te turaki i o ratou kai-pooti ki te ao tirohanga me nga wero.
I herea ano te huihuinga ki te whakaae ki te mahi mangumangu a te Pirimia o Ingarangi a David Cameron: ka mau tonu ranei koe i nga moni putea i riro mai i te Pirimia a Margaret Thatcher i te tau 1973, i to tohe kia uru atu matou ki Uropi (e riro ana a Peretana hei kaiwhiwhi moni a te Pakeha). ka purua ranei e matou te putea Pakeha. Ko tenei na te mea kei te tipu haere te rohe pooti anti-Europe i Peretana, a, kaore e taea e Cameron te ahua ngoikore. Engari ko Cameron tetahi o nga tino kaha ki te tautoko i te tahua moni mo nga peeke, kaore i te miharo: ko te punaha putea inaianei kei te 10% o nga hua o roto o Ingarangi (GDP)!
He ahuatanga tino miharo, ehara i te mea kua whakapaua e Uropi etahi rau piriona taara mo ana peeke, kua tonohia ano e ia te International Monetary Fund (ko tona mema whakahaere ko te United States) kia uru atu ki nga Whare Pakeha me te whakahaere i te raru o te Pakeha. Na, i roto i te tohu o mua mo te motuhake me te whakahē ki te United States, kua paopao a Europe ki nga piiraa a Amerika mo te whakaiti i te iti me te timata i nga kaupapa here o te tipu pera i ta Washington me Tokyo i mahi, i tenei wa me te angitu. Heoi ano, ko te mea noa ki nga kaitakaro kaha e toru o te Tai Hauauru (Te Hononga o Amerika, Uropi me Hapani) ko to raatau kore - me te kore e pai - ki te tuu i nga peeke ki raro i te mana me te aro ki o raatau hara.
Ka uru atu nga peeke o te ao katoa ki te Bank for International Settlements (BIS) kei Basel. Inaianei kua puta he tono a te Komiti Tirotiro Peeke a Basel hei whakakaha i te hononga i waenga i te whakapaipai o nga peeke me te nui o nga mahi putea ka taea e ratou. Ko tetahi o nga tohu o te tono e whakatau ana me pupuri nga peeke i te whakapaipai o te kounga teitei, penei i nga putea, i nga moni pupuri ranei, e rite ana ki te 7 paihēneti o a ratou taurewa me a ratou rawa, me te nui ake o te 9 paiheneti te pupuri i nga peeke nui.
Ehara tenei i te kaupapa hurihuri, a kua whakahengia e te maha o nga kaitätari me nga kaiwhakahaere. Ka whakamanahia tenei e te meka e kii ana te US Federal Reserve kei waenga i te 90 me te 95 paiheneti o nga peeke me nga rawa iti iho i te 10 piriona taara kua whakaute i aua tawhā. Kaati, ahakoa tenei tono ngawari kua tae mai me te aue o te porotēhi mai i te maha o nga peeke, e kii ana ka tino uaua ratou ki te kohi moni. I raro i te ohanga whakapaipai tawhito, karekau he hinonga e whakahaere me te kore he whakapaipai e tika ana ki tana hiahia. I tenei ra he peka ohanga hou ta tatou, e hiahia ana ki te takaro me te kore whakapaipai, me te tumanako ka tukuna e te kawanatanga mena ka he. No reira, me titiro poto tatou ki te maha o nga wa i hee ai kaore he tangata i uru ki te whare herehere.
I te 28 o Paenga-whāwhā 2002, ka toa a New York State Attorney General Eliot Spitzer, mo te US Securities and Exchange Commission (SEC), i te whakawakanga e whakahau ana kia 10 nga peeke o Amerika ki te utu 1.4 piriona taara hei utu me nga whaina na te mahi tinihanga. Kotahi tau i muri mai, ka kitea e te SEC he 13 i roto i te 15 nga umanga putea i tirotiro matapōkeretia i hara mo te tinihanga. I te 2010, i whakaae a Goldman Sachs ki te whaina mo te 550 miriona taara hei karo i te whakawakanga mo te tinihanga. I te marama o Hurae i tera tau, i tukuna e te US Senate he ripoata 335-wharangi mo te peeke o Ingarangi HSBC, te nui rawa atu i Uropi. I roto i nga tau i awhina i nga kaihoko tarukino me nga tangata mahi kino ki te hangarua i nga moni kino. Ei hi‘oraa, ua hapono te fare moni e 60 miria dala marite na nia i te purumu aore ra i te manureva mai roto mai i te mau tabula a te feia hoo raau taero no Mexico i ta ’na amaa no New York. Ko te whaina he 1.9 piriona taara. I te marama o Whiringa-a-rangi 2012, ka whainatia te SAC Capital e 600 miriona taara, a i taua marama ano ka whainahia te peeke tuarua o Ingarangi, Standard Chartered, 667 miriona taara. I te marama o Hui-tanguru i tenei tau, i kii a Barclays Bank kua wehea e ia te 1.165 piriona euros ki te pa ki nga whaina mo nga "whakawhitinga ture" (kei te tirotirohia te peeke inaianei mo te pikinga o te whakapaipai tino ruarua o te 8.4 piriona euros i te tau 2008). A i te marama o Maehe o tenei tau, i whakaae a Citigroup ki te whaina mo te 730 miriona taara mo te "hoko haumi i runga i nga putea ki nga kaihoko ohorere". He iti noa enei o nga keehi tino ngangau, a he maha, he maha noa atu, e pa ana ki te peeke Hapani a Nomura.
E mohio ana tatou katoa ko te raru e pa ana ki a tatou ano (e, mo te hunga tino pai, ka mutu i te 2020 me te hunga pessimists i te 2025) i ahu mai i te United States e nga peeke 10 nui rawa atu i whakatau ki te hoko i nga hua i runga i te paraurehe me te whaimana. na nga tari whakatauranga Paerewa & Poor's me Moody's. Ko nga kaiutu taake a Amerika i "koha" 750,000 miriona taara ki nga peeke, i te mea i pera ano te Ingarangi mo HSBC, Royal Bank of Scotland, Barclays Bank me Northern Rock.
I te wa e tupu ana tenei aitua putea, ka utua e te 'Big Five' (Goldman Sachs, Merrill Lynch, Morgan Stanley, Lehman Brothers me Bearn Sterns) ki o ratou kaiwhakahaere 3 piriona taara i waenga i te 2003 me te 2007, A, i te tau 2008, i riro ia ratou te 20 piriona taara bonus i te wa e ngaro ana o ratou peeke 42 piriona taara.
Ko enei katoa i whakamanahia e Standard & Poor's me Moody's, e whakahaere ana i te 75% o te maakete o te ao. Inaianei kua tonohia a Standard & Poor's kia utua te 500 miriona taara. Eaha râ no te mau mirioni taata tei erehia i ta ratou ohipa? Ko nga miriona o nga taiohi e kore e kite i te heke mai i roto i o raatau oranga? Ko te korero tawhito: ki te tahae koe i te taro, ka haere koe ki te whare herehere, engari ki te tahae miriona koe, kaore he mea e pa ki a koe ... a ki te tahae koe i nga miriona i roto i te peeke, he iti ake te take hei awangawanga.
I tenei wa, ka hoki ano ki te teepu tihi, ko te kaupapa matua mo te oranga ko te toha moni a nga kaiutu taake, ahakoa ka korero katoa mo te kore mahi a nga rangatahi. Ka mutu, ko te mea nui me pooti ano tatou katoa…
*Roberto Savio, te kaiwhakarewa me te perehitini o te tari panui Inter Press Service (IPS) me te kaiwhakaputa i etahi atu Panui.
Ko te putea a ZNetwork na te atawhai o ana kaipānui.
Donate